PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
|
|
- Sabina Markowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Tom 16 (XXXI) Zeszyt 1 Wydawnictwo SGGW Warszawa 2016
2 Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa Światowego tom 16 (XXXI), zeszyt 1, 2016: Piotr Chibowski 1, Waldemar Izdebski 2 Zakład Zarządzania Produkcją, Politechnika Warszawska Elwira Laskowska 3 Katedra Ekonomiki Rolnictwa i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Oksana Makarchuk 4 National University of Life and Environmental Sciences of Ukraine, Kiev, Ukraina Jacek Skudlarski 5 Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Svetlana Aleksandrovna Zaika 6 Institute of Business and Management, Kharkiv Petro Vasilenko National Technical University of Agriculture, Ukraina Stanisław Zając 7 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie Stan i perspektywy produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w kontekście rozwoju sektora biopaliw transportowych Condition and prospects of oilseed production in Poland and Ukraine in the context of the development of biofuels for transport Synopsis. W opracowaniu dokonano analizy stanu i perspektyw produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie. W Polsce podstawową roślina oleistą jest rzepak, natomiast na Ukrainie dominuje słonecznik. Znaczny udział w strukturze upraw oleistych na Ukrainie oprócz słonecznika zajmują rzepak oraz soja. Zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie odnotowano wzrost produkcji roślin oleistych. W Polsce stan ten wynika ze wzrostu popytu na surowce do produkcji biopaliw, natomiast na Ukrainie wzrost ten jest związany ze zwiększonym zapotrzebowaniem na nasiona roślin oleistych na rynkach światowych. Sektor biopaliwowy na Ukrainie znajduje się w początkowej fazie rozwoju i nie ma on istotnego wpływu na produkcję roślin oleistych w tym kraju. Dostrzegalny jest natomiast wpływ sektora biopaliw w krajach Unii Europejskiej na produkcję roślin oleistych i olejów roślinnych na Ukrainie. Sektor biopaliwowy w Polsce będzie odgrywał istotne znaczenie dla rozwoju produkcji rzepaku. W przypadku Ukrainy w związku z przyjętym ustawodawstwem o rozwoju OZE, w tym sektora biopaliw może w dalszej przyszłości nastąpić wzrost wewnętrznego zapotrzebowania na nasiona z roślin oleistych. Słowa kluczowe: rośliny oleiste, biopaliwa, Polska, Ukraina Abstract. The paper analyses the state of and prospects for oilseed production in Poland and Ukraine. Rapeseed is the basic oil plant in Poland, and sunflower dominates in Ukraine. In addition to the 1 mgr inż., piotrchibowski@op.pl 2 dr hab. inż., w.izdebski@wz.pw.edu.pl 3 dr inż., elwira_laskowska@sggw.pl 4 dr, oksmakarchuk@mail.ru 5 dr inż., jacek_skudlarski@sggw.pl 6 mgr, zaika_s75@mail.ru 7 dr inż., zajacstanislaw@op.pl
3 Stan i perspektywy produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w kontekście rozwoju 61 sunflower, rape and soya take a significant share in the structure of oilseeds in Ukraine. We saw an increase in oilseed production both in Poland and Ukraine. In Poland, the situation is due to the increase in demand for raw materials for biofuel production, while in Ukraine the increase is associated with an increased demand for oilseeds for the global markets. The biofuel industry in Ukraine is in the early stage of development and has no significant impact on the production of oilseeds in the country. However the European Union sees the impact of biofuels sector, which used oilseeds and vegetable oils from Ukraine. The biofuel industry in Poland will play a significant role in the development rapeseed production. In connection with the adopted legislation on renewable energy development in the biofuel sector in the case of Ukraine may face an increase in internal demand for seeds of oilseeds in the longer term. Key words: oilseeds, biofuel, Poland, Ukraine Wstęp Produkcja roślin oleistych odgrywa istotną rolę w światowym rolnictwie. Nasiona roślin oleistych są surowcem do produkcji tłuszczów konsumpcyjnych i technicznych, stanowią źródło białka spożywczego i paszowego, a niektóre z nich, jak bawełna i len, dostarczają też włókno roślinne. W ostatnim czasie wzrosło zapotrzebowanie na nasiona roślin oleistych ze względu dynamiczny rozwój produkcji biopaliw na świecie. W Unii Europejskiej zgodnie z dyrektywą 2003/30/EC udział biopaliw w transporcie drogowym powinien osiągnąć poziom 10% w 2020 roku. Pomimo zmniejszenia decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady UE (dyrektywa UE/1513/2015 z dnia 9 września 2015 r. zmieniająca dyrektywę WE/28/2009 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych oraz dyrektywę WE/70/98 odnoszącą się do jakości benzyny i olejów-fqd) udziału biopaliw I generacji w bilansie biopaliw transportowych do 7% do 2020 r. produkty pochodzenia roślinnego nadal będą podstawowym surowcem do produkcji odnawialnych paliw transportowych. W przypadku produkcji estrów metylowych w Unii Europejskiej 50% surowca stanowi olej rzepakowy, natomiast ok. 30% olej palmowy. Niewielki jest udział oleju sojowego i słonecznikowego. W Polsce największe znaczenie w produkcji tłuszczów roślinnych ma rzepak, będący w tym kraju najważniejszą rośliną oleisto-białkową. Na Ukrainie najważniejszą rośliną oleistą jest słonecznik, z którego pozyskuje się blisko 90% produkowanych w tym kraju olejów roślinnych. Rzepak w strukturze produkcji roślin oleistych na Ukrainie zajmuje trzecią pozycję, po słoneczniku i soi. Rozwój sektora biopaliw transportowych w Polsce stymuluje realizacja NCW (Narodowego Celu Wskaźnikowego), który określa udział biopaliw w zużyciu paliw płynnych. W latach r. NCW wzrósł z 0,5 do 7,1% a w 2018 r. powinien osiągnąć poziom 8,5%. Rosnące wskaźniki NCW przyczyniły się do wzrostu produkcji rzepaku, bowiem w polskich warunkach olej rzepakowy jest podstawowym surowcowym do produkcji biokomponentów dodawanych do oleju napędowego. Jednocześnie trzeba podkreślić, że popyt sektora spożywczego na olej rzepakowy pozostaje stabilny. Na Ukrainie sektor produkcji biopaliw transportowych znajduje się w początkowej fazie rozwoju. Znaczny wpływ na rozwój produkcji roślin oleistych na Ukrainie ma rozwój sektora biopaliw w Unii Europejskiej. Blisko 95% produkcji rzepaku, 80% wyprodukowanego oleju słonecznikowego i 60% sojowego jest eksportowane z Ukrainy m.in. do krajów Wspólnoty Europejskiej. Według prognoz FAO obowiązkowy udział biopaliw w bilansie
4 62 P. Chibowski, W. Izdebski, E. Laskowska, O. Makarchuk, J. Skudlarski, S.A Zaika, S. Zając paliw transportowych UE w najbliższym czasie nie ulegnie zmianie (FAO: Hamuje światowy popyt., Stan ten może mieć wpływ na perspektywy dalszego rozwoju produkcji rzepaku na Ukrainie, która jest jego znaczącym eksporterem do krajów Unii Europejskiej (EU Oilseeds trade 2011/12). Materiał i metodyka Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie stanu i perspektyw produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie z uwzględnieniem aspektu produkcji biodiesla. Opracowanie oparto na przeglądzie literatury przedmiotu oraz uzupełniono ilustracją empiryczną z wykorzystaniem danych statystyki publicznej. Wykorzystano materiały statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), analizy rynkowe Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej-PIB, Państwowej Służby Statystyki Ukrainy (UKRSTAT) oraz Ukraińskiego Związku Producentów Zbóż (Ukrainian Grain Association). Produkcja roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w latach Największy udział w strukturze uprawy roślin oleistych na Ukrainie zajmuje słonecznik. Kraj ten jest światowym liderem produkcji nasion słonecznika oraz oleju słonecznikowego (Antonjuk, 2014). Udział Ukrainy w światowej produkcji nasion słonecznika stanowi blisko 25%, natomiast w eksporcie oleju słonecznikowego wynosi 50% (Sunflower Statistic Uprawa słonecznika na Ukrainie w ostatnich pięciu latach zajmowała około 15% powierzchni zasiewów w tym kraju. Udział słonecznika w produkcji roślin oleistych stanowi przeciętnie 70%. W latach powierzchnia zasiewów słonecznika na Ukrainie zwiększyła się 1,8 razy, plon 1,4 razy, zaś zbiory o 2,7 razy. W 2005 r. słonecznik uprawiano na powierzchni 2953,0 tys. ha, podczas gdy w 2014 r. uprawa tej rośliny zajmowała powierzchnię 5212,2 tys. ha (UKRSTAT, 2014). W 2015 r. słonecznik zasiano na powierzchni 4,3 mln ha (Ministerstwo Rolnictwa Ukrainy Wielkość zbiorów nasion słonecznika na Ukrainie w latach miała tendencję wzrostową. W 2005 r. zebrano w tym kraju 3709,9 tys. ton, podczas gdy w 2014 r. zbiory osiągnęły poziom 10133,8 tys. ton. Najwięcej nasion słonecznika (11050,5 tys. ton) pozyskano w 2013 r. W 2015 r. na Ukrainie zebrano 8,5 mln ton nasion słonecznika. Średni plon wynosił 21,2 dt/ha, podczas gdy rok w wcześniej z 1 ha zbierano przeciętnie 19 dt (Ministerstwo Polityki Agrarnej Ukrainy Produkcją rolną na Ukrainie zajmują się przedsiębiorstwa państwowe, stowarzyszenia rolnicze), przedsiębiorstwa prywatne, rolnicy indywidualni oraz właściciele gospodarstw przydomowych. W strukturze produkcji nasion słonecznika dominują stowarzyszenia oraz przedsiębiorstwa rolnicze. W latach miał miejsce znaczny wzrost produkcji nasion słonecznika w gospodarstwach indywidualnych (z 735,0 do 1955,8 tys. ton) oraz w gospodarstwach przydomowych (z 996,2 do 1452 tys. ton) (UKRSTAT, ).
