JAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH
|
|
- Agnieszka Nowicka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 JAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH dr inż. Agnieszka Wiśniewska EKOLAB Sp. z o.o. agnieszka.wisniewska@ekolab.pl
2 DZIAŁALNOŚĆ EKOLAB SP. Z O.O. Akredytowane laboratorium badawcze Ekolab Sp. z o.o. prowadzi następujące badania i pomiary: 1) badania laboratoryjne (wody, ścieków, gleby, osadów ściekowych, odpadów, próbek powietrza itp.), 2) pomiary środowiska pracy, 3) pomiary emisji zanieczyszczeń, 4) pomiary hałasu w środowisku, 5) pomiary skuteczności wentylacji, 6) badania czystości powietrza, 7) badania sprężonego powietrza.
3 AKREDYTACJA LABORATORIUM Akredytacja to uznanie przez jednostkę akredytującą kompetencji laboratorium do wykonywania określonych działań. W przypadku laboratoriów badawczych jest to uznanie kompetencji do wykonywania poszczególnych badań. W Polsce jedyną jednostką akredytacyjną jest Polskie Centrum Akredytacji (PCA). Akredytacja jest udzielana przez PCA na wniosek laboratorium, po dokonaniu jego oceny i potwierdzeniu, że spełnia określone wymagania. Ocena dokonywana jest podczas audytu z udziałem audytorów PCA.
4 AKREDYTACJA LABORATORIUM Laboratoria badawcze muszą spełniać wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących
5 AKREDYTACJA LABORATORIUM Punkt 5 normy przedstawia wymagania techniczne, jakie powinno spełnić laboratorium badawcze, aby uzyskać akredytację. Czynniki wpływające na prawidłowość i wiarygodność badań: - czynnik ludzki (personel); - warunki lokalowe i środowiskowe; - metody badań oraz ich walidacja; - wyposażenie; - spójność pomiarowa; - pobieranie próbek; - postępowanie z obiektami badania (badanymi próbkami).
6 AKREDYTACJA LABORATORIUM Metody badań oraz ich walidacja - stosowanie w laboratorium właściwych metod znormalizowanych i/lub metod własnych, - prawidłowe przeprowadzenie walidacji metod badawczych (procedura walidacji i protokół z walidacji), - szacowanie niepewności metod badawczych, - kontrola jakości wykonywanych badań.
7 AKREDYTACJA LABORATORIUM Spójność pomiarowa - stosowanie certyfikowanych wzorców i certyfikowanych materiałów odniesienia (CRM), - opracowanie procedur kalibracji wyposażenia pomiarowego, - upoważnienie personelu do przeprowadzania kalibracji, - stosowanie wywzorcowanych przyrządów pomiarowych ze świadectwami wzorcowania, - zachowanie spójności z jednostkami SI.
8 WALIDACJA Walidacja jest potwierdzeniem, przez zbadanie i przedstawienie obiektywnego dowodu, że zostały spełnione szczególne wymagania dotyczące konkretnie zamierzonego zastosowania. Walidacja ma zatem na celu sprawdzenie, czy w warunkach danego laboratorium jesteśmy w stanie wykonać oznaczenie daną metodą analityczną z założoną precyzją, dokładnością i niepewnością. Procedura pomiarowa szczegółowy opis sposobu postępowania prowadzącego do przeprowadzenia pomiarów za pomocą zastosowanej metody pomiarowej
9 KIEDY PRZEPROWADZAMY WALIDACJĘ? Walidacja powinna być przeprowadzona kiedy: 1) opracowujemy nową procedurę analityczną, 2) rozszerzamy zakres już zwalidowanej metodyki np. zakres oznaczanych stężeń, oznaczenie danego analitu w innej matrycy, 3) przeprowadzamy porównanie nowej metody analitycznej z inną znaną i zwalidowaną metodą, 4) stwierdzamy w wyniku kontroli jakości stosowanej metodyki zmienność jej parametrów walidacyjnych w czasie, 5) planujemy wykorzystanie danej metodyki w innym laboratorium, z zastosowaniem innej aparatury, lub oznaczenia rutynowe za pomocą danej metodyki mają być wykonywane przez innego analityka.
10 PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO PROCESU WALIDACJI Przed przystąpieniem do procesu walidacji należy określić podstawowe cechy procedury analitycznej: czy ma to być analiza jakościowa, czy ilościowa; rodzaj oznaczanego analitu; rodzaj matrycy, w której będzie oznaczany dany analit; poziom i zakres stężeń oznaczanego analitu; obecność substancji przeszkadzających (interferentów) i sposoby ich wyeliminowania; istnienie regulacji prawnych lub innych wymogów, którym powinna sprostać dana procedura analityczna;
11 PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO PROCESU WALIDACJI wymagana wartość granicy wykrywalności i granicy oznaczalności; wymagany poziom dla precyzji i poprawności metody; wymagany zakres stosowania; wymagana odporność metody; wymagana aparatura pomiarowa i sprzęt pomocniczy; czy istnieje możliwość zastosowania walidowanej procedury badawczej w innych laboratoriach.
12 ZAŁOŻENIA WALIDACYJNE Przeprowadzenie procesu walidacji wymaga zastosowania: ślepych próbek, wzorców (np. roztworów kalibracyjnych, próbek testowych, gazów wzorcowych, kalibratorów itp.), (certyfikowanych) materiałów odniesienia, powtórzeń, obróbki statystycznej wyników w celu wyznaczenia niepewności walidowanej metody.
13 PARAMETRY WALIDACJYJNE 1) precyzja (powtarzalność, precyzja pośrednia, odtwarzalność), 2) dokładność, 3) poprawność, 4) granica wykrywalności, 5) granica oznaczalności, 6) zakres pomiarowy, 7) liniowość, 8) selektywność, 9) odporność, 10) elastyczność.
