Światowy rynek biopaliw na tle surowców do ich produkcji. dr inŝ. Ewa Rosiak mgr inŝ. Wiesław Łopaciuk

Transkrypt

1 Światowy rynek biopaliw na tle surowców do ich produkcji dr inŝ. Ewa Rosiak mgr inŝ. Wiesław Łopaciuk

2 Wprowadzenie Rynek zbóŝ i bioetanolu Rynek oleistych i biodiesla Wnioski

3 Wprowadzenie Dywersyfikacja źródeł energii Środowisko Zagospodarowanie nadwyŝek Korzyści (ekonomiczne, socjalne) kontra Wzrost cen Ŝywności Problem głodu Bezpieczeństwo Ŝywnościowe Wątpliwe korzyści środowiskowe

4 Areał pszenicy i zbóŝ paszowych (mln ha) mln ha Pszenica Paszowe y = 0,2674x 2-4,6868x + 321,44 R 2 = 0, y = 0,1644x 2-3,0341x + 230,22 R 2 = 0, / / / / / / / / /12

5 Plony pszenicy i zbóŝ paszowych (t/ha) 3,8 3,6 Pszenica Paszowe 3,4 3,2 t/ha 3,0 y = 0,0617x + 2,5899 R 2 = 0,9291 2,8 2,6 y = 0,0318x + 2,4792 R 2 = 0,8308 2,4 1995/ / / / / / / / /12

6 Zbiory zbóŝ (mln ton) Pszenica Paszowe 1000 y = 19,662x + 790,1 R 2 = 0,8563 mln ton y = 6,8922x + 546,88 R 2 = 0, / / / / / / / / /12

7 Struktura geograficzna produkcji pszenicy (%) 100% 3,0 3,1 3,5 3,2 3,8 3,5 3,7 3,6 3,1 5,9 6,6 6,2 80% 16,1 13,9 13,6 60% 40% 11,1 13,6 15,0 15,4 16,4 16,2 19,4 16,0 17,3 Pozostałe Afryka Ameryka Południowa Oceania Bliski Wschód Ameryka Północna WNP Azja Południowa Azja Wschodnia UE 20% 21,4 22,1 20,9 0% 1995/ / / / / /11

8 Struktura geograficzna produkcji zb. paszowych (%) 100% 4,8 4,8 4,4 6,0 6,2 6,5 5,9 6,4 5,7 80% 9,0 9,1 9,8 6,9 7,8 8,7 60% 40% 16,9 16,2 13,8 15,5 14,0 15,7 Pozostałe Azja Południowo-Wschodnia WNP Afryka Ameryka Południowa UE Azja Wschodnia Ameryka Północna 20% 34,9 35,6 35,4 0% 1995/ / / / / /11

9 Zbiory pszenicy wg rejonów (mln ton) 1995/ / / / / /11 Zmiany (%) [1] [2] [3] [2] / [1] [3] / [2] [3] / [1] UE 124,3 129,0 133,8 103,8 103,7 107,7 Azja Wsch. 112,8 93,6 110,9 83,0 118,5 98,3 Azja Pd. 89,3 95,8 103,9 107,2 108,5 116,3 WNP 64,8 79,3 96,5 122,5 121,6 148,9 Ameryka Pn. 93,5 81,2 87,0 86,9 107,2 93,1 Bliski Wsch. 34,0 38,2 39,2 112,4 102,6 115,3 Oceania 21,3 21,2 20,1 99,8 94,6 94,4 Ameryka Pd. 18,9 22,2 22,6 117,4 101,9 119,7 Afryka 17,3 18,3 22,1 105,8 120,9 127,9 Pozostałe 5,2 4,8 4,5 92,8 92,9 86,2 Razem 581,3 583,7 640,5 100,4 109,7 110,2

10 Zbiory zbóŝ paszowych wg rejonów (mln ton) 1995/ / / / / /11 Zmiany (%) [1] [2] [3] [2] / [1] [3] / [2] [3] / [1] Ameryka Pn. 305,3 325,6 376,0 106,7 115,5 123,2 Azja Wsch. 134,9 128,1 167,3 95,0 130,6 124,1 UE 147,6 147,6 146,3 99,9 99,2 99,1 Ameryka Pd. 60,2 71,0 92,2 117,9 129,9 153,2 Afryka 78,5 82,7 104,6 105,3 126,4 133,1 WNP 51,0 58,2 60,6 114,1 104,1 118,8 Azja Pd.- W. 52,5 56,6 69,3 107,8 122,5 132,0 Bliski Wsch. 16,8 17,3 18,6 103,5 107,1 110,9 Oceania 10,2 11,7 12,3 114,2 104,8 119,7 Pozostałe 15,2 14,4 15,8 94,7 110,1 104,3 Razem 872,2 913,1 1062,9 104,7 116,4 121,9

