Agnieszka LEKKA-KOWALIK 1
|
|
- Bogusław Baranowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Agnieszka LEKKA-KOWALIK 1 UCZUCIA I METAFIZYKA XII Międzynarodowe Sympozjum Metafizyczne z cyklu Zadania współczesnej metafizyki Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin, 10 XII grudnia 2009 roku w Auli im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II odbyło się XII Międzynarodowe Sympozjum Metafizyczne z cyklu Zadania współczesnej metafizyki zatytułowane Osoba i uczucia. Rola uczuć w życiu człowieka. Jego organizatorami byli: Katedra Metafizyki KUL oraz Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2. Sympozjum składało się z trzech części. Część pierwsza, plenarna, nosiła tytuł Podstawy metafizyki uczuć. Tytuł ten był do pewnego stopnia mylący, ponieważ referaty miały charakter zarówno przedmiotowy (o uczuciach), jak i metaprzedmiotowy (o klasyfikacji uczuć w ujęciu św. Tomasza), a należały i do filozofii, i do psychologii. Część drugą, zatytułowaną Filozoficzne interpretacje uczuć, stanowiły obrady w czterech sekcjach, przy czym dało się wyróżnić dwie grupy tematyczne: w sekcjach pierwszej i drugiej omawiano specjalne kategorie uczuć (odpowiednio: uczucia pożądliwe i gniewliwe), a w sekcjach trzeciej i czwartej operacje na uczuciach (odpowiednio: redukcję i absolutyzację). Część trzecią, znów plenarną, stanowiły referaty skupione wokół związku uczuć, rozumu i woli. Otwierając sympozjum, rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II ks. prof. Stanisław Wilk podkreślił, iż teorie uczuć mają ważne konsekwencje dla rozumienia człowieka. Uczucia zatem są przedmiotem, który warto badać, zwłaszcza w naszych czasach, gdy rozumienie człowieka zostało zniekształcone pseudoteoriami i różnego rodzaju ideologiami. Część pierwsza rozpoczęła się multimedialnym odtworzeniem wypowiedzi zmarłego 1 Omówienie ukazało się w: Ethos 2010 nr. 1-2, s Teksty oparte na referatach wygłoszonych na sympozjum zostaną opublikowane w dwunastym tomie serii Zadania współczesnej metafizyki wydawanej przez Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. 1
2 8 maja 2008 roku o. prof. Mieczysława Alberta Krąpca zatytułowanej O człowieku. Człowiek jest istotą, która działa i w działaniu się spełnia mówił ojciec Krąpiec a niektóre działania związane są z jego życiem uczuciowym. Aby były one w pełni ludzkie, muszą zostać podporządkowane rozumowi. Poddanie uczuć rozumowi (sublimacja uczuć) dokonuje się dzięki cnotom. Uczucia wówczas pomagają w aktualizacji ludzkich potencjalności i w osiągnięciu pełni dobra osoby. Tę ostatnią kwestię podjął w pierwszym wykładzie Miejsce i rola uczuć w strukturze bytowej człowieka ks. prof. Andrzej Maryniarczyk 3. Odwołując się do tomistycznej koncepcji człowieka jako bytu złożonego z ciała i duszy, prelegent wskazał, że wprawdzie uczucia w sensie ścisłym dotyczą sfery zmysłowo-pożądawczej człowieka, to należą jednak do bytu ludzkiego jako całości. To człowiek a nie jego zmysły, wola czy rozum cieszy się, kocha lub smuci. Celem uczuć jest wspomaganie aktualizacji ludzkich potencjalności pozytywne uczucia aktualizację zapowiadają i potwierdzają, a negatywne informują o braku aktualizacji bądź o występujących przeszkodach. Doznawanie uczuć jest więc integralną częścią życia osobowego człowieka. Jedność człowieka podkreślał również prof. Berthold Wald, reprezentujący Uniwersytet w Padeborn (Niemcy), w wykładzie Miłość i poznanie. O pierwszeństwie tego. co konkretnie-realne przed tym, co pojęciowo-ogólne. Do podjęcia zagadnienia uczuć w filozofii twierdził przyczynił się z jednej strony kulturowy renesans ujęcia uczuć jako czynnika istotnego egzystencjalnie, a z drugiej obecna w naukach przyrodniczych tendencja do redukowania uczuć do reakcji fizycznych. Współczesna filozofia uczuć, mająca swe źródła w neoarystotelizmie, uwalnia się od ujęć bazujących na niekognitywnym emotywizmie Hume a i na sensualistycznych przesłankach teorii poznania Kanta, odkrywając wartościująco-reprezentujące treści uczuć. Filozofia owa nie sięgnęła jednak do św. Tomasza koncepcji człowieka jako bytu złożonego z duszy i ciała ani do jego ujęcia passiones animae. Dzisiejsze teorie uczuć przywodzą na myśl metaforę homunkulusa: każda władza jest niczym mały człowieczek, który tkwi w umyśle dużego człowieka i kieruje jego czynnościami. Tymczasem to nie poszczególne władze, lecz cały człowiek poznaje i kocha. Ludzka emocjonalność w perspektywie związku miłości i poznania powinna być zatem analizowana w innym niż tradycyjny aspekcie: poznanie wychodzi od jednostkowych przedmiotów i zmierza do urobienia pojęć ogólnych; miłość również zwraca się do jednostki, ale owa jednostka nie jest egzemplarzem gatunku, lecz indywiduum, osobą tą właśnie kobietą czy tym mężczyzną, i jest kochana przez człowieka, a nie przez człowieczka-emocje. 3 O ile nie podano inaczej, prelegenci reprezentowali Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. 2
