Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna imitująca guz płuca u chorej bez astmy oskrzelowej opis przypadku

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna imitująca guz płuca u chorej bez astmy oskrzelowej opis przypadku"

Transkrypt

1 PRACA KAZUISTYCZNA Urszula Nowicka 1, Elżbieta Wiatr 1, Lilia Jakubowska 2, Małgorzata Polubiec-Kownacka 3 1 III Klinika Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. K. Roszkowski-Śliż 2 Zakład Radiologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie P.o. Kierownika Zakładu: dr I. Bestry 3 Pracownia Endoskopii Kliniki Chirurgii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Kierownik: dr n. med. D. Dziedzic Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna imitująca guz płuca u chorej bez astmy oskrzelowej opis przypadku Allergic bronchopulmonary aspergillosis mimicking lung cancer in patients without bronchial asthma case report Abstract Allergic bronchopulmonary aspergillosis (ABPA) is a pulmonary disorder characterized by hypersensitivity reaction to Aspergillus, mainly Aspergillus fumigatus with variable radiological findings. The prevalence of ABPA is about 1 2% in patients with asthma and 5 15% in patients with cystic fibrosis. Very infrequently the disease is diagnosed in patients without previous bronchial asthma. The case of 45 year old women has been shown, who was admitted to the hospital with suspicious of lung cancer with hilar lymphadenopathy, without asthma. After examinations ABPA has been diagnosed. After treatment clinical, radiological, serological improvement were observed. Key words: allergic bronchopulmonary aspergillosis (ABPA), bronchial asthma, lung cancer Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 80, 1: Streszczenie Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA) jest chorobą płuc, o zmiennym obrazie radiologicznym, wywołaną reakcją nadwrażliwości na antygeny grzybów z rodzaju Aspergillus, najczęściej Aspergillus fumigatus. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna najczęściej występuje u chorych na astmę steroidozależną (1 2% chorych) lub mukowiscydozę (5 15% chorych). Bardzo rzadko chorobę rozpoznaje się u osób bez astmy oskrzelowej. W niniejszej pracy przedstawiono przypadek ABPA u 45-letniej chorej, diagnozowanej wstępnie z powodu podejrzenia raka płuca lewego z poszerzeniem wnęki, u której nigdy nie rozpoznawano astmy oskrzelowej. Po wykonaniu badań rozpoznano ABPA i wdrożono leczenie z poprawą kliniczną, radiologiczną i obniżeniem stężenia immunoglobulin E (IgE). Słowa kluczowe: alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA), astma oskrzelowa, rak płuca Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 80, 1: Wstęp Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA, allergic bronchopulmonary aspergillosis) jest chorobą spowodowaną reakcją nadwrażliwości na antygeny grzybów z rodzaju Aspergillus, najczęściej Aspergillus fumigatus. Po raz pierwszy opisali ją Hinson i wsp. w 1952 roku [1]. Patogeneza choroby jest złożona, z udziałem czynników immunologicznych i genetycznych organizmu go- Adres do korespondencji: dr n. med. Urszula Nowicka, III Klinika Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, ul. Płocka 26, Warszawa, tel.: (22) , faks: (22) , unowicka@poczta.onet.pl Praca wpłynęła do Redakcji: r. Copyright 2012 Via Medica ISSN

2 Pneumonologia i Alergologia Polska 2012, tom 80, nr 1, strony popłuczyn oskrzelowych wykazały zlewny wzrost Aspergillus fumigatus oraz obecność licznych kryształów Charcota-Leydena. Na tym etapie chorą przyjęto do Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie w celu kontynuacji diagnostyki. Przy przyjęciu chora była w dobrym stanie ogólnym, bez kaszlu i innych objawów ze strony układu oddechowego, bez stanów gorączkowych. W ciągu ostatniego miesiąca schudła około 5 kg. W badaniu przedmiotowym osłuchowo stwierdzano obecność trzeszczeń nad przednią ścianą klatki piersiowej w linii środkowo-obojczykowej i pachowej przedniej po lewej stronie. W badaniach morfologii krwi stwierdzano eozynofilię 1, /l (16,4%) oraz znacznie podwyższone stężenie immunoglobulin E (IgE) do 1400 IU/ml. W RTG klatki piersiowej stwierdzano poszerzenie zarysu lewej wnęki z niedodmą języczka (ryc. 2). Wynik badania CT klatki piersiowej uwidocznił proksymalne rozstrzenie oskrzeli w segmencie 3 płata górnego lewego i języczka z zalegającą wydzieliną, powodującą częściową niedodmę języczka oraz drobne guzki wewnątrzzrazikowe odpowiadające zalegającej wydzielinie w drobnych drogach oddechowych, z odczynowo powiększonymi węzłami chłonnymi w śródpiersiu (ryc. 3). W porównaniu z wcześniejszymi badaniami radiologicznymi, na podstawie zmiennego obrazu zmian w płucach wysunięto podejrzenie ABPA. Podczas bronchofiberoskopii stwierdzano intensywne zmiany zapalne z obecnością ropnej wydzieliny i zatkanie korkiem ropnym oskrzela do języczka. Wynik badaspodarza. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna najczęściej występuje u pacjentów z chorobami alergicznymi, w tym na astmę steroidozależną (1 2% chorych) lub mukowiscydozę (5 15% chorych) [2]. Bardzo rzadko chorobę rozpoznaje się u osób bez astmy oskrzelowej w wywiadzie i w związku z tym nie ma danych o częstości występowania choroby w populacji ogólnej [3]. Chorzy zwykle skarżą się na napadową duszność, produktywny kaszel z odkrztuszaniem brunatnych ropnych czopów, rzadziej objawy ogólne, takie jak gorączka, utrata masy ciała, osłabienie. Alergiczną aspergilozę oskrzelowo-płucną charakteryzuje duża zmienność obrazu radiologicznego. Najczęściej obserwuje się obecność niedodmy, zwiewnych nacieków w płucach, proksymalne rozstrzenie oskrzeli i cechy zaczopowania oskrzeli śluzem (mucoid impaction). Poniżej przedstawiono historię choroby osoby dotychczas zdrowej, skierowanej z podejrzeniem guza płuca lewego. Opis przypadku Chora 45-letnia, nigdy niepaląca tytoniu, z wieloletnim wywiadem alergii, nielecząca się długotrwale z powodu żadnych chorób, lekarz laryngolog, została przyjęta do kliniki w grudniu 2009 roku w celu diagnostyki zmiany guzowatej płuca lewego. Od lipca 2009 roku u chorej występował kaszel z odkrztuszaniem śluzowo-ropnej plwociny, bez krwioplucia, duszności, gorączki. Mimo kilkakrotnego leczenia antybiotykami (klarytromycyna, cefuroksym, metronidazol) kaszel po przejściowej poprawie powracał. W listopadzie 2009 roku w badaniu RTG klatki piersiowej stwierdzono częściową niedodmę płata górnego lewego z zaoszczędzeniem języczka, sugerującą obecność guza płuca (ryc. 1). Wykonana wówczas tomografia komputerowa (CT, computed tomography) klatki piersiowej potwierdziła obecność zmian niedodmowych płata górnego lewego. Chora była ambulatoryjnie diagnozowana w ośrodku onkologicznym, gdzie wykonano bronchofiberoskopię, uwidoczniając naciek oskrzela i ostrogi do segmentu 1 2 lewego, wypełnienie oskrzela ropą oraz naciek oskrzela języczka. Badanie histopatologiczne wycinków pobranych z oskrzela górnopłatowego lewego wykazało obecność masywnych zmian zapalnych z masami martwiczymi; w nabłonku metaplastycznym ogniskowo obecne były cechy dysplazji małego stopnia; w badaniu cytologicznym popłuczyn oskrzelowych i w wymazie szczoteczkowym nie stwierdzono obecności komórek nowotworowych. Wyniki badania mikrobiologicznego Rycina 1. Radiogram klatki piersiowej w projekcji PA niedodma płata górnego lewego z zaoszczędzeniem języczka Figure 1. Postero-anterior X-ray of the chest left upper lobe atelectasis sparing lingula 78