5 Stan i perspektywy produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w kontekście rozwoju 63 Od 2005 r. na Ukrainie notuje się wzrost plonów słonecznika. W 2005 r. średni plon wyniósł 12,8 dt/ha, natomiast w 2014 r. osiągnął poziom 21,7 dt/ha. Średni plon tej rośliny w 2015 r. wyniósł 24,1 dt/ha (UKRSTAT W Polsce uprawa słonecznika jest znikoma. W latach powierzchnia uprawy zmniejszyła się o blisko połowę. W 2014 r. pozyskano zaledwie 2,36 tys. ton nasion tej rośliny (GUS, 2015). Równie znikoma w Polsce jest uprawa soi. W 2014 r. zbiory nasion soi łącznie z makiem, gorczycą i innymi oleistymi (oprócz słonecznika) wyniosły 43,5 tys. ton (GUS, 2015). Udział nasion soi w bilansie zbiorów roślin oleistych na Ukrainie wyniósł 23% w 2014 r. W odniesieniu do 2005 r. był to wzrost 5-krotny, zaś w stosunku do 2000 r. blisko 10- krotny. Powierzchnia uprawy tej rośliny w 2005 r. wynosiła 412 tys. ha, natomiast w 2014 r. soję uprawiano na areale 1792,9 tys. ha. W 2005 r. zebrano na Ukrainie 571 tys. ton tej rośliny, natomiast w 2014 r. zbiory osiągnęły poziom 3881,9 tys. ton (UKRSTAT, 2014). Wzrost produkcji soi odnotowano we wszystkich grupach gospodarstw. W latach w gospodarstwach farmerskich odnotowano ponad 7-krotny wzrost produkcji soi. Powierzchnię zasiewów, wielkość zbiorów oraz plony słonecznika i soi w Polsce i na Ukrainie w latach przedstawiono w tabelach 1 i 2. Tabela 1. Powierzchnia zasiewów, wielkość zbiorów oraz plony słonecznika w Polsce i na Ukrainie w latach Table 1. Area, rate and yield of sunflower harvesting in Ukraine in the years [thous. tons] Powierzchnia zasiewów [tys. ha] Polska Zbiory [tys. t] Plon [dt/ha] Powierzchnia zasiewów [tys. ha] Ukraina Zbiory [tys. t] Plon [dt/ha] ,0* 23,9* 12,6** 2953, ,9 12, ,0* 30,3* 8,9** 3083, ,7 11, ,5* 33,0* 11,5** 2788, ,7 14, ,3* 22,5* 11,1** 3380, ,3 15, ,8* 30,7* 12,9** 3329, ,4 18, ,8* 44,5* 11,2** 4525, ,5 14, ,6* 20,6* 12,8** 4716, ,5 17, ,25 5,73 17,6 5081, ,1 17, ,62 4,59 17,5 5090, ,5 18, ,36 2,36 17,1 5212, ,8 19,4 *łącznie z makiem, soją, gorczycą, lnem oleistym i innymi roślinami oleistymi ** średni plon z makiem, soją, gorczycą, lnem oleistym i innymi roślinami oleistymi Źródło: opracowanie własne na podstawie: GUS: Wyniki produkcji roślinnej (roczniki z lat ), Warszawa, UKRSTAT: Crop production of Ukraine. Statistical Yearbook (roczniki z lat ), Kyjiv, UKRSTAT:
6 64 P. Chibowski, W. Izdebski, E. Laskowska, O. Makarchuk, J. Skudlarski, S.A Zaika, S. Zając Tabela 2. Powierzchnia zasiewów, wielkość zbiorów oraz plony soi w Polsce i na Ukrainie w latach Table 2. Area, rate and yield of soya harvesting in Ukraine in the years [thous. tons] Powierzchnia zasiewów [tys. ha] Polska Zbiory [tys. t] Plon [dt/ha] Powierzchnia zasiewów [tys. ha] Ukraina Zbiory [tys. t] Plon [dt/ha] ,0* 23,9* 12,6** 421,7 571,5 14, ,0* 30,3* 8,9** 751,5 836,1 16, ,5* 33,0* 11,5** 670,7 683,3 15, ,3* 22,5* 11,1** 558,5 777,2 12, ,8* 30,7* 12,9** 644,4 1007,9 12, ,8* 44,5* 11,2** 1076,0 1680,2 17, ,6* 20,6* 12,8** 1134,2 2264,4 16, ,855 14,6 17,1 1476,4 2410,2 18, ,9 1 18,6 1 12, ,9 2774,3 19, ,5 1 43,5 1 14, ,8 3881,9 21,6 *łącznie z makiem, słonecznikiem, gorczycą i innymi roślinami oleistymi ** średni plon z makiem, słonecznikiem, gorczycą i innymi roślinami oleistymi 1 łącznie z makiem, gorczycą i innymi roślinami oleistymi (oprócz słonecznika) 2 średni plon z makiem, słonecznikiem, gorczycą i innymi roślinami oleistymi (oprócz słonecznika) Źródło: opracowanie własne na podstawie: GUS: Wyniki produkcji roślinnej (roczniki z lat ), Warszawa, UKRSTAT: Crop production of Ukraine. Statistical Yearbook (roczniki z lat ), Kyjiv, UKRSTAT: W Polsce, podobnie jak i w Europie Zachodniej, podstawową rośliną oleistą jest rzepak. Od 2007 roku Polska zajmuje trzecią lokatę w produkcji rzepaku po Niemczech i Francji. Polska jest też trzecim, po Niemczech i Francji, producentem oleju i śruty rzepakowej w Unii Europejskiej (9% udziału średnio w latach ) (Rosiak, 2012). Areał uprawy rzepaku w Polsce podlega wahaniom, co jest uwarunkowane czynnikami klimatycznymi oraz zróżnicowaną opłacalnością jego produkcji (Kuś, 2006). Rzepak jest również rośliną o dużej zmienności plonowania, co potwierdza zróżnicowanie plonów od 26,7 dt/ha w 2007 r. do 34,4 dt/ha w 2014 r. Znacznym impulsem dla uprawy tej rośliny w ostatnich latach w Polsce jest rozwój produkcji biopaliw (Gołębiewska, 2013). Zapotrzebowanie na rzepak ze strony przemysłu energetycznego zwiększyło się w ciągu 5 lat ( ) o 68%. Wzrost popytu spowodował również skokowy wzrost cen rzepaku, co przyczyniło się do zwiększenia skali produkcji tej rośliny (Gołębiewska, 2013). Rzepak w strukturze produkcji roślin oleistych na Ukrainie zajmuje trzecią pozycję, po słoneczniku i soi. W 1980 roku powierzchnia uprawy rzepaku w tym kraju wynosiła zaledwie 12,1 tys. ha (UKRSTAT, 2013). Jednakże do 2008 roku, kiedy to odnotowano rekordowe zbiory rzepaku, powierzchnia uprawy tej rośliny wzrosła w stosunku do 1980 roku blisko 128 razy. W 2008 roku rzepak na Ukrainie był uprawiany na powierzchni 1412 tys. ha, podczas gdy w Polsce łącznie z rzepikiem zajmował powierzchnię 771 tys. ha. (UKRSTAT, 2013; GUS, 2012). W 2014 r. powierzchnia zasiewów rzepaku w Polsce wynosiła 951 tys. ha, podczas gdy na Ukrainie 865,3 tys. ha. Zbiory rzepaku w 2014 r. na Ukrainie wyniosły 2198 tys. ton, natomiast w Polsce osiągnęły poziom 3275,8 tys. ton (UKRSTAT, 2014; GUS, 2014). W okresie od 2008 do 2012 r. w obu krajach miał miejsce
7 Stan i perspektywy produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w kontekście rozwoju 65 spadek wielkości zbiorów rzepaku. Natomiast od 2012 r. jest notowany wzrost zbiorów tej rośliny. Powierzchnię zasiewów, wielkość zbiorów oraz plony rzepaku w Polsce i na Ukrainie w latach przedstawiono w tabeli 3. Tabela 3. Powierzchnia zasiewów, zbiory oraz plony rzepaku w Polsce (łącznie z rzepikiem) i na Ukrainie w latach Table 3. Area, rate and yield of rapeseed harvesting in Ukraine and in Poland (including turnip rape) in the years Powierzchnia zasiewów [tys. ha] Polska Zbiory [tys. t] Plon [dt/ha] Powierzchnia zasiewów [tys. ha] Ukraina Zbiory [tys. t] Plon [dt/ha] ,2 1449,8 26,3 207,4 284,8 15, ,9 1651,5 26,5 414,2 605,7 15, ,8 2129,9 26,7 890,7 1047,4 13, ,1 2105,8 27,3 1411,8 2872,8 20, ,0 2496,8 30,8 1059,5 1873,3 18, ,1 2228,7 23,6 907,4 1469,7 17, ,0 1861,8 22,4 870,0 1437,4 17, ,3 1865,6 25,9 566,0 1204,4 22, ,7 2677,7 29,1 996,1 2100,0 23, ,1 3275,8 34,4 865,3 2198,0 25,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie: GUS: Wyniki produkcji roślinnej (roczniki z lat ), Warszawa, UKRSTAT: Crop production of Ukraine. Statistical Yearbook (roczniki z lat ), Kyjiv, UKRSTAT: Wpływ rozwoju sektora biopaliw transportowych na produkcję roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie Produkcja biopaliw w Polsce jest stymulowana przez Narodowy Cel Wskaźnikowy, który wzrósł z 0,5% w 2005 r. do 7,1% w latach i jest realizowany na wymaganym lub nieco wyższym poziomie. Jak wynika z danych Urzędu Regulacji Energetyki w latach produkcja estrów metylowych w Polsce wzrosła z 64 do 692 tys. ton i przewiduje się, że nadal będzie miała tendencję rosnącą (URE dotyczace-rynku-b/5796,zestawienie-wytworzonych-i-sprzedanych-biokomponentow html). Znaczący wzrost sprzedaży estrów miał miejsce w 2012 r., kiedy to wprowadzono do sprzedaży na terenie Polski olej napędowy z 7% udziałem estrów metylowych (tzw. B7). Produkcja estrów metylowych w Polsce prowadzona jest głównie w oparciu o olej rzepakowy (Izdebski i in., 2014). Przy szacowanym zapotrzebowaniu na nasiona rzepaku na potrzeby konsumpcyjne na poziomie 1,0-1,2 mln ton, w Polsce ma miejsce nadprodukcja rzepaku. Jest ona następstwem wzrostu zapotrzebowania na rzepak przemysłu biopaliwowego (Gzyra, 2014). Konieczność osiągnięcia wartości wskaźnika
8 66 P. Chibowski, W. Izdebski, E. Laskowska, O. Makarchuk, J. Skudlarski, S.A Zaika, S. Zając NCW na poziomie 8,5% w 2018 r. i 10% w 2020 r. generować będzie wzrost produkcji biopaliw, w tym biodiesla, co stanowi korzystną perspektywę dla producentów rzepaku w Polsce. Zagrożenie dla producentów rzepaku w Polsce dostrzegano w decyzji Parlamentu Europejskiego podjętej we wrześniu 2013 r. dotyczącej redukcji udziału biopaliw I generacji do poziomu 5,5% w 2020 r. W kwietniu 2015 r. Parlament Europejski przegłosował zmiany w dyrektywach, które przewidują ustalenie limitu dla udziału konwencjonalnych biopaliw w transporcie na poziomie 7% do 2020 roku. Siedmioprocentowy próg dla tradycyjnych biopaliw, wytwarzanych z roślin energetycznych był najniższym, jaki Polska była w stanie zaakceptować. Ukraina podążając za tendencjami krajów Unii Europejskiej przyjęła ustawodawstwo zakładające stopniowy wzrost udziału bioetanolu oraz estrów w produkcji paliw transportowych. Rada Ministrów Ukrainy w 2006 roku zatwierdziła Program Rozwoju Biodiesla, który zakładał 10% udziału biokomponentów w zużyciu ON (Petrenko, 2013). Cel ten nie został osiągnięty. W opinii przedstawicieli organizacji Ukrpalyvo skupiającej wytwórców biopaliw, czynnikiem, który zahamował rozwój biodiesla na Ukrainie był wysoki podatek akcyzowy. Na stan obecny produkcja biodiesla na Ukrainie na masową skalę nie funkcjonuje ( Stan ten może zmienić uchwalony w 2014 r. Plan działań w zakresie rozwoju energetyki odnawialnej do 2020 r. oraz obowiązująca od r. ustawa zmieniająca prawo podatkowe, która zmienia kategorię biodiesla jako produktu nie objętego podatkiem akcyzowym ( Dobrą perspektywą dla producentów roślin oleistych na Ukrainie jest znaczne uzależnienie krajów Unii Europejskiej od importu nasion oleistych i produktów ich przerobu (olejów i śrut), które wykorzystywane są na potrzeby konsumpcyjne, paszowe oraz przemysłowe. Około 70% zapotrzebowania na soję w UE pokrywanych jest importem. W przypadku słonecznika udział ten wynosi około 50% (FEDIOL Raport Oleje roślinne w UE wykorzystywane są głównie na cele spożywcze. Jak wynika z danych europejskiej organizacji skupiającej producentów olejów roślinnych FEDIOL udział przemysłu spożywczego w strukturze spożycia olejów roślinnych w 2011 r. wynosił 54%. Drugim dużym odbiorcą jest sektor biopaliwowy, którego udział w konsumpcji olejów roślinnych w 2011 r. osiągnął poziom 32% (FEDIOL Raport W strukturze surowców zużywanych do produkcji biodiesla w krajach UE dominuje olej rzepakowy, którego udział wynosi od 57 do 70% (Zentkova i Cvengrosova, 2013). W 2008 r. udział oleju rzepakowego w strukturze surowców wykorzystywanych do produkcji biodiesla w Unii Europejskiej wynosił 66%. Biokomponenty do produkcji biodiesla produkowano także z oleju sojowego (udział 16%) oraz palmowego (12%) (Oil crops. Tak wysoki udział rzepaku utrzymywał się do 2012 r. Rok później wykorzystanie oleju rzepakowego zmniejszyło się do 58% w wyniku wzrostu udziału oleju palmowego oraz zużytych tłuszczów roślinnych (UCO) (EU Biofuels Annual, 2014). W 2012 r. do produkcji biodiesla w UE wykorzystano 6,1 mln. ton oleju rzepakowego, 900 tys. ton oleju palmowego, 780 tys. ton zużytych tłuszczów roślinnych, 370 tys. ton tłuszczów zwierzęcych oraz 270 tys. ton oleju słonecznikowego. Zużycie oleju rzepakowego do produkcji biodiesla w 2013 r. w krajach UE wyniosło 5,6 mln. ton. Nastąpił wzrost zużycia oleju palmowego do poziomu 1,41 mln. ton, zużytych tłuszczów roślinnych (UCO) do 960 tys. ton oraz oleju sojowego do 880 tys. ton. Zużycie
9 Stan i perspektywy produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w kontekście rozwoju 67 oleju słonecznikowego w 2013 r. wyniosło 280 tys. ton i było o 100 tys. ton większe niż rok wcześniej. Porównując z 2008 r., zużycie oleju słonecznikowego na cele energetyczne wzrosło 2,5-krotnie (EU Biofuels Annual, 2014). Autorzy raportu Biofuels Annual 2014 przewidują, że olej rzepakowy będzie nadal dominującym surowcem do produkcji paliw odnawialnych w krajach UE. Zużycie oleju rzepakowego do produkcji biodiesla jest w UE 2,5 razy większe niż potrzeby konsumpcyjne (FEDIOL Raport produkcji biodiesla przewidywany jest też wzrost znaczenia oleju palmowego, zużytych tłuszczów roślinnych oraz w mniejszym stopniu oleju sojowego (EU Biofuels Annual, 2014). W latach w krajach UE nastąpił wzrost konsumpcji olejów i tłuszczów roślinnych z 17 do 25 mln. ton oraz nasion roślin oleistych (z 50 do 53 mln. ton). Wpływ na ten stan miał rozwój sektora biopaliw. W tym okresie import nasion roślin oleistych zmniejszył się z poziomu 28,5 mln. ton w 2005 r. do 24,6 mln. ton w 2014 r. Import nasion rzepaku wzrósł z poziomu 187 tys. ton w 2005 r. do 970 tys. ton w 2013 r., po czym spadł do 472 tys. ton w 2014 r. Wzrost konsumpcji nasion rzepaku w UE został w 2014 r. zaspokojony wyższą produkcją własną (FEDIOL Raport 1.html). W latach w UE odnotowano wzrost importu olejów i tłuszczów roślinnych z poziomu 9,1 do 10,0 mln. ton. W przypadku oleju rzepakowego odnotowano znaczny wzrost importu na przełomie lat ( z 69 do 663 tys. ton), po czym nastąpił spadek do poziomu 267 tys. ton w 2014 r. (FEDIOL Raport 1.html). W latach kraje Unii Europejskiej były głównym partnerem w zakresie importu rzepaku i soi z Ukrainy. Udział UE w strukturze