3 Ks. bp prof. Ignacy Dec z Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu także wskazywał na wagę odnośnych rozważań św. Tomasza w referacie Oryginalność i aktualność Tomaszowej klasyfikacji uczuć. Ową oryginalność i aktualność upatrywał przede wszystkim w realizmie i obiektywizmie koncepcji św. Tomasza, oparciu jej na doświadczeniu i obserwacji, zgodności ze zdrowym rozsądkiem, sprzeciwie wobec apriorycznego traktowania uczuć, zgodności z innymi elementami jego koncepcji człowieka (przede wszystkim z jego nauczaniem o cnotach) oraz otwartości na nowe odkrycia, także te w ramach nauk szczegółowych. Tezę tę prelegent zilustrował analizami dwóch wyróżnionych przez św. Tomasza kategorii uczuć: ściśle pożądawczych (concupiscibilitas) oraz gniewliwobojowych (irascibilitas). Teza biskupa Deca o otwartości koncepcji św. Tomasza na odkrycia nauk szczegółowych mogła natychmiast zostać poddana weryfikacji dzięki referatowi prof. Stanisławy Tucholskiej Współczesna psychologia wobec uczuć. Prelegentka podkreśliła, że w psychologii wagę uczuć dla człowieka dostrzeżono stosunkowo niedawno. Skupiano uwagę badawczą na percepcji, myśleniu, uczeniu się czy języku, a uczucia traktowano jako dodatek do życia wewnętrznego czy nawet balast modyfikujący funkcjonowanie człowieka w trudny do przewidzenia sposób i utrudniający jego poznanie. Współcześnie uznano doniosłość uczuć, zwłaszcza w kontekście przystosowania człowieka do otaczającej go rzeczywistości, przy czym mogą one zarówno wspomagać, jak i utrudniać procesy adaptacyjne. Z perspektywy psychologii kwestią istotną jest prawidłowy rozwój emocjonalny, osiąganie dojrzałości uczuciowej i unikanie zagrożeń związanych ze sferą uczuć. Opis tej sfery rozwinął Peter Salovey w swej koncepcji inteligencji emocjonalnej. Referat profesor Tucholskiej doskonale zilustrował kwestie poruszane przez poprzednich prelegentów: różnorodności uczuć, ich przeciwstawiania się sobie, negatywnego, jak i pozytywnego wpływu na funkcjonowanie człowieka. Popołudniową część sympozjum rozpoczęły obrady w czterech sekcjach problemowych. Posiedzeniu sekcji pierwszej, na którym omawiano problem uczuć pożądliwych, przewodniczył dr Wojciech Daszkiewicz. Zaprezentowano cztery wystąpienia, których tytuły jasno wskazują aspekt podejmowanych analiz. Ks. dr Bogdan Czupryn w referacie Struktura i funkcja uczuć pożądliwych wskazał, iż uczucia te są z natury zmysłowe, ale ogarniają całego człowieka i stanowią podstawowy sposób odbierania obiektywnej rzeczywistości w porządku wolitywno-pożądawczym. Właściwe przeżywanie uczuć pożądliwych jest gwarancją realizmu działania i skutecznie wspomaga osobowy rozwój. Do uczuć pożądliwych zaliczana jest miłość, której koncepcję opracowaną na gruncie 3
4 scholastyki przez św. Tomasza z Akwinu przedstawił dr Arkadiusz Gudaniec w referacie Miłość jako podstawowe uczucie. W koncepcji tej miłość stanowi podstawę więzi między podmiotem a przedmiotem oraz jest zasadą aktów, które podmiot emanuje z siebie w kierunku przedmiotu: poznania, woli, a także uczuć. Tak metafizycznie ugruntowana teoria miłości okazuje się fundamentem koncepcji uczuć jako aktów zmierzających do osiągnięcia dobra. S. dr Gabriela Šarnikowá, reprezentująca Katolicki Uniwersytet w Ružomberoku (Słowacja), w referacie Rola uczucia przyjemności w działaniu broniła tezy, iż przyjemność jest niezbędnym składnikiem życia człowieka, wspomagającym rozwój cielesny, intelektualny i moralny, przy czym rolę tę pełni przyjemność skorelowana z prawdziwym dobrem człowieka. Argumentując, odwoływała się do refleksji św. Tomasza z Akwinu, Mieczysława A. Krąpca OP i Jacka Woronieckiego OP. Referat dr. Tomasza Pawlikowskiego z Papieskiego Wydziału Teologicznego Bobolanum w Warszawie Przykrość i cierpienie jako doznanie zła przedstawiał szczegółowo analizy św. Tomasza z Akwinu dotyczące reakcji człowieka na doznane zło, co w sferze uczuciowej przejawia się jako cierpienie: smutek przeżywany w duszy i ból odczuwany w ciele. Obradom sekcji drugiej, zatytułowanej Problem uczuć gniewliwych, przewodniczyła dr Imelda Chłodna. Strukturę i funkcję uczuć gniewliwych w referacie pod takim właśnie tytułem przedstawił o. dr Peter Fotta z Uniwersytetu w Trnavie (Słowacja), odwołując się do myśli ojca Woronieckiego i ojca Krąpca. Podkreślał przy tym, iż myśliciele ci opierają swe koncepcje na rozumieniu człowieka jako konkretnie istniejącego bytu, a ludzką duszę pojmują jako ostateczną zasadę całego fizjologicznego, psychicznego i osobowego rozwoju jednostki. Uczucia gniewliwe analizuje się więc w ramach rozumienia mechanizmu ludzkiego działania, co pozwala wyróżnić rozmaite ich postaci w zależności od relacji do przedmiotu. Dr Zbigniew Pańpuch w referacie Rola nadziei w życiu osobowym zinterpretował nadzieję jako uczucie gniewliwe otuchę skierowane do dobra trudnego, postawę nadziei zaś jako jego odpowiednik po stronie woli człowieka. Nadzieja równoważy i pokonuje uczucia (smutek, rozpacz) związane ze złem, co jest warunkiem dobrego i skutecznego działania. O. dr Jarosław Paszyński z Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum w Krakowie tezę swojego wystąpienia zawarł w jego tytule: Gniew jako słuszna reakcja na zło. Gniew bowiem jest uczuciowym wyrazem zarówno sprzeciwu wobec doznanego zła, jak i żądania sprawiedliwości. Dr Barbara Kiereś w referacie Asertywność czy rycerskość? wyraźnie opowiedziała się za drugim członem tytułowej alternatywy. Moda na asertywność twierdziła zakłada, że wszelkie wymagania dotyczące rozumowego kierowania uczuciami 4
