Szymon Frank 1 A B C D E Piotr Wesołowski 2 D E. Aleksander Głuszko 4 B Andrzej Wojtowicz 5 D E. Badania kliniczne / Clinical research

Transkrypt

1 An analysis of the maxillary and mandibular alveolar bone... Badania kliniczne / Clinical research Analiza tkanki kostnej w szczęce i żuchwie w celu wyznaczenie optymalnych lokalizacji dla mikroimplantów ortodontycznych. Badania własne na podstawie analizy CBCT An analysis of the maxillary and mandibular alveolar bone to determin the optimal locations for insertion of orthodontic microimplants. Based on a CBCT analysis Szymon Frank 1 A B C D E Piotr Wesołowski 2 D E Monika Serzysko 3 B C D Aleksander Głuszko 4 B Andrzej Wojtowicz 5 D E E F C D E F Wkład autorów: A Plan badań B Zbieranie danych C Analiza statystyczna D Interpretacja danych E Redagowanie pracy F Wyszukiwanie piśmiennictwa Authors Contribution: A Study design B Data Collection C Statistical Analysis D Data Interpretation E Manuscript Preparation F Literature Search 1,2,3,4,5 Zakład Chirurgii Stomatologicznej WUM Department of Oral Surgery, Medical University of Warsaw Streszczenie Głównym zadaniem mikroimplantów ortodontycznych jest wspomaganie leczenia ortodontycznego dzięki wykorzystaniu wszczepów jako zakotwienia. Procedura chirurgiczna jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym, po wcześniejszej analizie położenia korzeni zębów. Cel pracy. Celem pracy było wskazanie miejsc najkorzystniejszych lokalizacji mikroimplantów w obrębie Abstract The primary goal of orthodontic microimplants is to support an orthodontic treatment as anchorage. Surgical procedure is performed in local anaesthesia following an analysis of position of tooth roots. Aim. The aim of this study was to determine the safest location within the maxilla and mandible for the insertion of orthodontic miniimplants based on measurements of the alveolar bone process using CBCT 1 lek. dent. / dentist 2 lek. dent. / dentist 3 lek. dent. / dentist 4 lek. dent. / dentist 5 Prof. dr hab., kierownik Zakładu Chirurgii Stomatologicznej/MDS, PhD in MedSc, Head of the Department of Oral Surgery Dane do korespondencji/correspondence address: Szymon Frank Zakład Chirurgii Stomatologicznej WUM ul. Nowogrodzka 59, Warszawa, Pawilon 11B 163

2 Badania kliniczne / Clinical research S. Frank, P. Wesołowski et al. kości szczęki i żuchwy. Materiał i metody. W pracy wykorzystano 30 badań tomograficznych wykonanych w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego za pomocą tomografu GX CB-500 firmy GENDEX. Dokonano pomiarów ilości kości pomiędzy korzeniami poszczególnych zębów szczęki i żuchwy oraz na podniebieniu. Wyniki. Największą ilość kości w szczęce (mierzoną w mm) uzyskano na wysokości 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki w okolicy zębów trzonowych, zarówno w wymiarze przedsionkowo-podniebiennym, jak i mezjalnodystalnym. Wynoszą one odpowiednio 14 mm i 3,44 mm. W przypadku żuchwy najlepsze pomiary uzyskano również na wysokości 9 mm od szczytu części zębodołowej żuchwy. Wynoszą one odpowiednio 12,94 mm w wymiarze policzkowojęzykowym w okolicy zębów trzonowych i 3,75 mm w wymiarze mezjalno-dystalnym w okolicy zębów przedtrzonowych. Wnioski. Najbezpieczniejszym miejscem lokalizacji mikroimplantów w szczęce są miejsca pomiędzy drugim zębem przedtrzonowym a pierwszym trzonowym; między kłem a pierwszym zębem przedtrzonowym oraz pomiędzy zębami siecznymi przyśrodkowymi. Miejscami, które w żuchwie charakteryzują się najmniejszym ryzykiem są: przestrzeń pomiędzy pierwszym i drugim zębem przedtrzonowym, pierwszym i drugim zębem trzonowym oraz drugim zębem przedtrzonowym i pierwszym trzonowym. (Frank S, Wesołowski P, Serzysko M, Głuszko A, Wojtowicz A. Analiza tkanki kostnej w szczęce i żuchwie w celu wyznaczenie optymalnych lokalizacji dla mikroimplantów ortodontycznych. Badania własne na podstawie analizy CBCT. Forum Ortod 2013; 9: ). Nadesłano Przyjęto do druku Słowa kluczowe: CBCT, leczenie ortodontyczno-chirurgiczne, mikroimplanty imaging. Material and methods. In the present study, 30 tomographic examinations performed using the GENDEX GX CB-500 tomograph at the Department of Oral Surgery, Medical University in Warsaw were used. Measurements of alveolar bone at the interradicular areas in the maxilla and in the mandible as well as on the palate were taken. Results. The biggest amount of bone in a maxilla was found at the height of 9 mm from the tip of the maxillary alveolar process at the location of molars both in the bucco-palatal plane and in the mesio-distal planes, with an average height of 14 mm and 3.44 mm, respectively. In a mandible, the biggest amount of bone were also obtained at the height of 9 mm from the top of the mandibular alveolar process and, on average they were mm in the bucco-lingual plane at the location of molars and 3.75 mm in the mesio-distal plane at the location of premolars. Conclusions. The safest location for the placement of microimplants in a maxilla are the locations between a second premolar and a first molar, a canine and a first premolar, and between central incisors. In a mandible, the safest locations with the lowest risk are: the space between a first and a second premolar, a first and a second molar and a second premolar and a first molar. (Frank S, Wesołowski P, Serzysko M, Głuszko A, Wojtowicz A. An analysis of the maxillary and mandibular alveolar bone to determin the optimal locations for insertion of orthodontic microimplants. Based on a CBCT analysis. Orthod Forum 2013; 9: ). Received Accepted Key words: CBCT, microimplants, orthodontic-surgical treatment Wstęp Mikroimplanty ortodontyczne to tytanowe śruby o rozmiarach od 0,5 2 mm szerokości i 6 10 mm długości (1, 2). Używa się ich w celu wspomagania przesunięcia pojedynczego zęba lub grupy zębów, ponieważ nie poddają się działaniu sił ortodontycznych i mogą być wykorzystywane jako bezwzględne zakotwienie (3). Właściwie zaplanowane zakotwienie odgrywa kluczową rolę w powodzeniu leczenia ortodontycznego (4). Stosowanie mikroimplantów umożliwia skrócenie czasu takiego leczenia, pozwala uniknąć zakładania aparatów zewnątrzustnych oraz usuwania zębów stałych (4, 5). Dzięki mikroimplantom można dokonać niewielkich korekt zgryzu bez konieczności zakładania aparatu stałego. Są one wykorzystywane z powodzeniem w chirurgicznym wprowadzaniu do łuku zębów zatrzymanych (6). Mogą być również stosowane u pacjentów po operacjach ortognatycznych, skracając czas utrwalenia pozycji żuchwy w stosunku do szczęki (7). Introduction microimplants are titanium screws with dimensions from 0.5 do 2 mm in width and from 6 to10 mm in length (1,2). They are used in orthodontics to support retraction of a single tooth or a group of teeth, since they are resistant to orthodontic forces and may be used as an absolute anchorage (3). Adequate planning of such anchorage plays a key role in the achievement of successful orthodontic treatment (4). The use of microimplants makes it possible to shorten the time of orthodontic treatment, and to avoid application of external orthopedic appliances (headgear, facial mask), and extraction of permanent teeth (4,5). Microimplants allow for correction of malocclusions without the need of bonding an orthodontic appliance. They are successfully used for surgical traction of impacted teeth to the dental arch (6). They may also be used in patients after orthognathic surgery to shorten the time necessary for stabilization of the position of the mandible with relation to the maxilla (7). 164