ukraińskiego eksportu rzepaku w roku marketingowym 2010/2011 wynosił 88%, a w roku 2014/2015 zmniejszył się do 66% (Ukraina naroshchuje eksport W latach eksport nasion rzepaku z Ukrainy miał tendencję spadkową, z uwgi na niższe zbiory i niższą podaż ekportową z tego kierunku. Przyczyną tego stanu był wzrost import przez kraje UE tańszego rzepaku z Australii oraz certyfikacja biopaliw, będąca wynikiem wprowadzenia Europejskiej Dyrektywy w Sprawie Energii ze Źródeł Odnawialnych (2009/28/EC). Perspektywy rozwoju produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie Podstawową rośliną oleistą w Polsce jest rzepak. Po akcesji Polski do Unii Europejskiej produkcja rzepaku stała się najszybciej rozwijającym się działem produkcji roślinnej. O tak dynamicznym rozwoju produkcji i przetwórstwa rzepaku zadecydowała polityka UE względem biopaliw (Rosiak, 2014). W ostatnich latach duże znaczenie dla rozwoju i opłacalności produkcji tej rośliny w Polsce ma rosnąca produkcja estrów, które odgrywają kluczową rolę w realizacji NCW (Gzyra, 2014). W 2020 r. NCW ma wynosić 10% i zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady UE/1513/2015 ma być realizowany nie tylko w oparciu o surowce spożywcze, m.in. olej rzepakowy, ale także tzw. biopaliwa drugiej generacji, czyli odpady i produkty nieżywnościowe. Udział biopaliw I generacji w osiągnięciu NCW w 2020 r. ma wynosić maksymalnie 7%. W opinii specjalistów IERiGŻ stan ten zmniejszy dynamikę wzrostu zapotrzebowania na surowce
10 68 P. Chibowski, W. Izdebski, E. Laskowska, O. Makarchuk, J. Skudlarski, S.A Zaika, S. Zając rolne do produkcji biopaliw, jednakże samo zapotrzebowanie będzie wzrastać. Przy utrzymaniu wskaźnika 7% polscy rolnicy nie będą w stanie pokryć popytu na olej rzepakowy, co rokuje dobre perspektywy dla polskich producentów rzepaku na najbliższe lata (Szymańska, 2014). Produkcja roślin oleistych na Ukrainie odgrywa istotną rolę dla sektora rolnego tego kraju. Oleje roślinne są strategiczną pozycją ukraińskiego eksportu (Zaika, 2011). Szczególną rolę odgrywa eksport oleju słonecznikowego, w wyniku którego udział Ukrainy na światowym rynku tego produktu wynosi ponad 50%. Przewidywany przez FAO (Raport Agricultural Outlook ) wzrost zapotrzebowania na oleje pochodzenia roślinnego w najbliższym dziesięcioleciu, rokuje dobre perspektywy dla ukraińskiego sektora olejów roślinnych, a tym samym dla producentów roślin oleistych. Szansą dla ukraińskich producentów jest wzrost zapotrzebowania na surowce do produkcji biodiesla na światowych rynkach (FAO Raport Agricultural Outlook ). Negatywnie na rozwój ukraińskiego eksportu olejów roślinnych wpływa obecna sytuacja gospodarczo-polityczna w tym kraju. W wyniku konfliktu zbrojnego w rejonach Donbasu i Ługańska zmniejszył się potencjał produkcyjny oraz eksportowy. Perspektywiczną rośliną oleistą na Ukrainie jest rzepak. Warunki przyrodnicze na Ukrainie są korzystne dla produkcji rzepaku. Istnieje możliwość zwiększenia jego udziału w strukturze zasiewów nawet do 10%, z jednoczesnym uwzględnieniem wymogów zmianowania i innych parametrów technologicznych (Czerwenko i Dubnewycz, 2014). Ze względu na brak niezbędnej bazy przetwórczej, a także efektywnego wsparcia państwa, produkcja rzepaku na Ukrainie, jak dotychczas, będzie miała w najbliższej przyszłości wyraźnie eksportowy charakter (Czerwenko i Dubnewycz, 2014). Wpływ miejscowego sektora biopaliw na rozwój produkcji roślin oleistych na Ukrainie w najbliższej przyszłości będzie niewielki. W latach produkcja biodiesla na Ukrainie praktycznie nie funkcjonowała. Stan ten może zmienić się w dalszej przyszłości w związku z przyjęciem przez Ukrainę zobowiązania do wprowadzenia do 2020 r. 10% udziału paliw alternatywnych w bilansie tradycyjnych paliw transportowych (Mykolajenko, 2015). Prognozy Międzynarodowego Instytutu Analiz Systemów Stosowanych (IIASA) zakładają do 2050 r. stały wzrost roślin oleistych z przeznaczeniem na cele energetyczne, mimo rozwoju produkcji biopaliw drugiej generacji. Instytut prognozuje, że zużycie olejów roślinnych wzrośnie do mln ton w 2050 r., co oznaczać może dobre perspektywy zarówno dla polskich jak i ukraińskich producentów roślin oleistych (Rosiak i in., 2011). Podsumowanie Podstawową rośliną oleistą w Polsce jest rzepak będący głównym komponentem do produkcji olejów jadalnych oraz estrów metylowych. Udział rzepaku w strukturze upraw oleistych w Polsce w ostatnich latach wynosił 95-97%. Wzrost zapotrzebowania na biopaliwa spowodował blisko 2-krotny wzrost produkcji tej rośliny, przekraczając znacznie potrzeby konsumpcyjne. Po przyjęciu Narodowego Celu Wskaźnikowego, który zakłada wzrost produkcji biopaliw, w tym biodiesla, znaczenie rzepaku w Polsce znacznie wzrosło. Na Ukrainie rzepak zajmuje trzecią pozycję, po słoneczniku i soi. Produkcja rzepaku na Ukrainie w latach wzrosła blisko 7-krotnie, co było spowodowane wysokim popytem ze strony krajów UE. Popyt ten w dużej mierze był generowany przez sektor
11 Stan i perspektywy produkcji roślin oleistych w Polsce i na Ukrainie w kontekście rozwoju 69 biopaliw transportowych. Ukraiński rzepak prawie w całości jest przeznaczony na eksport. Od 2008 roku odnotowuje się spadek produkcji rzepaku, spowodowany w dużej mierze zmniejszeniem zapotrzebowania na ukraiński surowiec w krajach UE. Wiążę on się ze spadkiem udziału rzepaku w produkcji biopaliw transportowych w UE. Największy udział w strukturze uprawy roślin oleistych na Ukrainie zajmuje słonecznik. W latach powierzchnia zasiewów tej rośliny na Ukrainie zwiększyła się 1,8 razy, zaś zbiory o 2,7 razy. W latach prawie 7-krotnie wzrosły zbiory soi, której udział w bilansie zbiorów roślin oleistych na Ukrainie w 2014 r. wyniósł 23%. Ze względu na znikomą produkcję biopaliw transportowych na Ukrainie oraz niewielkie wykorzystanie olejów słonecznikowego i sojowego do produkcji biodiesla w UE zarówno ukraiński jak i europejski sektor biopaliw ma niewielki wpływ na produkcję słonecznika i soi w tym kraju. W Polsce słonecznik oraz soja zajmują nieznaczną powierzchnię. W niewielkim stopniu oleje słonecznikowy i sojowy były dotychczas wykorzystywane do produkcji biopaliw transportowych. Literatura Antonjuk, O.P. (2014). Analiz tendencji vyrobnictva ta pereborki nasinnja soniashniku v Ukraini. Ekonomika Harrchovoj Promyslovosti Nr 1 (21), Czerwenko, G., Dubnewycz, J. (2014). Produkcja oraz rynek rzepaku na Ukrainie i jego perspektywy. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej Nr 105, EU Oilseeds trade 2011/12 AGRI C 5 Management Committee for the Common Organisation of Agricultural Markets 20 December Pobrane luty 2014 z: cereals/trade/oilseeds/ _en.pdf. EU Biofuels Annual Pobranoe październik 2015 z: GAIN%20Publications/Biofuels%20Annual_The%20Hague_EU-28_ pdf. GUS: Rocznik statystyczny rolnictwa, Warszawa (wydania ). GUS: Wyniki produkcji roślinnej, Warszawa (wydania ). Gzyra, Z. (2014). Zagrożenia na rynku biopaliw. Działalność Koalicji Na Rzecz Biopaliw. X Forum Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych Rzepak i rośliny białkowe produkcja, system obrotu i wykorzystanie, Międzynarodowe Targi Poznańskie, 31 styczeń 2014, Poznań. FAO: Hamuje światowy popyt na biodiesel. Pobrane październik 2015 z: FEDIOL Raport: Food, Feed and Fuels a Snapshot. Pobrane październik 2015 z: FEDIOL Raport. Pobrane październik 2015 z: %20_%202014/ /list /f1.html. Gołębiewska, U. E. (2013). Przyczyny i skutki produkcji rzepaku na cele energetyczne. Roczniki Naukowe SERiA tom XV, Z. 5, Izdebski, W., Skudlarski, J., Zając, S. (2014). Wykorzystanie surowców pochodzenia rolniczego do produkcji biopaliw transportowych w Polsce. Roczniki Naukowe SERiA T. 16 Z. 2, Kuś, J. (2006). Uwarunkowania i możliwości zwiększenia produkcji rzepaku na cele energetyczne. Nasz Rzepak. (Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku), Nr 11, Mykolajenko, T. 2015: Motorni biopalyva - energonezaleznist ta tochka rostu Ukrainskoj ekonomiki. V Mizdunaridnyj investicijnyj biznes-forum z pitan energoefektivnosti vidnovljuvanoj energetyki listpada 2015, Kijev, Ukraina. Pobrane styczeń 2016 z: Oil crops for production of advanced biofuels. Pobrane październik 2015 z: Raport OECD-FAO Agricultural Outlook Pobrane styczeń 2016 z:
12 70 P. Chibowski, W. Izdebski, E. Laskowska, O. Makarchuk, J. Skudlarski, S.A Zaika, S. Zając Rosiak, E., Łopaciuk, W., Krzemiński, M. (2011). Produkcja biopaliw i jej wpływ na światowy rynek zbóż oraz roślin oleistych i tłuszczów roślinnych. IERiGŻ, Warszawa. Rosiak, E. (2012). Stan i perspektywy produkcji rzepaku w Polsce na tle rynku światowego. Roczniki Naukowe SERiA tom XIV, Z. 6, Rosiak, E., (2014). Krajowy rynek rzepaku na tle rynku światowego. ZN SGGW Problemy Rolnictwa Światowego tom 14 (XXIX), Z. 1, Sunflower Statistic. Pobrane wrzesień 2015 z: Szymańska, M. (2014). Rzepak co przyniesie nowy sezon. Pobrane styczeń 2016 z: Ukrain Oilseeds and Products Annual GAIN Report UP1417 Oilseeds and Products Annual Report Pobrane październik 2015 z: and%20products%20annual_kiev_ukraine_ pdf. UKRSTAT: Crop production of Ukraine. Statistical Yearbook, (roczniki ) Kyiv. UKRSTAT: Zbiranija silskohosodarskih kultur ta provedenija inshyh polovih robit. Pobrane styczeń 2016 z: Zaika, S.A. (2011). Analiz ta ocinka rozvitku vyrobnictva nasinia ripaku v Ukraini. Maszynopis. Institute of Business and Management, Kharkiv Petro Vasilenko National Technical University of Agriculture, Ukraina. Zentkova, I., Cvenrosova, E. (2013). The utilization of rapeseed for biofuels production in the EU. Visegrad Journal on Bioeconomy and Sustainable Development Vol. 2, Nr 1,
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Tom 14 (XXIX) 2014 Zeszyt 2
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Tom 14 (XXIX) 2014 Zeszyt 2 Waldemar Izdebski 1 Zakład Zarządzania Produkcją, Politechnika Warszawska Zdzisław Jakubowski 2 Katedra Ekonomiki
WYKORZYSTANIE SUROWCÓW POCHODZENIA ROLNICZEGO DO PRODUKCJI BIOPALIW TRANSPORTOWYCH W POLSCE
Wykorzystanie surowców STOWARZYSZENIE pochodzenia rolniczego EKONOMISTÓW do produkcji ROLNICTWA biopaliw transportowych I AGROBIZNESU w Polsce Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 2 93 Waldemar Izdebski *,
ZUŻYCIE ENERGII W ROLNICTWIE NA TLE INNYCH DZIAŁÓW GOSPODARKI W POLSCE I NA UKRAINIE
ZUŻYCIE ENERGII W ROLNICTWIE NA TLE INNYCH DZIAŁÓW GOSPODARKI W POLSCE I NA UKRAINIE, dr inż. Jacek Skudlarski Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie dr Oksana Makarchuk National University
Kharkiv Petro Vasilenko National Technical University of Agriculture, ****** Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie
52 P. Chibowski, STOWARZYSZENIE W. Izdebski,O. Makarchuk, EKONOMISTÓW V. Sinielnikov, ROLNICTWA J. Skudlarski, I AGROBIZNESU S. A. Zaika, S. Zając Roczniki Naukowe tom XVIII zeszyt 2 Piotr Chibowski *,
Rynek biopaliw w Polsce stan obecny i prognozy w świetle posiadanego potencjału surowcowego i wytwórczego KAPE
Rynek biopaliw w Polsce stan obecny i prognozy w świetle posiadanego potencjału surowcowego i wytwórczego KAPE - 27--25 1 Uwarunkowania Niniejsza prezentacja dotyczy wyłącznie prognoz dla biokomponentów
ZIEMIA JAKO CZYNNIK WARUNKUJĄCY PRODUKCJĘ BIOPALIW
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/28 Anna Grzybek Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie ZIEMIA JAKO CZYNNIK WARUNKUJĄCY PRODUKCJĘ BIOPALIW Streszczenie Przedstawiono
Jaka będzie cena śruty sojowej?
.pl https://www..pl Jaka będzie cena śruty sojowej? Autor: Ewa Ploplis Data: 19 kwietnia 2017 Prawdopodobnie ceny śruty sojowej nie ulegną dużym zmianom. W pierwszej połowie 2017 r. powinny być relatywnie
STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI ODNAWIALNEJ W POLSCE I NA UKRAINIE STATUS AND PROSPECTS OF RENEWABLE ENERGY DEVELOPMENT IN POLAND AND UKRAINE
72 W. Izdebski, STOWARZYSZENIE O. Makarchuk, J. Skudlarski, EKONOMISTÓW G. Trypolska, ROLNICTWA S. Zając, S. I Aleksandrovna AGROBIZNESU Zayka Roczniki Naukowe tom XVII zeszyt 1 Waldemar Izdebski *, Oksana
PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Tom 14 (XXIX) Zeszyt 1 Wydawnictwo SGGW Warszawa 2014 Ewa Rosiak 1 Zakład Badań Rynkowych, Instytut Ekonomiki
Konferencja. Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju i Izby Zbożowo-Paszowej. Warszawa, 22 maja 2014 r
Konferencja Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju i Izby Zbożowo-Paszowej Warszawa, 22 maja 2014 r Rynek pasz w Polsce, jego zaplecze surowcowe i kwestie bezpieczeństwa. Stan obecny i perspektywy
Cena rzepaku - czy producentów czeka silna przecena?
https://www. Cena rzepaku - czy producentów czeka silna przecena? Autor: Ewa Ploplis Data: 18 marca 2018 Jaka jest cena rzepaku na rynku krajowym, europejskim i światowym? Jak kształtuje się cena oleju
POTENCJAŁ PRODUKCYJNY BIOPALIW RZEPAKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM
Tomasz Szul Katedra Energetyki Rolniczej Akademia Rolnicza w Krakowie Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2007 POTENCJAŁ PRODUKCYJNY BIOPALIW RZEPAKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM Streszczenie Określając
Wykres 1. Średnie miesięczne ceny rzepaku w latach w zł/t.
