NAJWYśSZA IZBA KONTROLI. Zarząd. PGE Dystrybucja Warszawa-Teren Sp. z o.o. WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji ul. Filtrowa 57, Warszawa tel./fax adres korespondencyjny Skrzynka pocztowa Nr P Warszawa Warszawa, 10 marca 2009 r. I/08/006 KGP/ /08 Zarząd PGE Dystrybucja Warszawa-Teren Sp. z o.o. WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1 (dalej ustawa o NIK), NajwyŜsza Izba Kontroli 2 przeprowadziła w PGE Dystrybucja Warszawa-Teren Sp. z o.o. 3 kontrolę bezpieczeństwa sieci energetycznych w zakresie niezawodności dostaw energii odbiorcom końcowym. Kontrolą zostały objęte lata W związku z ustaleniami przedstawionymi w protokole kontroli, podpisanym w dniu 25 lutego 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli - Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Zarządowi PGE-DWT niniejsze Wystąpienie. W ocenie NIK bezpieczeństwo energetyczne sieci dystrybucyjnej Spółki w zakresie niezawodności dostaw energii odbiorcom końcowym było niewystarczające, ze względu na strukturę wiekową infrastruktury dystrybucyjnej oraz zmniejszający się poziom nakładów inwestycyjnych Spółki na odbudowę majątku. Zawiązana w dniu 7 grudnia 2006 r. Spółka, od daty wniesienia do niej aportu w postaci zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701, ze zm. 2 Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji. 3 Dalej PGE-DWT.

2 wykonywania zadań operatora systemu dystrybucyjnego (29 czerwca 2007 r.), świadczyła usługi w zakresie dystrybucji energii elektrycznej na obszarze ok. 18,3 tys. km 2, obejmującym województwa: mazowieckie, część warmińsko-mazurskiego i część lubelskiego ponad 800 tys. odbiorcom. Sieć dystrybucyjna Spółki na koniec 2007 r. składała się z: km linii WN, km linii SN, km linii nn bez przyłączy, 59 stacji transformatorowych WN/SN oraz stacji transformatorowych SN/nN i SN/SN. Długość przyłączy nn na koniec 2007 r. wynosiła km. Oceny i uwagi NIK dotyczące okresu sprzed 29 czerwca 2007 r. odnoszą się do działań operatora systemu dystrybucyjnego funkcjonującego w ramach struktury Zakładu Energetycznego Warszawa-Teren SA. 1. Ogólny stan urządzeń pracujących w sieci dystrybucyjnej Spółki Izba ocenia jako niezadowalający i powodujący wysoki stopień awaryjności Według stanu na koniec 2007 r. największą grupę majątku Spółki stanowiły urządzenia w wieku lat. Do grupy tej naleŝało 31,7 % stacji WN/SN, 31,8 % stacji SN/nN i SN/SN, 35 % transformatorów WN/SN (w tym przypadku jeszcze większą grupę stanowiły transformatory w wieku lat 39 %), 35 % transformatorów SN/nN i SN/SN, 32,1 % linii WN, 36,5 % linii SN i 36,2 % linii nn (z przyłączami). W wieku przekraczającym, przyjęty w Spółce, 30 letni okres technicznego uŝytkowania było 31,8 % stacji WN/SN, 33,2 % stacji SN/nn i SN/SN, 46 % transformatorów WN/SN, 29 % transformatorów SN/nN i SN/SN, 47,2 % linii WN, 38,3 % linii SN oraz 36,8 % linii nn (z przyłączami). Średnio 37,4 % urządzeń sieci dystrybucyjnej PGE-DWT miało przekroczony ww. okres technicznego uŝytkowania. Wartość godziwa majątku związanego z działalnością dystrybucyjną Spółki zmalała z mln zł na koniec 2006 r. do 2 368,7 mln zł na 30 czerwca 2007 r. 4 Prezes Zarządu Spółki wyjaśnił 5, Ŝe kryterium decydującym o dalszej eksploatacji poszczególnych elementów sieci Spółki był stan techniczny (do remontów i modernizacji kierowano obiekty charakteryzujące się złym stanem technicznym, najwyŝszą awaryjnością lub gdy ich modernizacja konieczna była dla zapewnienia pokrycia wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną). NIK wskazuje jednak takŝe na konieczność podjęcia działań mających na celu stopniową poprawę struktury wiekowej elementów sieci, mającej istotny wpływ na awaryjność i niezawodność dostaw odbiorcom, a takŝe z uwagi na wysoką (ok. 4 Według danych 5 Pismo znak BD/BM/189/2009 z dnia 21 stycznia 2009 r. 2