3 Urszula Nowicka i wsp., ABPA imitująca guz płuca Rycina 2. Radiogram klatki piersiowej w projekcji PA częściowa regresja zmian w segmentach górnych płata górnego lewego, pojawienie się niedodmy w języczku Figure 2. Postero-anterior X-ray of the chest partial regression of the upper lobe lesions, atelectasis of lingula appeared Rycina 3. Tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości rozstrzenie oskrzeli w obrębie niedodmowego języczka płuca lewego Figure 3. High resolution computed tomography of the lung bronchiectasis within atelectatic lingula nia mikrobiologicznego wydzieliny oskrzelowej wykazał obecność pojedynczych strzępków grzybów; z materiału wyhodowano liczne kolonie Aspergillus fumigatus i pojedyncze kolonie Candida albicans, nie wykryto prątków kwasoopornych. W badaniach dodatkowych stwierdzono dodatni natychmiastowy test skórny z aspergiliną 5 5 mm, wynik testu późnego był ujemny. Dodatni wynik uzyskano natomiast z badania serologicznego w kierunku aspergilozy (IgG); nie stwierdzono obecności przeciwciał specyficznych dla Aspergillus fumigatus w klasie IgE. W badaniu spirometrycznym nie stwierdzano obturacji, jednak po podaniu krótkodziałającego b2-mimetyku stwierdzono istotną poprawę natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1, forced expiratory volume in 1 second), co uznano za objaw nadreaktywności oskrzeli. Wykonane badania pozwoliły na wykluczenie raka płuca i rozpoznanie ABPA (chora spełniała 6 z 8 dużych kryteriów Rosenberga i Pattersona) [4, 5]. Wdrożono leczenie glikokortykosteroidami w dawce 0,5 mg/kg mc./dobę, stopniowo zmniejszanej do odstawienia po 6 miesiącach, oraz itrakonazolem w dawce mg przez 2 miesiące (ze względu na obfity wzrost grzybów). W trakcie obserwacji po rozpoczęciu leczenia stwierdzano poprawę radiologiczną i obniżenie stężenia IgE w surowicy. Omówienie Kropidlaki to powszechnie występujące grzyby pleśniowe, stanowiące 0,1 22% wszystkich spor grzybów w próbkach badanego powietrza. Dotychczas opisano około 250 gatunków tego grzyba, jednak tylko niektóre są patogenami dla człowieka, między innymi Aspergillus fumigatus (90%), Aspergillus flavus, Aspergillus niger. Nie u wszystkich ludzi wywołują one choroby. W zależności od stanu immunologicznego chorego, schorzenia wywoływane przez Aspergillus mogą być saprofityczne (aspergilloma), alergiczne (ABPA, alergiczna aspergiloza zatok przynosowych, ziarniniakowatość okołooskrzelowa, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych) oraz inwazyjne (inwazyjna aspergiloza) [6]. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna jest chorobą wywołaną nadwrażliwością na antygeny grzybów pleśniowych, najczęściej Aspergillus fumigatus, rozwijającą się zwykle u chorych na astmę lub mukowiscydozę, zwykle ze współistnieniem atopii. Zwiększenie lepkości śluzu dróg oddechowych u części chorych na astmę oskrzelową i mukowiscydozę, w połączeniu z zaburzeniem klirensu śluzowo-rzęskowego w mukowiscydozie, zaburza proces skutecznego usuwania sporów grzyba z oskrzeli. O podatności na rozwój ABPA decydują także czynniki genetyczne, warunkujące odpowiedź zapalną u chorych z atopią, co decyduje o aktywacji specyficznych dla Aspergillus limfocytów T i B [7, 8]. Wyróżnia się 5 stadiów 79