Rynek roślin oleistych 1) Rynek rzepaku 2) Sytuacja cenowa na krajowym rynku rzepaku 3) Sytuacja cenowa na rynku makuchu i śruty rzepakowej Produkcja W Europejskich warunkach przyrodniczych produkcja roślin
Cena rzepaku, co czeka rolników w tym sezonie?
.pl https://www..pl Cena rzepaku, co czeka rolników w tym sezonie? Autor: Ewa Ploplis Data: 23 maja 2017 Relatywnie wysoka cena rzepaku w minionym roku przełożyła się na istotny wzrost zainteresowania
Rynek rzepaku - spodziewana dobra koniunktura!
.pl https://www..pl Rynek rzepaku - spodziewana dobra koniunktura! Autor: Ewa Ploplis Data: 22 lutego 2017 Wzrasta zainteresowanie uprawą rzepaku w bieżącym roku zbiory mogą być większe nawet o 21% od
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Handel zagraniczny nasionami i produktami roślin oleistych po integracji z Unią Europejską
TOM XXXI ROŚLINY OLEISTE OILSEED CROPS 21 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB w Warszawie Handel zagraniczny nasionami i produktami roślin oleistych po integracji z Unią Europejską
Krajowa produkcja pasz oraz sytuacja w handlu zagranicznym
Krajowa produkcja pasz oraz sytuacja w handlu zagranicznym Warszawa, 17 czerwca 2015 r. Michał Koleśnikow Kierownik Zespołu Analiz Sektorowych i Rynków Rolnych Kontekst międzynarodowy Światowe ceny surowców
STAN I PERSPEKTYWY RYNKU RZEPAKU W POLSCE NA TLE RYNKU ŚWIATOWEGO SITUATION AND OUTLOOK RAPSEED MARKET OF ACCORDING TO WORLD MARKET. Wstęp.
Stan i perspektywy rynku rzepaku w Polsce na tle rynku światowego STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIV zeszyt 1 417 Ewa Rosiak Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki
Produkcja oraz rynek rzepaku na Ukrainie i jego perspektywy
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej nr 105, 2014: 67 74 Georgij Czerewko, Jurij Dubnewycz Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstwa Lwowski Narodowy
Zbiory rzepaku w 2017 rokuperspektywa. producentów
Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych www.kzprirb.pl Zbiory rzepaku w 2017 rokuperspektywa krajowych producentów Juliusz Młodecki- Prezes KZPRiRB Bydgoszcz, 07 listopada 2017 r. Rzepak-
BEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH. Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW
BEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW 1 . USTAWA O PASZACH Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. 2014
Ocena porównawcza sektora rolno-spożywczego Polski i Ukrainy
Ocena porównawcza sektora rolno-spożywczego Polski i Ukrainy mgr Mirosława Tereszczuk Warszawa, 25 listopada 2016 r. 1 Gospodarka Ukrainy na tle gospodarki Wyszczególnienie Polski Ukraina Polska 2012 2015
Światowy rynek nasion oleistych i produktów ich przerobu. The Global Market for Oilseeds and Their Processing Products
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa Światowego tom 18 (XXXIII), zeszyt 1, 2018: 214 223 DOI: 10.22630/PRS.2018.18.1.20 Ewa Rosiak 1 Instytut Ekonomiki
Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE
Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE Paweł Sulima Wydział Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament Rynków Rolnych XI Giełda kooperacyjna
Krajowy rynek rzepaku w sezonie 2011/12
TOM XXXIII ROŚLINY OLEISTE OILSEED CROPS 2012 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Adres do korespondencji: Ewa.Rosiak@ierigz.waw.pl DOI: 10.5604/12338273.1058460
Krajowy rynek rzepaku w sezonie 2007/08
Tom XXIX ROŚLINY OLEISTE OILSEED CROPS 2008 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Krajowy rynek rzepaku w sezonie 2007/08 Domestic Oilseed Market
Jakie będą ceny pasz i sytuacja na rynku w 2017?
https://www. Jakie będą ceny pasz i sytuacja na rynku w 2017? Autor: Ewa Ploplis Data: 22 marca 2017 Spodziewane jest wysokie tempo wzrostu produkcji pasz w Polsce w 2017. Wzrośnie także zapotrzebowanie
Duży eksport cukru będzie konieczny. A jak ceny zbytu?
.pl https://www..pl Duży eksport cukru będzie konieczny. A jak ceny zbytu? Autor: Ewa Ploplis Data: 6 czerwca 2017 Zbiory buraków cukrowych w kraju będą w 2017 r. na wyższym poziomie niż przed rokiem.
Rys. 1. Ceny zbóż w Polsce w zł/t (wg IERiGŻ)
Jerzy Grabiński Produkcja zbóż w Polsce-stan obecny i perspektywy Według szacunków GUS produkcja zbóż w Polsce w 29 roku wyniosła 29,8 mln ton i była o 7,8% wyższa niż w roku poprzednim. Taka produkcja
ANALIZA POLSKIEGO RYNKU CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W LATACH 2004-2010
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIII zeszyt 1 463 Stanisław Zając *, Waldemar Izdebski **, Jacek Skudlarski *** * Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie, **
76 Michał Borychowski
76 Michał Borychowski STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XV zeszyt 4 Michał Borychowski Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu PRODUKCJA ESTRÓW W POLSCE NA TLE LIDERÓW
MOśLIWOŚCI SAMOZAOPATRZENIA ROLNICTWA W PALIWO SILNIKOWE. Alojzy Skrobacki
MOTROL, 2006, 8A, 265 270 MOśLIWOŚCI SAMOZAOPATRZENIA ROLNICTWA W PALIWO SILNIKOWE Wydział InŜynierii Produkcji, SGGW w Warszawie Streszczenie. Produkcja paliwa rzepakowego w Polsce wymaga zwiększenia
Michał Cierpiałowski, Quality Assurance Poland
Kryteria zrównoważonego rozwoju a krajowa baza surowcowa Jak zrealizować rosnący Narodowy Cel Wskaźnikowy? Co z kolejnymi generacjami biopaliw? Nowa unijna dyrektywa limit 7 proc. dla biopaliw z upraw
PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Scientific Journal Warsaw University of Life Sciences SGGW PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO PROBLEMS OF WORLD AGRICULTURE ISSN 2081-6960
Cena zboża - jakiej można się spodziewać po zbiorach?
.pl https://www..pl Cena zboża - jakiej można się spodziewać po zbiorach? Autor: Ewa Ploplis Data: 17 września 2017 W br. zostało zebrane więcej ziarna niż w roku ubiegłym. Więcej będzie: pszenicy, jęczmienia
Krajowy rynek rzepaku w 2015 roku
ROŚLINY OLEISTE OILSEED CROPS 37: 11-20 2016 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Autor korespondencyjny e-mail: ewa.rosiak@ierigz.waw.pl Krajowy
Jakie będą ceny środków produkcji dla rolnictwa?
https://www. Jakie będą ceny środków produkcji dla rolnictwa? Autor: Ewa Ploplis Data: 5 czerwca 2017 Podwyższone ceny środków produkcji dla rolnictwa są wynikiem obserwowanego sezonowego wzrostu popytu
Bilansowe i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju sektora zbożowego i rzepakowego w Polsce (prezentacja raportu dla Izby Zbożowo-Paszowej)
doc. dr hab. Jadwiga Seremak-Bulge dr inż. Ewa Rosiak prof. dr hab. Roman Urban IERiGŻ-PIB, Warszawa Bilansowe i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju sektora zbożowego i rzepakowego w Polsce (prezentacja
Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju produkcji, oraz systemu obrotu roślin strączkowych na cele paszowe, jako czynnik bezpieczeństwa żywnościowego kraju
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Zakład Rynków Finansowych i Towarowych w Gospodarce Żywnościowej Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju produkcji, oraz systemu obrotu roślin strączkowych na cele paszowe,
Notowania cen wieprzowiny, mleka i rzepaku
.pl https://www..pl Notowania cen wieprzowiny, mleka i rzepaku Autor: Elżbieta Sulima Data: 28 czerwca 2016 Rosną ceny wieprzowiny i rzepaku. Prognoza produkcji mięsa na światowym rynku jest wzrostowa.
Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce
Konferencja Biopaliwa - rozwój czy stagnacja? Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce Jarosław Wiśniewski Naczelnik Wydziału Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament
Aktualna i przewidywana sytuacja na rynku zbóż w Polsce i UE
Aktualna i przewidywana sytuacja na rynku zbóż w Polsce i UE Jacek Bąkowski Dyrektor Biura Analiz i Programowania ARR 18 kwietnia 2008 r. 1 Użytkowanie gruntów w Polsce użytki rolne 51,8% pozostałe grunty
Cena ziemniaków - czy utrzyma się na niskim poziomie?
