Publiczne prawo gospodarcze procedury

Transkrypt

1

2 Publiczne prawo gospodarcze procedury

3

4 UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Mateusz Chołodecki Michał Strzelbicki PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE PROCEDURY Wydanie III poprawione i uzupełnione POZNAŃ 2013

5 Recenzent pierwszego wydania: prof. dr hab. Leon Kieres Mateusz Chołodecki, Michał Strzelbicki 2012 This edition Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012 Redaktor: Karolina Hamling Redaktor techniczny: Dorota Borowiak Projekt okładki i łamanie tekstu: Anna Marcinkaniec ISBN WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU POZNAŃ, UL. FREDRY 10 Sekretariat: tel , fax , wydnauk@amu.edu.pl Dział sprzedaży: tel , press@amu.edu.pl Wydanie III popr. i uzup. dodruk. Ark. wyd. 15. Ark. druk. 21,75 Druk i oprawa: UNI-DRUK s.j., LUBOŃ, UL. PRZEMYSŁOWA 13

6 Spis treści Wprowadzenie... 9 Wykaz ważniejszych skrótów I. Zagadnienia wprowadzające Istota i zakres publicznego prawa gospodarczego a) wybrane definicje publicznego prawa gospodarczego b) prawo publiczne a prawo prywatne teorie rozgraniczenia c) charakter norm publicznego prawa gospodarczego d) sposoby normowania spraw gospodarczych należących do publicznego i prywatnego prawa gospodarczego Formy i metody działania administracji publicznej w sprawach gospodarczych a) schemat form prawnych działania administracji publicznej b) rodzaje decyzji w sprawach gospodarczych ze względu na podstawę prawną, tryb wnoszenia odwołania oraz kontrolę sądową c) struktura aparatu administracji gospodarczej Schemat ogólny postępowania administracyjnego Modele ochrony sądowej wobec działań administracji gospodarczej a) model ogólny (sądowoadministracyjny) b) model szczególny postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów II. Procedury legalizacyjne działalności gospodarczej Wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Jedno okienko aspekt proceduralny Zmiana danych lub wykreślenie z CEIDG Postępowanie rejestrowe wpis w rejestrze przedsiębiorców w KRS Zawiązanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Rejestr przedsiębiorców w KRS a CEIDG Przekształcenie osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w spółkę kapitałową III. Procedury związane z kontrolą przedsiębiorcy Zasady kontroli wymiar proceduralny Schemat ogólny kontroli przedsiębiorcy Sprzeciw wobec czynności kontrolnych w świetle ustawy o swobodzie działalności gospodarczej IV. Procedury związane z reglamentacją działalności gospodarczej Działalność wolna i różne sposoby jej przedmiotowych ograniczeń Tryby udzielania koncesji a) zwykły tryb udzielania koncesji b) koncesja poprzedzona promesą c) szczególny tryb udzielania koncesji (postępowanie przetargowe) Tryb wydawania zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej na przykładzie tworzenia banku w formie spółki akcyjnej Procedury wpisu do rejestru działalności regulowanej a) wybrane rejestry działalności regulowanej b) procedura wpisu do rejestru działalności regulowanej w świetle ustawy o swobodzie działalności gospodarczej c) procedura wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów d) procedura wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą (na przykładzie indywidualnej praktyki lekarskiej)... 49