14 PRECYZJA Precyzja to stopień zgodności pomiędzy niezależnymi wynikami uzyskanymi w trakcie analizy danej próbki z zastosowaniem danej procedury analitycznej. Precyzja jest miarą rozrzutu uzyskanych wyników oznaczeń wokół wartości średniej. Miarą precyzji jest odchylenie standardowe średniej lub względne odchylenie standardowe RSD: S x n i 1 n n 1 x x i 2 RSD S x x 100% gdzie: n liczba wykonywanych pomiarów x i pojedynczy pomiar _ x - średnia arytmetyczna z pomiarów Precyzja wyrażana jest jako powtarzalność, precyzja pośrednia lub odtwarzalność.
15 PRECYZJA Powtarzalność to precyzja wyników uzyskanych w tych samych warunkach pomiarowych, czyli w danym laboratorium, przez jednego analityka, na jednym aparacie pomiarowym, przy użyciu tych samych odczynników i tej samej próbki oraz w krótkim czasie. Precyzja pośrednia to precyzja wyników otrzymanych w danym laboratorium, ale przy większej zmienności parametrów, np. przez różnych analityków, na różnych aparatach pomiarowych, przy użyciu różnych odczynników (z innych partii lub innych producentów) i różnych próbek oraz w dłuższym czasookresie. Odtwarzalność to precyzja wyników uzyskiwanych dla danej metody pomiarowej, ale przez różnych analityków w różnych laboratoriach, a zatem na różnych aparatach pomiarowych i przy użyciu różnych odczynników.
16 PRZYKŁAD WYZNACZANIA POWTARZALNOŚCI OZNACZANIE JONU AMONOWEGO W WODZIE I ŚCIEKACH 10% zakresu WODA SUROWA 197/02/12-1 [mg/l] METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ ZAKRES 0,1-400 MG/L Zakres podstawowy 0,10-1,00 mg/l 10% 50% 90% zakresu zakresu zakresu ŚCIEKI WODA ŚCIEKI UZDATNIONA TECHNOLOGICZNE 61/02/12-1 [mg/l] 36/03/12-1 [mg/l] 159/01/12-1 [mg/l] Zakres poszerzony 0,1 400 mg/l 50% 90% zakresu zakresu ŚCIEKI ŚCIEKI 215/02/12-1 [mg/l] 212/02/12-1 [mg/l] 1 0,109 0,152 0,491 0, ,115 0,160 0,500 0, ,108 0,158 0,489 0, ,110 0,150 0,494 0, ,105 0,161 0,490 0, ,110 0,150 0,495 0, ,102 0,152 0,504 0, x śr 0,108 0,155 0,495 0, S sp 0,0041 0,0048 0,0055 0,0070 6,43 6,08 RSD 0,038 0,031 0,011 0,008 0,033 0,017 V m 3,80% 3,10 1,11% 0,85% 3,30% 1,74%
17 PRZYKŁAD WYZNACZANIA PRECYZJI POŚREDNIEJ OZNACZANIE JONU AMONOWEGO W WODZIE I ŚCIEKACH METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ ZAKRES 0,1-400 MG/L Wyniki dla próbki wody udział różnych analityków w badaniach biegłości: Analityk 1 Analityk 2 Analityk 3 Analityk 4 Analityk 5 0,188 mg/l 0,195 mg/l 0,183 mg/l 0,180 mg/l 0,198 mg/l Średnia wartość: 0,1889 mg/l Odchylenie standardowe średniej: 0,0077 mg/l RSD: 4,06%
18 PRZYKŁAD WYZNACZANIA ODTWARZALNOŚCI OZNACZANIE JONU AMONOWEGO W WODZIE I ŚCIEKACH METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ ZAKRES 0,1-400 MG/L Wyniki dla próbki ścieków - udział różnych laboratoriów w badaniach biegłości: Laboratorium 1: 0,20 mg/l Laboratorium 2: 0,23 mg/l Laboratorium 3: 0,26 mg/l Laboratorium 4: 0,16 mg/l Laboratorium 5: 0,18 mg/l Laboratorium 6: 0,21 mg/l Średnia wartość: 0,207 mg/l Odchylenie standardowe średniej: 0,036 mg/l RSD: 17,2%
19 POPRAWNOŚĆ, DOKŁADNOŚĆ Dokładność to stopień zgodności pomiędzy uzyskanym wynikiem pojedynczego pomiaru a wartością rzeczywistą. Poprawność (prawdziwość) to zgodność wyniku oznaczenia (jako wartości średniej obliczonej na podstawie serii pomiarów) z wartością rzeczywistą. Poprawność D wyraża się zależnością: gdzie: μ wartość odniesienia (certyfikowana), x śr wartość średnia pomiarów wielkości odniesienia. xsr μ D 100% μ
20 POPRAWNOŚĆ, DOKŁADNOŚĆ Poprawność metody szacowana może być w laboratorium w następujący sposób: a) przez analizę próbki o znanym stężeniu (np. próbki z badań międzylaboratoryjnych, certyfikowany materiał odniesienia, laboratoryjny materiał odniesienia) i porównanie wyników uzyskanych daną metodą z wartością prawdziwą, b) przez porównanie wyników badań uzyskanych daną metodą z wynikami otrzymanymi metodą odniesienia, której dokładność jest znana metoda wcześniej zwalidowana.
