Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe. Ewa Wiktoria Babuśka

Transkrypt

1 Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe Ewa Wiktoria Babuśka

2 Sprawozdawczość finansowa wprowadzenie Sprawozdanie finansowe jest dla każdej jednostki gospodarczej podstawowym źródłem informacji o jej sytuacji finansowej i majątkowej. Stanowi ono źródło (zbiór, rezerwuar) cennych danych ekonomicznych zarówno dla odbiorców wewnętrznych jak i zewnętrznych. Najważniejsze decyzje podejmowane w każdym przedsiębiorstwie zapadają po uprzedniej analizie wielkości zawartych w sprawozdaniu finansowym.

3 cd Analiza danych pochodzących ze sprawozdania finansowego nie jest łatwa, wymaga umiejętności i wiedzy z dziedziny rachunkowości i zarządzania. Poszczególne części sprawozdania finansowego wzajemnie się uzupełniają, dlatego, aby dokonać dokładnej analizy bilansu należy czerpać informacje z rachunku zysków i strat, z informacji dodatkowej lub z pozostałych elementów sprawozdania finansowego jeśli są one przez jednostkę sporządzane, np. z rachunku przepływów pieniężnych czy zestawienia zmian w kapitale własnym.

4 cd Współczesne przedsiębiorstwa borykają się również z wieloma trudnościami wynikającymi z otocznia zewnętrznego, dlatego ważna jest także umiejętność uwzględnienia czynników zewnętrznych w analizie sprawozdań finansowych.

5 Podstawowe więzi w sprawozdaniu finansowym Rachunek przepływów pieniężnych Saldo otwarcia Działalność operacyjna Działalność inwestycyjna Działalność finansowa Saldo zamknięcia Sprawozdanie finansowe Stan na dany moment w czasie BILANS Środki pieniężne Zobowiązania Aktywa Kapitał własny Zysk Rachunek zysków i strat Przychody Koszty Przepływy w ciągu okresu Zysk netto

6 Sprawozdania finansowe jako produkt rachunkowości finansowej Sprawozdania finansowe powstają jako efekt prowadzenia w firmie rachunkowości finansowej. Sprawozdawczość finansowa stanowiąca element rachunkowości pełni bardzo ważną funkcję zarówno wewnątrz firmy jak i na zewnątrz. Sprawozdania finansowe mają wielu użytkowników zewnętrznych i wewnętrznych. Są one źródłem informacji dla urzędów, klientów, kontrahentów oraz osób zarządzających przedsiębiorstwem. Umiejętność czytania sprawozdań finansowych warunkuje trafność podejmowanych decyzji krótkoterminowych oraz strategicznych, ponieważ sprawozdania te dostarczają wiarygodnych informacji o stanie majątkowym i finansowym firmy.

7 Rachunkowość finansowa Jest zorientowana na zewnętrznych użytkowników informacji finansowych i na działania przeszłe Dostarcza informacji w postaci sprawozdania finansowego obejmującego następujące części : - bilans, - rachunek zysków i strat, - sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych Sposób, formę i częstotliwość dostarczania tych informacji regulują przepisy prawa (Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. Dz.U. nr 121, poz. 591 z późn. zm.) tak, aby obraz firmy był przedstawiony rzetelnie, wiarygodnie, sprawdzalnie i odzwierciedlał prawdziwą sytuację

8 Użytkownicy rachunkowości finansowej i zakres wykorzystywanych informacji Właściciele wartość kapitału, wartość firmy, dywidendy, Zarząd efektywność zarządzanie, Pracownicy i Związki Zawodowe poziom wynagrodzenia, możliwość dalszej pracy, Kredytodawcy i pożyczkodawcy możliwość zwrotu kredytów i pożyczek, potwierdzenie wierzytelności, Kontrahenci (dostawcy, odbiorcy) ocena ryzyka handlowego, możliwość spłaty zobowiązań i należności, Instytucje centralne podatki (CUP), statystyka (GUS), Społeczność lokalna zatrudnienie, podatki, środowisko.

9 Współzależność między układami ewidencyjnymi kosztów, bilansem oraz rachunkiem zysków i strat Koszty zakupu + - korekta Koszty bezpośrednie produkcji Koszty wydziałowe Koszty zarządu Porównawczy lub Wyroby gotowe Kalkulacyjny Przychody ze sprzedaży Rachunek zysków i strat niesprzedane sprzedane Koszty sprzedaży BILANS Koszt własny sprzedaży

10 Funkcje rachunkowości Funkcja informacyjna Funkcja kontrolna Funkcja analityczna Funkcja dowodowa Funkcja sprawozdawcza Funkcja optymalizacyjna Funkcja stymulacyjna