5 są zamachem na ludzką naturę. Jest to wizja człowieka i jego bycia w świecie radykalnie niezgodna z podejściem wypracowanym przez pedagogikę klasyczną, w której obowiązywała rycerskość rozumiana jako pewien ethos życia związany z męstwem. Męstwo zaś to jedna z cnót kardynalnych niezbędnych do realizowania dobra w sytuacjach, gdy trzeba pokonywać trudności, walczyć ze złem czy wytrzymać jego napór. Tytuł sekcji trzeciej Problem redukcji uczuć, której obrady prowadził ks. dr Tomasz Duma, nie oddaje problematyki referatów. Dr Marek Czachorowski w wystąpieniu Autonomizacja uczuć od Kritona do Rousseau mówił o teoriach, w których uczucia traktowane są jako coś niezależnego od władz umysłowych człowieka, tak jak gdyby one same stanowiły o istocie człowieka lub były czymś wobec jego istoty zewnętrznym, a więc ostatecznie irracjonalnym. Ks. prof. Tadeusz Biesaga, reprezentujący Papieski Uniwersytet Jana Pawła II w Krakowie, zatytułował swój referat Rehabilitacja uczuć w życiu moralnym w ujęciu Dietricha von Hildebranda. Ukazywał w nim wagę zaproponowanego przez von Hildebrandta odróżnienia biologicznych i psychicznych stanów emocjonalnych od intencjonalnych stanów emocjonalnych. Te ostatnie są aktami, emocjonalnymi ujęciami wartości, która jest ich przedmiotem, a zarazem odpowiedziami na nią. Wszelkie teorie próbujące oderwać rozum i wolę od intencjonalnych emocjonalnych odpowiedzi na wartość, prowadzą do deformacji życia moralnego. Prof. Honorata Jakuszko w referacie Próby racjonalizacji uczuć od Kartezjusza do Hume a omówiła rozwinięte w filozofii nowożytnej modele emocjonalnego aspektu natury ludzkiej, wskazując na wyraźnie praktyczne nastawienie tych modeli (m.in. próby ugruntowania etyki na fizyce namiętności ). Jedynie o. dr hab. Peter Tavel z Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu (Czechy) mówił o niebezpieczeństwach redukcji uczuć. W referacie zatytułowanym Viktora Emila Frankla próba przezwyciężenia uczuć wskazywał, że redukcjonizm w sferze emocjonalnej prowadzi do zagubienia bogactwa i sensu człowieczeństwa, a ostatecznie staje się współczesnym nihilizmem. Sekcja czwarta, prowadzona przez ks. dr. Marcina Tkaczyka, nosiła tytuł Problem absolutyzacji uczuć". Jej celem było rozpatrzenie konsekwencji absolutyzacji uczuć w kluczowych dziedzinach kultury. Dr hab. Agnieszka Lekka-Kowalik w referacie Irracjonalizm w poznaniu teoretycznym (naukowym) broniła tezy, iż współcześnie irracjonalizm przejawia się zasadniczo w odrzuceniu prawdy i uznaniu, że poznanie zależy od czynników uczuciowo-dążeniowych. W konsekwencji zaplecza się w praktyce, jeśli nie w deklaracjach rozróżnieniu między wiedzą a niewiedzą, nauką a nienauką, a ostatecznie między prawdą a fałszem. Prowadzi to ze względu na centralną rolę nauki w naszej 5
6 cywilizacji do licznych niepożądanych skutków społecznych. Dr Kazimierz Krajewski w wystąpieniu Emocjonalizm w życiu moralnym bronił tezy, że uczucia, choć mają charakter intencjonalny, nie pełnią funkcji poznawczej wprost, ale per accidens poprzez wskazywanie wartości. Emocjonalizm w dziedzinie poznania prowadzi ostatecznie do irracjonalizmu i psychologizmu (czyli redukcji wartości moralnych do jakości emocjonalnych). Uczucia zaś należy zintegrować w czynie, który winien być odpowiedzią na poznaną prawdę o dobru, a nie konsekwencją doraźnego, chwilowego odczucia. Prof. Henryk Kiereś zatytułował swe wystąpienie,,sentymentalizm w sztuce. Poddał w nim krytyce pogląd, że sztuka jest ekspresją uczuć, a następnie na tle sporu o teorię sztuki przedstawił genezę i odmiany ekspresjonistycznej teorii sztuki. Prof. Włodzimierz Dlubacz w referacie Problem fideizmu w religii wskazał, że w filozofii klasycznej wiara rozumiana jest jako akt woli dokonywany pod naciskiem rozumu. Tymczasem fideizm odmawia rozumowi możliwości poznania prawdy (zwłaszcza religijnej), a wiarę łączy z wolą. przypisując uczuciom funkcje poznawcze, co skazuje religię na irracjonalizm. Trzecią część sympozjum, zatytułowaną Uczucia rozum wola, stanowiły trzy wykłady plenarne. Dr Danuta Radziszewska- Szczepaniak w wystąpieniu Problem sublimacji uczuć omówiła trzy koncepcje procesu sublimacji: Zygmunta Freuda. Maxa Schelera i św. Tomasza z Akwinu. Na gruncie psychoanalizy sublimacja to mechanizm obronny, dzięki któremu człowiek wyraża swoje nieakceptowane popędy. Dla Schelera jest to proces przekształcania energii biologicznej w energię duchową, co warunkuje aktywność ducha, który sam pozbawiony jest wszelkiej mocy. Dla św. Tomasza to proces poddawania uczuć kierownictwu rozumu i woli. Prof. Piotr Jaroszyński zatytułował swój referat Rola cnót w doskonaleniu życia uczuciowego człowieka. Wskazał w nim. iż doskonalenie uczuć, będące funkcją cnót, polega na znajdowaniu ich właściwego miejsca w życiu podmiotu. Prelegent nie rozwinął jednak tego wątku, ale odwołując się do innych referatów, przedstawił koncepcję uczuć Polaka oraz krytykę współczesnej kultury polskiej, która tych uczuć nie pielęgnuje i nie wychowuje. Zarzut braku doskonalenia uczuć postawił zresztą całej kulturze. Prof. John F. X. Knasas, reprezentujący Uniwersytet św. Tomasza w Houston (USA), w referacie Maritain i płacz Racheli: dlaczego mamy nie ufać poruszeniom woli dyskutował z Jacquesa Maritaina interpretacją zła-straty w ujęciu św. Tomasza z Akwinu, starając się pokazać, iż rozumienie zła zależy od rozumienia relacji ratio entis do rzeczy. Referaty i dyskusje panelowe wydobyły, jak sądzę, zasadnicze kwestie związane z problematyką uczuć. Po pierwsze, wszyscy prelegenci byli zgodni co do tego, że uczucia można zrozumieć jedynie w obrębie całościowej koncepcji człowieka. Wszelkie próby absolutyzacji uczuć bądź ich redukcji do 6