4 Pneumonologia i Alergologia Polska 2012, tom 80, nr 1, strony choroby, które mogą występować w różnej kolejności: I ostra; II remisji; III nawrotu; IV steroidozależna; V włóknienia płuc. Choroba może przebiegać podstępnie z okresami zaostrzeń i remisji, a wczesne rozpoznanie może zapobiec progresji choroby, uszkodzeniu śródmiąższu płuc i ograniczeniu czynności płuc [7]. Główne kryteria diagnostyczne ABPA obejmują [4, 7, 8]: 1) astmę oskrzelową; 2) nacieki w płucach w obrazie radiologicznym; 3) dodatnie wyniki testu skórnego z aspergiliną (typu I); 4) eozynofilię (> 1000/ul); 5) precypityny (IgG) w surowicy przeciw Aspergillus fumigatus; 6) stężenie IgE całkowitego > 427 IU/ml (> 1000 ng/ml) [9, 10]; 7) centralne rozstrzenie oskrzeli; 8) IgE i/lub IgG specyficzne dla Aspergillus w surowicy. Mniejsze kryteria to obecność Aspergillus w plwocinie, wykrztuszanie brunatnych czopów i opóźniony test skórny z aspergiliną (typ III). Chorobę można rozpoznać po spełnieniu co najmniej 6 głównych kryteriów, choć dopuszcza się spełnienie kryteriów minimalnych (bez obecności eozynofilii i przeciwciał specyficznych dla Aspergillus fumigatus). Istnieje także podział na ABPA seropozytywne, bez rozstrzeni oskrzeli, i postać z rozstrzeniami oskrzeli [2, 4, 6]. Choroba zwykle dotyczy chorych na astmę oskrzelową lub mukowiscydozę. W prezentowanym przez nas przypadku chora nie miała nigdy wcześniej rozpoznawanej astmy oskrzelowej, jednak była uczulona na alergeny wziewne i spełniała 6 z 8 obowiązujących kryteriów ABPA. W 1981 roku Glancy i wsp. opisali grupę 11 chorych na ABPA, bez uprzednio rozpoznawanej astmy, ale u połowy stwierdzano atopię (alergiczny nieżyt nosa, katar sienny). U niektórych z nich w trakcie obserwacji rozwinęła się astma oskrzelowa po 2 10 latach [3]. W 1982 roku Berkin i wsp. opisali grupę 5 chorych na ABPA, bez towarzyszącej astmy oskrzelowej, a tylko 1 chory z tej grupy miał objawy kataru siennego [11]. Alergiczną postać aspergilozy opisywano również w pojedynczych przypadkach zespołu hiper IgE, ziarniniakowatości bronchocentrycznej i przewlekłej choroby ziarniniakowej, rozstrzeni wtórnych do przebytej gruźlicy, zespołu Kartagenera, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc [2, 6]. Do 2009 roku opisano na świecie 36 przypadków chorych na ABPA bez astmy oskrzelowej uważa się, że ze względu na rzadkość tego zjawiska chorzy ci zwykle są badani pod kątem raka płuc lub rozpoznaje się u nich gruźlicę płuc, przez co rzeczywista liczba chorych na ABPA jest niedoszacowana [6]. Charakterystyczną cechą ABPA jest zmienność obrazu radiologicznego. W klasycznym badaniu radiologicznym najczęściej spotykane są zwiewne nacieki w płucach (głównie w płatach górnych i dolnych), niedodma, pasmowate zacienienia (objaw palców rękawiczki ), rozstrzenie oskrzeli, rzadziej ogniska o skąpym rysunku naczyniowym, jamy i cechy włóknienia. W badaniu CT klatki piersiowej najczęściej obserwuje się rozstrzenie oskrzeli z przewagą zmian proksymalnych, cechy niedodmy, zaleganie wydzieliny w rozstrzeniach i drobnych drogach oddechowych (mucoid impaction czopy śluzowe), lokalne zagęszczenia, rzadziej zmiany o charakterze pułapki powietrznej, jamy, zwłóknienia, pogrubienie opłucnej [2]. Opisywana chora była początkowo diagnozowana z powodu podejrzenia raka płuca lewego z poszerzeniem lewej wnęki. Taka manifestacja alergicznej aspergilozy jest dość rzadka, ale kilka takich przypadków ABPA opisano w piśmiennictwie anglojęzycznym. W 1982 roku Berkin i wsp. opisali 4 przypadki chorych z całkowitą lub częściową niedodmą płuca, bez wywiadu astmy oskrzelowej, u których ostatecznie rozpoznano ABPA [11]. W 2001 roku Sanchez-Alcaros i wsp. opisali historię choroby 65-letniego mężczyzny, palącego tytoń, bez wywiadu astmy oskrzelowej, u którego z powodu podejrzenia raka płuca wykonano torakotomię, stwierdzając obecność wypełnionych śluzem poszerzonych oskrzeli, a ostatecznie rok później rozpoznano ABPA [12]. W 1998 roku Cote i wsp. opisali przypadek 51-letniej chorej z łagodną astmą oskrzelową, diagnozowanej z powodu krwioplucia i obwodowego guza płuca prawego, u której również ostatecznie rozpoznano ABPA [13]. W 2006 roku Agarwal i wsp. Opisali przypadek 60-letniej kobiety diagnozowanej z powodu poszerzenia lewej wnęki na zdjęciu RTG klatki piersiowej. W obrazie tomografii komputerowej o wysokiej rozdzielczości (HRCT, high resolution computed tomography) uwidoczniono proksymalne rozstrzenie oskrzeli i liczne bronchocele, które w RTG klatki piersiowej, podobnie jak u opisywanej w artykule pacjentki, imitowały limfadenopatię wnęki. Po wykonaniu badań dodatkowych u chorej potwierdzono rozpoznanie ABPA [14]. W pierwszym badaniu bronchofiberoskopowym wykonanym ambulatoryjnie u chorej, której przypadek opisano w artykule, stwierdzono naciek oskrzela i ostrogi do segmentu 1 2 i oskrzela języczka, z wypełnieniem oskrzeli ropą, a w badaniu histopatologicznym pobranych wycinków błony śluzowej oskrzeli opisano metaplazję nabłonka z cechami dysplazji małego stopnia, co zaniepokoiło lekarzy wykonujących badanie. Zwykle w badaniu bronchofiberoskopowym u chorych na ABPA stwierdza się nasilony stan zapalny z pogrubieniem błony śluzowej, rozstrzeniami oskrzeli, 80

