Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia"

Transkrypt

1 Wojciech Oronowicz 1, Adam Siwiak 2 Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia 1. Wprowadzenie Parafilie wiążą się z podnieceniem seksualnym wywołanym u jednostki w przypadku wystąpienia określonych obiektów lub sytuacji, które nie są przedmiotem normatywnej stymulacji seksualnej [1]. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych (DSM-V) Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego opisuje szczegółowo osiem zaburzeń parafilicznych, natomiast należy zauważyć, że parafilii nieopisanych szczegółowo w powyższej klasyfikacji wymieniono w literaturze znacznie więcej. Wiele parafilii nie doczekało się również rzetelnego opisu naukowego. Możliwe jest wyróżnienie kilku definicji pedofilii, ponieważ jest ona obiektem zainteresowania specjalistów z różnych obszarów. W niniejszej pracy termin ten rozumie się w sposób przyjmowany przez seksuologię. Ze względu na konsekwencje rozpoznania pedofilii biegli powinni poddawać wyniki przeprowadzonych badań szczegółowej analizie [2]. Rozpoznanie pedofilii w procesie opiniowania sądowo-seksuologicznego wiąże się ze szczególnymi konsekwencjami dla jednostki, które można rozróżnić na poszczególne kategorie: prawne, społeczne, psychologiczne i terapeutyczne [2]. Prawne konsekwencje rozpoznania pedofilii obejmują odmienne warunki i przebieg kary przez skazanego oraz ewentualną konieczność poddania się terapii [2]. Zachowania pedofilne wiążą się z odrzuceniem społecznym. Przeprowadzono dwa badania sondażowe mające na celu oszacowanie piętna społecznego oraz określenie czynników predykcyjnych przejawiania dystansu społecznego wobec pedofilów [3]. Autorzy zdefiniowali pedofilię jako dominujące zainteresowanie seksualne dziećmi. Wyniki badań wskazują na to, że pedofilie są postrzegani bardziej negatywnie niż osoby uzależnione od alkoholu, sadyści seksualni czy też osoby przejawiające zachowania antyspołeczne. Znamienne jest to, że kilkanaście procent respondentów uważa, że pedofile powinni być martwi, nawet jeżeli nie popełnili 1 wojciech.oronowicz@snps.pl, Instytut Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński 2 adam.siwiak@snps.pl, Instytut Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński 40

2 Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia wcześniej żadnego przestępstwa. Najsilniejszymi predyktorami dystansu społecznego wobec pedofilów były reakcje emocjonalne przejawiane w stosunku do tej grupy oraz prawicowe poglądy polityczne. Konsekwencje psychologiczne zdiagnozowania pedofilii obejmują nasilone działanie mechanizmów obronnych, mających na celu ochronę Ja lub uruchomienie procesu obniżania samooceny i własnej wartości czy też wzrostu poczucia nieadekwatności [2]. Jedną z parafilii nieopisanych szczegółowo w DSM-V są przypadki zachowania obejmującego używanie pieluch z powodów psychologicznych oraz/lub przejawiania zachowania infantylnego [4]. Wskazuje się, że podłożem tych zachowań jest parafilia [5], natomiast wybrane badania sugerują, że nie musi to być jedyną motywacją do podejmowania takich zachowań [7]. W literaturze odnajdujemy mnogość terminów opisujących jednostki przejawiające zachowania obejmującego używanie pieluch z powodów psychologicznych czy też przejawianie zachowania infantylnego. Znamienny jest fakt, że pomiędzy pojęciami stosowanymi przez autorów brak jest wyraźnych granic, a samo zjawisko jest sporadycznie opisywanie przez literaturę. Możemy odnaleźć następujące terminy: paraphilic infantilism (infantylizm parafiliczny) [5], autonepiophilia (autonepiofilia) [6], ABDL [4], ageplay [7], infantileorjuvenileself-imagery in masochisticgynaephiles (infantylny/dziecięcy obraz własnego Ja w masochistycznej gynofilii) [8], Adult Baby Syndrome (Zespół Dorosłego Dziecka) [9]. Pomiędzy zjawiskami opisywanymi przez powyższych autorów więcej jest podobieństw niż różnic. Społeczność ABDL [4] wykazuje analogiczne zachowania do opisanego w literaturze zjawiska Ageplay [7], czy też Adult Baby Syndrome [9] dane osoby przebierają się w ubrania podobne do dziecięcych i odgrywają role z okresu dzieciństwa. Niektóre definicje akcentują systemy klasyfikacji diagnostycznych [5, 6]. Opisy studiów przypadków zaklasyfikowanych jako infantylny/dziecięcy obraz własnego Ja w masochistycznej gynofilii [8] przypominają opis przypadku określonego jako Adult Baby Syndrome [9]. Stwierdzono, że wśród internetowej społeczności ABDL występują co najmniej dwie grupy osoby głównie zainteresowane odgrywaniem ról z okresu dzieciństwa (Adult Baby) oraz osoby głównie zainteresowane aktywnością seksualną (DiaperLover) [4]. Autorzy sugerują, że zachowania osób z pierwszej grupy (Adult Baby) mogą nie kwalifikować się jako parafilia, ponieważ podniecenie i aktywność seksualna nie są dla nich ważne, co wydaje się być zgodne z doniesieniami innej autorki. Angela Lewis [7] sugeruje, że odgrywanie zachowań z wieku dziecięcego (ageplay) może wiązać się z motywami innymi niż seksualne. Autorka wyróżnia ageplay seksualny oraz nieseksualny, który ma się charak- 41

3 Wojciech Oronowicz, Adam Siwiak teryzować tym, że osoba przybierająca rolę osoby starszej dba o osobę przybierającą rolę osoby młodszej, a relacja nie jest ukierunkowana seksualnie lub na zadawanie kar. Zachowanie wiążące się z ageplay nieseksualnym obejmuje przykładowo wspólną zabawę lalkami, zabawkami, wspólne czytanie czy też oglądanie bajek. 2. Cel pracy Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie różnic i podobieństw pomiędzy zaburzeniem pedofilnym/pedofilią a infantylizmem parafilicznym (oraz pojęciami pokrewnymi). Jeżeli jest tak, że infatylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) i zaburzenie pedofilne/pedofilia należą do różnych zachowań, to nie powinny one wykazywać ze sobą związku. Zatem charakterystyka grup osób przejawiających powyższe parafilie powinna być różna. 3. Opisy przypadków W celu prezentacji przypadków osób wykazujących potrzebę korzystania z pieluch i/lub przejawiania zachowania infantylnego z powodów psychologicznych, pomocne wydaje się być przedstawienie opisów studiów przypadków. Z racji swojego charakteru nie są one reprezentatywne, mogą jednak być pomocne w wyobrażeniu sobie istoty tego zjawiska. HarunEvcimen i SilviaGratz [10] opisują przypadek 57-letniego Hiszpana (Pana A.) żonatego mężczyznę, ojca trojga dzieci, który skarżył się na nękający go kobiecy głos, który wzywał go po imieniu i nakazywał mu popełnienie samobójstwa. Pan A. widywał też ducha jawiącego się jako kobieca postać w bieli. Zadeklarował on również, że ten głos słyszy, a ducha widuje, od ponad czterdziestu lat, ale rozkazy wydawane kobiecym głosem pojawiły się w ostatnich kilku miesiącach. Pacjent ten skarżył się na to, że czuje się przygnębiony, samotny. Te wydarzenia zbiegły się z wydłużeniem czasu pracy żony Pana A., w związku z czym pacjent pozostawał w domu sam, co było dla niego bardzo stresujące. Równocześnie jego żona wyraziła życzenie spania oddzielnie z powodu dolegliwości związanych z menopauzą, polegających na uderzeniach gorąca. Pan A. zapytany o uczucia, jakie żywi on do swojej żony, odpowiadał, że chciałby, aby była ona jego matką. Wyjaśniał, że pozostając w domu bawi się zabawkami. Wykazywał zachowania takie jak ssanie smoczka, jedzenie pokarmów dla dzieci, picie z butelki, spanie pod dziecięcym kocykiem. Pragnął być dzieckiem w wieku 3 lat. Takie myśli i zachowania występowały u niego od czasów szkolnych. Pan A. zadeklarował, że czasem czuje się jak osoba dorosła, ale nigdy nie trwa to dłużej niż tydzień. 42