7 poruszeń psychiki czy reakcji fizjologicznych prowadzą do niepożądanych konsekwencji. Nie ulega wątpliwości, że we współczesnej kulturze występują procesy absolutyzacji lub redukcji uczuć. Ich konsekwencje zostały jednak raczej nazwane niż przeanalizowane i zilustrowane przykładami zaczerpniętymi z tak zwanej bieżącej rzeczywistości. Po drugie, prelegenci zgadzali się również co do tego, że całościowej koncepcji uczuć jest w stanie dostarczyć tylko filozofia. Zważywszy jednak na wielość filozofii, nie od rzeczy jest zadać pytanie: która filozofia? Wydaje się, że i w tym punkcie prelegenci byli zgodni: ram do interpretacji uczuć dostarcza filozofia klasyczna, a dokładniej myśl św. Tomasza z Akwinu. Z tego względu uczestnicy sympozjum kilkakrotnie wysłuchali tych samych tez i argumentów. Dominującej na sympozjum interpretacji uczuć można by też zarzucić pewną jednostronność. Ponieważ jednak wątki te są mniej znane niż inne elementy filozofii św. Tomasza, nie jest to ważki zarzut. Odkrywanie klasycznego dziedzictwa racjonalnego myślenia o uczuciach w perspektywie całościowego ujęcia człowieka, myślenia nieobecnego we współczesnej kulturze (także, niestety, w nauce) przesyconej poszukiwaniem sensacji dotyczących sfery uczuć, oderwanej od innych sfer, jest szczególnie cenne. Celowe zapewne byłoby w tym kontekście powstanie grup badaczy (znających łacinę, a nie polegających na tłumaczeniach), którzy nie tylko przeanalizowaliby koncepcję św. Tomasza, ale twórczo ją rozwinęli, korzystając także z najnowszych zdobyczy nauki. Trudności, które zostały ujawnione, związane były z jednej strony z mnogością uczuć i ich wzajemną przeciwstawnością, z drugiej zaś z ich niewątpliwie ważną rolą w codziennym życiu człowieka. Jak podkreślił ksiądz rektor, otwierając sympozjum, zrozumienie uczuć pozwala lepiej zrozumieć człowieka i przekłada się na indywidualne i społeczne działanie, na rozumienie rozmaitych pojęć (choćby pojęcia choroby), na kształtowanie relacji między osobami i między rozmaitymi społecznościami. Krótko mówiąc nie jest to kwestia czysto akademicka, ale także praktyczna i społeczna. Należy poczytać organizatorom za zasługę, iż na tematy sympozjów wybierają kwestie aktualne i mające znaczenie nie tylko dla zawodowych filozofów, lecz również dla niespecjalistów, zwykłych ludzi. Wypełniona po brzegi aula i sale debat sekcyjnych wskazują, że uczestnicy docenili teoretyczną i praktyczną wagę problematyki docenili filozofowie i zwykli ludzie. Zainteresowanie towarzyszyło obradom od początku do końca. W dyskusjach wokół referatów raczej stawiano ważkie pytania, niż na nie odpowiadano. Sformułowanie właściwych pytań jest jednakże warunkiem sukcesu poznawczego. Zważywszy, że od odpowiedzi na pytania o sferę uczuciową człowieka zależą rozstrzygnięcia praktyczne, warto się trudzić, by owe pytania postawić. Było to już dwunaste 7
8 sympozjum z cyklu Zadania współczesnej metafizyki, a zainteresowanie problematyką filozoficzną proponowaną przez Katedrę Metafizyki KUL i Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu nie tylko nie słabnie, lecz wzrasta. W tym roku przybyło prelegentów i uczestników zagranicznych (łącznie z sześciu krajów). Sądzę, że powodów zainteresowania sympozjami metafizycznymi można upatrywać z jednej strony w naturalnej skłonności człowieka do stawiania pytań fundamentalnych a takie pytania pojawiają się w trakcie sympozjów, z drugiej zaś w tym, że sympozja te nie prezentują palety idei do wyboru. Prelegenci a być może i uczestnicy wydają się podzielać niemodne dziś przekonanie o istnieniu Prawdy, a nie jedynie prawdy dla mnie, prawdy relatywnej czy prawdy w systemie. To nadaje sens ich wszelkim badaniom i wszelkiej polemice. Uznanie istnienia Prawdy sprawia natomiast, iż. zostajemy zmuszeni do uznania, że istnieje ostateczny arbiter naszych sporów: rzeczywistość; z niej pochodzi siła racji i ze względu na nią odrzucana jest racja siły. To właśnie podporządkowanie Prawdzie stanowi o randze tych sympozjów, nawet jeśli nie wie o nich lub je ignoruje świat modnych filozofii, zaabsorbowany prawdami przez małe p. 8
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II Wojciech Kosek Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, Bielsko-Biała, 10. kwietnia 2014 r. Konferencja Personalistyczna koncepcja wychowania
Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)
Przewodnik Do egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa 2004 Treści
KIERUNEK: FILOZOFIA. Plan studiów drugiego stopnia Rok akademicki 2017/2018. Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin
KIERUNEK: FILOZOFIA Plan studiów drugiego stopnia Rok akademicki Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin ROK I (cykl kształcenia 2017-2019) Semestr zimowy letni Wykłady ogólnouniwersyteckie
RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA
RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA TOMASZ A RADOŚĆ Radość - pełnia i kres uczuć, w której dokonuje się spełnienie wszystkich pragnień
Panorama etyki tomistycznej
Panorama współczesnej etyki tomistycznej w Polsce Artur Andrzejuk Ramy organizacyjne organizacyjne 1946 - Wydział Filozoficzny KUL J. Keller, W. Bednarski, K. Wojtyła, T. Styczeń, A. Szostek. J. Gałkowski,
Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ
Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ Edukacja Kształcenie Wychowywanie SKUTEK SKUTEK Trafianie na prawdę i dobro Trwanie przy prawdzie i dobru Odnosi się do poznawania Odnosi się do postępowania
Sławomir Kozerski Stosunek cnót do uczuć w filozofii św. Tomasza z Akwinu, na przykładzie cnoty męstwa
Sławomir Kozerski Stosunek cnót do uczuć w filozofii św. Tomasza z Akwinu, na przykładzie cnoty męstwa CB Richard Ellis Page 1 Charakterystyka uczuć Poznanie zmysłowe: Pożądanie zmysłowe Poznanie zmysłowe
Spór o poznawalność świata
ROMAN ROŻDŻEŃSKI FILOZOFIA A RZECZYWISTOŚĆ Spór o poznawalność świata Wydawnictwo WAM Kraków 2012 Spis treści Przedmowa 11 Rozdział I Myślenie filozoficzne w cieniu zwątpienia 15 1. Wprowadzenie 15 2.