3 An analysis of the maxillary and mandibular alveolar bone... Badania kliniczne / Clinical research Mikroimplanty są umieszczane w przestrzeniach międzykorzeniowych szczęki i żuchwy oraz wzdłuż szwu podniebiennego (8, 9). Zabieg ich wszczepienia, które wykonuje się w znieczuleniu miejscowym (10), musi być poprzedzony badaniem radiologicznym (11). Głównym celem takiego badania jest ustalenie, czy istnieje odpowiednia przestrzeń między korzeniami zębów, pomiędzy które będzie wprowadzony mikroimplant. Brak odpowiedniej diagnostyki radiologicznej przed zabiegiem chirurgicznym może skutkować uszkodzeniem korzeni zębów, perforacją zatoki szczękowej, uszkodzeniem naczyń krwionośnych lub nerwów (11). Do zaplanowania wszczepienia mikroimplantów można wykorzystać zdjęcia zębowe, pantomograficzne, cefalometryczne lub tomografię stożkową CBCT (Cone Beam Computed Tomography). CBCT umożliwia przeprowadzenie dokładnych pomiarów struktur anatomicznych sąsiadujących z planowanym miejscem wprowadzenia mikroimplantu dzięki zastosowaniu obrazowania trójwymiarowego (14). To badanie wykorzystuje źródło promieniowania rentgenowskiego, które obraca się wokół pacjenta. Po analizie danych przekazywanych z różnych projekcji uzyskuje się przekroje dwuwymiarowe (2D), które następnie można przetwarzać na obrazy trójwymiarowe (3D). Tomografia daje możliwość obrazowania wielopłaszczyznowego, czyli dane z jednego badania można przeglądać jako przekroje osiowe, czołowe i strzałkowe. Badanie CBCT w porównaniu z tradycyjnym badaniem tomograficznym charakteryzuje się znacznie mniejszą dawką promieniowania i skróceniem czasu badania. Cel Celem pracy było wyznaczenie w obrębie kości szczęki i żuchwy najbezpieczniejszych lokalizacji do wprowadzenia mikroimplantów ortodontycznych na podstawie pomiarów kości wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy. Microimplants are placed in maxillary and mandibular interradicular spaces, and along the palatal suture (8, 9). A surgical procedure to insert a microimplant is performed in a local anaesthesia (10). Prior to a planned surgical procedure, it is necessary to perform a radiological examination (11). The principal objective of this study was to determine whether there is an adequate interradicular space for a microimplant placement. If an adequate radiological diagnosis was not performed prior to a surgery, it may result in a damage to a root surface, perforation of a maxillary sinus or damaging of blood vessels or nerves (11). When planning microimplant insertion, an intraoral dental radiograph, an orthopantomogram, a cephalometric radiograph, or a CBCT (Cone Beam Computed Tomography) may be used. CBCT enables making precise measurements of anatomic structures adjacent to the planned implant insertion by using a three-dimension imaging. Tomography enables imaging at several planes, that means, that an examination may be viewed in axial, frontal and sagittal cross-sections. As compared with a traditional tomographic examination, a CBCT examination is characterized by a significantly lower radiation dose and a shorter examination time exposure (14). Aim The purpose of this study was to determine the safest locations in the maxillary and mandibular bones for the insertion of microimplants based on measurements of the amount of the maxillary alveolar process and the alveolar part of the mandible in the CBCT examination. Ryc. 1. Pomiar średniej ilości kości pomiędzy korzeniami zębów (mm) mierzonych odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki. Fig. 1. Measurement of the average bone amount in interradicular spaces (mm) measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the maxillary alveolar process. Ryc. 2. Pomiar średniej ilości kości pomiędzy korzeniami zębów (mm) mierzonych odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu części zębodołowej żuchwy. Fig. 2. Measurement of the average bone amount in interradicular spaces (mm) measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the alveolar part of the mandible. 165

