szczęki, objawy i sposoby Natalia Zając

Transkrypt

1 Etiologia wybranych grup rozszczepów szczęki, objawy i sposoby ich zespołowego leczenia. Natalia Zając Promotor: dr n. med., prof. Vaclav Bednar

2 Wstęp Wśród wad rozwojowych występujących u noworodków w obrębie twarzy i jamy ustnej, najczęściej występują rozszczepy wargi górnej, wyrostka zębodołowego i podniebienia. Rozszczep wargi i podniebienia są to wady rozwojowe powstające we wczesnym okresie embriogenezy związane z nieprawidłowym rozwojem twarzoczaszki. Mogą współistnieć lub występować niezaleŝnie. Polegają na braku ciągłości anatomicznej i niedorozwoju tkanek.

3 W Polsce 2-3 na 1000 noworodków rodzi się z rozszczepem wargi, rozszczepem podniebienia lub rozszczepem wargi i podniebienia. Wada ta ma róŝne postacie, począwszy od jednostronnego częściowego rozszczepu samej wargi górnej do obustronnego całkowitego rozszczepu wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia.

4 Rozszczep jest przykrą, bo widoczną dla otoczenia wadą dziecka, która jednak nie zaburza jego ogólnego rozwoju. Dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia odpowiednio pielęgnowane i karmione, będące pod stałą opieką lekarską rozwijają się w sposób prawidłowy. Najczęściej występującymi zaburzeniami w zgryzie u osób z rozszczepami jest : przodozgryz, tyłozgryz rzekomy, zgryz krzyŝowy oraz zgryz otwarty.

5 Cel pracy Celem pracy jest przedstawienie najczęściej stosowanych metod leczenia ortodontycznego u osób z rozszczepem wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia, w fazie zgryzu mieszanego i wczesnego stałego.

6 Badania Aby przeprowadzić powyŝsze badanie, dokonano przeglądu piśmiennictwa i oparto się głównie na badaniach przeprowadzonych przez Janinę Szeląg i Jadwigę Penkalę w Samodzielnej Pracowni Wad Rozwojowych Twarzy AM we Wrocławiu.

7 Autorki artykułu pt. Orthodontic Treatment of Primary and Secondary Cleft Palate in Mixed and Early Permanent Dentition (Leczenie ortodontyczne rozszczepów podniebienia pierwotnego i wtórnego w uzębieniu mieszanym i wczesnym stałym) zamieszczonego w czasopiśmie medycznym Dental Forum przeprowadziły badania na grupie pacjentów z rozszczepami wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia dokumentując metody leczenia ortodontycznego.

8 Do anomalii związanych z kształtem i liczebnością zębów w rozszczepach naleŝą: braki zawiązków, szczególnie bocznych zębów siecznych górnych, zęby nadliczbowe lub zniekształcone zęby sieczne, hipodoncja (brak zawiązków zębów siecznych bocznych), brak zębów przedtrzonowych drugich (czego następstwem jest skrócenie i zwęŝenie szczęki górnej, a dalej przodozgryz i zgryz krzyŝowy).

9 W fazie zgryzu mieszanego, najczęściej stosowanym aparatem u pacjentów z rozszczepami, była podstawowa płytka podniebienna wg Schwarza, wykonywana indywidualnie dla kaŝdego z pacjentów oraz jej modyfikacje. Ryc. 1. Płytka Schwarza ze śrubą Fischera na szczękę i dolny łuk zębowy z łukiem wargowy, śrubą połoŝoną centralnie i klamrami grotowymi.

10 Płytka Schwarza naleŝy do aparatów czynnych zdejmowanych. Za pomocą płytki podniebiennej moŝna prawidłowo ustawić siekacze oraz wyleczyć zgryz krzyŝowy i przodozgryz.

11 Modyfikacje płytki Schwarza stosowane w leczeniu rozszczepów. W celu leczenia jednostronnego zgryzu krzyŝowego w rozszczepie całkowitym jednostronnym, płytkę wycina się asymetrycznie zgodnie z topografią szczeliny rozszczepu. Ryc. 2. Górna płytka Schwarza do leczenia zgryzu krzyŝowego jednostronnego w całkowitym rozszczepie jednostronnym ze śrubą rozszerzającą umieszczoną asymetrycznie.

12 W zaburzeniach zgryzu klasy III, przy jednostronnym lub obustronnym zgryzie krzyŝowym tylnym, moŝna uŝyć aktywnej płytki podniebiennej przeciętej w kształcie litery Y ze śrubą trzykierunkową Bertoniego.

13 Płytka, moŝe takŝe zawierać dolny lub górny łuk wargowy, aby zatrzymać wzrost Ŝuchwy oraz w przypadku zaburzeń czynności języka łuk językowy. Ryc. 3. Górna płytka Schwarza ze śrubą trzykierunkową Bertoniego.

14 Rozszczepy obustronne z wysunięciem i wydłuŝeniem kości przysiecznej, leczy się za pomocą zmodyfikowanej płytki Schwarza ze specjalną pelotą na kość przysieczną. Tak zmodyfikowana płytka umoŝliwia przemieszczenie kości przysiecznej w wielu kierunkach. Ryc. 4. Górna płytka Schwarza z pelotą na kość przysieczną, zalecana w rozszczepach obustronnych z wysunięciem i wydłuŝeniem kości przysiecznej oraz zwęŝeniem górnego łuku zębowego.

15 Zastosowanie aktywnych płytek podniebiennych w leczeniu ortodontycznym pozwala na efektywne leczenie pacjentów z rozszczepem podniebienia.

16 We wczesnej fazie zgryzu mieszanego wykorzystuje się róŝne formy aparatów stałych, w celu poprzecznej rozbudowy szczęki. Jednym z takich aparatów jest Quad-helix. Ryc.5. Quad-helix

17 Quad-helix słuŝy głównie do poszerzania łuku zębowego górnego. W uzębieniu mlecznym i wczesnym mieszanym wywiera on efekt ortopedyczny i ortodontyczny (poszerzenie podstawy kostnej i łuku zębowego). W uzębieniu późnym mieszanym i stałym obserwuje się tylko efekt ortodontyczny.

18 Kolejną metodą leczenia ortodontycznego stosowaną u dzieci z rozszczepami, jest maska twarzowa tzw. maska Delaire a. Jest to rodzaj wyciągu zewnątrzustnego, który słuŝy do wysuwania szczęki.

19 Mechanizm działania maski Delaire a polega na skierowaniu siły zewnątrzustnej na szczękę i stymulację jej wzrostu w kierunku doprzednim i pionowym. Ryc. 6. Maska twarzowa zastosowana u pacjenta z całkowitym rozszczepem jednostronnym i nasilonym doprzednim wzrostem szczęki.

20 Wnioski Z przeprowadzonych badań wynika, Ŝe najczęściej stosowanym aparatem w fazie zgryzu mieszanego jest modyfikowana aktywna płytka podniebienna wg Schwarza. Do poszerzania szczęki stosowano głównie aparaty grubołukowe takie jak Quad-helix. Maskę twarzową zastosowano w grupie osób ze znacznym niedoborem doprzedniego wzrostu szczęki. Na zakończenie leczenia w fazie zgryzu stałego, zastosowano aparaty stałe cienkołukowe, jako kończące aktywne leczenie. Ortodonta prowadzący leczenie pacjentów z rozszczepami wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia w fazie zgryzu mieszanego i wczesnego stałego dysponuje szeroką gamą aparatów ortodontycznych.

21 DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ. NATALIA ZAJĄC