5 Urszula Nowicka i wsp., ABPA imitująca guz płuca dużą ilością ropnej wydzieliny i obecnością korków ropy czopujących oskrzela. Leczeniem z wyboru ABPA są glikokortykosteroidy, podawane zwykle w dawce 0,5 mg/kg/dobę, powodujące zmniejszenie odpowiedzi immunologicznej na antygeny grzyba i działające przeciwzapalnie. Nie ma jednoznacznych doniesień co do czasu trwania steroidoterapii. Wiadomo natomiast, że stosowanie niższych dawek jest związane z szybszymi nawrotami i rozwinięciem steroidozależności. Zwykle leczenie stosuje się przez 6 miesięcy, ale wydłużenie czasu leczenia do 12 miesięcy i zwiększenie dawki (do 0,75 mg/kg/d.) wiąże się z wyższym odsetkiem remisji i rzadszym rozwojem steroidozależności. Po 6 8 tygodniach leczenia powinien być widoczny spadek stężenia IgE i poprawa radiologiczna. Celem leczenia jest obniżenie wyjściowego stężenia IgE o 35 50%, przy czym warto pamiętać, że po leczeniu stężenie IgE nie musi być prawidłowe. U każdego chorego należy ocenić, jaki jest jego podstawowy poziom IgE w surowicy, ponieważ wzrost o 100% świadczy o ryzyku nawrotu choroby. Każdy chory w początkowej fazie leczenia powinien być monitorowany co 6 8 tygodni przez pierwszy rok, potem co 6 12 miesięcy [2, 6]. Chora ze względu na charakter wykonywanej pracy nie zgłaszała się na badania kontrolne, jednak w badaniu po około 8 miesiącach od zakończenia leczenia uzyskano spadek IgE o 50%, choć nadal utrzymują się nacieki w płucu lewym wymagające kontroli. W pracach poświęconych leczeniu ABPA nie ma jednoznacznych doniesień co do celowości stosowania leczenia przeciwgrzybiczego. Uważa się, że leczenie przeciwgrzybicze może zahamować wzrost grzybów kolonizujących drogi oddechowe chorego, zmniejszając jednocześnie narażenie na alergeny Aspergillus. Uważa się, że itrakonazol dodany do glikokortykosteroidów, w dawce mg przez 16 tygodni, a następnie mg przez kolejne 16 tygodni u niemal połowy chorych umożliwia zmniejszenie dawki glikokortykosteroidów, poprawia tolerancję wysiłku i wpływa na obniżenie całkowitego stężenia IgE oraz poprawę FEV 1 [9, 15]. Jednak ze względu na zbyt małą liczbę przeprowadzonych dotychczas badań nie zaleca się standardowego łączenia glikokortykosteroidów z lekami przeciwgrzybiczymi w podstawowym leczeniu ABPA, natomiast rezerwuje się je dla chorych z nawrotową postacią choroby. Mimo to u chorej wdrożono 2-miesięczne leczenie przeciwgrzybicze ze względu na zlewny wzrost grzybów z popłuczyn oskrzelowych i duże narażenie w miejscu pracy, uzyskując po tym czasie wyeliminowanie obecności grzyba z oskrzeli. W podsumowaniu należy podkreślić, że ABPA jest chorobą często nierozpoznawaną, wiązaną wyłącznie z obecnością astmy oskrzelowej lub mukowiscydozą. Może jednak występować u osób bez współistniejącej atopii i czasem sugerować inne, znacznie częstsze, jednostki chorobowe, w tym gruźlicę i nowotwory płuc, które zawsze należy uwzględnić w diagnostyce różnicowej. Nie zawsze występują też wszystkie wymagane kryteria rozpoznawania, co utrudnia ustalenie dalszego postępowania. Jednak rozpoznanie choroby powinno być możliwie najszybsze, ponieważ szybkie wdrożenie leczenia może zapobiec nieodwracalnemu włóknieniu płuc i tym samym inwalidztwu chorych. Piśmiennictwo 1. Hinson K.F., Moon A.J., Plummer N.S. Broncho-pulmonary aspergillosis; a review and a report of eight new cases. Thorax 1952; 7: Riscili B.P., Wood K.L. Nonivasive pulmonary Aspergillus infection. Clin. Chest Med. 2009; 30: Glancy J.J., Elder J.L., McAleer R. Allergic bronchopulmonary fungal diseases without clinical asthma. Thorax 1981; 36: Greenberger P.A., Patterson R. Diagnosis and management of allergic bronchopulmonary aspergillosis. Ann. Allergy 1986; 56: Rosenberg M., Patterson M., Mintzer R., Cooper B.J., Roberts M., Harris K.E. Clinical and immunologic criteria for the diagnosis of allergic bronchopulmonary aspergillosis. Ann. Intern. Med. 1977; 86: Agarwal R. Allergic bronchopulmonary aspergillosis. Chest 2009; 135: Patterson K., Strek M.E. Allergic bronchopulmonary aspergillosis. Proc. Am. Thorac. Soc. 2010; 7: Agarwal R., Gupta D., Aggarwal A.N. i wsp. Clinical significance of decline in serum IgE levels in allergic bronchopulmonary aspergillosis. Respir. Med. 2010; 104: Nowicka U. Choroby i stany przebiegające z podwyższonym stężeniem immunoglobuliny E w surowicy. Pneum. Alerg. Pol. 2009; 77: Kuś J. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna. Terapia 2008; 213: Berkin K.E., Vernon D.R.H., Kerr J. W. Lung collapse caused by allergic bronchopulmonary aspergillosis in non-asthmatic patients. Br. Med. J. 1982; 285: Sanchez-Alcaros J.M., Martinez-Cruz R., Ortega L., Calle M., Rodriguez Hermosa J.L., Alvarez-Sala J.L. ABPA mimiking bronchogenic cancer. Allergy 2001; 56: Cote C.G., Cicchelli R., Hassoun P.M. Hemoptysis and lung mass in a 51-year-old patient with asthma. Chest 1998; 114: Agarwal R., Reddy C., Gupta D. An unusual cause of hilar lymphadenopathy. Lung India 2006; 23: Stevens D.A., Schwartz H.J., Lee J.Y. i wsp. A randomized trial of itraconazole in allergic bronchopulmonary aspergillosis. N. Engl. J. Med. 2000; 342:

Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego

Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych

Bardziej szczegółowo

Nowe kryteria rozpoznawania towarzyszącej astmie alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej (AAOP)

Nowe kryteria rozpoznawania towarzyszącej astmie alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej (AAOP) Nowe kryteria rozpoznawania towarzyszącej astmie alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej (AAOP) New diagnostic criteria for allergic bronchopulmonary aspergillosis (ABPA) in asthmatics D I A G N O S

Bardziej szczegółowo

Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec

Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia

Bardziej szczegółowo

Przewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii

Przewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.

Bardziej szczegółowo

pteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko

pteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko 8. Streszczenie Choroby alergiczne są na początku XXI wieku są globalnym problemem zdrowotnym. Atopowe zapalenie skóry (AZS) występuje u 20% dzieci i u ok. 1-3% dorosłych, alergiczny nieżyt nosa dotyczy

Bardziej szczegółowo

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez

Bardziej szczegółowo

Astma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.

Astma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce. Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych

Bardziej szczegółowo

Wywiady dotyczące układu oddechowego. Dr n. med. Monika Maciejewska

Wywiady dotyczące układu oddechowego. Dr n. med. Monika Maciejewska Wywiady dotyczące układu oddechowego Dr n. med. Monika Maciejewska O co pytamy? Kaszel Wykrztuszanie Krwioplucie Duszność Chrypka Ból w klp Choroby przebyte, nawyki, wywiady środowiskowe i dotyczące pracy

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy

Bardziej szczegółowo

Zapalenia płuc u dzieci

Zapalenia płuc u dzieci Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej

Bardziej szczegółowo

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej

Bardziej szczegółowo

Aspergilloma o nietypowej lokalizacji u pacjenta z astmą o ciężkim przebiegu

Aspergilloma o nietypowej lokalizacji u pacjenta z astmą o ciężkim przebiegu Praca PRACA kazuistyczna ORYGINALNA Michał Zieliński 1, Henryka Mazur-Zielińska 2, Dariusz Ziora 1 1 Katedra i Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu,

Bardziej szczegółowo

3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII

3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII 3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość

Bardziej szczegółowo

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych

Bardziej szczegółowo

Podstawy leczenia PCD

Podstawy leczenia PCD Podstawy leczenia PCD Henryk Mazurek Klinika Pneumonologii i Mukowiscydozy IGiChP OT w Rabce - Zdroju Podstawy leczenia Brak badań wykonanych wg EBM w PCD Zasady leczenia proponowane wg doświadczeń w innych

Bardziej szczegółowo

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Bardziej szczegółowo

Jesteśmy tym czym oddychamy?

Jesteśmy tym czym oddychamy? Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU

Bardziej szczegółowo

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) POChP jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych z wszystkich i najczęstsza przewlekłą chorobą układu oddechowego. Uważa się, że na POChP w Polsce choruje

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)

LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych

Bardziej szczegółowo

Infekcja wikłająca śródmiąższowe choroby płuc

Infekcja wikłająca śródmiąższowe choroby płuc Infekcja wikłająca śródmiąższowe choroby płuc dr n. med. Adam Nowiński 2 Klinika Chorób Płuc IGiChP kierownik: prof. Paweł Śliwiński Wywiad 67-letni mężczyzna skierowany do szpitala z powodu zmian w płucach

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( ) ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,

Bardziej szczegółowo

Piątek. 9:20 9:40 Śródmiąższowe włóknienia płuc w badaniu mikroskopowym prof. Renata Langfort

Piątek. 9:20 9:40 Śródmiąższowe włóknienia płuc w badaniu mikroskopowym prof. Renata Langfort Program 9 lutego Piątek 8:30 9:50 Sesja I: Śródmiąższowe włóknienie płuc, część I 8:30 8:40 Śródmiąższowe choroby płuc prowadzące do włóknienia - wprowadzenie 8:40 9:00 Włóknienie płuc w przebiegu różnych

Bardziej szczegółowo

2011-03-13. Objętości: IRV wdechowa objętość zapasowa Vt objętość oddechowa ERV wydechowa objętość zapasowa RV obj. zalegająca

2011-03-13. Objętości: IRV wdechowa objętość zapasowa Vt objętość oddechowa ERV wydechowa objętość zapasowa RV obj. zalegająca Umożliwia ocenę sprawności wentylacyjnej płuc Lek. Marcin Grabicki Nie służy do oceny wydolności oddechowej (gazometria krwi tętniczej) Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Zbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej

Zbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Zbigniew Doniec Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Klinika Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy

Bardziej szczegółowo

Dlaczego płuca chorują?