4 Badania kliniczne / Clinical research S. Frank, P. Wesołowski et al. Ryc. 3. Pomiar średniej ilości kości pomiędzy korzeniami zębów (mm) w wymiarze mezjalno-dystalnym mierzonych odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki. Fig. 3. Measurement of the average bone amount in interradicular spaces (mm) in the mesial-distal plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the maxillary alveolar process. Ryc. 4. Pomiar średniej ilości kości pomiędzy korzeniami zębów (mm) w wymiarze przedsionkowo-językowym mierzonych odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki. Fig. 4. Measurement of the average bone amount in interradicular spaces (mm) in the buccal-lingual plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the maxillary alveolar process. Ryc. 5. Pomiar średniej ilości kości pomiędzy korzeniami zębów (mm) w wymiarze mezjalno-dystalnym mierzonych odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego żuchwy. Fig. 5. Measurement of the average bone amount in interradicular spaces (mm) in the mesial-distal plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the mandibular alveolar process. Ryc. 6. Pomiar ilości kości pomiędzy korzeniami zębów (mm) w wymiarze przedsionkowo-językowym mierzonych odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego żuchwy. Fig. 6. Measurement of the average bone amount in interradicular spaces (mm) in the buccal-lingual plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the mandibular alveolar process. 166

5 An analysis of the maxillary and mandibular alveolar bone... Badania kliniczne / Clinical research Materiał i metody W pracy wykorzystano 30 badań tomograficznych wykonanych w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego za pomocą tomografu GX CB-500 firmy GENDEX. Wykonano pomiary kości wyrostka zębodołowego w przestrzeniach pomiędzy korzeniami wszystkich zębów szczęki i żuchwy w odległości 3,6 mm i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki i części zębodołowej żuchwy (ryc. 1, 2, 3, 4, 5, 6). Wykonano także pomiary kości w obrębie szwu podniebiennego w okolicy pierwszych zębów przedtrzonowych, drugich zębów przedtrzonowych, na powierzchniach mezjalnych pierwszych zębów trzonowych oraz na powierzchniach dystalnych pierwszych zębów trzonowych (ryc. 7). Material and methods In this study, 30 tomographic examinations performed at the Department of Oral Surgery, Medical University of Warsaw with the GENDEX GX CB-500 tomograph were used. Measurements were made of alveolar bones in interradicular spaces of all the maxillary and mandibular teeth with slices taken at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the maxillary and mandibular alveolar processes (Fig. 1, 2, 3, 4, 5, 6). Measurements were taken at bone at the palatal suture in the location of first premolars, second premolars, at the mesial surfaces of first molars and at the distal surfaces of the first molars (Fig.7). Ryc. 7. Pomiar średniej ilości kości w obrębie szwu podniebiennego w miejscach:1) pierwszych zębów przedtrzonowych, 2) drugich zębów przedtrzonowych, 3) na powierzchni mezjalnej pierwszego trzonowca, 4) na powierzchni dystalnej pierwszego trzonowca. Fig. 7. Measurements of the average bone amount in the palatal suture area taken at the following sites:1) first premolars, 2) second premolars, 3) at the mesial surface of the first molar, and 4) at the distal surface of the first molar. Wyniki Największa ilość kości między korzeniami w szczęce, mierzona w milimetrach w wymiarze mezjalno-dystalnym, jest w odległości 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki i może wynosić od 1,75 mm (okolica zębów siecznych) do 3,44 mm (okolica zębów trzonowych i przedtrzonowych). W pomiarze przedsionkowo-językowym autorzy uzyskali najlepsze wyniki również w odległości 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki. Wynoszą one odpowiednio od 8,1 mm (okolica zębów siecznych) do 14 mm (okolica zębów trzonowych). W odniesieniu do żuchwy wyniki kształtują się podobnie. Największą