11 Światowe zuŝycie zbóŝ (mln ton) y = 20,037x + 786,62 R 2 = 0, mln ton 800 ` 700 y = 6,5365x + 544,82 R 2 = 0, / / / / / / / / / / / / / / / / /12 Pszenica ZboŜa paszowe

12 Struktura zuŝycia pszenicy (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 82,9 82,7 82,3 81,8 82, ,8 81,6 83,3 82,4 81,7 82,5 83,8 81,4 82,2 82,7 81,2 17,1 17,3 17,7 18,2 17, ,2 18,4 16,7 17,6 18,3 17,5 16,2 18,6 17,8 17,3 18,8 1995/ / / / / / / / / / / / / / / / /12 Spasanie Konsumpcja, przemysł, inne

13 Struktura zuŝycia zbóŝ paszowych (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 34,4 33,9 33,2 33,8 33,3 33,3 33, , , ,8 42,6 42,3 65,6 66,1 66,8 66,2 66,7 66,7 66, , , ,2 57,4 57,7 1995/ / / / / / / / / / / / / / / / /12 Spasanie Konsumpcja, przemysł, inne

14 Dynamika wzrostu zuŝycia zbóŝ Spasanie K, P, inne Razem Spasanie K, P, inne Razem 1995/ /00 [1] 99,7 469,0 568,7 571,6 290,8 862,3 ZuŜycie 2001/ /05 [2] 105,4 486,6 592,0 ZboŜa paszowe 609,0 312,9 921,9 2005/ /11 [3] Pszenica 111,1 519,8 630,9 646,2 415,7 1061,9 [2] / [1] 105,7 103,8 104,1 106,5 107,6 106,9 Zmiany (%) [3] / [2] 105,4 106,8 106,6 106,1 132,9 115,2 [3] / [1] 111,4 110,8 110,9 113,1 143,0 123,1

15 ZuŜycie pszenicy wg rejonów (mln ton) 1995/ / / / / /11 Zmiany (%) [1] [2] [3] [2] / [1] [3] / [2] [3] / [1] UE 110,7 120,0 123,9 108,4 103,3 112,0 Azja Wsch. 128,9 128,5 130,0 99,8 101,1 100,9 Azja Pd. 94,2 97,3 108,5 103,3 111,5 115,2 WNP 68,1 68,7 75,5 100,8 110,0 110,9 Ameryka Pn. 47,7 46,1 45,0 96,7 97,5 94,3 Bliski Wsch. 45,8 48,4 52,1 105,6 107,8 113,9 Oceania 4,8 6,6 7,4 136,5 111,3 151,9 Ameryka Pd. 20,9 22,9 24,7 109,7 108,1 118,5 Afryka 38,7 44,5 54,9 115,1 123,3 141,9 Pozostałe 8,9 8,9 8,8 100,2 98,3 98,5 Razem 568,7 592,0 630,9 104,1 106,6 110,9

16 ZuŜycie zbóŝ paszowych wg rejonów (mln ton) 1995/ / / / / /11 Zmiany (%) [1] [2] [3] [2] / [1] [3] / [2] [3] / [1] Ameryka Pn. 257,2 282,8 334,8 109,9 118,4 130,1 Azja Wsch. 160,4 172,5 197,6 107,5 114,6 123,2 UE 141,6 145,3 150,9 102,6 103,9 106,5 Ameryka Pd. 56,6 59,9 75,2 105,9 125,5 132,9 Afryka 85,0 92,6 115,6 109,0 124,8 136,1 WNP 51,7 52,2 51,3 101,1 98,3 99,3 Azja Pd.-W. 56,1 59,4 70,8 106,0 119,0 126,2 Bliski Wsch. 29,4 32,1 37,9 108,9 118,3 128,9 Europa-inne 11,7 10,9 11,1 93,0 101,8 94,7 Pozostałe 12,6 14,1 16,7 111,9 118,9 133,1 Razem 862,3 921,9 1061,9 106,9 115,2 123,1

17 Struktura geograficzna zuŝycia pszenicy (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 6,8 7,5 8,7 3,7 0,9 3,9 1,1 3,9 1,2 8,1 8,2 8,3 8,4 7,8 7,1 12,0 11,6 12,0 16,6 16,4 17,2 22,7 21,7 20,6 Pozostałe Afryka Ameryka Południowa Oceania Bliski Wschód Ameryka Północna WNP Azja Południowa Azja Wschodnia UE 20% 10% 19,5 20,3 19,6 0% 1995/ / / / / /11

18 Struktura geograficzna zuŝycia zbóŝ paszowych (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 2,1 1,8 1,8 5,2 5,4 6,0 9,9 10,0 11,2 9,1 8,8 8,1 14,9 15,6 18,3 10,0 10,1 11,9 24,9 24,5 23,9 28,2 29,1 31,3 Pozostałe Europa-pozostałe kraje Bliski Wschód Azja Południowo-Wschodnia WNP Afryka Ameryka Południowa UE Azja Wschodnia Ameryka Północna 20% 10% 45,2 47,8 53,1 0% 1995/ / / / / /11