Dlaczego płuca chorują? Dlaczego płuca chorują? Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Budowa płuc Płuca to parzysty narząd o budowie pęcherzykowatej

Bardziej szczegółowo

Tabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego

Tabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Informacja dla Zarządu Województwa Łódzkiego na temat realizacji w 2004 roku Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc

Bardziej szczegółowo

ZAOSTRZENIE W PRZEBIEGU MUKOWISCYDOZY. Wojciech Skorupa I Klinika Chorób Płuc Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc

ZAOSTRZENIE W PRZEBIEGU MUKOWISCYDOZY. Wojciech Skorupa I Klinika Chorób Płuc Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc ZAOSTRZENIE W PRZEBIEGU MUKOWISCYDOZY Wojciech Skorupa I Klinika Chorób Płuc Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc 21 letnia chora na mukowiscydozę przewlekle zakażona Pseudomonas aeruginosa (typ śluzowy) i

Bardziej szczegółowo

Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim

Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Gruźlica jest przewlekłą chorobą zakaźną. W większości przypadków zakażenie zlokalizowane jest w płucach

Bardziej szczegółowo

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego, 1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i

Bardziej szczegółowo

Co roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków

Co roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)

Bardziej szczegółowo

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach

Bardziej szczegółowo

Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami

Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami dr.med. Iwona Damps-Konstańska Klinika Alergologii Gdański Uniwersytet Medyczny Klinika Alergologii i Pneumonologii Uniwersyteckie Centrum Kliniczne

Bardziej szczegółowo

HIV/AIDS Jacek Juszczyk 0

HIV/AIDS Jacek Juszczyk 0 HIV/AIDS Jacek Juszczyk 0 HIV/AIDS/Polska Od 1985 r. 16 tys. zakażeń HIV (co 4-ta osoba - kobieta) Rzeczywista ciemna liczba: 25 30 tysięcy AIDS rozpoznano u ~ 2500 osób Zakażenie HIV (także już z AIDS)

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ Charakterystyka problemu zdrowotnego Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach

Bardziej szczegółowo

Temat: Higiena i choroby układu oddechowego.

Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,

Bardziej szczegółowo

Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna

Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna Joanna Chorostowska-Wynimko Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie OBJAWY LEKARZ POZ Późna DIAGNOSTYKA zgłaszalność WSTĘPNA do lekarza POZ

Bardziej szczegółowo

Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM

Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Występowanie POCHP u ludzi starszych POCHP występuje u 46% osób w wieku starszym ( III miejsce) Choroby układu

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej (dawniej : Specjalistyczny Zespół Chorób Płuc i Gruźlicy)

Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej (dawniej : Specjalistyczny Zespół Chorób Płuc i Gruźlicy) Centrum Pulmonologii i posiada w swojej strukturze 8 oddziałów szpitalnych w tym Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej ( zamiennie - torakochirurgii) Oddział został utworzony w latach 50 tych ubiegłego stulecia

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZEWLEKŁYCH ZAKAŻEŃ PŁUC U PACJENTÓW

LECZENIE PRZEWLEKŁYCH ZAKAŻEŃ PŁUC U PACJENTÓW Nazwa programu: Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Załącznik nr 30 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku LECZENIE PRZEWLEKŁYCH ZAKAŻEŃ PŁUC U PACJENTÓW Z MUKOWISCYDOZĄ

Bardziej szczegółowo

Choroby grzybicze. Ewelina Farian

Choroby grzybicze. Ewelina Farian Choroby grzybicze Ewelina Farian Choroby grzybicze Grzybice to grupa chorób wywoływanych przez grzyby chorobotwórcze: dermatofity drożdżaki grzyby drożdżopodobne grzyby pleśniowe. Można je podzielić na:

Bardziej szczegółowo

IPF długa droga od objawów do leczenia

IPF długa droga od objawów do leczenia IPF długa droga od objawów do leczenia Katarzyna Lewandowska I Klinika Chorób Płuc IGiChP Kier. Kliniki prof. dr hab. n. med. Jan Kuś Konflikt interesów: Autorka prezentacji otrzymuje wynagrodzenie za

Bardziej szczegółowo

Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii

Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu

Bardziej szczegółowo

Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów chorych na mukowiscydozę badanie COMPLIANCE. Raport końcowy

Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów chorych na mukowiscydozę badanie COMPLIANCE. Raport końcowy Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów chorych na mukowiscydozę badanie COMPLIANCE Raport końcowy Cel badania Celem badania była weryfikacja zgodności sposobu przyjmowania tobramycyny wziewnej

Bardziej szczegółowo

1.1. Słowo wstępne Patofizjologia w aspekcie historycznym Diagnostyka Leczenie... 3

1.1. Słowo wstępne Patofizjologia w aspekcie historycznym Diagnostyka Leczenie... 3 Spis treści 1. Kamienie milowe postępu wiedzy o patofizjologii i leczeniu astmy w XX wieku 1 1.1. Słowo wstępne......................... 1 1.2. Patofizjologia w aspekcie historycznym............ 1 1.3.

Bardziej szczegółowo

Układ Oddechowy. Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu oddechowego i chorób, zaburzeń układu oddechowego u dzieci w WS 280.