ilość kości w wymiarze mezjalno-dystalnym autorzy odnotowali w odległości 9 mm Results The biggest interradicular space in the mesial-distal plane was obtained at the distance of 9 mm from the top of the maxillary alveolar process - with an average height ranging from 1.75 mm in the anterior to 3.44 mm in the posterior segment. In the bucco-palatal plane the best results were also obtained at the distance of 9 mm from the top of the maxillary alveolar process - with an average height ranging from 8.1 mm in the anterior segment to 14 mm in the buccal segment. Similar results were obtained in the mandible. The greatest interradicular space in the mesio-distal plane was present at the distance of 9 mm from the top of the mandibular alveolar process - with an average height ranging from

6 Badania kliniczne / Clinical research S. Frank, P. Wesołowski et al. od szczytu części zębodołowej żuchwy. Wynoszą one odpowiednio od 1,42 mm (okolica zębów siecznych) do 3,75 mm (okolica zębów przedtrzonowych) oraz od 7,78 mm (okolica zębów siecznych) do 12,94 mm (okolica zębów trzonowych) w wymiarze przedsionkowo-policzkowym. W okolicy szwu podniebiennego najwięcej kości (7,25 mm) autorzy odnotowali na wysokości pierwszych zębów przedtrzonowych (ryc. 8, 9, 10, 11, 12). Wyniki badania przedstawiono graficzne za pomocą autorskiej mapy kostnej (ryc. 13). Dla każdej z przestrzeni międzyzębowych dokonano oceny ryzyka możliwości uszkodzenia korzeni zębów oraz okolicznych struktur. mm in the anterior segments to 3.75 mm in the posterior segment. In the buccal -palatal plane, these values ranged from 7.78 mm in the anterior segment to mm in the buccal segment. In the area of the palatal suture, the height of the alveolar bone was the greatest in thelocation of the first premolars and were 7.25 mm. (Fig. 8, 9, 10, 11, 12). The results of the examination are shown in a graphical form using an author s bone map (Fig. 13). Evaluation of a risk to damage roots and adjacent structures with respect to each of the interdental spaces were performed. Fig. 8. Średnia odległość pomiędzy korzeniami zębów w szczęce (w mm) w wymiarze mezjalno-dystalnym, mierzona odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki. Fig. 8. The average distance between interradicular spaces in the maxilla (in mm) in the mesial-distal plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the maxillary alveolar process. Ryc. 9. Średnia odległość pomiędzy korzeniami zębów w szczęce (w milimetrach) w wymiarze przedsionkowo- językowym mierzona odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu wyrostka zębodołowego szczęki. Fig. 9. The average distance between interradicular spaces in the maxilla (in mm) in the buccal-lingual plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the maxillary alveolar process. 168

7 An analysis of the maxillary and mandibular alveolar bone... Badania kliniczne / Clinical research Ryc. 10. Odległość pomiędzy korzeniami zębów w żuchwie (w milimetrach) w wymiarze mezjalno-dystalnym, mierzona odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu części zębodołowej żuchwy. Fig. 10. The distance between interradicular spaces in the mandible (in mm) in the mesial-distal plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the mandibular alveolar process. Ryc. 11. Odległość pomiędzy korzeniami zębów (w milimetrach) w żuchwie w wymiarze przedsionkowo-językowym, mierzona odpowiednio w odległości 3, 6 i 9 mm od szczytu części zębodołowej żuchwy. Fig. 11. The distance between interradicular spaces in the mandible (in mm) in the buccal-lingual plane measured respectively at the distance of 3, 6 and 9 mm from the top of the mandibular alveolar process. Ryc. 12. Pomiar wysokośći kości w obrębie szwu podniebiennego (w milimetrach) w miejscach:1) pierwszych zębów przedtrzonowych, 2) drugich zębów przedtrzonowych, 3) na powierzchniach mezjalnych pierwszych zębów trzonowych, 4) na powierzchniach dystalnych pierwszych zębów trzonowych. Fig. 12. Measurements of the bone height in the palatal suture area (in mm) taken at the following sites:1) first premolars, 2) second premolars, 3) on the mesial surfaces of the first molars, and 4) on the distal surfaces of the first molars. 169