4 Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia Zachowania pacjenta znane były członkom jego najbliższej rodziny, ale nie wyrażali oni wprost zastrzeżeń. Pan A. został wykorzystany seksualnie w wieku piętnastu lat przez dorosłego mężczyznę, a wczasach dzieciństwa psychicznie znęcała się nad nim matka. Nie był wcześniej leczony psychiatrycznie. Nie wykazywał on objawów lęku czy wycofania. Diagnozowany był pod kątem określenia, czy zgłoszone przez niego objawy (związane z pragnieniem bycia dzieckiem) stanowią niepełnoobjawową formę zaburzeń obsesyjnokompulsywnych, parafilię, czy też należą do innych kategorii. Panu A. w związku z halucynacjami podawano kwetiapinę w dawce 600mg na dzień. Po planowej terapii ustąpiły objawy halucynacji (zarówno słuchowych, jak i wzrokowych), a także myśli samobójcze. Odczucie bycia dzieckiem i związane z tym objawy pozostały bez zmian. Pan A. nie zakładał pieluch i nie przyznawał się do tego, aby jego myśli i zachowania miały podtekst seksualny, co jest odmienne w porównaniu do opisanego wcześniej przypadku osoby przejawiającej podobne zachowania infantylne [10]. Również inaczej niż w poprzednich doniesieniach, nawracające i uporczywe myśli i zachowania Pana A. nie powodowały u niego wyraźnego lęku czy niepokoju, a sam Pan A. nie odczuwał obsesyjnego przymusu podejmowania takich działań. Robert Dickey [11], komentując przypadek Pana A., wyraził przypuszczenie, że jego zachowanie miało podłoże seksualne bez względu na towarzyszące, raczej nietypowe, zjawiska psychotyczne. Autor opisuje innego pacjenta, którego dolegliwość sklasyfikowana została jako dysforia autohebepedofilna polegająca na tym, że postrzegał on siebie jako osobę płci przeciwnej we wczesnym okresie dorastania. Mężczyzna ten mający 25 lat, odczuwał pragnienie bycia 10 letnią dziewczynką. To pragnienie uzewnętrzniało się w taki sposób, że czesał się on w dziewczęcy sposób, przebierał się w dziecięce ubranie, mówił głosem małej dziewczynki i zajmował się stereotypowymi zabawami dla dziewczynek w tym wieku. Twierdził, że ma 10 lat, choć jednocześnie był w pełni świadomy swojego prawdziwego wieku. Jego inteligencję oceniono na dolną granicę normy. Przyznawał, że od okresu dojrzewania odczuwa on silne pobudzenie seksualne związane u z fantazjowaniem na temat tego, że jest małą dziewczynką. Pacjent zadeklarował, że doświadcza mniejszego stopnia pobudzenia seksualnego, kiedy wyobraża sobie lub fantazjuje na temat małych dziewczynek. Pacjent odmówił przyjmowania leków ograniczających popęd seksualny. Nie stwierdzono u niego istotnych defektów poznawczych, psychoz czy też zaburzeń afektywnych. Dickey [11], odnosząc zaprezentowany opis przypadku do wcześniejszej literatury, odwołuje się do koncepcji autogynofilli Blancharda, jako męskiej preferencji seksualnej polegającej na fantazjo-waniu o sobie jako 43

5 Wojciech Oronowicz, Adam Siwiak osobie płci przeciwnej (co wiąże się z transwestytyzmem). Dickey [11] zaznacza również, że istnieją również przypadki autogynofilii bez transwestytyzmu tak samo, jak transwestytyzm, który pojawia się bez autogynofilii. Niektóre przypadki infantylizmu także były opisywane jako pierwotnie fetyszystyczne. Częściej jednak takiej aktywności transwestytycznej nadawano nazwę autopedofilii czy też autoinfantophilii. Przypadki te w mniejszym lub większym stopniu dotyczyły także pragnienia bycia dzieckiem lub niemowlęciem. W przeciwieństwie do zaprezentowanego wcześniej opisu przypadku Evcimen i Gratz [10], Gregory Lehne i John Money [12] przedstawili studium przypadku współwystępowania infatylizmu i pedofilii u jednej osoby. Zadecydowano o szczegółowym przedstawieniu tego przypadku w niniejszym opracowaniu ze względu na jego wyjątkowość (brak analogicznych doniesień w literaturze). Opisany mężczyzna wykazywał początkowo fetyszyzm transwestycyjny w okresie adolescencji przebierał się w damskie ubrania i masturbował się. W wieku 12 lat odbył on kontakt homoseksualny ze starszym mężczyzną. W wieku lat utrzymywał on relacje homoseksualne z różnymi partnerami. W wieku 30 lat mężczyzna molestował swojego 6-letniego syna, co sugerowało u niego zaburzenie pedofilne. W wieku 37 lat także molestował swojego syna w czasie jego adolescencji, co sugeruje z kolei efebofilia. W wieku 45 lat mężczyzna określił siebie jako dorosłe dziecko, wykazując infantylizm (używał pieluch przy braku podstaw medycznych i zachowywał się jak dziecko). Doświadczenie ubierania i moczenia pieluch stało się celem jego fantazji i zachowania. Opisując to doświadczenie infantylizmu określił je jako seksualne, ale jednocześnie wywołujące poczucie ogromnego spokoju i zadowolenia, jednak bez pobudzenia genitalnego ani ejakulacji. Czytał i pisał opowiadania o infantylizmie, a w czasie tych czynności osiągał podniecenie i masturbował się. Takie zachowania kontynuował przez 20 lat. Powyżej opisany mężczyzna w dzieciństwie doświadczał szczególnego rodzaju karania. W wieku 6 lat niania karała go za określone zachowanie ubierając go w dziewczęce ubranie i posyłając go w nim do szkoły. W wieku 7 lat mężczyzna był karany w podobny sposób przez matkę za moczenie nocne. Przebierała go ona w dziewczęce ubranie oraz w pieluchę, przechadzając się z nim w ten sposób po ulicach. 4. Analiza teoretyczna Podłożem używania pieluch z powodów psychologicznych i/lub zachowania infantylnego może być parafilia [4, 5, 6], podobnie jak w przypadku pedofilii/zaburzenia pedofilnego [1]. Należy jednak zauważyć, że 44