Układ Oddechowy. Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu oddechowego i chorób, zaburzeń układu oddechowego u dzieci w WS 280. WF Układ Oddechowy Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu oddechowego i chorób, zaburzeń układu oddechowego u dzieci w WS 280. Klasyfikuj prace: Opieka pielęgniarska nad pacjentami z chorobami układu

Bardziej szczegółowo

Anna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę

Anna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów

Bardziej szczegółowo

.~~y INSTYTUl MEDYCZNY

.~~y INSTYTUl MEDYCZNY .~~y INSTYTUl MEDYCZNY "'turu~~nętr.mvch, Pneumonologi A~lIllmmuno'ogij Klinicznej ~alnego Szpitala Klinicznego MO~ ~141 Warszawa, ul. Szaserów 128 ~ -.n; 015294487; NIP; 11~ -, -1- Warszawa, 28 grudnia

Bardziej szczegółowo

Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit

Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych

Bardziej szczegółowo

Kaszel przewlekły jest definiowany jako : -trwający minimum 8 tygodni, -u dzieci kaszel powyŝej 4 tygodni

Kaszel przewlekły jest definiowany jako : -trwający minimum 8 tygodni, -u dzieci kaszel powyŝej 4 tygodni Kaszel przewlekły jest definiowany jako : -trwający minimum 8 tygodni, -u dzieci kaszel powyŝej 4 tygodni Niespecyficzny -bez istotnych odchyleń w badaniu klinicznym -bez zmian w obrazie radiologicznym,

Bardziej szczegółowo

Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP)

Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Na podstawie Światowej strategii rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc GLOBAL

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc

Zanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc Zanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Obturacyjne choroby płuc - ASTMA

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie

Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu

Bardziej szczegółowo

I ROZPOZNANIE CHORÓB PŁUC I OSKRZELI

I ROZPOZNANIE CHORÓB PŁUC I OSKRZELI spis treści I ROZPOZNANIE CHORÓB PŁUC I OSKRZELI 1. BADANIE PODMIOTOWE I PRZEDMIOTOWE................... 17 Barbara Kuźnar-Kamińska 1.1. Wywiad......................................... 17 1.1.1. Badanie

Bardziej szczegółowo

MAM HAKA NA CHŁONIAKA

MAM HAKA NA CHŁONIAKA MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki

Bardziej szczegółowo

Jak żyć i pracować z chorobą alergiczną układu oddechowego? Jakie są najczęstsze przyczyny i objawy alergii?

Jak żyć i pracować z chorobą alergiczną układu oddechowego? Jakie są najczęstsze przyczyny i objawy alergii? Jak żyć i pracować z chorobą alergiczną układu oddechowego? Czy alergia układu oddechowego to często spotykany problem? Choroby alergiczne występują obecnie z bardzo dużą częstością. Szacuje się, że na

Bardziej szczegółowo

Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna do leczenia CIĘŻKA UMIARKO WANA ŁAGODNA

Bardziej szczegółowo

Opieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych układu oddechowego Pielęgniarstwo

Opieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych układu oddechowego Pielęgniarstwo Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2012/2013 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY V roku

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2012/2013 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY V roku PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2012/2013 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY V roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : PULMONOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej

Bardziej szczegółowo

ELEKTROMAGNETYCZNA NAWIGACJA W DIAGNOSTYCE OBWODOWYCH GUZKÓW PŁUC

ELEKTROMAGNETYCZNA NAWIGACJA W DIAGNOSTYCE OBWODOWYCH GUZKÓW PŁUC ELEKTROMAGNETYCZNA NAWIGACJA W DIAGNOSTYCE OBWODOWYCH GUZKÓW PŁUC płk dr hab. n. med. A. CHCIAŁOWSKI WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Warszawa CIEŃ OKRĄGŁY PŁUCA Przeważnie rozpoznanie przypadkowe Powyżej 150

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon

Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon Omówienie rozpowszechnienia choroby Deksametazonu sodu fosforan w postaci roztworu do wstrzykiwań stosowany jest

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej 1. Adres jednostki: Adres: ul. Szamarzewskiego 84, 60-569 Poznań

Bardziej szczegółowo

Dziecko przebyło zapalenie oskrzeli, kaszle przewlekle

Dziecko przebyło zapalenie oskrzeli, kaszle przewlekle Dziecko przebyło zapalenie oskrzeli, kaszle przewlekle Dr hab. n. med. Piotr Albrecht Kierownik Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Podział kaszlu w oparciu o kryterium czasowe Kaszel ostry

Bardziej szczegółowo

Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne

Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne 29-30 września 2017 roku Centralny Szpital Kliniczny MSW w Warszawie Centrum Konferencyjne ul. Wołoska 137 02-507 Warszawa Kierownictwo

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 2

Tyreologia opis przypadku 2 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych

Bardziej szczegółowo

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku.

Podsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku. Podsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku. Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego został

Bardziej szczegółowo

Zakres danych, definicje zmiennych i aspekty praktyczne Rejestru Europejskiego Towarzystwa Mukowiscydozy (ECFSPR)

Zakres danych, definicje zmiennych i aspekty praktyczne Rejestru Europejskiego Towarzystwa Mukowiscydozy (ECFSPR) Zakres danych, definicje zmiennych i aspekty praktyczne Rejestru Europejskiego Towarzystwa Mukowiscydozy (ECFSPR) Lek. Łukasz Woźniacki Zakład Mukowiscydozy IMiD Warszawa Centrum Leczenia Mukowiscydozy

Bardziej szczegółowo

Astma i POChP. Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Astma i POChP. Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma i POChP Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Epidemia alergii i astmy Devereux G. 2006. Nature Rev Immunol 6;869-874. Epidemiologia astmy i chorób

Bardziej szczegółowo

Rola alergenów roztoczy kurzu domowego w astmie

Rola alergenów roztoczy kurzu domowego w astmie Rola alergenów roztoczy kurzu domowego w astmie Dr hab. n. med. Krzysztof Kowal 1 Dr n. med. Paweł Bernatowicz 2 1 Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych UM Białystok Kierownik Kliniki: Prof dr hab.