8 Badania kliniczne / Clinical research S. Frank, P. Wesołowski et al. Ryc. 13. Graficzne przedstawienie uzyskanych wyników mapa kostna. Fig. 13. A graphic presentation of the results: a bone map. Dyskusja Mało skomplikowana procedura chirurgiczna powoduje, że zabieg wprowadzania mikroimplantów może być przeprowadzony przez lekarzy dentystów różnych specjalności, w tym także przez ortodontów. Berson i współautorzy porównywali skuteczność dystalizacji zębów pierwszych trzonowych z użyciem wyciągu zewnątrzustnego Headgear i mikroimplantów ortodontycznych umieszczonych w szwie podniebiennym. Po leczeniu wykonywano pomiary na zdjęciach cefalometrycznych i nie wykazano istotnej statystycznie różnicy pomiędzy analizowanymi metodami. Autorzy podsumowali, że mikroimplanty są polecaną techniką zwiększania zakotwienia u pacjentów leczonych ortodontycznie (17). Dobór idealnego miejsca wszczepienia mikroimplantu pozwala ograniczyć ewentualne komplikacje i zwiększa bezpieczeństwo zabiegu. Seong-Hun Kim i współautorzy przedstawili w swojej pracy możliwość pozycjonowania mikroimplantów za pomocą szablonu wykonanego na podstawie CBCT. Przygotowanie takiego szablonu znacznie wydłuża procedurę kliniczną, ale zdecydowanie zwiększa bezpieczeństwo implantacji (3). Hernandez i współautorzy dokonywali pomiarów ilości kości pomiędzy korzeniami zębów w wymiarze przedsionkowo-językowym i mezjalno-dystalnym za pomocą tradycyjnej tomografii komputerowej (CT). Autorzy stwierdzili, że ilość kości w wymiarze przedsionkowojęzykowym jest wystarczająca dla mikroimplantów krótszych niż 7 mm w każdym miejscu, lecz pomiary z wykorzystaniem CT w wymiarze mezjalno-dystalnym są mniej dokładne niż w wymiarze przedsionkowo-językowym (18). W badaniach własnych, w celu zwiększenia dokładności pomiarów, posłużono się CBCT. Stwierdzono, że we wszystkich wymiarach są one precyzyjne i szczegółowe. Discussion The application of microimplants became a regular technique used in contemporary orthodontics. Noncomplicated surgical procedure makes to be performed by different dental specialists, including orthodontists. Berson et al compared the effectiveness of distalization of first molars using an extra-oral traction (headgear) and orthodontic microimplants placed at the area of the palatal suture. After the treatment, cephalometric measurements were performed. No statistically significant difference was demonstrated between the methods. The authors concluded, that microimplants were a recommended technique to reinforce anchorage in orthodontically treated patients (17). The selection of an ideal insertion site allows to restrict potential complications and increase procedure s safety. Seong-Hun Kim et al in their study demonstrated a possibility of positioning microimplants using a replica model made applying CBCT examination. Preparation of such replica model extends the time of clinical procedure, but significantly increases insertion safety (3). Hernandez et al performed measurements of interradicular bone in the bucco-palatal and mesio-distal planes with the use traditional computed tomography (CT). The authors reported, that the amount of bone in the buccal-lingual plane was sufficient for microimplants shorter than 7 mm at all sites, while measurements with the use of CT in the mesiodistal plane were less precise that those in the bucco-lingual plane. (18). In the present study the CBCT was applied to increase the accuracy of measurements. It was reported that the measurements were precised in all planes. Sungmin Kang et al examined the amount of bone in the palate. The examination was performed using traditional computed tomography (CT). The authors reported, that the greatest amount of bone in the palate was found at the 170

