Seksualność człowieka z perspektywy psychologii pozytywnej

Transkrypt

1 II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO- DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM KRAKÓW, R. Seksualność człowieka z perspektywy psychologii pozytywnej BARBARA KOSTECKA I WOJCIECH ORONOWICZ INSTYTUT PSYCHOLOGII, UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI

2 Plan referatu 1. Wprowadzenie. 2. Odmienne spojrzenie na seksualność człowieka i problemy z nią związane - elementy psychologii pozytywnej. 3. Zastosowania i ograniczenia perspektywy psychologii pozytywnej do seksualności człowieka. 4. Podsumowanie. 5. Literatura. WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 2 KRAKÓW

3 Wprowadzenie zdjęcie uzyskane dzięki uprzejmości administracji WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 3 KRAKÓW

4 Podkreślenie podmiotowości człowieka. Zdrowie seksualne - stan fizycznego, emocjonalnego, psychicznego i społecznego dobrego samopoczucia związanego z seksualnością (WHO, 2002). Wprowadzenie Wprowadzenie Cel referatu WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 4 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

5 Koncentracja na tym, co patologiczne psychologia pozytywna. Wprowadzenie Wprowadzenie Cel referatu Cele referatu: wybrane zastosowania, obszary aplikacyjne, ograniczenia metodologiczne, obszary deficytowe. WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 5 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

6 Odmienne spojrzenie na seksualność człowieka i problemy z nią związane - elementy psychologii pozytywnej WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 6 KRAKÓW

7 Odmienne spojrzenie na seksualność człowieka i problemy z nią związane - elementy psychologii pozytywnej Dysfunkcja seksualna Dysfunkcja seksualna - złożona interakcja poznania (myśli), zachowania, biologii i relacji międzyludzkich, której efektem jest powstanie zaburzenia funkcji seksualnych (Cysarz, 2012) Psychoterapia Elementy psychologii pozytywnej Parafilie i zaburzenia parafiliczne WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 7 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

8 Odmienne spojrzenie na seksualność człowieka i problemy z nią związane - elementy psychologii pozytywnej Dysfunkcja seksualna Psychoterapia Elementy psychologii pozytywnej Parafilie i zaburzenia parafiliczne Niezbędna jest: restrukturyzacja poznawcza, praca z emocjami. Postawa psychoterapeuty badania sprawców przestępstw seksualnych z 2015 r. (Benestad, Almas, Weingarten). Postawa empatyczna i nieoceniająca. Istotna jest współpraca przy rozwiązywaniu problemów. Wspierana samodzielność - nacisk na podmiotowość. Zaburzenia seksualne, a poczucie własnej wartości i sprawczości (Balon, Segraves, 2009). WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 8 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

9 Odmienne spojrzenie na seksualność człowieka i problemy z nią związane - elementy psychologii pozytywnej Dysfunkcja seksualna Psychoterapia Elementy psychologii pozytywnej Psychologia pozytywna: daje nadzieję (Gulla, Tucholska, 2007), czynnik wspierający. poznawcza restrukturyzacja Parafilie i zaburzenia parafiliczne uświadomienie konfrontacja WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 9 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

10 Odmienne spojrzenie na seksualność człowieka i problemy z nią związane - elementy psychologii pozytywnej Dysfunkcja seksualna Psychoterapia Elementy psychologii pozytywnej Parafilie i zaburzenia parafiliczne Parafilia to podniecenie seksualne wywołane u jednostki w przypadku wystąpienia określonych obiektów lub sytuacji, które nie są przedmiotem normatywnej stymulacji seksualnej (APA, 2013). Zaburzenia parafiliczne zależne od studium przypadku, cierpienie subiektywne (koncentracja na mocnych stronach seksualności, podmiotowość, elastyczność) w doborze zachowań seksualnych), cierpienie innych osób. WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 10 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

11 Zastosowania i ograniczenia perspektywy psychologii pozytywnej do seksualności człowieka WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 11 KRAKÓW

12 Zastosowania i ograniczenia Wprowadzenie Badania nad seksualnością człowieka przez ostatnie dziesięciolecia koncentrują się na patologicznej sferze tych zachowań. Przedmiotem zainteresowania seksuologii w ujęciu psychologii pozytywnej (ang. sex-positive perspective) jest koncentracja na mocnych stronach seksualności danej osoby (Benestad, Almas i Weingarten, 2015). Psychologia kliniczna Psychologia zdrowia Psychologia LGBT Ograniczenia WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 12 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

13 Zastosowania i ograniczenia Wprowadzenie Psychologia kliniczna Psychologia zdrowia Psychologia LGBT Ograniczenia Seksualność człowieka w perspektywie psychologii pozytywnej podkreśla wagę elastyczności w doborze zachowań seksualnych człowieka (Benestad, Almas i Weingarten, 2015). Odwołanie do parafilii patologicznych i niepatologicznych. Istotna rola kontekstu społecznego danego społeczeństwa. Ograniczenia: pokusa odejścia od prowadzenia diagnozy, problem dotyczący zastosowania perspektywy psychologii pozytywnej w stosunku do osób przejawiających parafilie patologiczne. WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 13 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