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski. podstawowy X

SYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski. podstawowy X SYLABUS Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Pulmonologia Kod modułu LK.3.E.007 II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski Specjalności:

Bardziej szczegółowo

2010-05-28. Marcin Grabicki

2010-05-28. Marcin Grabicki Obecnie 4 przyczyna zgonów na świecie Marcin Grabicki Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (wg Murray CJI, Lopez AD. Lancet. 1997: 349; 1269-1276)

Bardziej szczegółowo

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece

Bardziej szczegółowo

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania

Bardziej szczegółowo

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,

Bardziej szczegółowo

4. Wyniki streszczenie Komunikat

4. Wyniki streszczenie Komunikat 4. Wyniki streszczenie Komunikat Aby przygotować powyższe zestawienia objęliśmy programem ponad 22.700 osób w 9 regionach kraju, z czego prawie ¼ przeszła szczegółowe badania lekarskie. Program ten jest

Bardziej szczegółowo

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS Ciężkie zaburzenie oddechowe przebiegające ze sztywnymi płucami, rozlanymi obustronnymi naciekami w płucach, zwykle oporną na leczenie hipoksemią, przy istniejącym czynniku

Bardziej szczegółowo

Walczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka

Walczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka Walczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka Drodzy Rodzice! W ostatnich latach wyleczalność nowotworów u dzieci i młodzieży wzrosła aż do 70-80%, a w przypadku ostrej

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia chorób alergicznych u pacjentów starszych wyzwaniem medycyny XXI wieku

Epidemiologia chorób alergicznych u pacjentów starszych wyzwaniem medycyny XXI wieku Epidemiologia chorób alergicznych u pacjentów starszych wyzwaniem medycyny XXI wieku dr hab. n. med. Andrzej Bożek 1,2 lek. Krzysztof Kołodziejczyk 2 1 Katedra i Kliniczny Oddział Chorób Wewnętrznych,

Bardziej szczegółowo

Obturacyjne choroby płuc - POCHP

Obturacyjne choroby płuc - POCHP Obturacyjne choroby płuc - POCHP POCHP to zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to wynika

Bardziej szczegółowo

LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)

LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 511 Poz. 42 Załącznik B.4. LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie zaawansowanego

Bardziej szczegółowo

Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń

Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń 25 January 2018 EMA/PRAC/35597/2018 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń Przyjęte na posiedzeniu PRAC w dniach

Bardziej szczegółowo

dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM

dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM Podstawowe informacje POChP -"przewlekła obturacyjna choroba płuc - powoduje zwężenie oskrzeli

Bardziej szczegółowo

CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO. Program specjalizacji w CHOROBACH PŁUC

CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO. Program specjalizacji w CHOROBACH PŁUC CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w CHOROBACH PŁUC Dla lekarzy posiadających specjalizację II stopnia w chorobach wewnętrznych lub w pediatrii albo tytuł specjalisty w chorobach

Bardziej szczegółowo

Wyzwania diagnostyczne w chorobach zapalnych tylnego odcinka gałki ocznej - prezentacja przypadków

Wyzwania diagnostyczne w chorobach zapalnych tylnego odcinka gałki ocznej - prezentacja przypadków Klinika Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: prof. dr hab. Dariusz Kęcik Wyzwania diagnostyczne w chorobach zapalnych tylnego odcinka gałki ocznej - prezentacja przypadków MONIKA

Bardziej szczegółowo

REHABILITACJA W CHOROBACH UKŁADU ODDECHOWEGO W CODZIENNEJ PRAKTYCE LEKARSKIEJ

REHABILITACJA W CHOROBACH UKŁADU ODDECHOWEGO W CODZIENNEJ PRAKTYCE LEKARSKIEJ REHABILITACJA W CHOROBACH UKŁADU ODDECHOWEGO W CODZIENNEJ PRAKTYCE LEKARSKIEJ Włodzimierz Dolecki Witold Rongies Sylwia Stępniewska Rehabilitacja pulmonologiczna jest opartą na danych naukowych, wielodyscyplinarną

Bardziej szczegółowo

PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ

PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ Przewodnik po programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ Lepiej zapobiegać niż leczyć Program profilaktyki chorób układu krążenia Choroby układu krążenia są główną

Bardziej szczegółowo

Pojedynczy guzek płuca

Pojedynczy guzek płuca Pojedynczy guzek płuca Postępowanie z pojedynczymi guzkami płuca: punkt widzenia torakochirurga Operować, czy nie operować? 1. Jeśli nie operować, to co dalej? - w ogóle nie obserwować? - obserwować? (co

Bardziej szczegółowo

skazy sarkoidalnej zmieniona odpowiedź immunologiczna typu komórkowego na antygen (pyłki sosny, kompleksy immunologiczne, talk, aluminium, beryl)

skazy sarkoidalnej zmieniona odpowiedź immunologiczna typu komórkowego na antygen (pyłki sosny, kompleksy immunologiczne, talk, aluminium, beryl) skazy sarkoidalnej zmieniona odpowiedź immunologiczna typu komórkowego na antygen (pyłki sosny, kompleksy immunologiczne, talk, aluminium, beryl) genetyczna związek HLA-B8 z zapaleniem stawów, rumieniem

Bardziej szczegółowo

LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.

LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 765 Poz. 42 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY

Bardziej szczegółowo

Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci

Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki

Bardziej szczegółowo