3 70 %) dekapitalizację majątku sieciowego. NIK zwraca przy tym uwagę na politykę wydłuŝania okresu ekonomicznego uŝytkowania (realizowaną w ramach grupy PGE SA), co moŝe powodować w dłuŝszej perspektywie nadmierną dekapitalizację majątku NIK nie wnosi uwag do działalności eksploatacyjnej Spółki. Spółka co roku sporządzała dokument Plan-wykonanie prac eksploatacyjnych (oględziny, przeglądy). Dokonywała takŝe, zgodnie z Instrukcją Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej (IRiESD), okresowych ocen stanu technicznego elementów sieci. Wprawdzie kontrola wykazała, Ŝe niewłaściwa eksploatacja powodowała co roku znaczne liczby zakłóceń w dostawie energii elektrycznej (w 2005 r. 1228, w 2006 r. 1136, w 2007 r. 1250, w I półroczu 2008 r. 579), jednak wynikało to z przyjętej w Spółce kwalifikacji do tej grupy zakłóceń spowodowanych m.in. zwarciami i przeciąŝeniami w instalacjach odbiorczych (powodującymi przepalenia bezpieczników nn) oraz przez gałęzie i drzewa Liczba zakłóceń z uszkodzeniami w sieci Spółki w latach (I półrocze) kształtowała się odpowiednio: , , , Liczba zakłóceń bez uszkodzeń wynosiła odpowiednio: 287, 509, 746, 313, przy czym faktycznie była większa (Spółka nie prowadziła ewidencji tych zakłóceń na niskich napięciach). Średni czas przerwy w dostawie energii w badanym okresie wynosił ponad 5 h (odpowiednio: 5,12 h, 5,16 h, 5,39 h, 5,19 h). Liczba uszkodzeń sieci wynikała m.in. z jej stanu technicznego i warunków pracy (obciąŝenia, pogoda). Istotną przyczyną zakłóceń była równieŝ rozległa terenowa sieć napowietrzna (stanowiła 80 % całej sieci) oraz nieuregulowany do końca stan prawny gruntów pod urządzeniami jak równieŝ brak zgody właścicieli na wejście na teren w celu wykonania prac eksploatacyjnych. NaleŜy podkreślić, Ŝe zuŝycie materiału spowodowało w analizowanych okresach odpowiednio 35,4 %, 35,5 %, 35,9 %, 34,6 % ogólnej liczby zakłóceń. Wartość niedostarczonej odbiorcom energii (wg ceny za 1 MWh) była następująca: zł w 2005 r., zł w 2006 r., zł w 2007 r. i zł w 2008 r. (I połowa). Koszty awaryjnych prac eksploatacyjnych spowodowanych innymi przyczynami niŝ wichury, śnieŝyce, kradzieŝe wynosiły w latach (do września) odpowiednio: 11,2 mln zł, 12,4 mln zł, 12,3 mln zł, 15,8 mln zł. 2. W kontrolowanym okresie zmniejszał się poziom nakładów inwestycyjnych. NIK negatywnie ocenia to zjawisko, biorąc pod uwagę niewykorzystywanie wszystkich dostępnych źródeł finansowania inwestycji. 3