21 Stężenie [mg/l] OCENA BADAŃ BIEGŁOŚCI OZNACZANIE CHLORU WOLNEGO METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ 0,55 Chlor wolny 0,5 0,45 0,454 0,46 0,451 0,433 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 Wartość przypisana Wartość otrzymana ANALITYK 1 Wartość otrzymana ANALITYK 2 Wartość otrzymana ANALITYK 3
22 POPRAWNOŚĆ, DOKŁADNOŚĆ, PRECYZJA μ mała precyzja, mała poprawność, mała dokładność μ mała precyzja, duża poprawność, mała dokładność μ duża precyzja, mała poprawność, mała dokładność μ duża precyzja, duża poprawność, duża dokładność
23 PRZYKŁADY Sytuacja I (mała precyzja, mała dokładność i mała poprawność) Stężenie azotu azotanowego w ściekach 15 mg/l Uzyskane wyniki: 20 mg/l (dokładność: 33,3%) 25 mg/l (dokładność: 66,7%) 30 mg/l (dokładność: 100%) 40 mg/l (dokładność: 167%) 35 mg/l (dokładność: 133%) Wartość średnia: 30 mg/l Odchylenie standardowe: 7,91 mg/l RSD: 26,4% Poprawność: 100% μ mała precyzja, mała poprawność, mała dokładność
24 PRZYKŁADY Sytuacja II (duża precyzja, mała dokładność i mała poprawność) Stężenie azotu azotanowego w ściekach 15 mg/l Uzyskane wyniki: 31 mg/l (dokładność: 107%) 32 mg/l (dokładność: 113%) 30 mg/l (dokładność: 100%) 28 mg/l (dokładność: 86,7%) 29 mg/l (dokładność: 93,3%) Wartość średnia: 30 mg/l Odchylenie standardowe: 1,58 mg/l RSD: 5,27% Poprawność: 100% μ duża precyzja, mała poprawność, mała dokładność
25 PRZYKŁADY Sytuacja III (mała precyzja, mała dokładność i duża poprawność) Stężenie azotu azotanowego w ściekach 15 mg/l Uzyskane wyniki: 20 mg/l (dokładność: 33,3%) 10 mg/l (dokładność: 60%) 25 mg/l (dokładność: 66,7%) 7 mg/l (dokładność: 53,3%) 15 mg/l (dokładność: 0%) Wartość średnia: 15,4 mg/l Odchylenie standardowe: 7,30 mg/l RSD: 47,4% Poprawność: 2,67% μ mała precyzja, duża poprawność, mała dokładność
26 PRZYKŁADY Sytuacja IV (duża precyzja, duża dokładność i duża poprawność) Stężenie azotu azotanowego w ściekach 15 mg/l Uzyskane wyniki: 15,5 mg/l (dokładność: 3,33%) 15,0 mg/l (dokładność: 0%) 14,5 mg/l (dokładność: 3,33%) 15,7 mg/l (dokładność: 4,67%) 14,8 mg/l (dokładność: 1,33%) Wartość średnia: 15,1 mg/l Odchylenie standardowe: 0,49 mg/l RSD: 3,28% Poprawność: 0,67% μ duża precyzja, duża poprawność, duża dokładność
27 GRANICA WYKRYWALNOŚCI Granica wykrywalności (LOD) danej metody analitycznej jest to najmniejsza ilość (stężenie) badanej substancji w próbce, która może być wykryta za pomocą danej procedury analitycznej, lecz niekoniecznie oznaczona z odpowiednią dokładnością. Jest to najmniejsze stężenie analitu, przy którym istnieje pewność jego obecności w próbce. LOD 0 3 s Granica oznaczalności danej metody analitycznej jest to najmniejsza ilość (stężenie) badanej substancji w próbce, jaka może być oznaczona z odpowiednią precyzją i dokładnością. LOQ 3 LOD LOQ 2 LOD
28 LINIOWOŚĆ Liniowość to zależność wprost proporcjonalną sygnału do stężenia substancji oznaczanej w próbie w określonym zakresie, wyznacza nam równanie krzywej regresji: y bx a gdzie: y wartość mierzona x stężenie analitu b czułość (nachylenie krzywej kalibracyjnej) a wartość sygnału odpowiadającej próbce ślepej (dla x=0)
29 LINIOWOŚĆ Współczynnik korelacji liniowej krzywej kalibracyjnej zależność między obu zmiennymi charakteryzuje współczynnik korelacji liniowej krzywej kalibracyjnej r: r n i 1 n i 1 (x (x i i x)(y x) 2 n i 1 i y) (y i y) 2 gdzie: x i stężenie wzorca i-tego y i odpowiedź wzorca i-tego Wyznaczona wartość r powinna być większa niż 0,995 w przeciwnym razie funkcja jest nieliniowa.
30 WZRASTAJĄCE SYGNAŁY ANALITYCZNE OZNACZANIE PCB W WODZIE I ŚCIEKACH METODĄ GC
31 WZRASTAJĄCE SYGNAŁY ANALITYCZNE OZNACZANIE OLEJU MINERALNEGO W POWIETRZU METODĄ SPEKTOMETRII ATOMOWEJ W PODCZERWIENI (IR)
32 LINIOWOŚĆ y = x R² =
33 ZAKRES POMIAROWY Zakres pomiarowy jest to przedział między minimalną i maksymalną zawartością (np. stężeniem) substancji w badanej próbce, w którym metoda analityczna ma odpowiednią liniowość, dokładność i precyzję. Zakres pomiarowy określa się na podstawie wyników uzyskanych w części: liniowość, dokładność i precyzja. Określa się go przez porównanie zakresów, w których spełnione są kryteria akceptacji dla powyższych badań.
34 SELEKTYWNOŚĆ Selektywność to możliwość dokładnego i precyzyjnego oznaczenia badanej substancji w obecności innych składników w próbce rzeczywistej w danych warunkach pomiarowych. Selektywność metody badana jest poprzez pomiary zawartości danego analitu z dodatkiem wzorca i bez jego dodatku i wyznaczenie odzysku. x 1 2 % x R x 100 gdzie: 3 x 1 - średnia wartość próbki z dodatkiem określonej ilości wzorca, x 2 - średnia wartość próbki nie wzmocnionej, x 3 - dodana ilość wzorca.
35 PRZYKŁAD Oznaczanie fosforu ogólnego w ściekach metodą atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w palmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-OES) 88/06/ /06/ mg/l 88/06/ mg/l 88/06/ mg/l Pomiar 1 1,89 10, Pomiar 2 1,92 11, Pomiar 3 1,95 11, Pomiar 4 1,99 12, Pomiar 5 2,08 13, Pomiar 6 2,12 13, Pomiar 7 2,15 13, Średnia 2,01 12, RSD 5,1% 10,4% 6,31% 1,34% Odzysk 102,8% 109,9% 100,8%
36 ODPORNOŚĆ Odporność (niewrażliwość) metody określa wpływ niewielkich wahań warunków, w których prowadzi się pomiary, na wartość wyniku końcowego oznaczenia. Jest to parametr odnoszący się do zmian warunków wewnątrz laboratorium. Jeśli pomiar jest wrażliwy na zmianę warunków analitycznych, warunki te powinny być odpowiednio kontrolowane i utrzymywane w miarę możliwości na stałym poziomie.