19 Handel zagraniczny zboŝami (mln ton) Pszenica Paszowe Liniowy (Pszenica) Liniowy (Paszowe) y = 2,2693x + 93,977 R 2 = 0,7067 y = 2,0735x + 87,049 R 2 = 0,7688 mln ton / / / / / / / / / / / / / / / /2011

20 Główne trasy handlu zboŝami

21 Bio-etanol produkcja (mln l) y = 9879,4x R 2 = 0,9919 mln litrów Razem OECD Nie OECD Liniowy (Razem)

22 Bilans bioetanolu (mln l) mln l Kraje OECD Nie OECD (r-ce)

23 Ocena wpływu - nadwyŝki/niedobory zbóŝ na świecie (mln ton) Pszenica Paszowe mln ton / / / / / / / / /12

24 NadwyŜki/niedobory pszenicy (mln ton) 1995/ / / / / /11 Zmiany (%) [1] [2] [3] [2] / [1] [3] / [2] [3] / [1] UE 13,6 9,0 9,9-4,6 0,9-3,7 Azja Wsch. -16,1-35,0-19,1-18,9 15,9-3,0 Azja Pd.-W. -4,9-1,5-4,6 3,3-3,1 0,2 WNP -3,4 10,7 20,9 14,0 10,2 24,3 Ameryka Pn. 45,7 35,1 42,0-10,7 7,0-3,7 Bliski Wsch. -11,8-10,2-12,9 1,6-2,8-1,1 Oceania 16,4 14,6 12,7-1,8-1,9-3,7 Ameryka Pd. -2,0-0,7-2,1 1,3-1,4-0,1 Afryka -21,4-26,2-32,8-4,8-6,5-11,4 Pozostałe -3,7-4,1-4,3-0,4-0,2-0,6 Razem 12,6-8,3 9,7-20,9 18,0-2,9

25 NadwyŜki/niedobory zbóŝ paszowych (mln ton) 1995/ / / / / /11 Zmiany (%) [1] [2] [3] [2] / [1] [3] / [2] [3] / [1] Ameryka Pn. 48,0 42,8 41,2-5,3-1,6-6,9 Azja Wsch. -25,5-44,4-30,2-18,9 14,1-4,7 UE 6,0 2,3-4,6-3,7-6,8-10,6 Ameryka Pd. 3,6 11,0 16,9 7,4 5,9 13,4 Afryka -6,4-9,9-11,0-3,5-1,1-4,6 WNP -0,7 5,9 9,3 6,6 3,3 9,9 Azja Pd.-W. -3,6-2,8-1,4 0,7 1,4 2,1 Bliski Wsch. -12,7-14,7-19,4-2,0-4,6-6,7 Oceania -1,5 0,8 1,2 2,3 0,4 2,6 Pozostałe 2,6 0,3-0,9-2,3-1,2-3,5 Razem 9,8-8,8 1,0-18,6 9,8-8,8

26 Zapasy zbóŝ (mln ton) 250 Paszowe Pszenica 200 mln ton / / / / / / / / /12

27 Udział zapasów w podaŝy zbóŝ (%) % Pszenica Paszowe / / / /12

28 Udziały spasania, konsumpcji i zuŝ. przemysłowego w popycie na pszenicę (%) % / / / /12 Spasanie Konsumpcja Przemysł

29 Udziały spasania, konsumpcji i zuŝ. przemysłowego w popycie na zboŝa paszowe (%) % / / / /12 Spasanie Konsumpcja Przemysł

30 Wpływ na rynek mechanizm (ii) Wzrost popytu => wzrost cen kukurydzy Wzrost konkurencji pomiędzy poszczególnymi sektorami (przemysł spirytusowy paszowy), a popytem eksportowym na zboŝa paszowe Spadek udziału kukurydzy w spasaniu Lukę wypełniają inne zboŝa (głównie pszenica) Spadek ich podaŝy na inne cele (głównie konsumpcję) Wzrost cen pozostałych zbóŝ

31 Wpływ na rynek mechanizm (iii) 1. Niska elastyczność popytu na biopaliwa (słaba reakcja na zmiany ceny surowca) 2. Wzrost znaczenia w strukturze popytu Niski poziom zapasów Spadek elastyczności popytu Wzrost siły reakcji cen na zmiany podaŝy

32 Wpływ na rynek zbóŝ konsekwencje Zmiany na innych rynkach prod. rośl. Wzrost cen Zamiany dochodowości rolnictwa Zmiany cen Ŝywności Zacieśnianie się powiązań rolnictwa z sektorem paliwowym