Artur Andrzejuk OSOBOWY WYMIAR EDUKACJI
Artur Andrzejuk OSOBOWY WYMIAR EDUKACJI Edukacja Kształcenie Wychowywanie SKUTEK SKUTEK Trafianie na prawdę i dobro Trwanie przy prawdzie i dobru Odnosi się do poznawania Odnosi się do postępowania Osobowy
O co chodzi w etyce?
Człowiek w kulturze, 4 5 Jarosław Paszyński O co chodzi w etyce? Na temat moralności i etyki ostatnio wiele się mówi i publikuje. Nic dziwnego, moralność bowiem stanowi dziedzinę, która dotyczy każdego
Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna.
Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna. 2011-10-01 Plan wykładu 1 Filozofia średniowieczna a starożytna 2 3 Ogólna charakterystyka filozofii średniowiecznej Ogólna charakterystyka filozofii
KIERUNEK: FILOZOFIA. Jeżeli wykłady odbywają się równolegle z obowiązkowymi ćwiczeniami, to punkty ECTS umieszczone są tylko przy nazwie wykładu.
KIERUNEK: FILOZOFIA Plan studiów drugiego stopnia Cykl rozpoczynający się w roku akademickim 2018/2019 Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin Jeżeli wykłady odbywają się równolegle z obowiązkowymi
Teoria potencjalności (capabilities approach)
Teoria potencjalności (capabilities approach) 1987-1993: współpraca z Amartyą Senem w WIDER w Helsinkach Zdolności wewnętrzne własności człowieka, które przy odpowiednim jego funkcjonowaniu w ramach właściwych
Przewodnik. Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)
Przewodnik Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa
Filozofia, Germanistyka, Wykład I - Wprowadzenie.
2010-10-01 Plan wykładu 1 Czym jest filozofia Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady 3 Metafizyka Ontologia Epistemologia
Osoba podstawą i zadaniem pedagogiki. Izabella Andrzejuk
Osoba podstawą i zadaniem pedagogiki Izabella Andrzejuk Plan wystąpienia 1. Człowiek jako osoba 1. Relacje osobowe 2. Istota wychowania 1. Znaczenie relacji osobowych w wychowaniu 3. Pedagogika, filozofia
Filozofia, Pedagogika, Wykład III - Filozofia archaiczna
Filozofia, Pedagogika, Wykład III - Filozofia archaiczna 2009-09-04 Plan wykładu 1 Jońska filozofia przyrody - wprowadzenie 2 3 Jońska filozofia przyrody - problematyka Centralna problematyka filozofii
XI MIĘDZYNARODOWE SYMPOZJUM METAFIZYCZNE z cyklu ZADANIA WSPÓŁCZESNEJ METAFIZYKI. Osoba i uczucia
Katedra Metafizyki KUL Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu XI MIĘDZYNARODOWE SYMPOZJUM METAFIZYCZNE z cyklu ZADANIA WSPÓŁCZESNEJ METAFIZYKI Osoba i uczucia 10 XII 2009 STRESZCZENIA CZĘŚĆ I. Obrady plenarne
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW.
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW. TOMASZA 399 0 1274 2012 PLAN PRACY I. Etyka Sokratesa II. System
Etyka problem dobra i zła
Etyka problem dobra i zła Plan wykładu Definicje i podstawowe odróżnienia Problem dobrego życia w klasycznej etyce Arystotelesowskiej Chrześcijańska interpretacja etyki Arystotelesowskiej Etyka - problem
IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA
IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA PROJEKT ETYKI KANTA W POSZUKIWANIU OBIEKTYWNYCH PODSTAW ETYKI Wobec krytyki Huma Immanuel Kant stara się znaleść jakąś obiektywną podstawę dla etyki, czyli wykazać, że
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk 10 października 2009 Plan wykładu Czym jest filozofia 1 Czym jest filozofia 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Znaczenie
Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości.
Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości. N. Hartmann: Materia jest tylko tworem treściowym, który posiada wartościowość.
SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE - FILOZOFIA JAKO TYP POZNANIA. 1. Człowiek poznający Poznanie naukowe... 16
SPIS TREŚCI P r z e d m o w a... 5 P r z e d m o w a do d r u g i e g o w y d a n i a... 7 P r z e d m o w a do t r z e c i e g o w y d a n i a... 9 P r z e d m o w a do c z w a r t e g o w y d a n i a...
Składa się on z czterech elementów:
Asertywność umiejętność powiedzenia nie, odmowy lub obrony własnych postaw, granic, psychologicznych w taki sposób, aby z jednej strony nie odczuwać wyrzutów sumienia, że sie powidzialo nie, kiedy ktoś
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) studia pierwszego stopnia Rok: I Przedmiot: Filozofia Philosophy Semestr: I Rodzaje zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne Studia
FILOZOFOWIE UMYSŁU. Angielskie oświecenie
FILOZOFOWIE UMYSŁU Angielskie oświecenie JOHN LOCKE (1632-1704) NOWY ARYSTOTELES Locke w 1690 roku wydaje swoje podstawowe dzieło filozoficzne: En essay concerning the human understanding (Rozważania dotyczące
Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba
Izabella Andrzejuk Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba analizy fragmentu Komentarza według reguł
Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki. Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Definicja etyki : Etykę stanowi ustalenie, które działania ludzkie chronią zgodne z prawdą dobro osób
SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 Tomasz Kot SJ KIEROWNICTWO DUCHOWE W ĆWICZENIACH DUCHOWNYCH. REFLEKSJE BIBLIJNE... 17 Kierownictwo duchowe nazewnictwo problematyczne... 17 Tria-log... 20 Tria-log
MIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii
MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne
Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk
Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece
Mieczysław Gogacz. Przedmowa
1 Mieczysław Gogacz Przedmowa Książka jest prezentacją krótkich opracowań poglądów i przytoczonych tekstów św. Tomasza z Akwinu. Poglądy są ułożone w zespoły nauk filozoficznych, wyjaśniających, kim jest
Dorota Zapisek "Wola i intelekt w lozo i Tomasza z Akwinu", Mateusz Penczek, Kraków 2012 : [recenzja] Rocznik Tomistyczny 4,
"Wola i intelekt w lozo i Tomasza z Akwinu", Mateusz Penczek, Kraków 2012 : [recenzja] Rocznik Tomistyczny 4, 335-338 2015 Recenzja Mateusz Penczek, Wola i intelekt w filozofii Tomasza z Akwinu, Wydawnictwo
Cele i zadania stawiane przed uczniem w ramach zajęć etyki.