37 ELASTYCZNOŚĆ Elastyczność (tolerancyjność) to parametr określający przydatność danej metody analitycznej w przypadku różnych warunków. Przykłady typowych zmian to: stabilność badanych roztworów (np. po 24 godzinach), wpływ wahań temperatury, wpływ wahań ciśnienia, wpływ zmian czystości i rodzaju stosowanych odczynników, wpływ wahań ph, wpływ temperatury i czasu mineralizacji próbki, wpływ czasu poboru pyłu z powietrza, stabilność wagi prób pyłów (np. po 24 i 48 godzinach) itp. Wartość tych parametrów obliczana jest na podstawie badania zmian wartości odchylenia standardowego serii pomiarów przy niewielkich zmianach parametrów stosowanej metody analitycznej.
38 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH Walidacja metod analitycznych (według ISO) to proces ustalania parametrów charakteryzujących
Bardziej szczegółowoWALIDACJA - ABECADŁO. OGÓLNE ZASADY WALIDACJI
WALIDACJA - ABECADŁO. 1 OGÓLNE ZASADY WALIDACJI Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 80-233 GDAŃSK e-mail:piotr.konieczka@pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoAna n l a i l za z a i ns n tru r men e t n al a n l a
Analiza instrumentalna rok akademicki 2014/2015 wykład: prof. dr hab. Ewa Bulska prof. dr hab. Agata Michalska Maksymiuk pracownia: dr Marcin Wojciechowski Slide 1 Analiza_Instrumentalna: 2014/2015 Analiza
Bardziej szczegółowoWalidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB
Walidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Walidacja Walidacja jest potwierdzeniem przez zbadanie i przedstawienie
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych
Kierunki rozwoju chemii analitycznej Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH oznaczanie coraz niŝszych w próbkach o złoŝonej matrycy
Bardziej szczegółowoMETODY BADAWCZE W OBSZARACH REGULOWANYCH PRAWNIE. DOCTUS Szkolenia i Doradztwo dr inż. Agnieszka Wiśniewska
METODY BADAWCZE W OBSZARACH REGULOWANYCH PRAWNIE DOCTUS Szkolenia i Doradztwo dr inż. Agnieszka Wiśniewska NORMA PN-EN ISO/IEC 17025:2005 5 WYMAGANIA TECHNICZNE 5.4 METODY BADAŃ I WZORCOWAŃ ORAZ ICH WALIDACJA
Bardziej szczegółowoNARZĘDZIA DO KONTROLI I ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WYNIKÓW ANALITYCZNYCH. Piotr KONIECZKA
1 NARZĘDZIA DO KONTROLI I ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WYNIKÓW ANALITYCZNYCH Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 80-952 GDAŃSK e-mail: kaczor@chem.pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE
JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE 1 Przykład walidacji procedury analitycznej Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/1 80-33 GDAŃSK
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych
Kierunki rozwoju chemii analitycznej Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH oznaczanie coraz niŝszych stęŝeń w próbkach o złoŝonej
Bardziej szczegółowoZasady wykonania walidacji metody analitycznej
Zasady wykonania walidacji metody analitycznej Walidacja metod badań zasady postępowania w LOTOS Lab 1. Metody badań stosowane w LOTOS Lab należą do następujących grup: 1.1. Metody zgodne z uznanymi normami
Bardziej szczegółowoWalidacja metody analitycznej podejście metrologiczne. Waldemar Korol Instytut Zootechniki-PIB, Krajowe Laboratorium Pasz w Lublinie
Walidacja metody analitycznej podejście metrologiczne Waldemar Korol Instytut Zootechniki-PIB, Krajowe Laboratorium Pasz w Lublinie Walidacja potwierdzenie parametrów metody do zamierzonego jej zastosowania
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoSYSTEM KONTROLI I ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WYNIKÓW BADAŃ W LABORATORIUM. Piotr Konieczka
SYSTEM KONTROLI I ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WYNIKÓW BADAŃ W LABORATORIUM Piotr Konieczka 1 2 Jakość spełnienie określonych i oczekiwanych wymagań (zawartych w odpowiedniej normie systemu zapewnienia jakości).
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE
JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE 1 Granica wykrywalności i granica oznaczalności Dr inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12
Bardziej szczegółowoProcedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Stron 7 Załączniki Nr 1 Nr Nr 3 Stron Symbol procedury PN//xyz Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoParametry krytyczne podczas walidacji procedur analitycznych w absorpcyjnej spektrometrii atomowej. R. Dobrowolski
Parametry krytyczne podczas walidacji procedur analitycznych w absorpcyjnej spektrometrii atomowej. R. Dobrowolski Wydział Chemii Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej pl. M. Curie Skłodowskiej 3 0-03 Lublin
Bardziej szczegółowoWalidacja metod badawczych i szacowanie niepewności pomiaru. Wojciech Hyk
Walidacja metod badawczych i szacowanie niepewności pomiaru Wojciech Hyk wojhyk@chem.uw.edu.pl Plan Zagadnienia poruszane na szkoleniu Wstęp do analizy statystycznej Walidacja metody badawczej / pomiarowej
Bardziej szczegółowoAudyt techniczny w laboratorium widziane okiem audytora. Piotr Pasławski 2008
Audyt techniczny w laboratorium widziane okiem audytora Piotr Pasławski 2008 Odniesienie do wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Pkt. 4.4 normy Przegląd zapytań, ofert i umów - procedura przeglądu zleceń
Bardziej szczegółowoTeoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.
Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy
SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy Autor Andrzej Uzarczyk 1. Nadzór nad wyposażeniem pomiarowo-badawczym... 11 1.1. Kontrola metrologiczna wyposażenia pomiarowego...