14 Kluczowe dla seksualności człowieka w podejściu psychologii pozytywnej jest założenie, że zdrowie seksualne jest czymś więcej niż unikaniem niechcianych konsekwencji dla danej osoby(benestad, Almas i Weingarten, 2015). Zastosowania i ograniczenia Wprowadzenie Psychologia kliniczna Psychologia zdrowia Psychologia LGBT Ograniczenia Pozytywne podejście do seksualności zakłada, że jest ona elementem człowieczeństwa, który powinien być zintegrowany z resztą obszarów życia. O seksualność powinno się dbać w równym stopniu, jak o własne zdrowie, komfort i samopoczucie. Nie powinna ona budzić w jednostce poczucia winy i wstydu, nie powinna być źródłem cierpienia lecz radości (Rzeczkowski, 2016). Ograniczenia: sama definicja zdrowia nie jest jednoznaczna, kontekst kulturowy. WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 14 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

15 Zastosowania i ograniczenia Wprowadzenie Psychologia kliniczna Psychologia zdrowia Psychologia LGBT Ograniczenia Seksualność człowieka w perspektywie psychologii pozytywnej zwraca uwagę na rolę identyfikacji z płcią oraz tożsamości seksualnych (Benestad, Almas i Weingarten, 2015). Perspektywa psychologii pozytywnej może rozszerzać Ograniczenia: seksualność człowieka jest niedostatecznie poznana nawet w głównym nurcie badań nad nią zaznacza się wyraźnie brak doniesień, kontrowersje związane z popularnym obraz transseksualisty - nikłe podłoże naukowe i niezgodność z obserwacjami klinicznymi (Bailey i Triea, 2007). WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 15 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

16 Zastosowania i ograniczenia Wprowadzenie Psychologia kliniczna Psychologia zdrowia Psychologia LGBT Ograniczenia Założenia seksualności człowieka w perspektywie psychologii pozytywnej a Evidence-Based Practice in Psychology. Czy perspektywa psychologii pozytywnej w seksualności człowieka jest samodzielnym nurtem, czy też pełni rolę elementów wspierających terapię? Czy społeczeństwo jest gotowe na odmienne spojrzenie na seksualność? Społeczeństwo prezentuje negatywny stosunek do nienormatywnych zachowań seksualnych. Przykład osób angażujących się w crossdressing (przebieranie się w ubrania płci przeciwnej): lata 80 żony mężczyzn wykazujących crossdressing tolerują, ale nie wspierają zachowań mężów (Weinberg i Bullough, 1988), nowsze badania - im później kobiety dowiadują się o angażowaniu się męża w crossdressing, tym gorzej się z tym czują (Reynolds i Caron, 2000); 32% kobiet brało pod uwagę rozwód lub separację z powodu angażowania się męża w crossdressing (Brown, 1994). WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE 16 HUMANISTYCZNYM, KRAKÓW

17 Podsumowanie WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 17 KRAKÓW

18 Podsumowanie 1. Psychologia pozytywna dostarcza nowego modelu, który można wykorzystać do badania seksualności człowieka. 2. Seksualność człowieka w perspektywie psychologii pozytywnej można rozpatrywać m.in. w psychologii klinicznej, zdrowia, czy też LGBT. 3. Niezbędne są dalsze badania empiryczne nad zasadnością wprowadzania w życie postulatów psychologii pozytywnej w dziedzinie seksualności człowieka. WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 18 KRAKÓW

19 Literatura WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 19 KRAKÓW

20 Literatura (1/2) Benestad, E. E. P., Almas, E., & Weingarten, K. (2015). Sex positive waysof perceiving sexual turn-on patterns part I-understanding. International Journal of Narrative Therapy & Community Work, (1), 26. Rzeczkowski, M. (2016). Czy chcesz umieć pracować z seksualnością w pozytywny sposób? (dostęp z: M.J. Bailey, K. Triea, What many transgender activists don't want you to know: and why you should know it anyway, Perspectives in Biology and Medicine 2007, nr 50, s T. Weinberg, V. Bullough, Alienation, self-image, ane the importance of suport groups for the wives of transvestites, Journal of Sex Research 1988, nr 24, s A.L. Reynolds, S.L. Caron, How intimate relationships are impacted when heterosexual men crossdress, Journal of Psychology & Human Sexuality 2000, nr 12, s G.R. Brown, Women in relationships with cross-dressing men: a descriptive study from a nonclinical setting, Archives of Sexual Behavior 1994, nr 23, s WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 20 KRAKÓW

21 Literatura (2/2) Balon, R., Segraves, R.T. (2009). Clinical Manual of Sexual Disorders, APP: London. Gulla, B., Tucholska, K. (2007). Psychologia pozytywna: cele naukowo-badawcze i aplikacyjne oraz sposób ich realizacji, KUL: Lublin. Edwards, W.M., Caleman, E. (2004). Defining Sexual Health: A Descriptive Overview. DOI: /B:ASEB d5 Cysarz, D. (2012). Zaburzenia seksualne a terapia poznawczo-behawioralna. Seksuologia polska: Warszawa. WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 21 KRAKÓW

22 Dziękujemy za uwagę Oronowicz, W., Kostecka, B. (2016, maj). Seksualność człowieka w perspektywie psychologii pozytywnej. Referat zaprezentowany na II Ogólnopolskiej Studencko-Doktoranckiej Konferencji Naukowej Psychologii i Psychoterapii w Paradygmacie Humanistycznym, Kraków. Organizator: Sekcja Psychologii Humanistycznych KNSP UJ. barbara.kostecka@student.uj.edu.pl wojciech.oronowicz@snps.pl WOJCIECH ORONOWICZ I BARBARA KOSTECKA II OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA PSYCHOLOGII I PSYCHOTERAPII W PARADYGMACIE HUMANISTYCZNYM, 22 KRAKÓW