6 Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia w przypadku odgrywania ról z okresu dziecięcego mogą występować motywy inne niż seksualne [4, 7]. Zarówno zaburzenie pedofilne, jak i infantylizm są klasyfikowane jako parafilie lub zaburzenia parafiliczne, przy czym infantylizm został zaklasyfikowany jako parafilia bliżej nieokreślona [12]. Niektórzyautorzy nie odwołują się w przypadku opisu infantylizmu do kryteriów diagnostycznych [7], lub korzystają z terminów niestosowanych przez klasyfikacje diagnostyczne [4]. Pedofilia/zaburzenie pedofilnesąopisywane w sposób szczegółowy. Zgodnie z Mie dzynarodową Klasyfikacją Choro b i Problemo w Zdrowotnych (ICD-10, International Statistical Classification of Diseases) pedofilię definiuje się jako preferencję seksualną osoby dorosłej w stosunku do dzieci, zwykle w wieku przedpokwitaniowym lub we wczesnym okresie pokwitania [2]. Kryteria diagnostyczne pedofilii wg klasyfikacji ICD-10 są następujące [2]: 1. Spełnione ogo lne kryteria zaburzen preferencji seksualnych (F65): osoba dos wiadcza powtarzającego się, nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub działan ; osoba zaro wno realizuje ten pope d, jak i odczuwa z tego powodu wyraźne cierpienie; preferencja wyste puje od co najmniej 6 miesięcy. 2. Utrwalona lub dominuja caskłonn ość do aktywności seksualnej z dzieckiem lub dziec mi w wieku przed pokwitaniem. 3. Osoba ma co najmniej 16 lat i jest co najmniej 5 lat starsza od dziecka lub dzieci z kryterium B. 4. Zaburzenie pedofilne jest jedną z ośmiu wymienionych przez klasyfikację zaburzeń psychicznych (DSM-V) Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego [1]. Zgodnie z powyższą klasyfikacją zainteresowanie seksualne w stosunku do dzieci rozpoznaje się po spełnieniu odpowiednich kryteriów diagnostycznych: 5. Nawracające przez okres co najmniej 6 miesięcy intensywne, seksualnie pobudzające fantazje, popęd seksualnylub zachowania obejmujące aktywność seksualna z dzieckiem lub dziećmi w okresie przedpokwitaniem (za umowną granicę przyjmuje się wiek 13 lat). 6. Jednostka działa pod wpływem tego popędu seksualnego, albo ten popęd lub fantazje powodują znaczne cierpienie lub trudności interpersonalne. 7. Jednostka ma co najmniej 16 lat i jest co najmniej o 5 lat starsza od dziecka lub dzieci w kryterium A. Nie obejmuje jednostek w późnej adolescencji, których partnerami seksualnymi są dzieci w wieku 12 lub 13 lat. 45

7 Wojciech Oronowicz, Adam Siwiak W przeciwieństwie do infantylizmu parafilcznego (oraz pojęć pokrewnych), pedofilię/zaburzenie pedofilne cechuje skłonnos c do aktywnos ci seksualnej z dzieckiem lub dziec mi w wieku prze dpokwiataniowym [2], opisywana również przez DSM-V jako seksualnie pobudzające fantazje, popęd seksualny lub zachowania obejmujące aktywność seksualna z dzieckiem lub dziećmi w okresie przedpokwitaniem [1]. Podobieństwem pomiędzy osobami wykazującymi infantylizm oraz pedofilami może być podniecenie seksualne w wyniku kontaktu z dziecięcymi przedmiotami. Pedofile uzyskują pobudzenie seksualne w wyniku oglądania dzieci podczas zabawy czy też oglądając reklamy prezentujące dziecięce kostiumy kąpielowe czy też bieliznę [13]. Niezbędne są wiarygodne, empiryczne badania pozwalające odpowiedzieć na pytanie, czy pedofile wykazują odpowiedź seksualną na same rzeczy powiązane z dzieciństwem lub też czy przejawiają taką odpowiedź w wyniku prezentacji materiałów obejmujących odgrywanie ról z okresu dziecięcego przez osoby dorosłe. Różne parafilie mają tendencję do współwystępowania [1]. Należy podkreślić, że na podstawie tego faktu oraz studiów przypadków obejmujących zarówno infantylizm, jak i pedofilię, nie można formułować wniosków na temat współwystępowania infantylizmu jak i pedofilii. Nie dotarliśmy do badań, które w sposób empiryczny analizowałyby częstość współwystępowania infantylizmu parafilicznego lub pojęć pokrewnych z pedofilią/zaburzeniem pedofilnym. Badania prowadzone w kierunku określenia szczegółowych charakterystyk psychologicznych, które miałyby skutecznie różnicować pedofilów od populacji nie pozwalają na określenie typowego profilu psychologicznego pedofila. Warto jest podkreślić, że nie bez znaczenia pozostaje dobór grupy osób badanych czy są to osoby dobrowolnie uczestniczące w terapii o dużej samoświadomości swoich tendencji pedofilskich, czy też obejmuje ona grupę osób skazanych za pedofilię i odbywających karę. Możliwe jest natomiast przedstawienie ogólnego zarysu funkcjonowania w wybranych aspektach życia. Można podsumować, że wybranych pedofilów charakteryzują następujące cechy: płeć męska, niska samoocena, niedobory empatii, lęk przed intymnością, niedostatek umiejętności społecznych (uczucie osamotnienia, nieudane relacje społeczne, trudności w codziennych kontaktach z dorosłymi), pozytywny stosunek do policji i wymiaru sprawiedliwości, w większości przypadków brak deficytów umysłowych [13]. Kaitlyn Hawkinson i Brian Zamboni [4] przeprowadzili badanie internetowe na znacznej próbie uczestników rzucając przy tym światło na charakterystykę psychologiczną grupy ABDL. 49% mężczyzn (n=887) i 47% kobiet (n=65) zadeklarowało, że są w związku romantycznym. Z osób, które zadeklarowały, że są w związku romantycznym, 79% 46