Bardziej szczegółowoCHROMATOGRAFIA GAZOWA analiza ilościowa - walidacja
CHROMATOGRAFIA GAZOWA analiza ilościowa - walidacja 1 Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 8-233 GDAŃSK e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoNajczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych
Najczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych Maria Szafran Główny Specjalista Działu Akredytacji Laboratoriów Badawczych Polskie Centrum Akredytacji Metody badań proces wdrożenia
Bardziej szczegółowoAUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ DR INŻ. PIOTR PASŁ AWSKI 2016
AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ DR INŻ. PIOTR PASŁ AWSKI 2016 KOMPETENCJE PERSONELU 1. Stan osobowy personelu technicznego, czy jest wystarczający (ilość osób
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH
RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Równoważność metod??? 2 Zgodność wyników analitycznych otrzymanych z wykorzystaniem porównywanych
Bardziej szczegółowoSylabus modułu: Moduł przedmiotów specjalizacyjnych B (0310-CH-S2-005)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Chemia, drugi Sylabus modułu: Moduł przedmiotów specjalizacyjnych B (0310-CH-S2-005) Nazwa wariantu modułu: Walidacja metod analitycznych
Bardziej szczegółowoAkredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach
Anna Krawczuk WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ Akredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ AKREDYTACJA DEFINICJA
Bardziej szczegółowodr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo
dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo Każda usługa wykonana w laboratorium charakteryzuje się jakąś jakością, tj. jakością na określonym poziomie. Jakość wykonywanych badań wpływa na
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE
JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE 1 Dokładność i poprawność Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 80-233 GDAŃSK e-mail:
Bardziej szczegółowoAudit techniczny w laboratorium ASA. Czyli przygotowanie do auditu technicznego jednostki akredytujacej lub auditu wewnetrznego
Audit techniczny w laboratorium ASA Czyli przygotowanie do auditu technicznego jednostki akredytujacej lub auditu wewnetrznego 2008 Pkt. 4.4 normy Przegląd zapytań, ofert i umów - procedura przeglądu zleceń
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA MATEMATYCZNA narzędzie do opracowywania i interpretacji wyników pomiarów
STATYSTYKA MATEMATYCZNA narzędzie do opracowywania i interpretacji wyników pomiarów Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Statystyka matematyczna - część matematyki
Bardziej szczegółowoSterowanie jakości. cią w laboratorium problem widziany okiem audytora technicznego
Sterowanie jakości cią w laboratorium problem widziany okiem audytora technicznego Ewa Bulska Piotr Pasławski W treści normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 zawarto następujące zalecenia dotyczące sterowania
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE
1 JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE Precyzja Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/1 80-95 GDAŃSK e-mail: kaczor@chem.pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoProcedury przygotowania materiałów odniesienia
Procedury przygotowania materiałów odniesienia Ważne dokumenty PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących ISO Guide 34:2009 General requirements
Bardziej szczegółowoSPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI. mgr inż. Piotr Lewandowski
SPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI mgr inż. Piotr Lewandowski Polskie Centrum Akredytacji Polskie Centrum Akredytacji (PCA) jako jednostka nadzorująca m.in. pracę laboratoriów wzorcujących
Bardziej szczegółowoSterowanie jakością badań i analiza statystyczna w laboratorium
Sterowanie jakością badań i analiza statystyczna w laboratorium CS-17 SJ CS-17 SJ to program wspomagający sterowanie jakością badań i walidację metod badawczych. Może działać niezależnie od innych składników
Bardziej szczegółowoWALIDACJA METODY OZNACZANIA WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW W WODZIE I ŚCIEKACH ZA POMOCĄ CHROMATOGRAFII JONOWEJ
XVII Sympozjum Klubu POLLAB Wymagania Techniczne Normy PN-EN ISO/IEC 17025 w praktyce laboratoryjnej 3 WALIDACJA WALIDACJA METODY OZNACZANIA WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW W WODZIE I ŚCIEKACH ZA POMOCĄ CHROMATOGRAFII
Bardziej szczegółowoRola materiałów odniesienia w zapewnieniu jakości wyników pomiarów chemicznych
Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Pasteura 1, 02-093 Warszawa Rola materiałów odniesienia w zapewnieniu jakości wyników pomiarów chemicznych Ewa Bulska ebulska@chem.uw.edu.pl Slide 1 Opracowanie i
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIE WYNIKÓW POMIARÓW ANALITYCZNYCH sem.vii
OPRACOWANIE WYNIKÓW POMIARÓW ANALITYCZNYCH sem.vii Dr hab. inż. Piotr Konieczka e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wprowadzenie Postępowanie analityczne - PROCEDURA ANALITYCZNA ETAPY
Bardziej szczegółowoPROCEDURA ORGANIZACYJNA
Centralny Instytut Ochrony Pracy -Państwowy Instytut Badawczy LAB PROCEDURA ORGANIZACYJNA WYDANIE 7 SYMBOL: PORG-15 EGZEMPLARZ NR: 2 STRONA/STRON: 1/3 DATA WDROśENIA: 02.04.2002 OSTATNIA ZMIANA: 31.01.2008
Bardziej szczegółowoRADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365 PISMO PRZEWODNIE od: Komisja Europejska data otrzymania: 9 czerwca 2008 r. do: Sekretariat Generalny Rady Dotyczy:
Bardziej szczegółowoWyznaczanie minimalnej odważki jako element kwalifikacji operacyjnej procesu walidacji dla wagi analitycznej.
Wyznaczanie minimalnej odważki jako element kwalifikacji operacyjnej procesu walidacji dla wagi analitycznej. Andrzej Hantz Dyrektor Centrum Metrologii RADWAG Wagi Elektroniczne Pomiary w laboratorium
Bardziej szczegółowoZastosowanie materiałów odniesienia
STOSOWANIE MATERIAŁÓW ODNIESIENIA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ 1 Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/1 80-33 GDAŃSK e-mail:piotr.konieczka@pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoWyniki operacji kalibracji są często wyrażane w postaci współczynnika kalibracji (calibration factor) lub też krzywej kalibracji.