Etyka w szkole podstawowej klasy IV VI (zajęcia międzyoddziałowe) Autor programu. Magdalena Środa, Program lekcji etyki. Szkoła podstawowa kl. IV VI. Dopuszczony do użytku przez MEN pod numerem DKW-4014-3/00
Wiek XVIII wiek oświecenia, wiek rozumu. Sapere aude! Miej odwagę posługiwać się swym własnym rozumem tak oto brzmi hasło oświecenia (I. Kant).
Wiek XVIII wiek oświecenia, wiek rozumu. Sapere aude! Miej odwagę posługiwać się swym własnym rozumem tak oto brzmi hasło oświecenia (I. Kant). Epoka filozofów, którzy chcą przekształcać świat 4 główne
ESTETYKA FILOZOFICZNA
3 GÜNTHER PÖLTNER ESTETYKA FILOZOFICZNA Tłumaczenie Juliusz Zychowicz Wydawnictwo WAM Kraków 2011 5 SPIS TREŚCI Przedmowa 9 1 Problem określenia przedmiotu estetyki filozoficznej 11 1.1 Potoczne określenie
ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA
ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA RACJONALIZM XVII WIEKU [COPLESTON] A. KARTEZJUSZ: 1. metoda matematyczna i) cel metody ii) 4 reguły iii) na czym polega matematyczność metody 2. wątpienie metodyczne i) cel wątpienia
FENOMENOLOGIA POLSKA Roman Ingarden ij jego uczniowie. Artur Andrzejuk
FENOMENOLOGIA POLSKA Roman Ingarden ij jego uczniowie i Artur Andrzejuk Plan wykładu Roman Ingarden Fenomenologia Edmunda Husserla Tzw. druga fenomenologia Ingardena Uczniowie Ingardena Fenomenologia dzisiaj
Sylabus LICZBA GODZIN. Treści merytoryczne przedmiotu
Sylabus Nazwa Przedmiotu: Teoria bytu (ontologia) Typ przedmiotu: obligatoryjny Poziom przedmiotu: zaawansowany rok studiów, semestr: I rok, semestr II; II rok, semestr I (studia filozoficzne I stopnia)
Wiesław M. Macek. Teologia nauki. według. księdza Michała Hellera. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Wiesław M. Macek Teologia nauki według księdza Michała Hellera Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa 2010 Na początku było Słowo (J 1, 1). Książka ta przedstawia podstawy współczesnej
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Lp. K_W01 K_W02 Nazwa Wydziału: Wydział Filozoficzny Nazwa kierunku
Filozofia człowieka. Fakt ludzki i jego filozoficzne interpretacje
Filozofia człowieka Fakt ludzki i jego filozoficzne interpretacje Spotkanie źródłem poznania i nauk POZNAWANIE 2 Jedność doświadczenia filozoficznego Filozofia nauką o zasadach ( principia) Do wiedzy o
Filozoficzna interpretacja doświadczenia mistycznego w ujęciu Mieczysława Gogacza. Izabella Andrzejuk
Filozoficzna interpretacja doświadczenia mistycznego w ujęciu Mieczysława Gogacza. Izabella Andrzejuk Doświadczenie mistyczne w filozofii i teologii Wydaje się, iż ujęcie doświadczenia mistycznego zarazem
OSOBA RODZINA NARÓD. Fundacja Deo et Patriae im. Prof. Mieczysława Alberta Krąpca OP. Polskie Towarzystwo Filozofii Systematycznej
ŚW VI OGÓLNOPOLSKI KONKURS EDUKACYJNY WIELCY POLACY XX W.. JAN PAWEŁ II, PRYMAS STEFAN WYSZY PROF. MIECZYSŁAW A. KRĄPIEC OP OSOBA RODZINA NARÓD YSZYŃSKI, Organizator Fundacja Deo et Patriae im. Prof. Mieczysława
FILOZOFIA PHILOSOPHY. Liczba godzin/tydzień: 1W, 1S
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Ogólny nietechniczny do wyboru Rodzaj zajęć: Wyk., Sem. FILOZOFIA PHILOSOPHY Inżynieria Materiałowa Poziom studiów: forma studiów: Studia I stopnia studia
PROBLEMATYKA WOLI JAKO INTELEKTUALNEJ WŁADZY DĄŻENIOWEJ W TEKSTACH ŚW. TOMASZA Z AKWINU
PROBLEMATYKA WOLI JAKO INTELEKTUALNEJ WŁADZY DĄŻENIOWEJ W TEKSTACH ŚW. TOMASZA Z AKWINU Appetitus intellectivus Określenie woli jako pożądania intelektualnego wskazuje na ścisłą zależność woli od intelektu.
ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE. Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych
ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych O CO CHODZI W TYM ARGUMENCIE Argument ten ma pokazać, że istnieje zewnętrzna przyczyna wszechświata o naturze wyższej niż wszystko, co
1. ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIU ORAZ JEJ DOTYCHCZASOWY ROZWÓJ
Władysław Kobyliński Podstawy współczesnego zarządzania Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi Łódź - Warszawa 2004 SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE... 7 1. ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI
Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce : kwartalnik dla nauczycieli nr 4,
Ewa Dybowska "Być czy mieć" wartości w edukacji wczesnoszkolnej : recenzja książki: Beata Wołosiuk, "Wychowanie do wartości w edukacji wczesnoszkolnej", Wydawnictwo KUL, Lublin 2010 Edukacja Elementarna
Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności
Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności Rozdział II Pojęcie każdej istoty rozumnej, która dzięki wszystkim maksymom swej woli musi się uważać za powszechnie prawodawczą, by z
1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
1. Dyscypliny filozoficzne Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Pochodzenie nazwy filozofia Wyraz filozofia pochodzi od dwóch greckich słów:
EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010 2 Zadanie 1. (0 2) problemów i tez z zakresu ontologii, epistemologii,
Pomiędzy wiarą a sztuką sztuka i kicz w przestrzeni sakralnej Konferencja naukowa Lublin, 31 maja 2 czerwca 2012 roku
Lublin, dn. 14 stycznia 2012 Pomiędzy wiarą a sztuką sztuka i kicz w przestrzeni sakralnej Konferencja naukowa Lublin, 31 maja 2 czerwca 2012 roku Organizatorzy: Instytut Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu
Andrzej L. Zachariasz. ISTNIENIE Jego momenty i absolut czyli w poszukiwaniu przedmiotu einanologii
Andrzej L. Zachariasz ISTNIENIE Jego momenty i absolut czyli w poszukiwaniu przedmiotu einanologii WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO RZESZÓW 2004 Opiniowali Prof. zw. dr hab. KAROL BAL Prof. dr hab.
FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0 3) Obszar standardów
Jaką wizję teorii ewolucji odrzucali neotomiści w I poł. XX wieku? Paweł Polak (Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie)
Jaką wizję teorii ewolucji odrzucali neotomiści w I poł. XX wieku? Paweł Polak (Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie) Za naukę uważane jest u nas w Polsce wszystko to, co może służyć w antyklerykalnej
PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 FILOZOFIA. data zatwierdzenia przez Radę Wydziału. kod programu studiów
PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 data zatwierdzenia przez Radę Wydziału kod programu studiów Wydział Humanistyczny pieczęć i podpis dziekana Studia wyższe na kierunku
Filozofia, ISE, Wykład V - Filozofia Eleatów.
2011-10-01 Plan wykładu 1 Filozofia Parmenidesa z Elei Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii 2 3 Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii
OPERA PHILOSOPHORUM MEDII AEVI
OPERA PHILOSOPHORUM MEDII AEVI T O M 8 T E X T U S E T S T U D I A 1987 SUBSYSTENCJA I OSOBA WEDŁUG ŚW. TOMASZA Z AKWINU REDAKTOR TOMU: MIECZYSŁAW GOGACZ A K A D E M I A T E O L O G I I K A T O L I C K
6. Zagadnienia źródła poznania I Psychologiczne zagadnienie źródła poznania
6. Zagadnienia źródła poznania I Psychologiczne zagadnienie źródła poznania Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Dwa zagadnienia źródła poznania
UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA
UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY PRZECIW ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY ATEISTYCZNE 1 1. Argument z istnienia zła. (Argument ten jest jedynym, który ateiści przedstawiają jako
Filozofia przyrody - Filozofia Eleatów i Demokryta
5 lutego 2012 Plan wykładu 1 Filozofia Parmenidesa z Elei Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii 2 3 4 Materializm Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej
ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE. Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA
ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA Realizowany przez nauczyciela etyki: Mgr Ewę Szczepaniak-Sieradzką
PROJEKT NAUKOWEJ ETYKI ETYKA OSIEMNASTEGO WIEKU
PROJEKT NAUKOWEJ ETYKI ETYKA OSIEMNASTEGO WIEKU ETYKA I METODA NAUKOWA Metoda naukowa uniwersalne narzędzie poznania prawdy. pozwala ustalić prawdę ponad wszelką wątpliwość powoduje bardzo dynamiczny rozwój
Antropologiczne uzasadnienie acedii w myśli Tomasza z Akwinu i wybranych tomistów
Antropologiczne uzasadnienie acedii w myśli Tomasza z Akwinu i wybranych tomistów dr Anna Kazimierczak-Kucharska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Każdy z nas jest zagrożony acedią
Filozofia, Germanistyka, Wykład IX - Immanuel Kant
Filozofia, Germanistyka, Wykład IX - Immanuel Kant 2011-10-01 Plan wykładu 1 Immanuel Kant - uwagi biograficzne 2 3 4 5 6 7 Immanuel Kant (1724-1804) Rysunek: Immanuel Kant - niemiecki filozof, całe życie
STUDIUM LOGOTERAPII Podejście logoterapeutyczne w terapii uzależnienia i współuzależnienia
WOTUW w Czarnym Borze we współpracy ze Szkołą Psychoterapii Uzależnień CEDR ogłasza nabór na szkolenia z cyklu "Studium logoterapii - Podejście logoterapeutyczne w terapii uzależnienia i współuzależnienia.
Liczba godzin/zjazd: 2W, 1S
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Ogólny nietechniczny do wyboru Rodzaj zajęć: Wyk., Sem. FILOZOFIA, PHILOSOPHY Inżynieria Materiałowa Poziom studiów: forma studiów: Studia I stopnia studia
Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Zajęcia wprowadzające
Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Zajęcia wprowadzające 04.10.2016 Plan Organizacja zajęć Warunki zaliczenia Co to jest historia ekonomii i po co nam ona? Organizacja zajęć robertmrozecon.wordpress.com
COŚ TY ATENOM ZROBIŁ SOKRATESIE. Paweł Bortkiewicz
COŚ TY ATENOM ZROBIŁ SOKRATESIE Paweł Bortkiewicz bortpa@amu.edu.pl Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie, Że ci ze złota statuę lud niesie, Otruwszy pierwej... REWOLUCJA SOKRATEJSKA uwydatnienie sprzeczności
Pedagogika realistyczna jako metafizyka kształcenia i wychowania
Dawid Pełka UKSW w Warszawie Pedagogika realistyczna jako metafizyka kształcenia i wychowania Koncepcja filozofii a rozumienie pedagogiki Rozumienie rzeczywistości, jej poznawanie oraz działanie w niej
Etyka zagadnienia wstępne
Etyka zagadnienia wstępne Plan 1. Czy jest etyka? 2. Czym etyka nie jest 3. Historyczne postacie etyki Etyka - zagadnienia wstępne 2 Określenie etyki Jest dyscypliną filozoficzną Jej przedmiotem są zasady
Wynalazek nowoczesnego serca
Wynalazek nowoczesnego serca Wynalazek nowoczesnego serca Filozoficzne źródła współczesnego myślenia o emocjach Karolina Wigura Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 2019 Recenzenci: prof. dr hab. Szymon
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 1 do uchwały nr 445/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopień
KIERUNEK: FILOZOFIA. Plan studiów pierwszego stopnia Rok akademicki 2017/2018 Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin ROK I.