9 An analysis of the maxillary and mandibular alveolar bone... Badania kliniczne / Clinical research Sungmin Kang i współautorzy badali ilość tkanki kostnej na podniebieniu przed wprowadzeniem mikroimplantów, wykorzystując w tym celu tradycyjną tomografię komputerową (CT). Na podstawie wykonanych pomiarów autorzy stwierdzili, że ilość kości na podniebieniu jest największa w odległości 1 mm od szwu podniebiennego. Grubość kości podniebienia zmniejsza się bocznie i ku tyłowi (9). W przeprowadzonych badaniach własnych badano ilość kości w obrębie szwu podniebiennego za pomocą CBCT. Na podstawie dokonanych pomiarów stwierdzono wystarczającą ilość kości szwu podniebiennego w miejscach odpowiadających wysokości zęba przedtrzonowego pierwszego do dystalnej powierzchni zęba trzonowego pierwszego. Zwrócono też uwagę na bliskość kanału przysiecznego. Pomimo różnic w budowie anatomicznej szczęki i żuchwy można wyróżnić miejsca o mniejszym ryzyku powikłań podczas umieszczenia mikroimplantów. Należy jednak pamiętać o nieprawidłowościach zębowych i gnatycznych, zwłaszcza u pacjentów przed leczeniem ortodontycznym. Wymaga to bardzo szczegółowej analizy każdego przypadku, a stworzona w tym badaniu mapa kostna ma charakter orientacyjny. distance of 1 mm from the palatal suture. The thickness of the palate bones decreases towards labial and lingual as well as in posterior directions (9). In the present study the amount of bone at the location of the palatal suture was determined using CBCT. It was shown, that there was a sufficient amount of bone at the palatal suture at the sites corresponding to the distance from the first premolar to the distal surface of the first molar. Attention was also drawn to the proximity of the incisive canal. Despite the differences in the morphology of the maxilla and mandible, it is possible to distinguish sites with a lesser risk of complications during microimplant insertion, but it is mandatody to remember dental and bone irregularities, especially in patients before the orthodontic treatment. This requires a detailed analysis of the anatomy of teeth adjacent to microimplant placement and alveolar process bones, and the bone map presented in this study has an approximate character and should be customized for each patient individually. Wnioski Na podstawie przeprowadzonych badań można formułować następujące wnioski: 1. Najmniej ryzykownymi lokalizacjami do umieszczenia mikroimplantów w szczęce są przestrzenie pomiędzy drugim zębem przedtrzonowym a pierwszym zębem trzonowym; kłem a pierwszym zębem przedtrzonowym oraz pomiędzy zębami siecznymi przyśrodkowymi. 2. W żuchwie najmniej ryzykownymi lokalizacjami do umieszczania mikroimplantów są: przestrzeń pomiędzy pierwszym i drugim zębem przedtrzonowym; pierwszym i drugim zębem trzonowym oraz drugim zębem przedtrzonowym i pierwszym zębem trzonowym. 3. Miejsca, które nie zapewniają bezpieczeństwa implantacji w szczęce, to przestrzeń pomiędzy zębem siecznym przyśrodkowym a bocznym; między zębem siecznym bocznym a kłem oraz pomiędzy pierwszym i drugim zębem trzonowym. 4. Miejsca, które nie zapewniają bezpieczeństwa implantacji w żuchwie, to przestrzeń pomiędzy przyśrodkowym i bocznym zębem siecznym; pomiędzy przyśrodkowymi zębami siecznymi oraz bocznym siekaczem a kłem. 5. W wymiarze przedsionkowo-językowym zarówno w szczęce, jak i w żuchwie ilość kości jest niewystarczająca w żadnym miejscu pomiarowym. 6. W obszarze szwu podniebiennego we wszystkich miejscach ilość kości była wystarczająca. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na bliskość kanału przysiecznego. Conclusions Based on the results obtained, the following conclusions can be drawn: 1. The safest locations for microimplant placement in the maxilla are the interradicular spaces between the second premolar and the first molar, the canine and the first premolar and between central incisors. 