Substancja odniesienia (Reference material - RM) Materiał lub substancja której jedna lub więcej charakterystycznych wartości są wystarczająco homogeniczne i ustalone żeby można je było wykorzystać do
Bardziej szczegółowoSzkoła Letnia STC Łódź mgr inż. Paulina Mikoś
1 mgr inż. Paulina Mikoś Pomiar powinien dostarczyć miarodajnych informacji na temat badanego materiału, zarówno ilościowych jak i jakościowych. 2 Dzięki temu otrzymane wyniki mogą być wykorzystane do
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-15 NA ROK 2015
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-15 NA ROK 2015 1. Ogólne informacje Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-15 jest organizowany i
Bardziej szczegółowoSYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM. Ostróda 07-08.10.2010 RENATA PAWLAK
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM Ostróda 07-08.10.2010 RENATA PAWLAK Akredytacja TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O. 2 Akredytacja LICZBA BADAŃ AKREDYTOWANYCH W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoKLUB Polskich laboratoriów Badawczych POLLAB. Członek: EUROLAB EURACHEM
KLUB Polskich laboratoriów Badawczych POLLAB Członek: EUROLAB EURACHEM TARGI EUROLAB 2015 POTENCJALNE ŹRÓDŁA BŁĘDÓW W RUTYNOEJ PRACY LABORATORIUM Andrzej Brzyski Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności
Ćwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności Powszechnie przyjmuje się, że każde laboratorium, które chce reprezentować wiarygodne dane musi wdrożyć odpowiednie procedury zapewnienia jakości.
Bardziej szczegółowoWymagania dotyczące badania czynników chemicznych w środowisku pracy w normach europejskich. dr Marek Dobecki - IMP Łódź
Wymagania dotyczące badania czynników chemicznych w środowisku pracy w normach europejskich dr Marek Dobecki - IMP Łódź 1 DOSTĘPNE NORMY EUROPEJSKIE: BADANIA POWIETRZA NA STANOWISKACH PRACY PN-EN 689:2002
Bardziej szczegółowoStrategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym
Slide 1 Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Centrum Nauk Biologiczno- Chemicznych Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym Ewa Bulska ebulska@chem.uw.edu.pl Slide
Bardziej szczegółowoAkredytacja laboratoriów wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005
Akredytacja laboratoriów wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Marek Misztal ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Biuro Systemów Zarządzania i Ocen Nowe Brzesko, 26 września 2006 r. Czy systemy zarządzania są nadal dobrowolne?
Bardziej szczegółowoKALIBRACJA BEZ TAJEMNIC
KALIBRACJA BEZ TAJEMNIC 1 Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl 2 S w S x C x -? C w 3 Sygnał wyjściowy detektora funkcja
Bardziej szczegółowoWALIDACJA METODYK ANALITYCZNYCH
WALIDACJA METODYK ANALITYCZNYCH Dr inż. Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska 1 Walidacja metody (method validation) proces oceny metody analitycznej prowadzony
Bardziej szczegółowoWstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński
Wstęp do teorii niepewności pomiaru Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Podstawowe informacje: Strona Politechniki Śląskiej: www.polsl.pl Instytut Fizyki / strona własna Instytutu / Dydaktyka / I Pracownia
Bardziej szczegółowoZnajdź szkolenia dla siebie! Wybierz kategorię szkoleń: 1. Komunikacja i zarządzanie 2. 2. Laboratorium chemiczne Analiza instrumentalna 2
Drogi Kliencie, Wiemy, że właśnie teraz planujesz szkolenia na 2016 r. Z nami te plany staną się prostsze. Stale myślimy o Twoich potrzebach szkoleniowych, dlatego przygotowaliśmy zestawienie tematów,
Bardziej szczegółowoKoszty zapewnienia jakości badań / pomiarów a funkcjonowanie laboratoriów w otoczeniu biznesowym, jako kompromis JAKOŚCI i EKONOMII
Koszty zapewnienia jakości badań / pomiarów a funkcjonowanie laboratoriów w otoczeniu biznesowym, jako kompromis JAKOŚCI i EKONOMII Aleksandra Burczyk Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze Sp. z o.o.
Bardziej szczegółowoANALITYKA I METROLOGIA CHEMICZNA WYKŁAD 5
ANALITYKA I METROLOGIA CHEMICZNA WYKŁAD 5 PARAMETRY METOD ANALITYCZNYCH Dokładność (accuracy) - stopień zgodności pomiędzy wynikiem pomiaru a wartością referencyjną (którą może być wartość prawdziwa, oszacowana
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ODNIESIENIA - kryteria wyboru i zasady stosowania
1 MATERIAŁY ODNIESIENIA - kryteria wyboru i zasady stosowania Dr inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 80-952 GDAŃSK e-mail: kaczor@chem.gda.pl
Bardziej szczegółowoMetody znormalizowane vs. metody własne: w aspekcie zasad metrologii i wymagań akredytacyjnych. Ewa Bulska. Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii
Metody znormalizowane vs. metody własne: w aspekcie zasad metrologii i wymagań akredytacyjnych Ewa Bulska Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii ebulska@chem.uw.edu.pl Slide 1 Ślesin, 2006 Slide 2 Różnice
Bardziej szczegółowoKlub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce
Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce Użytkownicy przyrządów pomiarowych w organizacjach zobowiązani są do zachowania spójności pomiarowej.
Bardziej szczegółowoOcena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia
Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia XIX Sympozjum Klubu POLLAB Kudowa Zdrój 2013 Jolanta Wasilewska, Robert Rzepakowski 1 Zawartość
Bardziej szczegółowoTeresa Topolnicka, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla. Michał Iwaniec, StatSoft Polska Sp. z o.o.