7 6 Spis treści 5. Procedury reglamentacji działalności gospodarczej podmiotów zagranicznych w Polsce na przykładzie sektora bankowego Procedury reglamentacji działalności gospodarczej podmiotów zagranicznych w Polsce na przykładzie sektora ubezpieczeniowego IIV. Procedury związane z nadzorem państwa na rynku finansowym Zakres i cele nadzoru państwa na rynkach finansowych Klasyfikacja środków nadzoru bankowego Nadzór nad działalnością banków krajowych za granicą Nadzór nad działalnością instytucji kredytowych w Polsce Postępowanie naprawcze Nowe regulacje prawne w zakresie kontroli i nadzoru nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo- -kredytowymi Klasyfikacja środków nadzoru ubezpieczeniowego Kompetencje nadzorcze KNF jako instrument ochrony praw osób uprawnionych z umów ubezpieczenia obowiązkowego (na przykładzie obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych) IIVI. Procedury związane z regulacją wybranych sektorów infrastrukturalnych Prawo telekomunikacyjne a) pojęcia ustawowe b) postępowanie konsultacyjne c) postępowanie konsolidacyjne d) analiza rynku cykl regulacyjny e) postępowanie przed Prezesem UKE oraz sądowa kontrola jego decyzji Prawo energetyczne a) pojęcia ustawowe b) taryfy oraz tryb ich zatwierdzania c) dostęp do sieci dla stron trzecich (third party access TPA) aspekt proceduralny d) postępowanie przed Prezesem URE oraz sądowa kontrola jego decyzji I VII. Procedury związane z ochroną konkurencji i konsumentów Jurysdykcja prawna w sprawach z zakresu ochrony konkurencji Publicznoprawne instrumenty ochrony konkurencji i konsumentów Rodzaje postępowań przed Prezesem UOKiK Ogólny schemat postępowania przed Prezesem UOKiK oraz sądowa kontrola jego decyzji Rodzaje praktyk ograniczających konkurencję Rodzaje decyzji Prezesa UOKiK w sprawie praktyk ograniczających konkurencję Koncentracja przedsiębiorców Rodzaje decyzji Prezesa UOKiK w sprawach koncentracji przedsiębiorców Rodzaje decyzji Prezesa UOKiK w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. 75 VIII. Procedury związane z udzielaniem pomocy publicznej Procedura notyfikacji pomocy publicznej na przykładzie programu pomocowego Procedura dofinansowania w ramach programu operacyjnego projektu wyłonionego w trybie konkursu Procedura ustanawiania specjalnej strefy ekonomicznej Procedura wydawania zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie strefy uprawniającego do korzystania z pomocy publicznej VIX. Procedury przekształceń własnościowych Rodzaje i tryby przekształceń przedsiębiorstw państwowych oraz prywatyzacji ich mienia schemat Komercjalizacja i prywatyzacja podstawowe definicje Tryb komercjalizacji... 81

8 Spis treści 7 4. Tryb komunalizacji w świetle ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji (art. 4a-4c u.k.p.) Tryb prywatyzacji pośredniej Tryb zbywania akcji przez Ministra Skarbu Państwa Postęp procesu prywatyzacyjnego Tryb nabywania akcji przez pracowników w procesie prywatyzacji pośredniej Tryb prywatyzacji bezpośredniej II X. Szczególne procedury związane z własnością publiczną w gospodarce (procedury publicznej ręki ) Procedura udzielania zgody na zbycie istotnych elementów majątku państwowej osoby prawnej Procedura wnoszenia sprzeciwu wobec działań spółki, której składniki mienia ujęte zostały w wykazie infrastruktury krytycznej I XI. Procedury związane z zaspokajaniem potrzeb administracji oraz realizacją i powierzaniem wykonywania zadań publicznych Tryby udzielania zamówień publicznych (na podstawie przepisów p.z.p.) a) przetarg nieograniczony b) przetarg ograniczony c) negocjacje z ogłoszeniem d) negocjacje bez ogłoszenia e) zamówienie z wolnej ręki f) dialog konkurencyjny g) zapytanie o cenę h) licytacja elektroniczna Model partnerstwa publiczno-prywatnego Procedury związane z organizacją finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO XII. Podstawowe akty prawne z zakresu procedur PPG Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (wyciąg) Traktat dotyczący przystąpienia do Unii Europejskiej (wyciąg) Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wyciąg) Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (wyciąg) Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (wyciąg) Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (wyciąg) Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (wyciąg)