.pl https://www..pl Cena ziemniaków - czy utrzyma się na niskim poziomie? Autor: Ewa Ploplis Data: 12 grudnia 2017 Jaka może być cena ziemniaków na krajowym rynku w najbliższych miesiącach? Jakich cen
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Rynek ziemniaków cz. 1: dobre zbiory, rekordowe plony i niskie ceny
.pl https://www..pl Rynek ziemniaków cz. 1: dobre zbiory, rekordowe plony i niskie ceny Autor: Ewa Ploplis Data: 8 listopada 2016 Wysokie zbiory, rekordowe plony, niskie ceny, spadek konsumpcji, nieznaczny
KONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY. Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy
KONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy Konkurencyjność produkcji wyznaczają wskaźniki: jakości, właściwości
SYTUACJA NA RYNKU RZEPAKU W 2007 r. stanowisko na spotkanie robocze Grupy Roślin oleistych i białkowych
SYTUACJA NA RYNKU RZEPAKU W 2007 r. stanowisko na spotkanie robocze Grupy Roślin oleistych i białkowych 1. Prognozy zbiorów rzepaku w 2007 r. Powierzchnia /tys. ha/ Plony 3) /t/ha/ Zbiory /tys. t/ cele
Sektor rolny i handel zagraniczny we Francji 2013-02-11 10:08:01
Sektor rolny i handel zagraniczny we Francji 2013-02-11 10:08:01 2 Francuski sektor rolniczy jest jednym z najważniejszych sektorów gospodarki tego kraju i zajmuje kluczowe miejsce w handlu zagranicznym
WPŁYW ZMIAN STRUKTURY ROLNICTWA UE NA PRODUKCJĘ ROŚLINNĄ, ZWIERZĘCĄ, ROZWÓJ UPRAW ENERGETYCZNYCH ORAZ RYNEK CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2008 Jan Barwicki Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie WPŁYW ZMIAN STRUKTURY ROLNICTWA UE NA PRODUKCJĘ ROŚLINNĄ, ZWIERZĘCĄ, ROZWÓJ UPRAW ENERGETYCZNYCH
Czy w 2017 będzie lepsza koniunktura w rolnictwie?
https://www. Czy w 2017 będzie lepsza koniunktura w rolnictwie? Autor: Ewa Ploplis Data: 28 kwietnia 2017 Sytuacja w branży rolnej w 2017 r. będzie prawdopodobnie zbliżona do obserwowanej w 2016 r. Nie
Uwarunkowania prawne zastosowania biopaliw w transporcie w Polsce
Uwarunkowania prawne zastosowania biopaliw w transporcie w Polsce V Spotkanie Interesariuszy Sieci Projektu BIOMASTER Kraków, 17 lipca 2013 Adam Stępień, Krajowa Izba Biopaliw Agenda: - Generalny kontekst
Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji
Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji Andrzej Kowalski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Katedra Rozwoju Obszarów Wiejskich Szkoła Główna Handlowa Warszawa kwiecień 2009 Wzajemne
Światowa produkcja ziemniaka: prognozy są dobre!
.pl https://www..pl Światowa produkcja ziemniaka: prognozy są dobre! Autor: Ewa Ploplis Data: 2 grudnia 2016 Zwiększa się produkcja ziemniaka na świecie. Prognozy na najbliższe lata globalnej produkcji
Jakie ceny zbóż w sezonie 2018?
https://www. Jakie ceny zbóż w sezonie 2018? Autor: Ewa Ploplis Data: 18 lipca 2018 Odpowiadamy na pytanie, które nurtuje pewnie niejednego rolnika Jakie ceny zbóż w sezonie 2018? Co może wpłynąć na ich
RAPORT RYNKOWY ZBOŻA I OLEISTE POLSKA - UE - ŚWIAT
1 10/2015 (11-24.V.2015) RAPORT RYNKOWY ZBOŻA I OLEISTE POLSKA - UE - ŚWIAT POLSKA ZBIÓR 2014 Początek maja nie przynosi większych zmian w handlu ziarnem, który jest trudny. Ceny zbóż cały czas pozostają
Rynek buraków cukrowych 2017: ile da producentom eksport cukru?
.pl https://www..pl Rynek buraków cukrowych 2017: ile da producentom eksport cukru? Autor: Ewa Ploplis Data: 31 stycznia 2017 Produkcja cukru w Polsce w sezonie 2016/2017 może przekroczyć 2 mln t. W bieżącym
Notowania cen rzepaku
ul. Szkolna 2/4 00-006 Warszawa tel. 022 826 80 07 fax. 022 828 53 58 Notowania cen rzepaku 1. NOTOWANIA TERMINOWE CEN RZEPAKU NA GIEŁDZIE MATIF: Dostawy: sierpniu 2009 Notowania cen rzepaku z dostawą
Zachodniopomorskie rolnictwo w latach
Arkadiusz Malkowski Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Zachodniopomorskie rolnictwo w latach 2007-2017 16.10.2017 ROLNICTWO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
Biomasa w GK Enea możliwości, doświadczenia, badanie jakości i certyfikacja
Biomasa w GK Enea możliwości, doświadczenia, badanie jakości i certyfikacja Biomasa w GK Enea dlaczego? Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie promocji wykorzystania energii z OZE - dla Polski cel 15% udziału
Większa produkcja cukru dobre prognozy dla producentów
Większa produkcja cukru dobre prognozy dla producentów Autor: Ewa Ploplis Data: 28 marca 2017 Produkcja cukru w Polsce ma przed sobą dobre perspektywy. Efekty kampanii cukrowniczej 2017/2018 mają być jeszcze
Departament Energii Odnawialnej. Ustawa o biokomponentach i biopaliwach ciekłych - stan obecny, proponowane zmiany
Ustawa o biokomponentach i biopaliwach ciekłych - stan obecny, proponowane zmiany Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz.
Handel zbożem na świecie - jakich cen można się spodziewać?
.pl Handel zbożem na świecie - jakich cen można się spodziewać? Autor: Ewa Ploplis Data: 28 listopada 2017 Jak przedstawia się handel zbożem na świecie? Jaka jest światowa podaż zbóż w tym sezonie? Gdzie
Odnawialne źródła energii (OZE) a obecna i przyszła Wspólna Polityka Rolna
Odnawialne źródła energii (OZE) a obecna i przyszła Wspólna Polityka Rolna jakie konsekwencje dla rolnictwa? Opole 22. 10. 2009 Wanda Chmielewska - Gill Iwona Pomianek Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
IDENTYFIKACJA STANU SEKTORA BIOPALIW JAKO CZYNNIKA STYMULUJĄCEGO ROZWÓJ GOSPODARSTW ROLNYCH I PRZEDSIĘBIORSTW AGROBIZNESU
Identyfi kacja stanu sektora biopaliw jako czynnika stymulującego rozwój gospodarstw... STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIII zeszyt 2 137 Michał A. Jerzak, Hubert
Oil Express nr 29-II, 9 lutego 2015 r.
r. Rok 2014 był kolejnym rokiem, w którym odnotowano wzrost przerobu nasion rzepaku w krajowych zakładach tłuszczowych. Jak wynika z danych zebranych wśród członków Polskiego Stowarzyszenia Producentów
Wątpliwe korzyści? Ekonomiczne aspekty polityki biopaliwowej UE. Kontekst. Kwiecień 2013
Wątpliwe korzyści? Ekonomiczne aspekty polityki biopaliwowej UE Kwiecień 2013 Streszczenie opracowania Międzynarodowego Instytutu na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Biopaliwa za jaką cenę? Przegląd kosztów
Oil Express nr 64-II, 30 grudnia 2016 r.
Spadek indeksu cen żywności, ale oleje droższe Według FAO, podstawowy indeks cen żywności w listopadzie br. tym razem nieznacznie się zmniejszył wobec października br. o 0,4% ze 172 do 171,3 punktów, co
Ceny rolnicze rok korzystny dla rolników pod względem cenowym!