StatSoft Polska, tel. 12 428 43 00, 601 41 41 51, info@statsoft.pl, www.statsoft.pl ZASTOSOWANIE PROGRAMU STATISTICA DO AUTOMATYCZNEJ WALIDACJI METOD BADAWCZYCH I POMIAROWYCH W ZESPOLE LABORATORIÓW INSTYTUTU
Bardziej szczegółowoI. METODY POBIERANIA PRÓBEK DO CELÓW URZĘDOWEJ KONTROLI ZAWARTOŚCI CYNY W ŚRODKACH SPOŻYWCZYCH W OPAKOWANIACH METALOWYCH
ZAŁĄCZNIK Nr 5 METODY POBIERANIA PRÓBEK DO CELÓW URZĘDOWEJ KONTROLI ZAWARTOŚCI CYNY W ŚRODKACH SPOŻYWCZYCH W OPAKOWANIACH METALOWYCH ORAZ PRZYGOTOWYWANIE PRÓBEK I KRYTERIA WYBORU METOD ANALITYCZNYCH STOSOWANYCH
Bardziej szczegółowoWarsztaty Eurachem pt. Walidacja, spójność pomiarowa, pomiar niepewności. Wyzwania dla analityków u progu XXI wieku BAM, Berlin 21-22 maja 2012 r.
Waldemar Korol, Instytut Zootechniki PIB, Krajowe Laboratorium Pasz w Lublinie Warsztaty Eurachem pt. Walidacja, spójność pomiarowa, pomiar niepewności. Wyzwania dla analityków u progu XXI wieku BAM, Berlin
Bardziej szczegółowoKALIBRACJA. ważny etap procedury analitycznej. Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA
KALIBRAJA ważny etap procedury analitycznej 1 Dr hab. inż. Piotr KONIEZKA Katedra hemii Analitycznej Wydział hemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 8-233 GDAŃK e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoMiędzylaboratoryjne badania porównawcze wyznaczania skłonności powierzchni płaskiego wyrobu do mechacenia i pillingu wg PN-EN ISO 12945:2002
Międzylaboratoryjne badania porównawcze wyznaczania skłonności powierzchni płaskiego wyrobu do mechacenia i pillingu wg PN-EN ISO 12945:2002 ZOFIA MOKWIŃSKA 1. Wprowadzenie Zjawisko pillingu i mechacenia
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowy słownik metrologii - pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane VIM
Międzynarodowy słownik metrologii - pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane VIM WYMAGANIA TECHNICZNE NORMY PN-EN ISO/17025 W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ - 4 MIARODAJNOŚĆ WYNIKÓW BADAŃ Andrzej
Bardziej szczegółowoW polskim prawodawstwie i obowiązujących normach nie istnieją jasno sprecyzowane wymagania dotyczące pomiarów źródeł oświetlenia typu LED.
Pomiary natężenia oświetlenia LED za pomocą luksomierzy serii Sonel LXP W polskim prawodawstwie i obowiązujących normach nie istnieją jasno sprecyzowane wymagania dotyczące pomiarów źródeł oświetlenia
Bardziej szczegółowoKrzywa kalibracyjna krok po kroku (z prezentacją wideo)
Krzysztof Nyrek Krzywa kalibracyjna krok po kroku Krzysztof Nyrek* Większość laboratoriów wykorzystuje krzywą kalibracyjną do codziennych pomiarów. Jest więc rzeczą naturalną, że przy tej okazji pojawia
Bardziej szczegółowoDoświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych
Doświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych Anna Warzec Dariusz Nerkowski Plan wystąpienia Definicje
Bardziej szczegółowoOGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013
OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC 17043 KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013 Koordynator jedna lub więcej osób odpowiedzialnych za organizację i zarządzanie wszystkimi
Bardziej szczegółowow laboratorium analitycznym
Wzorce i materiały odniesienia w laboratorium analitycznym rola i zasady stosowania Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Terminologia
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 8 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 19.01.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 19.01.2018 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 19.01.2018 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoJAK UNIKAĆ PODWÓJNEGO LICZENIA SKŁADOWYCH NIEPEWNOŚCI? Robert Gąsior
Robert Gąsior Omówię klasyczne, nieco zmodyfikowane, podejście do szacowania niepewności wewnątrz-laboratoryjnej, oparte na budżecie niepewności. Budżet taki zawiera cząstkowe niepewności, które są składane
Bardziej szczegółowoBadania Biegłości z zakresu pobierania i analizy próbek wody basenowej PM-WB
Strona 1 z 10 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 20.12.2016 KT Sławomir
Bardziej szczegółowoLINIOWOŚĆ METODY OZNACZANIA ZAWARTOŚCI SUBSTANCJI NA PRZYKŁADZIE CHROMATOGRAFU
LINIOWOŚĆ METODY OZNACZANIA ZAWARTOŚCI SUBSTANCJI NA PRZYKŁADZIE CHROMATOGRAFU Tomasz Demski, StatSoft Polska Sp. z o.o. Wprowadzenie Jednym z elementów walidacji metod pomiarowych jest sprawdzenie liniowości
Bardziej szczegółowoENVIROMENTAL SC-9-19 NA ROK 2019 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK. Ogólne informacje
ENVIROMENTAL SC-9-19 NA ROK 2019 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK Ogólne informacje Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-9-19 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoOkreślanie niepewności pomiaru
Określanie niepewności pomiaru (Materiały do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu Materiałoznawstwo na wydziale Górnictwa i Geoinżynierii) 1. Wprowadzenie Pomiar jest to zbiór czynności mających na celu
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-17 NA ROK 2017
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-17 NA ROK 2017 Ogólne informacje: Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-17 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoSystemy zapewnienia jakości w laboratorium badawczym i pomiarowym
Systemy zapewnienia jakości w laboratorium badawczym i pomiarowym Narzędzia statystyczne w zakresie kontroli jakości / nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym M. Kamiński Jednym z ważnych narzędzi statystycznej
Bardziej szczegółowoKONTROLA I ZAPEWNIENIE JAKOŚCI WYNIKÓW
KONTROLA I ZAPEWNIENIE JAKOŚCI WYNIKÓW POMIARÓW ANALITYCZNYCH Dr hab. inż. Piotr Konieczka e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl 1 Wprowadzenie Postępowanie analityczne - PROCEDURA ANALITYCZNA ETAPY PROCEDURY
Bardziej szczegółowoBadania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne
Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne Dr inż. Maciej Wojtczak, Politechnika Łódzka Badanie biegłości (ang. Proficienty testing) laboratorium jest to określenie, za pomocą
Bardziej szczegółowoOpracowanie metodyk METODYKA OZNACZANIA KWASU ASKORBINOWEGO,
Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Owoców i Warzyw Opracowanie metodyk METODYKA OZNACZANIA KWASU ASKORBINOWEGO, KWASU JABŁKOWEGO I KWASU CYTRYNOWEGO W JABŁKACH, GRUSZKACH I BRZOSKWINIACH Autorzy: dr
Bardziej szczegółowoProdukcja (C)RMs. Zgodnie z ISO 34 i 35
Produkcja (C)RMs Całościowy proces obejmujący: - prawidłowe przygotowanie materiału, - wykazanie jego jednorodności i trwałości - charakterystykę dokładności i spójności pomiarowej wszystkie składniki
Bardziej szczegółowoWalidacja metody redoksymetrycznego oznaczania kwasu askorbowego w suplementach diety i w moczu osób suplementowanych witaminą C
Sprawozdanie z ćwiczenia nr 7 Walidacja metody redoksymetrycznego oznaczania kwasu w suplementach diety i w moczu osób suplementowanych witaminą C Imię i nazwisko: Grupa. Data:.. Punkty Raport z walidacji-suplementy
Bardziej szczegółowoŹródła błędów i ich eliminacja w technice ICP.