8 Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia mężczyzn (n=697) i 83% kobiet (n=54) potwierdziło, że ich partner wie o ich zachowaniu i zainteresowaniach związanych z ABDL. Na pytanie o to czy w czasie ostatnich 6 miesięcy ABDL wywołało znaczące problemy w ich życiu, 87% mężczyzn (n=1,540) i 91% kobiet (n=117) udzieliło odpowiedzi przeczącej. Jednym z wniosków wysuniętych przez badaczy jest to, że subiektywnie oceniany charakter wczesnych więzi z rodzicami nie wiąże się w znacznym stopniu z zachowaniami związanymi z ABDL [4]. Autorzy zaznaczają, że możliwe jest, że społeczność ABDL czuje się komfortowo ze swoją seksualnością, a odczucie to jest wzmacniane przez poczucie więzi z podobnie myślącymi osobami zrzeszonymi na forach internetowych. Zgodnie z przytoczonymi wcześniej badaniami pedofilia wiąże się piętnem społecznym oraz dystansem społecznym w stosunku do tej grupy [3]. Brak jest natomiast analogicznych rzetelnych badań, które skupiłyby się na inaftylizmieparafilicznym i pojęciach pokrewnych. Co prawda Lewis [7] zaznacza, że osoby odgrywające role z okresu dzieciństwa często trzymają te praktyki w tajemnicy, biorąc pod uwagę to, że pierwszą myślą osób z otoczenia jest nadanie etykiety osób wykazujących tendencje pedofilne, przytaczając przy tym wniosek GabrielleRussell: Fantazje nie są rzeczywistością. Osoba, która fantazjuje na temat dzieci, lub odgrywa te fantazje ze swoim partnerem zazwyczaj nie jest osobą, która molestuje prawdziwe dzieci[ ],jednak niezbędne są rzetelne badania prowadzone w tym kierunku. 5. Wnioski Autorzy opracowania skupili się na porównaniu klasyfikacji diagnostycznej, podłoża psychologicznego, przedmiocie zainteresowania seksualnego, współwystępowaniu, wybranych charakterystykach psycholo-gicznych oraz postrzeganiu społecznym infantylizmu parafilicznego (oraz pojęć pokrewnych) i pedofilii/zaburzenia pedofilnego. Jest możliwe, że infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) i zaburzenie pedofilne/pedofilia są odmiennymi parafiliami, które nie pozostają ze sobą w związku, cechują się odmiennymi przedmiotami zainteresowania seksualnego i wydają się wiązać z innymi charakterystykami psychologicznymi, przy czym należy zaznaczyć, że nie wyklucza się związku pomiędzy nimi. Możliwe, że wiarygodny wniosek odnośnie różnic i podobieństw pomiędzy infantylizmemparafilicznym (oraz pojęciami pokrewnymi) a zaburzeniem pedofilnym/pedofilią będzie dopiero możliwy do sformułowania w wyniku przedstawienia rzetelnych badań empirycznych. 47

9 Wojciech Oronowicz, Adam Siwiak 6. Ograniczenia metodologiczne Opracowanie nie jest rozstrzygające, jest jedynie wstępnym nakreśleniem problemu, który powinien doczekać się badań empirycznych. Niniejszy artykuł posiada szereg ograniczeń, które należy wziąć pod uwagę. Największą wadą przeglądu jest brak możliwości zaprezentowania danych empirycznych porównujących reprezentatywną grupę infantylistów parafilicznych i pedofilów. Łączenie pojęć (infantylizm parafiliczny, autonepiofilia, ABDL, ageplay, infantylny/dziecięcy obraz własnego Ja w masochistycznej gynofilii, Zespół Dorosłego Dziecka) w celu opisania i przedstawienia jednego zjawiska może nie być uzasadnione. Powyższe pojęcia występują w literaturze naukowej w różnych kontekstach, wiążą się z różnymi podejściami (poznawczym, psychoanalitycznym, psychiatrycznym), a same publikacje naukowe posiadają różny charakter (ilościowy, jakościowy). Integracja tych danych na potrzeby niniejszego opracowania jest zadaniem niezwykle trudnym oraz obarczonym znacznym ryzykiem błędu. W niniejszej pracy większą uwagę w porównaniu do pedofilii/ zaburzenia pedofilnego poświęcono prezentacji infantylizmu parafilicznego oraz pojęć pokrewnych ze względu na zdecydowanie mniejsze zaznajomienie środowiska naukowego z tym terminem. Do tej pory przeprowadzono tylko jedno wiarygodne badanie empiryczne prezentujące internetową grupę ABDL. Z tego powodu prezentacja charakterystyk psychologicznych tej grupy jest znacznie ograniczona w porównaniu z danymi dotyczącymi pedofilów. Należy dodatkowo podkreślić, że samo występowanie różnic w charakterystykach psychologicznych nie uprawnia do definitywnego wykazania rozdzielności tych grup. Literatura 1. AmericanPsychiatricAssociation, Diagnostic and statisticalmanual of mentaldisorders (5th ed.), Washington, DC: Author (2013) 2. Marcinek P., Kapała A., Pedofilia w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym, Seksuologia Polska, 10 (2012), s Jahnke S., Imhoff R., Hoyer J., Stigmatization of people with pedophilia: twocomparativesurveys,archives of SexualBehavior, 44 (2014), s Hawkinson K., Zamboni B. D., Adult baby/diaperlovers: anexploratorystudy of an online communitysample, Archives of SexualBehavior, 43 (2014), s Money J., Lovemaps, New York: PrometheusBooks and IrvingtonPublishers (1986) 6. Corsini R., The Dictionary of Psychology, New York: Routledge (2002) 7. Lewis A., Ageplay: anadultsonlygame,counselling Australia, 11 (2011), s

10 Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia 8. Freund K., Blanchard R., Erotic target locationerrors in male gender dysphorics, paedophiles, and fetishists, The British Journal of Psychiatry: The Journal of Mental Science, 162 (1993), s Pate J. E., Gabbard G. O., Adult baby syndrome, American Journal of Psychiatry, 160 (2003), s Evcimen H., Gratz S., Adult Baby Syndrome, Archives of SexualBehavior, 35 (2006), s Dickey R., Commentary on Adult Baby Syndrome by Evcimen and Gratz, Archives of SexualBehavior, 36 (2007), s Lehne G. K., Money J., Multiplex versus multipletaxonomy of paraphilia: Case example, SexualAbuse: A Journal of Research and Treatment., 15 (2003), s Holmes S. T., Holmes R. M., Sex crimes: patterns and behavior, Thousand Oaks: Sage Publications (2008) Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) a pedofilia Infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) oraz pedofilia mogą być postrzegane jako tożsame ze sobą. Celem pracy jest przedstawienie różnic między tymi pojęciami. Umiejętność trafnego rozróżniania pomiędzy nimi jest ważna ze względu na konsekwencje diagnozy parafilii. Porównano klasyfikację diagnostyczną, podłoże psychologiczne, przedmiot zainteresowania seksualnego, współwystępowanie, wybrane charakterystyki psychologiczne oraz postrzeganie społeczne wspomnianych zjawisk. Wyciągnięto wniosek, że infantylizm parafiliczny (oraz pojęcia pokrewne) oraz pedofilia są odmiennymi zjawiskami. Opracowanie posiada charakter wstępny, nie jest rozstrzygające. Niezbędne są badania o charakterze empirycznym. Paraphilic infantilism andotherrelatedterms and pedophilia Paraphilic infantilism and other related terms and pedophilia may be perceived as tantamount. The aim of this study is to show differences between paraphilic infantilism and other relatedt erms and pedophilia. The ability to differentiate them is important due to the consequences of the diagnosis. We compared the diagnostic classification, psychological backgroud, sexual interest object, coexistence and selected characteristics of the psychological and social perception of the sephenomena. We concluded that paraphilic infantilism and other related terms and pedophilia differ from each other. Articleit is not determinative. Further empirical research is needed. 49