9

10 Wprowadzenie Niniejsza książka, będąca trzecim, uzupełnionym, poprawionym i uaktualnionym wydaniem publikacji z 2010 roku, przygotowana została przede wszystkim z myślą o studentach na kierunkach: prawo, administracja oraz zarządzanie jako pomoc w nauce, a także o innych osobach zainteresowanych materią publicznego prawa gospodarczego. Jest to już szósty podręcznik opracowany w Zakładzie Publicznego Prawa Gospodarczego UAM po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii europejskiej 1. Nakłady poprzednich publikacji, pozytywnie przyjęte przez studentów, zostały szybko wyczerpane. Po raz kolejny zatem zdecydowaliśmy się opracować materiały do nauki publicznego prawa gospodarczego w szczególnej formie, jaką uznaliśmy za korzystną dla prezentacji złożonej materii, składającej się na tę dyscyplinę. Już wcześniejsze wydania doczekały się określeń, takich jak: przewodnik po przedmiocie czy podręcznik nietradycyjny, co autorzy tych wydań poczytują sobie za wyraz aprobaty 2. Stąd co do zasady kontynuowana jest koncepcja opracowań z wcześniejszych lat, zwłaszcza co do ich formy. Jednak niniejsza książka istotnie różni się od publikacji sprzed 2010 roku, przede wszystkim zakresem materii, którą obejmuje. Dotyczy to zarówno zakresu przedmiotowego, jak i zagadnień prawnych. Dość powszechnie przyjmuje się w literaturze, że cechą publicznego prawa gospodarczego jest łączenie w sobie regulacji o charakterze ustrojowym, materialnoprawnym oraz proceduralnym 3. W tej publikacji zdecydowaliśmy się położyć szczególny nacisk na ostatni ze wskazanych rodzajów regulacji. Wybór ten jest świadomy i podyktowany kilkoma względami. Rolą procedur, nie tylko w obszarze publicznego prawa gospodarczego, jest przede wszystkim zapewnienie skutecznej realizacji norm prawa materialnego. W tym sensie procedury pełnią wobec przepisów określających prawa i obowiązki podmiotów prawa funkcję służebną. Nie inaczej jest w publicznym prawie gospodarczym prawa i obowiązki przedsiębiorców są realizowane w ramach normowanych przepisami proceduralnymi. Procedury te kształtują przy tym nie tylko mechanizm korzystania z uprawnień czy egzekwowania obowiązków przedsiębiorców, ale w istotny sposób wpływają na zakres tych praw i obowiązków. Zgodnie z utartym w literaturze poglądem rolą publicznego prawa gospodarczego jest zapewnienie gwarancji podstawowych konstytucyjnych praw przedsiębiorców, na czele z wolnością gospodarczą 4. Ważne jest, co wynika także z niniejszej książki, że źródeł tych gwarancji poszukiwać należy nie tylko w przepisach prawa materialnego, ale także w procedurach 5. Taka konkluzja stanowi jednocześnie nawiązanie do koncepcji prawa postrzegających prawo nie tyle jako zbiór przepisów (norm) postępowania wyrażonych przez samego prawodawcę, ile bardziej jako zespół norm stosowanych przez sądy oraz administrację (prawo w działaniu). Kształt procedur będzie zatem miał bezpośrednie przełożenie na zakres przysługujących przedsiębiorcom praw oraz obciążających ich obowiązków, a zatem będzie wpływał na zakres wolności gospodarczej. Istotne jest także, że przepisy publicznego prawa gospodarczego ukształtowały wiele specyficznych procedur, obecnych jedynie w tym obszarze prawa, a zatem swoistych dla tej dyscypliny 6. Jest to jedna z podstawowych cech, 1 Por. wcześniejsze opracowania: B. Popowska [red.], Publiczne prawo gospodarcze po akcesji do Unii Europejskiej. Koncepcja wykładu i materiały źródłowe, Poznań 2004; B. Popowska [red.], Publiczne prawo gospodarcze. Zagadnienia ustrojowe, materialnoprawne i proceduralne. Struktura wykładu oraz materiały źródłowe, Poznań 2006; B. Popowska, M. Strzelbicki [red.], Publiczne prawo gospodarcze. Część ogólna oraz prawo działalności gospodarczej. Kompendium, Poznań 2008; B. Popowska, M. Strzelbicki [red.], Publiczne prawo gospodarcze. Część ogólna oraz prawo działalności gospodarczej. Kompendium, Poznań 2009; M. Strzelbicki, M. Chołodecki Publiczne prawo gospodarcze. Procedury, Poznań T. Rabska, Rozwój nauczania publicznego prawa gospodarczego przyczynek do dyskusji, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego nr 9, L. Kieres, Podstawowe zasady administracyjnego prawa gospodarczego, [w:] A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, M. Szydło, Administracyjne prawo gospodarcze, Wrocław 2009, s. 46; C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2007, s T. Rabska, Jakie prawo gospodarcze? próba odpowiedzi, Ruch Prawniczy, ekonomiczny i Socjologiczny nr 1, 1993, s. 21 i nast.; K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2009, s T. Rabska wskazuje, że publiczne prawo gospodarcze obejmuje przede wszystkim prawa i obowiązki przedsiębiorców i ich gwarancje, a także warunki ich realizacji oraz formy prawnej ochrony (T. Rabska, op. cit.) właśnie te warunki realizacji i formy ochrony przysługujących przedsiębiorcom praw mają, jak się wydaje, w znacznej mierze charakter proceduralny. 6 L. Kieres, op. cit., s. 33, i 48, C. Kosikowski, op. cit., s. 48; K. Strzyczkowski, op. cit., s

