HIGIENA I EPIDEMIOLOGIA

Transkrypt

1 0 HIGIENA I EPIDEMIOLOGIA Grzegorz Nałęcz-Jawecki Zakład Badania Środowiska Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej WUM

2 Higiena 1 to nauka o wpływie środowiska naturalnego i sztucznego na zdrowie ludzi i reakcjach organizmu na te wpływy. Marcinkowski JT [red]. Higiena. AM w Poznaniu, Poznań Higiena to nauka o zachowaniu zdrowia, warunkach wpływających na jego zachowanie i środkach zapobiegających chorobom.

3 Ekologia 2 Nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody. Zajmuje się całością zjawisk dotyczących wzajemnych zależności między organizmami a ich żywym i nieożywionym środowiskiem. Ekologia człowieka Zależności pomiędzy człowiekiem a otaczającym go środowiskiem: fizycznym, biologicznym, socjoekonomicznym i kulturalnym, z uwzględnieniem wzajemnych relacji pomiędzy poszczególnymi ludźmi, grupami ludzi i innych gatunków. Populacja biocenoza ekosystem

4 Homeostaza 3 Zdolność utrzymywania stałości parametrów wewnętrznych w systemie. Jednostka (ssak): Temperatura ciała Ciśnienie osmotyczne i objętość płynów ustrojowych, ph płynów wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych, Ciśnienie tętnicze krwi. Ekosystem: Zrównoważenie przychodów z rozchodami materii, Zużycie całości energii wyprodukowanej na wewnętrzne potrzeby ekosystemu, Zachowanie różnorodności i struktury wewnętrznej biocenozy, Zdolność układu do przywracania równowagi po zakłóceniach wynikających ze stresów środowiskowych.

5 4 Zdrowie Zdrowie to stan całkowitego tzn. fizycznego, psychicznego i socjalnego dobrego samopoczucia wynikający nie tylko z braku choroby lub zniedołężnienia (WHO, 1948). Zdrowie to nie tylko brak choroby lub niedomaganie, ale dobre samopoczucie oraz taki stopień przystosowania się biologicznego, psychicznego i społecznego, jaki jest osiągalny dla danej jednostki w najkorzystniejszych warunkach (Marcin Kacprzak, 1960).

6 Czynniki warunkujące zdrowie 5 1. Stan zdrowotny społeczeństwa w kontekście sytuacji demograficznej; 2. Stan odżywienia i zaopatrzenia w żywność / wodę; 3. Warunki mieszkaniowe; 4. Zaopatrzenie w odzież; 5. Poziom wykształcenia; 6. Zagrożenie bezrobociem; 7. Warunki pracy; 8. Możliwości korzystania ze środków łączności i komunikacji; 9. Możliwości rekreacji i wypoczynku; 10.Możliwości oszczędzania; 11.System zabezpieczenia społecznego; 12.Prawa i swobody obywatelskie. Za WHO. Marcinkowski JT. [red]. Higiena. AM w Poznaniu, Poznań

7 Czynniki wpływające na zdrowie 6 Makrośrodowisko Czynniki materialne: warunki klimatyczne, naturalne i antropogeniczne czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne; Środowisko społeczne: ustrój, dochód narodowy, system edukacji, opieki zdrowotnej, polityka społeczna, wzorce kulturowe, styl życia; Środowisko indywidualne Czynniki związane z pozycją społeczno-zawodową i bytową; Zachowania o znaczeniu zdrowotnym: odżywianie się, używki, zachowania seksualne, umiejętność wypoczywania, aktywność fizyczna, higiena osobista, zachowania wpływające na bezpieczeństwo w pracy i ruchu drogowym; Wiek, płeć, stan zdrowia, wykształcenie, więzi społeczne, system wyznawanych wartości, cechy osobowościowe i charakterologiczne. Jethon Z. [red]. Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, W-wa

8 Umieralność niemowląt (do 1 roku) 7 Anglia: 1900 r. 12,8% 1950 r. 2,8% 2000 r. 0,5% 2000 r.: Czad 13,1% Kongo 12,1% Somalia 11,3% Polska 0,7% Szwecja 0,3% Przyczyny (na świecie): Zapalenie płuc 18% Biegunki 15% Komplikacje okołoporodowe 12%

9 Life_Expectancy_2008_Estimates_CIA_World_Factbook.svg 8

10 Choroby cywilizacyjne 9 Choroba nadciśnieniowa Choroba niedokrwienna serca Nieurazowe choroby narządów ruchu Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy Nowotwory Nerwice, depresja, zaburzenia psychiczne Otyłość Cukrzyca Choroby jatrogenne Uzależnienia (lekomanie, narkomanie) Marcinkowski JT. [red]. Podstawy higieny. Volumed, Wrocław

11 Higiena to nauka o wpływie środowiska naturalnego i sztucznego na zdrowie ludzi i reakcjach organizmu na te wpływy. 10 Zadaniem higieny jest eliminacja lub ograniczenie czynników ujemnych i wprowadzanie dodatnich w celu ochrony zdrowia oraz zapewnienia jak najlepszych warunków do prawidłowego rozwoju psychofizycznego ludzi. Marcinkowski JT [red]. Higiena. AM w Poznaniu, Poznań Higiena to nauka o zachowaniu zdrowia, warunkach wpływających na jego zachowanie i środkach zapobiegających chorobom. Zakres badawczy higieny: Badanie wpływu środowiska zamieszkania i pracy na zdrowie Identyfikacja czynników środowiskowych (dodatnich i ujemnych) Ustalenie związków przyczynowo-skutkowych między tymi czynnikami a zdrowiem Ocena stanu zdrowia ludności Określenie optymalnych warunków dla życia i pracy ludzi Opracowanie metod i środków profilaktycznych.

12 11 Higiena środowiska Higiena komunalna Higiena żywności i żywienia Higiena psychiczna Higiena okresu wzrastania i dojrzewania Higiena wieku podeszłego Higiena pracy / szkolna Higiena morska / lotnicza / sportowa Higiena w zakładach opieki zdrowotnej.

13 HIGIENA KOMUNALNA zajmuje się czynnikami środowiska zurbanizowanego, w szczególności zaopatrzeniem osiedli i miast w wodę odpowiadającą potrzebom fizjologicznym człowieka, usuwaniem nieczystości, zwalczaniem zanieczyszczenia powietrza i nadmiernego hałasu, rozplanowaniem zabudowy i zagospodarowaniem terenu zgodnym z potrzebami zdrowotnymi i in. 12

14 13 Oddział higieny pracy PSSE Zadania: Ocena utrzymanie należytego stanu higienicznego zakładów pracy, instytutów i innych obiektów, Ocena warunków zdrowotnych produkcji i obrotu wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi, Ocena warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza w celu zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy, Kontrola przestrzegania przez producentów i importerów substancji chemicznych obowiązków wynikających z rozporządzenia REACH, Kontrola oceny i dokumentacji ryzyka zdrowotnego związanego z wykonywaną pracą oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko, Badania i kontrola wykonywania pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.