.pl https://www..pl Ceny rolnicze - 2017 rok korzystny dla rolników pod względem cenowym! Autor: Ewa Ploplis Data: 2 lutego 2018 Jak kształtowały się ceny rolnicze w 2017 r.? Jakie były ceny skupu podstawowych
PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010 Streszczenie W
SZACOWANIE POTENCJAŁU ENERGETYCZNEGO BIOMASY RO LINNEJ POCHODZENIA ROLNICZEGO W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM
SZACOWANIE POTENCJAŁU ENERGETYCZNEGO BIOMASY ROLINNEJ POCHODZENIA ROLNICZEGO W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W pracy oszacowano potencjał energetyczny biomasy rolinnej pozyskiwanej z produkcji rolniczej,
Przegląd sytuacji na rynkach żywca
Przegląd sytuacji na rynkach żywca V Forum Rynku Spożywczego i Handlu Warszawa, 15 października 2012 r. Michał Koleśnikow Ekspert ds. Analiz Rynków Rolnych Wysokie i zmienne ceny surowców rolnych na świecie
Uprawy na cele wytwórcze biopaliw transportowych
Uprawy na cele wytwórcze biopaliw transportowych Nowe wyzwania związane ze zmianami w prawodawstwie UE Adam Stępień Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Sytuacja branży wytwórczej biokomponentów
Wpływ rynku surowców rolnych na sektor biopaliw. Departament Wsparcia Klientów Sektora Rolno-Spożywczego
Wpływ rynku surowców rolnych na sektor biopaliw Departament Wsparcia Klientów Sektora Rolno-Spożywczego Spis treści Czynniki kształtujące ceny biopaliw w Polsce Otoczenie regulacyjne Otoczenie rynkowe
Jakie będą ceny zbóż w 2017? Ceny aktualne i prognozy
Jakie będą ceny zbóż w 2017? Ceny aktualne i prognozy Autor: Ewa Ploplis Data: 9 marca 2017 Gospodarstwa nastawione na produkcję zbóż cieszą się z łagodnego przebiegu zimy. Czy słusznie? O tym, jak będzie
Podpisanie planu połą ZT Kruszwica, Ewico,, ZPT Olvit, Olvit-Pro
Podpisanie planu połą łączenia spółek ZT Kruszwica, Ewico,, ZPT Olvit, Warszawa, 29 czerwca 2006 1 POŁĄCZENIE SPÓŁEK Dzięki połączeniu 4 spółek powstanie największa firma produkująca tłuszcze roślinne
KOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie KOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH 1990 2009 Streszczenie W latach 1990
Przegląd sytuacji na rynku zbóż
Przegląd sytuacji na rynku zbóż Michał Koleśnikow Warszawa, 12 kwietnia 2013 r. Kierownik Wydziału Analiz Sektorowych Ekspert ds. Analiz Rynków Rolnych Sytuacja na światowych rynkach Ujęcie długoterminowe
Wydział Mechaniczno-Energetyczny
Polska Geotermalna Asocjacja im. prof. J. Sokołowskiego Wydział Mechaniczno-Energetyczny Lokalna energetyka geotermalna jako podstawowy składnik OZE w procesie dochodzenia do samowystarczalności energetycznej
Rynek ziemniaka w Polsce. Co przyniesie 2019 rok?
https://www. Rynek ziemniaka w Polsce. Co przyniesie 2019 rok? Autor: Agata Piechota Data: 1 marca 2019 Ubiegły rok upłynął pod znakiem protestów rolników. Problemy dotknęły m.in. polski rynek ziemniaka.
DLACZEGO ZBOŻA... Prof. dr hab. Edward Arseniuk Dr Tadeusz Oleksiak Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy POTENCJAŁ
POTENCJAŁ Prof. dr hab. Edward Arseniuk Dr Tadeusz Oleksiak Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy DLACZEGO ZBOŻA... Prosta technologia uprawy, względnie niskie koszty produkcji
RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP
5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011
PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Scientific Journal Warsaw University of Life Sciences SGGW PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO PROBLEMS OF WORLD AGRICULTURE ISSN 2081-6960
RYNEK RZEPAKU. stan i perspektywy A N A L I Z Y CZERWIEC 2010 ISSN X
INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA i GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY AGENCJA RYNKU ROLNEGO NR 37 MINISTERSTWO ROLNICTWA i ROZWOJU WSI RYNEK RZEPAKU stan i perspektywy ISSN 1231-269X A N A
Jakie będą ceny mleka w 2018 r.?
https://www. Jakie będą ceny mleka w 2018 r.? Autor: Ewa Ploplis Data: 7 czerwca 2018 Czy pogorszenie koniunktury na światowym i krajowym rynku mleka znacząco wpłynie na ceny mleka w Polsce w 2018 r.?
STRONA 1. Rok 14 Numer 570 (24) 18 czerwca 2009 r. W tym numerze: ZRÓWNOWAŻONA PRODUKCJA BIOPALIW NOWYM WYZWANIEM DLA UNII EUROPEJSKIEJ
Rok 14 Numer 570 (24) 18 czerwca 2009 r. W tym numerze: ZRÓWNOWAŻONA PRODUKCJA BIOPALIW NOWYM WYZWANIEM DLA UNII EUROPEJSKIEJ Problem braku zrównoważonej produkcji jeszcze do niedawna był gorącym tematem
RYNEK RZEPAKU 34 AGENCJA RYNKU ROLNEGO. stan i perspektywy
RZEPAK_08_NR_34_okladka_A3_zewn:Layout 1 2008-11-03 15:00 Strona 1 INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA i GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY NR 34 AGENCJA RYNKU ROLNEGO MINISTERSTWO ROLNICTWA
ANALIZA PERSPEKTYW WYTWARZANIA BIOPALIW PŁYNNYCH W POLSCE
Inżynieria Rolnicza 8(117)/2009 ANALIZA PERSPEKTYW WYTWARZANIA BIOPALIW PŁYNNYCH W POLSCE Magdalena Kachel-Jakubowska, Mieczysław Szpryngiel Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Światowy rynek biopaliw na tle surowców do ich produkcji. dr inŝ. Ewa Rosiak mgr inŝ. Wiesław Łopaciuk
Światowy rynek biopaliw na tle surowców do ich produkcji dr inŝ. Ewa Rosiak mgr inŝ. Wiesław Łopaciuk Wprowadzenie Rynek zbóŝ i bioetanolu Rynek oleistych i biodiesla Wnioski Wprowadzenie Dywersyfikacja
Środki produkcji rolnej jak kształtują się ceny?
.pl Środki produkcji rolnej jak kształtują się ceny? Autor: Ewa Ploplis Data: 23 kwietnia 2018 Prace polowe trwają. Jakie są i jakie mogą być ceny na środki produkcji rolnej na krajowym rynku w 2018 r.?
Oil Express nr 20-II, 29 września 2014
Prognoza wysokich zbiorów oleistych w 2014/15 W bieżącym sezonie 2014/15 globalna produkcja 7 podstawowych surowców oleistych wzrośnie o około 3,7% tj. 18,1 mln ton do rekordowego poziomu 507,2 mln ton
RAPORT RYNKOWY ZBOŻA I OLEISTE POLSKA - UE - ŚWIAT
1 23/2016 (7-20.XI.2016) RAPORT RYNKOWY ZBOŻA I OLEISTE POLSKA - UE - ŚWIAT POLSKA W większości regionów kraju, zbiory kukurydzy na ziarno są już w końcowej fazie. W województwie opolskim, zaawansowanie
Śruta poekstrakcyjna rzepakowa niewykorzystany potencjał krajowego białka paszowego
Śruta poekstrakcyjna rzepakowa niewykorzystany potencjał krajowego białka paszowego Konferencja Wykorzystanie krajowych źródeł białka w żywieniu zwierząt gospodarskich Warszawa, 9 czerwca 2016 Adam Stępień
ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 20.2.2015 r. C(2015) 861 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia 20.2.2015 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 376/2008 w odniesieniu do obowiązku przedstawiania
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW 1. Źródła
Rynek rzepaku stan i perspektywy
Tom XXVII ROŚLINY OLEISTE OILSEED CROPS 2006 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Rynek rzepaku stan i perspektywy Rapeseed market prezent state and prospects
Oil Express nr 16-II, 4 sierpnia 2014
Rzepakowe żniwa 2014 Żniwa rzepakowe nadal trwają, jednak wszystko wskazuje na to, że zapowiadają się dobre zbiory. Jak podaje program Agrobiznes w TVP, zbiory szacowane są nawet o kilka tysięcy ton wyższe
Przybliżoną grubość pokrywy śnieżnej w Polsce według stanu na dzień 5 grudnia br. przedstawia poniższa mapa (cm):
Strona 1 z 9 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Do: Wysłano: 6 grudnia 2016 00:45 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na
Cena cukru spada. Autor: Ewa Ploplis. Data: 26 marca Cena detaliczna cukru w Polsce w 2017 r. fot. Ewa Ploplis
Cena cukru spada Autor: Ewa Ploplis Data: 26 marca 2018 https://www. Spada cena cukru na krajowym rynku. Na światowych rynkach ceny cukru utrzymują się także na niskim poziomie. Co jest tego przyczyną?