KIERUNEK: FILOZOFIA Plan studiów pierwszego stopnia Rok akademicki 2017/2018 Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin Jeżeli wykłady odbywają się równolegle z obowiązkowymi ćwiczeniami,
I Z A B E L L A A N D R Z E J U K
I Z A B E L L A A N D R Z E J U K bo bez przyjaciół nikt nie mógłby pragnąć żyć, chociażby posiadał wszystkie inne dobra; wszak i ci, którzy mają bogactwa, stanowisko i władzę, zdają się najbardziej potrzebować
Kryteria oceniania z religii klasa VII. Błogosławieni, którzy szukają Jezusa. Wydawnictwo Jedność. Ocena celująca:
Kryteria oceniania z religii klasa VII Błogosławieni, którzy szukają Jezusa Wydawnictwo Jedność Ocena celująca: Samodzielnie i twórczo wyjaśnia, że wiara jest wejściem w osobistą relację z Bogiem Charakteryzuje
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 204/205 FORMUŁA DO 204 ( STARA MATURA ) FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MFI-R MAJ 205 Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie
CZyM SĄ ĆwICZENIA DUChOwNE
Spis treści Wstęp... 5 Czym są Ćwiczenia duchowne Mieczysław Bednarz SJ Całościowa wizja Ćwiczeń duchownych św. Ignacego Loyoli... 13 Istota Ćwiczeń duchownych... 14 Przeżycie Ćwiczeń duchownych... 18
IV Ogólnopolskie Sympozjum Doktorantów Socjologii Meandry Metodologii Lublin, 9-10 kwietnia 2019 r.
IV Ogólnopolskie Sympozjum Doktorantów Socjologii Meandry Metodologii Lublin, 9-10 kwietnia 2019 r. IDEA SYMPOZJUM Prace badawcze podejmowane przez doktorantów stanowią dziś bardzo ważną część prowadzonych
Tolerancja (łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość ) termin stosowany w socjologii, badaniach nad kulturą i religią. W sensie najbardziej ogólnym
TOLERANCJA Tolerancja (łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość ) termin stosowany w socjologii, badaniach nad kulturą i religią. W sensie najbardziej ogólnym oznacza on postawę wykluczającą dyskryminację
David Hume ( )
David Hume (1711-1776) Chciał być Newtonem nauk o człowieku. Uważał, że wszystkie nauki (oprócz matematyki i logiki), również filozofia, powinny kierować się metodą eksperymentalną, opartą na doświadczeniu.
Filozofia, Socjologia, Wykład II - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Filozofia, Socjologia, Wykład II - Podział filozofii. Filozofia archaiczna 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych Metafizyka Ontologia Epistemologia Logika Etyka Estetyka
K o n cep cje filo zo fii przyrody
K o n cep cje filo zo fii przyrody Podręczniki filozofii przyrody rozpoczynają się zwykle rozdziałem, w którym uzasadnia się - odwołując się zazwyczaj do historii nauki - że coś takiego jak filozofia przyrody
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów nauki o rodzinie należy do obszarów
Historia doktryn etycznych - opis przedmiotu
Historia doktryn etycznych - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Historia doktryn etycznych Kod przedmiotu 08.1-WH-F-HDE-2-S16 Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny Filozofia Profil ogólnoakademicki
A r t u r A n d r z e j u k. Czym jest tomizm?
A r t u r A n d r z e j u k Czym jest tomizm? Plan Najważniejsze tezy filozoficzne Tomasza z Akwinu Potępienia w 1277 i spory nimi wywołane Arystotelizm chrześcijański a tomizm Tomizm trydencki Odmiany
ANDRZEJ L. ZACHARIASZ TEORIA POZNANIA JAKO RELATYSTYCZNA KONCEPCJA PRAWDY TEORETYCZNEJ
ANDRZEJ L. ZACHARIASZ TEORIA POZNANIA JAKO RELATYSTYCZNA KONCEPCJA PRAWDY TEORETYCZNEJ WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO RZESZÓW 2011 Recenzował prof. dr hab. TADEUSZ BUKSIŃSKI Opracowanie redakcyjne
INFORMATYKA a FILOZOFIA
INFORMATYKA a FILOZOFIA (Pytania i odpowiedzi) Pytanie 1: Czy potrafisz wymienić pięciu filozofów, którzy zajmowali się także matematyką, logiką lub informatyką? Ewentualnie na odwrót: Matematyków, logików
Zdzisława Piątek. o śmierci. seksie. i metodzie in vitro. universitas
Zdzisława Piątek o śmierci seksie i metodzie in vitro universitas Na ironię zakrawa fakt, iż nauka, która nigdy nie dążyła do odkrycia prawd absolutnych, a wręcz odcinała się od takich poszukiwań,
Wokół myśli pedagogicznej Jana Władysława
KRONIKA NAUKOWA Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXX/2014 Nauki Humanistyczno-Społeczne Zeszyt 422 DOI: http://dx.doi.org/10.12775/aunc_ped.2014.011 Joanna Falkowska UMK Toruń Sprawozdanie
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (POZIOM 6) PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Objaśnienie oznaczeń: P6S kod składnika opisu kwalifikacji
Tłumaczenia DE VIRTUTIBUS CARDINALIBUS (O CNOTACH KARDYNALNYCH) Od tłumacza
Człowiek w kulturze, 8 Tłumaczenia św. Tomasz z Akwinu QUAESTIONES DISPUTATAE DE VIRTUTIBUS CARDINALIBUS (O CNOTACH KARDYNALNYCH) Od tłumacza Prezentowane poniżej tłumaczenie to pierwsza część I artykułu
FITNESS INTELIGENCJI
FITNESS INTELIGENCJI Aleksander Dydel ABC TEORII I ĆWICZEŃ WSTĘP Ancora imparo. Michał Anioł Inteligencja jest piękną i wartościową cechą umysłu, którą można rozwinąć. Sama z siebie nie jest gwarantem
ŚWIATOPOGLĄD NEW AGE
ŚWIATOPOGLĄD NEW AGE ŚWIATOPOGLĄD względnie stały zespół sądów (często wartościujących), przekonań i opinii na temat otaczającego świata czerpanych z rozmaitych dziedzin kultury, głównie z nauki, sztuki,
Sylabus. Kod przedmiotu:
Sylabus Nazwa Przedmiotu: TEORIA POZNANIA Kod przedmiotu: Typ przedmiotu: obowiązkowy Poziom przedmiotu: zaawansowany rok studiów, semestr: rok I i II, semestr i (rok akad. 009/010, 010/011) Liczba punktów
Elementy filozofii i metodologii INFORMATYKI
Elementy filozofii i metodologii INFORMATYKI Filozofia INFORMATYKA Metodologia Wykład 1. Wprowadzenie. Filozofia, metodologia, informatyka Czym jest FILOZOFIA? (objaśnienie ogólne) Filozofią nazywa się