11 10 Wprowadzenie pozwalających odróżniać publiczne prawo gospodarcze od ogólnego prawa administracyjnego, a zatem przemawiająca za jego postrzeganiem jako odrębnej gałęzi prawa. Punktem wyjścia tego opracowania jest prezentacja podstawowego modelu postępowania administracyjnego oraz sądowoadministracyjnego. Kolejne zestawienia i schematy, obrazujące procedury obowiązujące w rozmaitych obszarach publicznego prawa gospodarczego (w książce przyjęto układ treści zasadniczo bazujący na poprzednich wydaniach, a zatem nawiązujący do poszczególnych funkcji administracji gospodarczej), ujawniają specyfikę tychże procedur, akcentując liczne odmienności od typowego postępowania administracyjnego. Specyfika ta przejawia się w odmiennej terminologii, szczególnych terminach czy wymogach formalnych, ale często także w kwestiach tak fundamentalnych, jak ukształtowanie środków zaskarżenia czy zakres ochrony sądowej. Być może dopiero niniejsze opracowanie pozwala w pełni zdać sobie sprawę, jak daleko na płaszczyźnie proceduralnej publiczne prawo gospodarcze usamodzielniło się jako gałąź prawa (i to nawet pomimo braku aktu prawnego rangi kodeksowej). Położenie nacisku na aspekt proceduralny publicznego prawa gospodarczego jest wreszcie uzasadnione samym charakterem niniejszego podręcznika. Przyjęta przez autorów formuła wykresów, tabel i schematów okazuje się wyjątkowo użyteczna dla wyjaśniania zawiłości przepisów proceduralnych. Co więcej, obrazując procedury, możemy przynajmniej w pewnym zakresie zaakcentować najważniejsze cechy omawianych instytucji prawnych. Stąd też wierzymy, że niniejsza książka będzie pomocna w nauce publicznego prawa gospodarczego jako całości (przepisów ustrojowych i, zwłaszcza, materialnych), a nie tylko w jego obszarze stricte proceduralnym. Wzorem wcześniejszych podręczników głównym zadaniem niniejszego opracowania nie jest opis poszczególnych czy wybranych regulacji prawnych; większość z nich bowiem ulega częstym zmianom. Założeniem autorów było, by książka uczyła interpretacji przepisów prawnych i mechanizmu stosowania prawa, wskazywała zasadnicze problemy wynikające z regulacji publicznego prawa gospodarczego i je systematyzowała według kategorii oraz koncepcji teoretycznych, wypracowanych przez naukę, a także wskazywała na znaczenie orzecznictwa sądowego. Intencją autorów było, by podręcznik zachęcał, czy wręcz mobilizował, do samodzielnej pracy, co stanowi niewątpliwie jeden z istotnych elementów nowoczesnego nauczania uniwersyteckiego. Jesteśmy bowiem głęboko przekonani, że podstawową umiejętnością niezbędną absolwentowi studiów prawniczych czy administracyjnych jest interpretacja tekstu prawnego, zdolność do odnajdywania w zawiłej i często nadmiernie rozbudowanej regulacji prawnej właściwych do zastosowania przepisów, a także umiejętność powiązania rozwiązań prawnych z koncepcjami i zasadami wypracowanymi przez naukę i orzecznictwo. Niniejsza publikacja stanowi trzecie wydanie podręcznika Publiczne prawo gospodarcze. Procedury, który ukazał się w 2010 roku. Dało to nam możliwość uwzględnienia wielu zgłaszanych przez czytelników uwag usunięcia usterek wynikających często ze specyfiki formy prezentacji poszczególnych zagadnień, ale nade wszystko do zaktualizowania prezentowanych treści. Trzecie wydanie zawiera nowe opracowania dotyczące CEIDG, rejestracji spółki z o.o. za pomocą sytemu teleinformatycznego, a także nadzoru nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi oraz reglamentacji i nadzoru na rynku ubezpieczeniowym. Na zakończenie chcielibyśmy podziękować wszystkim osobom, które miały swój wkład w opracowaniu wcześniejszych podręczników 7. Jak już wskazano, niniejsze studium jest naturalną kontynuacją wcześniejszych wydań nie tylko nawiązuje do ogólnej koncepcji poprzednich podręczników, ale też powiela pewne sposoby prezentacji określonych zagadnień. W tym kontekście szczególne podziękowania składamy prof. Bożenie Popowskiej, nie tylko za autorstwo oraz redakcję poprzednich publikacji, ale także za wsparcie prac nad niniejszą książką. Należy przy tym zaznaczyć, że materiał przejęty z wcześniejszych wydań został zaktualizowany, a w wielu miejscach także uzupełniony. Jednocześnie przeniesienie akcentu na aspekt proceduralny publicznego prawa gospodarczego otworzyło przed nami nowe możliwości i dało asumpt do opracowania znacznej części materiału praktycznie od podstaw. Mamy nadzieję, że podobnie jak wcześniejsze podręczniki, również i niniejsze opracowanie spotka się z życzliwym przyjęciem odbiorców. * * * Michał Strzelbicki Mateusz Chołodecki 7 Autorami wcześniejszych książek są: prof. dr hab. Bożena Popowska, dr Katarzyna Kokocińska, dr Piotr Lissoń, dr Anna Trela, mgr Łukasz Dubiński.

12 Wykaz ważniejszych skrótów k.p.a. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz.U Nr 98, poz t.j. ze zm. k.p.c Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U Nr 43, poz. 296 ze zm. k.s.h. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, Dz.U Nr 94, poz ze zm. NadFinU Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, Dz.U Nr 157, poz ze zm. NuSKOK Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U r., poz. 855) Pdg Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej, Dz.U Nr 101, poz ze zm. p.p.s.a. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo postępowania przed sądami administracyjnymi, Dz.U Nr 153, poz ze zm. PrBank Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz.U Nr 72, poz. 665 ze zm. PrD Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, Dz.U Nr 108, poz. 908 ze zm. Pr. energ. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, Dz.U Nr 89, poz. 625 ze zm. Pr. poczt. Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe, Dz.U Nr 130, poz ze zm. Pr. tel. Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, Dz.U Nr 171, poz ze zm. p.z.p. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, Dz.U Nr 223, poz ze zm. Sdg Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz.U Nr 155, poz ze zm. TFUE wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 115/47 z 9 maja 2008 r. udl Ustawa o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r., Dz.U Nr 112, poz. 654 ze zm. udu Ustawa o działalności ubezpieczeniowej z dnia 22 maja 2003 r., Dz.U Nr 11, poz. 66 t.j. ze zm. ueuro2012 Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, Dz.U Nr 173, poz ze zm. u.g.k. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, Dz.U Nr 9, poz. 43 ze zm. u.k.p. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, Dz.U Nr 171, poz ze zm. u.k.r.s. Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, Dz.U Nr 168, poz ze zm. u.o.k.k. Ustawa z dnia o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz.U Nr 50, poz. 331 ze zm. upom Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, Dz.U Nr 59, poz. 404 ze zm. u.p.p. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, Dz.U Nr 19, poz. 100 ze zm. uskok Ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U Nr 1, poz. 2 ze zm.) usse Ustawa z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych, Dz.U Nr 42, poz. 274 ze zm. u.t.k. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, Dz.U Nr 86, poz. 789 ze zm. uuo Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r., Dz.U Nr 124, poz ze zm. CEIDG KE KNF KRRiT KRS KRUS KSKOK MSP Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Komisja Europejska Komisja Nadzoru Finansowego Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Krajowy Rejestr Sądowy Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa Minister właściwy ds. Skarbu Państwa

13 12 NSA NIP P.p. REGON RM Sąd UE SN SOKiK TSUE TK UE UKE UOKiK UZP WSA ZUS Wykaz ważniejszych skrótów Naczelny Sąd Administracyjny Numer Identyfikacji Podatkowej Przedsiębiorstwo Państwowe Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej Rada Ministrów Sąd Unii Europejskiej Sąd Najwyższy Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Trybunał Konstytucyjny Unia Europejska Urząd Komunikacji Elektronicznej Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Urząd Zamówień Publicznych Wojewódzki Sąd Administracyjny Zakład Ubezpieczeń Społecznych

