Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki

Transkrypt

1 Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki

2 Plan Co to jest psychologia Cele psychologii Nauki powiązane z psychologią Czym zajmuje się psychologia (psycholog) Psychologia jako nauka - problemy etyczne postępowania psychologa - badacza

3 Co oznacza pojęcie psychologia? Słowo psychologia pochodzi od gr. słowa psyche (dusza) oraz logos (słowo, myśl, rozumowanie)

4 Psychologia jest nauką o człowieku, umożliwiającą rozumienie ludzkiego zachowania

5 Nauki, z których czerpie psychologia Filozofia, socjologia, antropologia, biologia Psychologia zaliczana jest do nauk społecznych

6 Cele psychologii Cel podstawowy: rozumienie ludzkiego zachowania Cele szczegółowe: opisywanie, wyjaśnianie, przewidywanie, kierowanie, rozwiązywanie ludzkich problemów

7 Czym zajmuje się psychologia jako nauka? Psychologia teoretyczna (akademicka) procesy poznawcze (ps. poznawcza) mowa i jej powiązania z innymi procesami poznawczymi (psycholingwistyka) rozwój i zmiany mechanizmów psychicznych (ps. rozwoju człowieka)

8 emocje i motywacja (ps. emocji i motywacji) stałe cechy psychiczne (ps. różnic indywidualnych, ps. osobowości) postrzeganie osób i psychiczne aspekty interakcji między ludźmi (ps. społeczna, ps. stosunków międzyludzkich) zaburzenia osobowości (patopsychologia)

9 Psychologia stosowana: zaburzenia procesów psychicznych (psychopatologia), ich diagnozowanie i leczenie (ps. kliniczna) psychiczne uwarunkowania chorób somatycznych, promocja zdrowia (psychologia zdrowia) stres i radzenie sobie (ps. stresu) diagnoza i rehabilitacja osób z uszkodzeniami centr. układu nerwowego (neuropsychologia)

10 korygowanie zaburzeń i relacji społecznych, w tym w związkach partnerskich, rodzinie (psychoterapia, ps. małżeństwa, ps. rodziny) problemy szkolno-wychowawcze (ps. wychowawcza) organizacje/przedsiębiorstwa (ps. pracy) zachowania ekonomiczne (ps. ekonomiczna) niedostosowanie społeczne, wymiar sprawiedliwości (ps. resocjalizacji, ps. sądowa) sport (ps. sportu) religia (ps. religii) uzależnienia (ps. uzależnień)

11 Wykonywanie zawodu psychologa 1. Prowadzenie badań naukowych w dziedzinie psychologii lub działalności dydaktycznej w tym zakresie

12 2. Świadczenie usług psychologicznych, w szczególności: diagnozy psychologicznej opiniowania orzekania udzielania pomocy psychologicznej psychoterapii

13 Psychologia jako nauka Aby można było mówić, że ktoś uprawia naukę, trzeba poddać ocenie metodę, którą wykorzystuje do zbierania informacji. Taka ocena jest możliwa, kiedy wyniki badań są: sprawdzalne kumulatywne upubliczniane oszczędne

14 Cele badań naukowych w psychologii opis wyjaśnianie przewidywanie sterowanie

15 Badania psychologiczne: metody i plany badawcze eksperymenty testy i kwestionariusze studium przypadku eksperymentalny plan badawczy korelacyjny plan badawczy

16 Eksperyment pozwala odpowiedzieć na pytanie o przyczyny danego zjawiska

17 Testy i kwestionariusze Test służy do zmierzenia właściwości jednostki w określonym czasie i miejscu. Test powinien być: trafny (mierzy, co ma mierzyć) rzetelny (dokładność, z jaką mierzy to, co mierzy) wystandaryzowany (każda badana osoba ma takie same możliwości osiągnięcia w nim dobrych wyników) znormalizowany (stworzenie, przy pomocy narzędzi statystycznych, norm, które pozwolą ocenić jakie wyniki są przeciętne, a jakie niski i wysokie)

18 Kwestionariusz jest podobny do testu, ale w odróżnieniu od niego nie zawiera odpowiedzi dobrych ani złych

19 Studium przypadku Jest badaniem jakościowym, odpowiada na pytanie jak? Jest skoncentrowane na zdobyciu informacji o danej sobie (np. jej historii, relacjach z innymi, sposobach realizacji celów, przekonaniach, umiejętnościach, środowisku, w jakim żyje)

20 Zasady etyczne postępowania psychologa-badacza wyrażenie świadomej zgody prywatność, anonimowość, poufność wyjaśnienie celu i przebiegu badania osoba uczestnicząca w badaniu jest równoprawnym partnerem psychologa prowadzącego badanie

21 Problemy etyczne w badaniach psychologicznych Cel uświęca środki; czy realizacja celu naukowego usprawiedliwia sposób, w jaki psycholog traktuje osoby uczestniczące w badaniu? Naciąganie wyników badań Prawa autorskie, plagiaty Instrukcja maskująca zadawanie bólu, okłamywanie badanych; (eksperyment Ascha, Milgrama, Zimbardo)

22 Podsumowanie Cele psychologii (podstawowy i szczegółowe) Czym zajmuje się psychologia (teoretyczna, stosowana, subdyscypliny psychologii) Na czym polega wykonywanie zawodu psychologa Zasady etyczne psychologa-badacza