4 Łączne nakłady poniesione przez Spółkę z tytułu odbudowy majątku sieciowego (modernizacja i rozwój) wynosiły w latach (do września) odpowiednio: 155,5 mln zł, 155,4 mln zł, 127,6 mln zł, 84,9 mln zł, w tym na modernizację 78,2 mln zł, 69,4 mln zł, 40,5 mln zł, 16,7 mln zł. Jedynym źródłem finansowania nakładów inwestycyjnych była amortyzacja w II połowie 2007 r. (I okres bilansowy PGE-DWT). Nie korzystano z moŝliwości zwiększenia udziału takich źródeł finansowania inwestycji jak zysk netto i kredyt. W Spółce nie dochowywano zaplanowanych terminów rozpoczęcia inwestycji (były one wielokrotnie przesuwane). Opóźnienia dotyczyły budowy, waŝnych z punktu widzenia zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego sieci, stacji 110 kv Nadarzyn (pierwotny termin rozpoczęcia - wrzesień 2006 r.), stacji 110 KV Wola Karczewska (II kwartał 2007 r.), stacji 110 kv Ostrołęka-Wojciechowice i Mińsk 2 (IV kwartał 2007 r.), czy teŝ remontu linii 110 KV Kozienice-Garwolin (wrzesień 2007 r.). Rozpoczęcie ww. inwestycji zostało przesunięte na lata Do końca roku 2008 zrealizowano jedynie budowę stacji 110/15 kv Wola Karczewska. Wprawdzie opóźnienia rozpoczęcia budowy stacji Wola Karczewska i Wojciechowice zostały spowodowane działaniami odbiorców występujących o przyłączenie, jednak naleŝy stwierdzić, Ŝe w 3 pozostałych przypadkach przyczynami opóźnień były: brak praw Spółki do dysponowania terenem (stacja Nadarzyn i linia Kozienice-Garwolin) oraz brak dokumentacji technicznej (stacja Mińsk 2). Zdaniem NIK, Spółka nierealnie oszacowała czas niezbędny do uzyskania praw do gruntów oraz opracowania koncepcji budowy. 3. NIK nie wnosi uwag w zakresie powiązania poprzez sieć PSE Operator SA obszaru obsługiwanego przez Spółkę z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym. Spółka posiadała 3 miejsca dostarczania energii elektrycznej z sieci przesyłowej, zlokalizowane w węzłach NN/110 kv. Sieć dystrybucyjna Spółki była takŝe połączona wieloma liniami 110 kv i 15 kv z sieciami sąsiednich osd. NIK pozytywnie ocenia działania Spółki w ramach planowanej wraz z PSE- Operator SA i lokalnymi osd rozbudowy sieci przesyłowej i dystrybucyjnej w obrębie Warszawskiego Węzła Elektroenergetycznego, podjęte z uwagi na wzrastające zapotrzebowanie na moc i energię elektryczną. Uznaje teŝ za celowe powołanie wewnętrznego Zespołu dla oceny moŝliwości pozyskania funduszy unijnych dla projektów realizowanych przez Spółkę, zwłaszcza w zakresie modernizacji sieci, przyłączania nowych odbiorców oraz wymiany transformatorów dla ograniczenia strat energii. 4

5 4. NIK negatywnie ocenia brak ubezpieczenia mienia Spółki od poŝaru i innych zdarzeń losowych, urządzeń sieciowych od szkód elektrycznych oraz Spółki od odpowiedzialności cywilnej. W Spółce ubezpieczone były jedynie środki transportu. W sytuacji wzrastających wskaźników awaryjności Spółka była naraŝona na realizację wysokich zobowiązań z tytułu niewywiązania się z zawartych umów o świadczenie usług dystrybucyjnych oraz ponoszenie znacznych kosztów usuwania skutków tych zjawisk. Koszty odszkodowań w latach (do września) wyniosły łącznie 557,4 tys. zł (odpowiednio: zł, oraz zł). 5. Biorąc pod uwagę powyŝsze oceny i uwagi, na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli przedstawia następujące wnioski: 1) opracowanie i wdroŝenie programu poprawy struktury wiekowej majątku sieciowego Spółki, w oparciu o dostępne źródła finansowe, 2) podjęcie działań w celu ograniczenia awaryjności sieci dystrybucyjnej, 3) opracowanie i wdroŝenie programu modernizacji sieci SN, poprzez stopniowy wzrost udziału w tej sieci linii kablowych, 4) modyfikację prowadzonej ewidencji zakłóceń, poprzez wyodrębnienie z bazy danych zakłóceń spowodowanych niewłaściwą eksploatacją, zakłóceń będących wynikiem niewłaściwej eksploatacji słuŝb eksploatacyjnych i ruchowych Spółki, a takŝe rozwaŝnie kwestii ewidencjonowania zakłóceń bez uszkodzeń na niskich napięciach, 5) opracowywanie realnych harmonogramów realizacji inwestycji i ich konsekwentne wykonanie, wraz z analizą dostępnych źródeł finansowania, 6) dokonanie analizy ubezpieczenia majątku sieciowego. NajwyŜsza Izba Kontroli Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, zwraca się do Zarządu Spółki o nadesłanie, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków oraz o podjętych działaniach lub o przyczynach niepodjęcia tych działań. Stosownie do art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Zarządowi Spółki prawo zgłoszenia do 5

6 dyrektora Departamentu Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji NIK umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków, zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, termin nadesłania informacji, o której wyŝej mowa, liczy się stosownie do art. 62 ust. 2 ustawy o NIK od dnia otrzymania ostatecznej uchwały w sprawie powyŝszych zastrzeŝeń. Dyrektor Departamentu Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji ( - ) Andrzej Otrębski 6