Zaburzenia parafiliczne a parafilie różnicowanie

Zaburzenia parafiliczne a parafilie różnicowanie II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA SEKSUOLOGICZNA, R. Zaburzenia parafiliczne a parafilie różnicowanie WOJCIECH ORONOWICZ INSTYTUT PSYCHOLOGII, UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI Plan warsztatu 1. Parafilie -

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia identyfikacji, roli i psychoorientacji płciowej

Zaburzenia identyfikacji, roli i psychoorientacji płciowej Zaburzenia identyfikacji, roli i psychoorientacji płciowej Prof. dr hab. med. Krzysztof Kula Katedra Andrologii i Endokrynologii Płodności Uniwersytet Medyczny w Łodzi BIOLOGIA PŁEĆ GENETYCZNA PŁEĆ GONADALNA

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 6 do Uchwały nr 18/2012/2013 Senatu Akademickiego Ignatianum dnia 21 maja 2013 r.

Załącznik nr 6 do Uchwały nr 18/2012/2013 Senatu Akademickiego Ignatianum dnia 21 maja 2013 r. Specjalności w ramach studiów na kierunku psychologia studia jednolite magisterskie Program kształcenia przewiduje dwie specjalności do wyboru przez studentów począwszy od 6 semestru (3 roku studiów).

Bardziej szczegółowo

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2013/2014 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI

PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście

Bardziej szczegółowo

Kontrola poznawcza a zaburzenie pedofilne.

Kontrola poznawcza a zaburzenie pedofilne. KONFERENCJA NAUKOWA BRAINSTORM WARSZAWA, R. Kontrola poznawcza a zaburzenie pedofilne. Czy deficyty w obszarze kory przedczołowej wia zȧ sie z wykorzystywaniem seksualnym dzieci? WOJCIECH ORONOWICZ INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii,

SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Wybrane aspekty terapii zaburzeń seksualnych./ Moduł 109..: Psychologia miłości. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Selected aspects

Bardziej szczegółowo

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2010/2011 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów... 11. CZĘŚĆ PIERWSZA Elementy psychologii ogólnej dla sędziów i prokuratorów

Spis treści. Wykaz skrótów... 11. CZĘŚĆ PIERWSZA Elementy psychologii ogólnej dla sędziów i prokuratorów Wykaz skrótów................................................. 11 Wstęp.......................................................... 13 CZĘŚĆ PIERWSZA Elementy psychologii ogólnej dla sędziów i prokuratorów

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1 Załącznik nr 1 do Uchwały nr 164 A/09 Senatu WUM z dnia 30 listopada 2009 r. PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1 I. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE ZAKRES WIEDZY TEORETYCZNEJ 1.

Bardziej szczegółowo

ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO

ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO Załącznik nr 1 ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO I Program szkolenia w zakresie podstawowych umiejętności udzielania profesjonalnej pomocy psychologicznej obejmuje: 1) Trening interpersonalny

Bardziej szczegółowo

Metodologia badań psychologicznych

Metodologia badań psychologicznych Metodologia badań psychologicznych Lucyna Golińska SPOŁECZNA AKADEMIA NAUK Psychologia jako nauka empiryczna Wprowadzenie pojęć Wykład 5 Cele badań naukowych 1. Opis- (funkcja deskryptywna) procedura definiowania

Bardziej szczegółowo

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Zajęcia terenowe - kontakt ze sprawcą przemocy domowej. Moduł 106: Diagnoza i terapia osób, które doznały interpersonalnej traumy w dzieciństwie

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia na egzamin dyplomowy obowiązujące studentów kończących studia w roku akad. 2016/2017 Kierunek psychologia studia jednolite magisterskie

Zagadnienia na egzamin dyplomowy obowiązujące studentów kończących studia w roku akad. 2016/2017 Kierunek psychologia studia jednolite magisterskie 1 Rozwód jako przeżycie 01 Potrafi opisać psychologiczne konsekwencje Psychologiczne problemy rodzin traumatyczne rozwodu dla małżonków oraz osób z ich rozwodzących się najbliższego otoczenia społecznego.

Bardziej szczegółowo

LGBT- wprowadzenie.

LGBT- wprowadzenie. LGBT- wprowadzenie www.magdalenalabedz.pl L- LESBIJKI kobiety homoseksualne kobiety, które kochają kobiety G- GEJE mężczyźni homoseksualni mężczyźni, których pociągają mężczyźni B- biseksualne kobiety

Bardziej szczegółowo

Depresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień

Depresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości Zaburzenia osobowości U dzieci i młodzieży nie rozpoznajemy zaburzeń osobowości, a jedynie nieprawidłowy rozwój osobowości. Zaburzenia osobowości: Zaburzenia osobowości definiujemy jako głęboko utrwalone

Bardziej szczegółowo

Dostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent :

Dostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent : CARE BROK sp. z o.o Szkoła Specjalistów Psychoterapii Uzależnień i Instruktorów Terapii Uzależnień O7-306 Brok ul. Warszawska 25 tel.: 793 607 437 lub 603 801 442 mail.: care@brok.edu.pl www.brok.edu.pl

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. Zna reguły uruchamiania niespecyficznych i specyficznych oddziaływań leczących.

WIEDZA. Zna reguły uruchamiania niespecyficznych i specyficznych oddziaływań leczących. Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Podstawy Psychoterapii Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty

Bardziej szczegółowo

Seksuologia Kliniczna 2014/15 - edycja SK9 Semestr I/II Zjazd 1: październik 2014r.

Seksuologia Kliniczna 2014/15 - edycja SK9 Semestr I/II Zjazd 1: październik 2014r. Seksuologia Kliniczna 2014/15 - edycja SK9 Semestr I/II Zjazd 1: 25 26 październik 2014r. S 308 11.00-11.30 11.30 13.00 13.15-14.45 15.00 16.30 16.45 18.15 Otwarcie studiów Pojęcie płci, płeć biologiczna,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE

PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM

STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia

Bardziej szczegółowo

Sytuacja kobiet na polskim rynku pracy współczesność i wyzwania przyszłości

Sytuacja kobiet na polskim rynku pracy współczesność i wyzwania przyszłości Sytuacja kobiet na polskim rynku pracy współczesność i wyzwania przyszłości dr Anna Jawor-Joniewicz Jasionka, 20 września 2012 r. Podstawowe pojęcia Płeć Biologiczna (ang. sex) Kulturowa (ang. gender)

Bardziej szczegółowo

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU. Instytut Psychologii/Uniwersytet Medyczny, Katedra i Klinika Psychiatrii 4. Kod przedmiotu/modułu

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU. Instytut Psychologii/Uniwersytet Medyczny, Katedra i Klinika Psychiatrii 4. Kod przedmiotu/modułu 1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychopatologia - aspekt medyczny 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychopathology - medical perspective 3. Jednostka prowadząca przedmiot

Bardziej szczegółowo

Aby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii.

Aby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii. Autyzm a zespół Aspergera Aby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii. Dzieci z zaburzeniami rozwoju pojawiały się już w bardzo dawnych czasach, za

Bardziej szczegółowo

Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny

Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE. RZESZÓW, 10.12.2015 R. Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny WOJCIECH ORONOWICZ INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska

Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie co będzie b w życiu dorosłym Iwona A. Trzebiatowska Schizofrenia Brak możliwości rozpoznanie poniżej 6 rż Wcześniejsze zachorowania u chłopców Udział czynnika organicznego

Bardziej szczegółowo

Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej

Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Zakończenie Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Do problemu głównego zostały sformułowane następujące problemy szczegółowe, które przedstawię poniżej.

Bardziej szczegółowo

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ul. Dr. Józefa Rostka 16 41-902 Bytom tel; 032 2819405, 032 2819406

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ul. Dr. Józefa Rostka 16 41-902 Bytom tel; 032 2819405, 032 2819406 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ul. Dr. Józefa Rostka 16 41-902 Bytom tel; 032 2819405, 032 2819406 mgr Zuzanna Krząkała- psycholog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bytomiu Uzależnienie od gier

Bardziej szczegółowo

OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA NA STUDIACH LICENCJACKICH KIERUNEK PSYCHOLOGIA W I E D Z A

OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA NA STUDIACH LICENCJACKICH KIERUNEK PSYCHOLOGIA W I E D Z A OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA NA STUDIACH LICENCJACKICH KIERUNEK PSYCHOLOGIA W I E D Z A KP_W01 KP_ W02 KP_W03 KP_W04 KP_W05 KP_ W06 KP_ W07 KP_ W08 KP_W09 KP_ W10 KP_ W11 Ma podstawową wiedzę o

Bardziej szczegółowo

Narzędzie pracy socjalnej nr 16 Wywiad z osobą współuzależnioną 1 Przeznaczenie narzędzia:

Narzędzie pracy socjalnej nr 16 Wywiad z osobą współuzależnioną 1 Przeznaczenie narzędzia: Narzędzie pracy socjalnej nr 16 Wywiad z osobą współuzależnioną 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Jednostka dydaktyczna 1: Analiza problemów psycho-społecznych

Jednostka dydaktyczna 1: Analiza problemów psycho-społecznych Jednostka dydaktyczna 1: Analiza problemów psycho-społecznych W tej jednostce dydaktycznej poznasz najbardziej powszechne problemy osób z nabytą niepełnosprawnością i ich rodzin. Nie znajdziesz tutaj rozwiązań,

Bardziej szczegółowo

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE. Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE. Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow Upośledzenie umysłowe Obniżenie sprawności umysłowej powstałe w okresie rozwojowym. Stan charakteryzujący się istotnie niższą od przeciętnej ogólną

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. Ewa Malinowska mgr Emilia Garncarek mgr Krystyna Dzwonkowska-Godula. Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki

Prof. dr hab. Ewa Malinowska mgr Emilia Garncarek mgr Krystyna Dzwonkowska-Godula. Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki Prof. dr hab. Ewa Malinowska mgr Emilia Garncarek mgr Krystyna Dzwonkowska-Godula Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki Kapitał ludzki kobiet i mężczyzn wybrane aspekty: Zdrowie Wygląd Kapitał społeczny

Bardziej szczegółowo

UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU

UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU Dystymia ICD 10 niejednoznaczność terminu, grupa zaburzeń (obejmuje nerwicę depresyjną, depresyjne zaburzenie osobowości, depresję nerwicową, depresję lękową przewlekłą) Dystymia

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PSYCHOLOGIA STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PSYCHOLOGIA STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PSYCHOLOGIA STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów psychologia należy do obszaru kształcenia nauki społeczne.

Bardziej szczegółowo

Szkolny Ośrodek Psychoterapii

Szkolny Ośrodek Psychoterapii Szkolny Ośrodek Psychoterapii Kiedy zgłosić się na psychoterapię? Gdy czujesz, że wszystko idzie nie tak jak chcesz i nie potrafisz tego zmienić. Podstawowym wskaźnikiem tego, że powinniśmy rozważyć psychoterapię

Bardziej szczegółowo

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Bartosz Satysfakcja. Test przeprowadzony za pośrednictwem 1 października 2018

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Bartosz Satysfakcja. Test przeprowadzony za pośrednictwem   1 października 2018 Bartosz Satysfakcja Test przeprowadzony za pośrednictwem https://satysfakcjazpracy.pl 1 października 2018 INFORMACJE POUFNE Wprowadzenie Celem serwisu jest umożliwienie osobom zainteresowanym w oszacowaniu

Bardziej szczegółowo

BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY

BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Zbieranie wywiadu psychiatrycznego Ocena osobowości pacjenta Badanie

Bardziej szczegółowo

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno

Bardziej szczegółowo

Problemy pielęgnacyjne w zespole depresyjnym wieku podeszłego

Problemy pielęgnacyjne w zespole depresyjnym wieku podeszłego Problemy pielęgnacyjne w zespole depresyjnym wieku podeszłego mgr Katarzyna Sachryn specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego Wojewódzki Zespół Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie Problemy

Bardziej szczegółowo

Psychologia WF-PS. Studia drugiego stopnia Profil ogólnoakademicki Studia stacjonarne, niestacjonarne Magister

Psychologia WF-PS. Studia drugiego stopnia Profil ogólnoakademicki Studia stacjonarne, niestacjonarne Magister Załącznik nr 4 do Uchwały nr 34/2012 Senatu UKSW z dnia 26 kwietnia 2012 r. 1. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku psychologia dla jednolitych studiów

Bardziej szczegółowo

dr hab. Mieczysław Ciosek, prof. UG, kierownik Zakładu Psychologii Penitencjarnej i Resocjalizacji Instytutu Psychologii UG:

dr hab. Mieczysław Ciosek, prof. UG, kierownik Zakładu Psychologii Penitencjarnej i Resocjalizacji Instytutu Psychologii UG: Niedostosowanie społeczne nieletnich. Działania, zmiana, efektywność. Justyna Siemionow Publikacja powstała na podstawie praktycznych doświadczeń autorki, która pracuje z młodzieżą niedostosowaną społecznie

Bardziej szczegółowo

Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny

Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny

Bardziej szczegółowo

wzrasta drażliwość. Takie objawy nie mieszczą się w ramach klasyfikacji dotyczącej depresji. W związku z tym zdarza się, że u dzieci cierpiących na

wzrasta drażliwość. Takie objawy nie mieszczą się w ramach klasyfikacji dotyczącej depresji. W związku z tym zdarza się, że u dzieci cierpiących na Hasło tegorocznych Światowych Dni Zdrowia obchodzonych 7 kwietnia brzmi: Depresja - porozmawiajmy o niej. Specjaliści pracujący w naszej szkole zachęcają wszystkich rodziców do pogłębienia wiedzy na temat

Bardziej szczegółowo

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski

Bardziej szczegółowo

RELACJA Z KONFERENCJI NAUKOWEJ. Kastracja chemiczna a prawa człowieka ocena proponowanej kary dla przestępców seksualnych

RELACJA Z KONFERENCJI NAUKOWEJ. Kastracja chemiczna a prawa człowieka ocena proponowanej kary dla przestępców seksualnych RELACJA Z KONFERENCJI NAUKOWEJ Kastracja chemiczna a prawa człowieka ocena proponowanej kary dla przestępców seksualnych 1 TERMIN 23.02.2011 MIEJSCE Uniwersytet Warszawski, Sala im. J. Brudzińskiego w

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychiatria w pytaniach i odpowiedziach. 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek

Bardziej szczegółowo

Seksualność człowieka z perspektywy psychologii pozytywnej

Seksualność człowieka z perspektywy psychologii pozytywnej II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO- DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM KRAKÓW, 07.05.2016 R. Seksualność człowieka z perspektywy psychologii pozytywnej BARBARA

Bardziej szczegółowo

Szpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS.

Szpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS. Szpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS. Testy (niekompletne) zostały wysłane dopiero do sądu karnego Legionowo

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2011/2012

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2011/2012 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Pedagogiczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 011/01 Kierunek studiów: Pedagogika Profil: Ogólnoakademicki

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 20 listopada 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA

Bardziej szczegółowo

Nawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii

Nawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 11 marca 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr 14/2012 Kod PNS modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Nazwa modułu I nforma cje ogólne Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne

Bardziej szczegółowo

II. EFEKTY KSZTAŁCENIA dla kierunku studiów optometria Studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki

II. EFEKTY KSZTAŁCENIA dla kierunku studiów optometria Studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Załącznik do uchwały nr 80/2014 r. z dnia 28.05.2014r. II. EFEKTY KSZTAŁCENIA dla kierunku studiów optometria Studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki II.1. Tabela odniesień efektów kierunkowych

Bardziej szczegółowo

Katedra Kryminologii i Nauk o Bezpieczeństwie Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii. Szczególne rodzaje przestępczości

Katedra Kryminologii i Nauk o Bezpieczeństwie Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii. Szczególne rodzaje przestępczości Szczególne rodzaje przestępczości Przestępczość z użyciem przemocyz użyciem przemocy Przestępczość z użyciem przemocy. W definicjach przemocy, które znaleźć możemy w literaturze przedmiotu zwracano uwagę

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze

Bardziej szczegółowo

Projekt OCZAMI DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH zrealizowano przy wsparciu finansowym ze środków PFRON będących w dyspozycji Województwa Małopolskiego

Projekt OCZAMI DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH zrealizowano przy wsparciu finansowym ze środków PFRON będących w dyspozycji Województwa Małopolskiego FUNDACJA NA RZECZ OSÓB POTRZEBUJĄCYCH ZAPAŁKA Raport z ewaluacji projektu OCZAMI DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH realizowanego przy wsparciu finansowym ze środków PFRON będących w dyspozycji Województwa Małopolskiego.

Bardziej szczegółowo

13. Interpretacja wyników testowych

13. Interpretacja wyników testowych 13. Interpretacja wyników testowych q testowanie a diagnozowanie psychologiczne q interpretacja wyników testu q interpretacja kliniczna a statystyczna q interpretacja ukierunkowana na kryteria lub normy

Bardziej szczegółowo

Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych

Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych AKUPUNKTURA TRUDNOŚCI W PROJEKTOWANIU BADAŃ KLINICZNYCH Bartosz Chmielnicki słowa kluczowe: Akupunktura, metodologia, medycyna oparta na faktach,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Podstawy komunikacji z pacjentem 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek

Bardziej szczegółowo

PSYCHOLOGIA ZDROWIA - STUDIA JEDNOLITE MAGISTERSKIE

PSYCHOLOGIA ZDROWIA - STUDIA JEDNOLITE MAGISTERSKIE efekty kształcenia dla kierunku PSYCHOLOGIA ZDROWIA - STUDIA JEDNOLITE MAGISTERSKIE od roku akademickiego 2017/2018 Obszar kształcenia: 1) z zakresu nauk medycznych, nauk o zdrowiu, nauk o kulturze fizycznej

Bardziej szczegółowo

Metody jakościowe i ilościowe w badaniach nad (nie)podejmowaniem ról rodzicielskich Monika Mynarska

Metody jakościowe i ilościowe w badaniach nad (nie)podejmowaniem ról rodzicielskich Monika Mynarska Metody jakościowe i ilościowe w badaniach nad (nie)podejmowaniem ról rodzicielskich Monika Mynarska Instytut Psychologii Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Metodologia mieszana dotyczy

Bardziej szczegółowo

Dzieci też przeżywają żałobę. Jak wspierać rodzinę po stracie? Milena Pacuda Anna Sokołowska

Dzieci też przeżywają żałobę. Jak wspierać rodzinę po stracie? Milena Pacuda Anna Sokołowska Dzieci też przeżywają żałobę. Jak wspierać rodzinę po stracie? Milena Pacuda Anna Sokołowska Podstawy teoretyczne Jak kształtuje się pojęcie śmierci u dzieci? Dzieci w wieku do 4 lat: do 2 roku życia poczucie

Bardziej szczegółowo

Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki

Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki Plan Co to jest psychologia Cele psychologii Nauki powiązane z psychologią Czym zajmuje się psychologia (psycholog) Psychologia jako nauka - problemy etyczne

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii Kod przedmiotu/ modułu* Wydział

Bardziej szczegółowo

Program studiów podyplomowych

Program studiów podyplomowych Cel studiów podyplomowych: Program studiów podyplomowych Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych Wydział prowadzący studia podyplomowe: Wydział Nauk o Zdrowiu Nazwa studiów podyplomowych: Studia podyplomowe

Bardziej szczegółowo

Terminologia, definicje, ujęcia.

Terminologia, definicje, ujęcia. Terminologia, definicje, ujęcia. społeczno-kulturowa tożsamość płci płeć kulturowa Tworzony przez społeczeństwo i kulturę zespół cech i zachowań, ról płciowych i stereotypów przypisywanych kobietom i mężczyznom,

Bardziej szczegółowo

Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO

Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO SAMOTNE OJCOSTWO Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2006 Copyright by Anna Dudak Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006 Recenzent: prof. zw. dr hab. Józef Styk Redakcja

Bardziej szczegółowo

(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu)

(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu) Iwona Jończyk (imię i nazwisko nauczyciela) Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej (przedmiot) 2407MR i GŻ 1997.08.18 (numer programu) Klasa IV TŻa, IV TŻb Lp. Cele kształcenia i wychowania Treści

Bardziej szczegółowo

1. Czy uważasz się za osobę tolerancyjną?

1. Czy uważasz się za osobę tolerancyjną? Czy z tolerancją nam po drodze? Ankietę przeprowadzono w związku z Tygodniem Tolerancji obchodzonym 13-17 listopada 2017 r. w I Liceum Ogólnokształcącym im. Obrońców Westerplatte w Mrągowie. W badaniu