2. In the mandible, the safest locations for microimplant placement are the interradicular spaces between the first and second premolars, the first and second molars, and the second premolar and the first molar. 3. In the maxilla the least safe location for microimplant insertion are the the interradicular spaces between the central and lateral incisor, between the lateral incisor and the canine and between the first and second molar. 4. In the mandible that least safe location for microimplant insertion are the interradicular spaces between the central and lateral incisor, between central incisors and between lateral incisor and the canine. 5. The amount of bones in the buccal-lingual plane is sufficient at each location both in the maxilla and in the mandible. 6. The amount of bone at the location of palatal suture was sufficient at all sites. However, it is necessary to recognize the proximity of the incisive canal. 171

10 Badania kliniczne / Clinical research Piśmienictwo / References 1. Morais LS, Serra GG, Muller CA, Andrade LR, Palermo EF, Elias CN. Titanium alloy mini-implants for orthodontic anchorage. Immediate loading and metal ion release. Acta Biomaterialia 2006; 3: Herman R, Cope J. Miniscrew Implants: IMTEC Mini Ortho Implants. Semin Orthod 2005; 11: Seong-Hun K, Yong-Suk C, Eui-Hwan H, Kyu-Rhim C, Kyu-Rhim C, Nelson G. Surgical positioning of orthodontic miniimplants with guides fabricated on models replicated with cone-beam computed tomography. Am J Orthod Dentofac Orthop 2007; 131: Madhur U, Sumit Y, Sameer P. Mini-implant anchorage for en-masse retraction of maxillary anterior teeth: A clinical cephalometric study. Am J Orthod Dentofac Orthop 2008; 134: Baumgaertel S, Razavi M, Hans M. Mini-implant anchorage for the orthodontic practitioner. Am J Orthod Dentofac Orthop 2008; 133: Herman R, Currier F, Miyake A. Mini-implant anchorage for maxillary canine retraction: A pilot study. Am J Orthod Dentofac Orthop 2006; 130: Gibbons A, Cousley R. Use of mini-implants in orthognathic surgery. Br J Oral Maxillofac Surg 2007; 45: Crismani A, Bernhart T, Bantleon H, Cope J. Palatal Implants: The Straumann Orthosystem. Semin Orthod 2005; 11: Kang S, Lee S, Ahn S, Heo M, Tae-Woo K. Bone thickness of the palate for orthodontic mini-implant anchorage in adults; Am J Orthod Dentofac Orthop 2007; 131: S. Frank, P. Wesołowski et al. 10. Tseng Y, Hsieh C-H, Chen C-H, Shen Y-S, Huang I-Y, Chen C. The application of mini-implants for orthodontic anchorage. Int J Oral Maxillofac Surg 2006; 35: Lee J, Kim J, Park Y, Vanarsdall R. Applications of Mini- Implants 1st ed. Hanover Park: Quintessence Publishing Serra G, Morais L, Elias C, Meyers M, Andrade L, Muller C, Muller M. Sequential bone healing of immediately loaded mini-implants. Am J Orthod Dentofac Orthop 2008; 134: Hyewon K,Tae Kyung K, Lee S: Convenient removal of orthodontic mini-implants. Am J Orthod Dentofac Orthop 2007;131: Krzyżostaniak J, Surdacka A. Development and practical application of cone beam computed tomography - review of the literature. Dental Forum 2010; 38: Echarri P, Tae-Weon K, Favero L, Hee-Jin K. s and Microimplants 1st ed. Madrid: Ripano Ludwig B, Baumgaertel S, Bohm B, Bowman J, Glasl B, Johnston L, et al. Mini-Implants in s Innovative Anchorage Concepts 1st ed. London: Quintessence Publishing Benson P, Tinsley D, O Dwyer J, Majumdar A,Doyle P, Sandler PJ. Midpalatal implants vs headgear for orthodontic anchorage randomized clinical trial: cefalometric results, Am J Orthod Dentofac Orthop 2007; 132: Hernandez L, Montoto G, Puente Rodrıguez M, Galban L, Martinez V, Bone map for a safe placement of miniscrews generated by computed tomography, Clin Oral Implant Res 2008; 19: