Ekonomia rozwoju wykład 10 - Geografia, klimat, dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I

Transkrypt

1 Ekonomia rozwoju wykład 10 - Geografia, klimat, zasoby naturalne, środowisko dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I

2 Gospodarka i środowisko Sprawy związane ze środowiskiem wpływają na rozwój gospodarczy, a rozwój gospodarczy wpływa na środowisko Ubóstwo i ignorancja mogą prowadzić do nieoptymalnej alokacji zasobów naturalnych (środowiska) Przykład: Globalne ocieplenie

3 Gospodarka i środowisko Możliwy do długookresowego utrzymania Produkt Narodowy Netto: * PNN = PNB Dm Dn gdzie PNN* możliwy do utrzymania w długim okresie PNB Produkt Narody Brutto D m Amortyzacja zasobów kapitałowych Amortyzacja zasobów naturalnych D n

4 Zakres degradacji środowiska Zanieczyszczenie środowiska ma konsekwencje zarówno dla zdrowia, jak i dla produktywności. Na zanieczyszczenia dochodzi do: Utraty produktywności ziemi (degradacja ziem) Utrzymywanie się bardzo złych warunków sanitarnych, wynikające z braku czystej wody i kanalizacji Zbyt duża zależność od paliw kopalnych - skażenie środowiska i powietrza (brak inwestycji w czyste technologie) Przejadanie zasobów, które mogą zwiększać produktywność (np. spalanie biomasy, która powinna służyć jako nawóz)

5 Ludność, zasoby i środowisko Uwaga obrońców środowiska możemy osiągnąć poziom potrzeb, którego nie będziemy w stanie zaspokoić z wykorzystaniem posiadanych zasobów naturalnych Gwałtowny wzrost populacji spowodował w niektórych regionach ogromne szkody dla środowiska Możliwość wpadnięcia w pułapkę ubóstwa pułapkę Malthusiańską

6 Ubóstwo i środowisko Pomimo, że dewastacja środowiska pojawia się tam, gdzie następuje gwałtowny wzrost ludności, to pierwotną przyczyną jest ubóstwo. Czynniki sukcesu dla polityki środowiskowej opierają się w znacznym stopniu na prawidłowym adresowaniu problemów ubóstwa: Prawa własności do uprawianej ziemi Dostęp do środków na inwestycje Pomoc instytucjonalna przy efektywnym wykorzystaniu zasobów

7 Wzrost kontra środowisko Dowody wskazują, że najbardziej niszczycielską działalność dla środowiska prowadzi 1 miliard najbogatszych i 1 miliard najuboższych mieszkańców Ziemi. Uważa się, że 1 miliard najbiedniejszych niszczy środowisko w takim samym stopniu jak kolejne 4 miliardy Zwiększenie dochodów jednak wcale nie musi prowadzić do spadku niszczycielskich efektów dla środowiska.

8 Rozwój obszarów wiejskich a środowisko W krajach słabo rozwiniętych wystąpi w kolejnych latach gwałtowny wzrost popytu na żywność dziś i tak zasoby gruntów są wykorzystywane ponad miarę Konieczne jest zwiększenie podaży środków ochronnych dla rolników, a także pomoc w prowadzeniu upraw niewyniszczających środowiska. Konieczne jest również zwiększenie udziału kobiet w korzystaniu z fachowego doradztwa, gdyż to one często utrzymują zasoby środowiska w ryzach

9 Rozwój miast a środowisko Ogromne migracje do miast wymuszają bardzo dynamiczną poprawę infrastruktury miejskiej co rzadko się dzieje w krajach słabo rozwiniętych W efekcie powstają problemy mieszkaniowe rozwój faweli, slumsów W konsekwencji: pogarsza się stan zdrowia ludności, dochodzi do wzrostu stłoczenia, co powoduje spadek produktywności mieszkańców

10 Tradycyjne modele związków między gospodarką a środowiskiem Należy skalkulować korzyści i koszty działań ekonomicznych. Decyzje podejmowane są przez właścicieli (głównie gruntów). Prywatna własność środków produkcji wpływa na powstawanie efektów zewnętrznych, które nie są uwzględniane przy decyzji o produkcji. Wymagają one natomiast uwzględnienia przy podejmowaniu decyzji o kształcie polityki, gdyż wpływają na dobrobyt.

11 Rachunek korzyści wymiany

12 MoŜliwy transfer korzyści w przypadku ograniczeń podaŝy

13 Przykład nieefektywności efekty zewnętrzne

14 Narastające efekty zewnętrzne

15 Dobro publiczne specyficzny typ dobra

16 Opcje polityki w krajach słabo rozwiniętych Co mogą zrobić kraje słabo rozwinięte Prawidłowa wycena zasobów Wymuszenie zaangażowania społecznego Przejrzyste prawa własności i ustalenie właścicieli surowców Zwiększanie aktywności ubogich Poprawa pozycji ekonomicznej kobiet Prowadzenie polityki ograniczenia zatrucia środowiska

17 Opcje polityki w krajach słabo rozwiniętych Co mogą zrobić kraje wysoko rozwinięte dla krajów słabo rozwiniętych: Prowadzenie właściwej polityki handlowej Ulgi w spłacie zobowiązań Pomoc w rozwoju dla krajów słabo rozwiniętych

18 Następny wykład