Bardziej szczegółowo

PLAN PRACY PSYCHOLOGA SZKOLNEGO ROK SZKOLNY 2014/2015

PLAN PRACY PSYCHOLOGA SZKOLNEGO ROK SZKOLNY 2014/2015 PLAN PRACY PSYCHOLOGA SZKOLNEGO ROK SZKOLNY 2014/2015 L.P. ZADANIA DO REALIZACJI CEL TERMIN I. Prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKATzBADAŃ. Poczucie wpływu na sprawy publiczne NR 95/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Poczucie wpływu na sprawy publiczne NR 95/2017 ISSN KOMUNKATzBADAŃ NR 95/2017 SSN 2353-5822 Poczucie wpływu na sprawy publiczne Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz danych

Bardziej szczegółowo

DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn

DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)

Bardziej szczegółowo

SATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE

SATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE Anna Kasprzyk Mariusz Giemza Katedra Zarządzania Jakością Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie SATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Oferta szkoleń. Komisje ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. lat na rynku. 100% pytanych Klientów poleca nasze usługi

Oferta szkoleń. Komisje ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. lat na rynku. 100% pytanych Klientów poleca nasze usługi 9+ lat na rynku 100% pytanych Klientów poleca nasze usługi 6000+ godzin przeprowadzonych szkoleń oraz warsztatów Oferta szkoleń Komisje ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 150+ Instytucji skorzystało

Bardziej szczegółowo

Wybierz zdrowie i wolność

Wybierz zdrowie i wolność O przedsięwzięciu Program profilaktyki uzależnień Wybierz zdrowie i wolność Niniejszy program stanowi wypadkową zdobytej na szkoleniach wiedzy i doświadczeń własnych autorki, które przyniosło kilkanaście

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE

CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (POZIOM 6) PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Objaśnienie oznaczeń: P6S kod składnika opisu kwalifikacji

Bardziej szczegółowo

Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11):

Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11): Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11): 1.W trakcie egzaminu magisterskiego student otrzymuje trzy pytania główne: a. Recenzent

Bardziej szczegółowo

1. ZAŁOŻENIA 2. OSOBY UCZESTNICZĄCE W SZKOLENIU

1. ZAŁOŻENIA 2. OSOBY UCZESTNICZĄCE W SZKOLENIU Wytyczne do prowadzenia szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie (na lata 2012-2013) (na podstawie art.8, pkt 5 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie) 1. ZAŁOŻENIA Przepisy ustawy

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Dz.U. z 2013 poz. 1273 Brzmienie od 31 października 2013 Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia

Bardziej szczegółowo

Psychologia - opis przedmiotu

Psychologia - opis przedmiotu Psychologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Psychologia Kod przedmiotu 14.4-WP-PielP-CHOL-Sk-S14_pNadGenUY423 Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Pielęgniarstwo Profil

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego

Załącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil oraz rodzaj komórki

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU. Instytut Psychologii, Katedra Psychologii Klinicznej Kierunek. Mgr Ewa Wyrzykowska

OPIS PRZEDMIOTU. Instytut Psychologii, Katedra Psychologii Klinicznej Kierunek. Mgr Ewa Wyrzykowska OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Psychologia kliniczna dorosłego Wydział Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut/Katedra Instytut Psychologii, Katedra Psychologii Klinicznej Kierunek psychologia

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Problemy psychiatryczne w pytaniach i odpowiedziach 2. NAZWA JEDNOSTKI

Bardziej szczegółowo

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl

Bardziej szczegółowo

Obiektywizm i skrupulatność diagnozy sądowo - psychologicznej w sprawach rodzinnych Kontrowersje wokół RODK

Obiektywizm i skrupulatność diagnozy sądowo - psychologicznej w sprawach rodzinnych Kontrowersje wokół RODK III ogólnopolska konferencja naukowa poświęcona problematyce diagnozy psychologicznej Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej w Warszawie 22-23 listopada 2013r Obiektywizm i skrupulatność diagnozy sądowo

Bardziej szczegółowo

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Jan Kowalski. Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Jan Kowalski. Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015 Jan Kowalski Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015 INFORMACJE POUFNE Wprowadzenie Celem serwisu jest umożliwienie osobom zainteresowanym lub martwiącym się oszacowania

Bardziej szczegółowo

Sylabus na rok 2014/2015

Sylabus na rok 2014/2015 Sylabus na rok 204/205 () Nazwa przedmiotu Psychologia (2) Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Medyczny przedmiot (3) Kod przedmiotu (4) Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Położnictwo

Bardziej szczegółowo

Mutyzm wybiórczy w codzienności

Mutyzm wybiórczy w codzienności Mutyzm wybiórczy w codzienności Magdalena Mordzak Mutyzm wybiórczy w codzienności 2019 Copyright Magdalena Mordzak 2019 (mutyzm2019@gmail.com) REDAKCJA I KOREKTA Magdalena Rzadkowolska RYSUNEK NA OKŁADCE

Bardziej szczegółowo

CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?

CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń

Bardziej szczegółowo

P L A N S T U D I Ó W NIE S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018

P L A N S T U D I Ó W NIE S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018 P L A N S T U D I Ó W NIE S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia 21.03.2017 r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018 WYDZIAŁ PEDAGOGIKI, PSYCHOLOGII I SOCJOLOGII Nazwa kierunku

Bardziej szczegółowo

Medyczne przyczyny chwiejności emocjonalnej

Medyczne przyczyny chwiejności emocjonalnej Medyczne przyczyny chwiejności emocjonalnej Małgorzata Dąbrowska-Kaczorek Lekarz specjalizujący się w psychiatrii i psychoterapii pozn-behehawioralnej Centrum Diagnozy i Terapii ADHD Zaburzenia psychiczne

Bardziej szczegółowo

Kryzys w wartościowaniu i relacje rodzinne w świetle badań podopiecznych schroniska dla nieletnich i uczniów liceum

Kryzys w wartościowaniu i relacje rodzinne w świetle badań podopiecznych schroniska dla nieletnich i uczniów liceum Kryzys w wartościowaniu i relacje rodzinne w świetle badań podopiecznych schroniska dla nieletnich i uczniów liceum Wartości, które człowiek ceni, wybiera i realizuje, pozostają w istotnym związku z rozwojem

Bardziej szczegółowo

Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży. Elbląg, 27.10.2007

Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży. Elbląg, 27.10.2007 Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży Elbląg, 27.10.2007 . Rodzice są dla dziecka najbliższymi osobami. To oni powołują je na świat i mają dbać o zapewnienie mu

Bardziej szczegółowo

P L A N S T U D I Ó W S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018

P L A N S T U D I Ó W S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018 P L A N S T U D I Ó W S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia 21.03.2017 r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018 WYDZIAŁ PEDAGOGIKI, PSYCHOLOGII I SOCJOLOGII Nazwa kierunku studiów:

Bardziej szczegółowo

SEKSUOLOGIA, PSYCHOTERAPIA I RELAKSACJA

SEKSUOLOGIA, PSYCHOTERAPIA I RELAKSACJA SEKSUOLOGIA, PSYCHOTERAPIA I RELAKSACJA 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia: II Wydział Lekarski z Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim oraz Oddziałem Fizjoterapii Studia medyczne, jednolite,

Bardziej szczegółowo