Źródła błędów i ich eliminacja w technice ICP. Irena Jaroń Centralne Laboratorium Chemiczne Państwowy Instytut Geologiczny, Rakowiecka 4, 05-975 Warszawa Atomowa spektrometria emisyjna ze wzbudzeniem w
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ
Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB PODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ Andrzej Hantz Centrum Metrologii im. Zdzisława Rauszera RADWAG Wagi Elektroniczne Metrologia
Bardziej szczegółowoOpracowanie wyników porównania międzylaboratoryjnego w zakresie emisji zanieczyszczeń gazowo-pyłowych SUWAŁKI 2008
Opracowanie wyników porównania międzyoratoryjnego w zakresie emisji zanieczyszczeń gazowo-pyłowych SUWAŁKI 2008 Wstęp W dniach 16.06.2008 17.06.2008 roku przeprowadzone zostało porównanie międzyoratoryjne
Bardziej szczegółowoWzorcowanie a koszty - biznesowe podejście do nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym
Wzorcowanie a koszty - biznesowe podejście do nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym Ryszard Malesa Program Rola użytkownika Metrologia a postęp Nowe pomiary - nowe wyzwania - nowe koszty Koszty wzorcowania
Bardziej szczegółowoNADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W LABORATORIUM W ŚWIETLE PROPONOWANYCH ZMIAN W DOKUMENCIE CD2 ISO/IEC 17025
NADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W LABORATORIUM W ŚWIETLE PROPONOWANYCH ZMIAN W DOKUMENCIE CD2 ISO/IEC 17025 Andrzej Hantz RADWAG Centrum Metrologii Zakres Wyposażenie pomiarowe w laboratorium wprowadzenie
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
1.5.2015 L 113/29 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2015/705 z dnia 30 kwietnia 2015 r. ustanawiające metody pobierania próbek i kryteria skuteczności metod analizy do celów urzędowej kontroli poziomów kwasu
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ NR 01400/ZL/19
CENTRUM BDŃ I DOZORU GÓRNICTW PODZIEMNEGO Sp. z o.o. 43-143 LĘDZINY, ul. LĘDZIŃSK 8, NIP PL6468992 tel. 32-324-22-, fax 32-216-66-66, http://www.cbidgp.pl e-mail: cbidgp@cbidgp.pl SR w Katowicach, Wydz.
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 7 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 27.02.2019 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 27.02.2019 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 27.02.2019 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoSylwia Tyburska Laboratorium Analiz Żywności i Pasz RYPIN Sp. z o.o. ul. Sportowa 22, RYPIN
Sylwia Tyburska Laboratorium Analiz Żywności i Pasz RYPIN Sp. z o.o. ul. Sportowa 22, 87-500 RYPIN Pkt. 5.9 Zapewnienie jakości wyników badania i wzorcowania 5.9.1 Laboratorium powinno mieć procedury sterowania
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoRozwiązanie n1=n2=n=8 F=(4,50) 2 /(2,11) 2 =4,55 Fkr (0,05; 7; 7)=3,79
Test F =służy do porównania precyzji dwóch niezależnych serii pomiarowych uzyskanych w trakcie analizy próbek o zawartości analitu na takim samym poziomie #obliczyć wartość odchyleń standardowych dla serii
Bardziej szczegółowoNiepewność kalibracji
Niepewność kalibracji 1. czystość roztworów kalibracyjnych 2. niepewność wielkości certyfikowanej wzorca 3. przygotowanie wagowe i objętościowe 4. selektywność instrumentu pomiarowego 5. stabilność instrumentu
Bardziej szczegółowoStrona1. Wydział Chemii Prof. dr hab. Danuta Barałkiewicz.
Strona1 Recenzja pracy doktorskiej mgr Jarosława OSTROWSKIEGO pt: Badanie nawozów mineralnych i podłoży ogrodniczych na zawartość wybranych pierwiastków z zastosowaniem techniki absorpcji i emisji atomowej
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z FIZYKI
LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI I PRACOWNIA FIZYCZNA C w Gliwicach Gliwice, ul. Konarskiego 22, pokoje 52-54 Regulamin pracowni i organizacja zajęć Sprawozdanie (strona tytułowa, karta pomiarowa)
Bardziej szczegółowoOFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW
NA WYKONYWANIE BADAŃ OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW EMISJI IMISJI Osoby do kontaktu: mgr Agnieszka Miśko tel. (091) 317-41-05 tel. kom. 519-501-625 agnieszka.misko@grupaazoty.com
Bardziej szczegółowo