14 I Zagadnienia wprowadzające 1. Istota i zakres publicznego prawa gospodarczego a) wybrane definicje publicznego prawa gospodarczego Publiczne (administracyjne) prawo gospodarcze prawo, którego głównym przedmiotem są funkcje państwa w gospodarce. obejmuje ono sferę stosunków prawnych, która wypełnia przestrzeń między organami państwa a podmiotami gospodarczymi oraz która jest regulowana w trybie administracyjnym. Przy czym podmioty gospodarcze nie są tylko adresatami działań organów Państwa, ale przede wszystkim ich inicjatorami (wnioskodawcami). Ta sfera stosunków obejmuje zatem nie tylko zadania i kompetencje organów państwowych oraz mechanizm podejmowania przez te organy decyzji (czy innych aktów prawnych), ale przede wszystkim prawa i obowiązki podmiotów gospodarczych, ich gwarancje, warunki realizacji oraz formy ich prawnej ochrony wobec działań organów państwa i innych podmiotów gospodarczych w zakresie podejmowania przez nie działalności gospodarczej. (T. Rabska Jakie prawo gospodarcze? Próba odpowiedzi, Ruch Prawniczy, ekonomiczny i Socjologiczny nr 1, 1993, s. 21 i nast.) Prawo administracyjne gospodarcze zespół norm regulujących pozycję organów administracji publicznej (organów wykonywania funkcji administracji publicznej) oraz ich sytuację ustaloną w celu określenia statusu podmiotów działalności gospodarczej w formach władczych lub przy stosowaniu innych publicznoprawnych form działania tej administracji (porozumienia administracyjne, związek komunalny). (L. Kieres, Podstawowe zasady administracyjnego prawa gospodarczego, [w:] A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, Administracyjne prawo gospodarcze, Wrocław 2009, s. 33.) Prawo gospodarcze publiczne całokształt norm prawnych regulujących proces oddziaływania państwa i organów Wspólnoty europejskiej na gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej oraz podmiotów prawa publicznego, a także prywatnego. Celem prawa gospodarczego publicznego jest ochrona podstawowych wartości gospodarki rynkowej oraz wyznaczenie dopuszczalnych granic ich ograniczenia w interesie publicznym. Nadto, prawo gospodarcze publiczne reguluje bezpośrednią lub pośrednią działalność gospodarczą prowadzoną przez państwo i samorządy terytorialne, to jest oddziaływanie (interwencję) w gospodarce rynkowej, określaną jako regulacja własnościowa. (K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2011, s. 51.) Prawo administracyjne gospodarcze dotyczy interwencji państwa w sferę gospodarki, tworząc zespół norm prawnych, które regulują zadania oraz organizację i funkcjonowanie organów władzy publicznej i innych podmiotów wykonujących zadania administracji, a także środki i formy prawne działania stosowane w realizacji określonch prawem zadań państwa w sferze gospodarki. (H. Gronkiewicz-Waltz, M. Wierzbowski [red.], Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 2009, s. 16.)

15 14 Zagadnienia wprowadzające Publiczne prawo gospodarcze wyraz władztwa państwa w gospodarce. Odzwierciedla powinności państwa wobec gospodarki, które wyrażane są w formie norm prawnych. Państwo określa w nich zakres swego władztwa gospodarczego i jego formy prawne. W ten sposób państwo normuje także reguły zachowania (prawa i obowiązki) przedsiębiorców ustalane ze względu na funkcje państwa. Publiczne prawo gospodarcze ma zabezpieczać funkcjonowanie gospodarki, lecz jednocześnie prawo to określa granice polityki gospodarczej państwa wywodzące się z podstawowych zasad konstytucyjnych. (C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2007, s. 45.) b) prawo publiczne a prawo prywatne teorie rozgraniczenia

16 Istota i zakres publicznego prawa gospodarczego 15 Zobacz: H. Maurer, Ogólne prawo administracyjne, Wrocław 2003, s K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, wyd. 6, Warszawa 2011, s c) charakter norm publicznego prawa gospodarczego

17 16 Zagadnienia wprowadzające d) sposoby normowania spraw gospodarczych należących do publicznego i prywatnego prawa gospodarczego w odrębnych aktach normatywnych w ramach jednego aktu normatywnego

18 Formy i metody działania administracji publicznej w sprawach gospodarczych Formy i metody działania administracji publicznej w sprawach gospodarczych a) schemat form prawnych działania administracji publicznej W sferze zewnętrznej Akty indywidualne (polecenia służbowe, rozkazy) Na podstawie: K. Ziemski, Indywidualny akt administracyjny jako forma prawna działania administracji, Poznań 2005.