11 Definicje sprawozdania finansowego W literaturze z zakresu rachunkowości definiuje się sprawozdanie finansowe jako: dokument zawierający informacje finansowe, produkt finalny rachunkowości finansowej, złożone zestawienie liczbowe materiału informacyjnego. Sprawozdanie finansowe jest zbiorem rzeczywistych informacji o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. Prezentuje wyniki finansowe osiągane przez jednostkę w przeszłości, dane o jego bieżącej sytuacji, a także niejednokrotnie perspektywy na przyszłość. Sprawozdanie finansowe jest sporządzane w ujęciu wartościowym na dzień bilansowy

12 cd definicje sprawozdania finansowego Jedna z definicji sprawozdania finansowego mówi, że sprawozdanie finansowe jest to raportowanie określonych aspektów działalności gospodarczej danego podmiotu, przy zastosowaniu konwencjonalnej formuły opisu i prezentacji danych czerpanych z ewidencji księgowej i charakteryzujących sytuację majątkową, finansową i wynik tego podmiotu. W potocznym znaczeniu sprawozdawczość finansową rozumie się jako zbiór sprawozdań finansowych, sporządzonych przez jednostkę na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych (lub inny dzień) według obowiązujących wzorów i w określonych terminach Sprawozdanie finansowe jest finalnym produktem rachunkowości każdej jednostki gospodarczej, która prowadzi księgi rachunkowe. Sprawozdanie finansowe stanowi podstawowe źródło informacji o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz o rezultatach jej działalności, a wykorzystanie takich informacji może być wielorakie.

13 cd definicje sprawozdania finansowego Informacje te są głównie wykorzystywane do kontroli i analizy prowadzonej działalności oraz oceny możliwości jej kontynuacji w przyszłości. W sprawozdaniu finansowym ujmuje się celowo dobrane i uporządkowane zbiory informacji finansowych, których treść, zakres, układ, terminy oraz odbiorcy podlegają regulacjom prawnym

14 Zadania i funkcje sprawozdawczości finansowej Sprawozdawczość finansowa jest integralną częścią rachunkowości, która w warunkach gospodarki rynkowej pełni różnorakie zadania. Dostarcza w sposób usystematyzowany danych o sytuacji majątkowej finansowej oraz rentowności prowadzonej działalności gospodarczej. Jedną z głównych funkcji rachunkowości jest funkcja sprawozdawcza, która odgrywa istotną rolę w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa. Sprawozdanie finansowe to szczególnie ważne źródło dowodowe w różnych sprawach spornych i procesach. Do głównych funkcji sprawozdawczości finansowej zalicza się także stwarzanie podstaw do zapewnienia wypłacalności, płynności finansowej i ograniczania ryzyka zarządzania finansami firmy. Walory jakościowe sprawozdawczości zharmonizowanej w skali krajów Unii Europejskiej sprawiają, że sprawozdania roczne są wykorzystywane na różnych polach decyzyjnych przez zarządy i rady nadzorcze spółek oraz przez banki finansujące.

15 Obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych Sprawozdawczość finansowa jednostek jest stale doskonalona czego dowodzą ciągłe nowelizacje i zmiany w ustawie o rachunkowości oraz nowe standardy sprawozdawczości finansowej. Sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego obowiązuje podmioty prowadzące księgi rachunkowe i osoby zajmujące się rachunkowością w jednostkach. Obowiązek sporządzania skonsolidowanego rocznego sprawozdania finansowego mają grupy kapitałowe składające się z jednostki dominującej oraz jednostek zależnych, które nie są spółkami handlowymi jednostek współzależnych.

16 Standardy sporządzania sprawozdawczości finansowej Aby zachować pełność i obiektywizm sprawozdania finansowego powinno się przy jego sporządzaniu dążyć do spełniania określonych standardów. Standardy te określają cechy jakościowe sprawozdania, wynikające z zasady wiernego i rzeczywistego obrazu (true and fair view), jako podstawowej zasady rachunkowości. Sprawozdawczość finansowa powinna odznaczać się cechami jakościowymi natury merytorycznej i formalnej do których zaliczane są cechy takie jak: jasność i zrozumiałość, rzetelność i wiarygodność, sprawdzalność oraz porównywalność, ciągłość bilansowa, zupełność, terminowość, prawidłowość wyceny aktywów i pasywów.

17 Cechy sprawozdań finansowych Wiarygodność oznacza, że sprawozdanie jest wolne od błędów merytorycznych a zawarte w nim informacje są wiernym odzwierciedleniem rzeczywistości zarejestrowanej w księgach rachunkowych. Sprawozdanie takie w odniesieniu do składników aktywów musi uwzględniać zasadę ostrożnej wyceny. Kompletność oznacza, że sprawozdanie ujmuje wszystkie składniki aktywów i pasywów i obejmuje wszystkie operacje wynikowe w danym roku obrotowym. Sprawdzalność gwarantuje możliwość porównania danych sprawozdawczych z danymi ksiąg rachunkowych i dowodów źródłowych. Prawidłowość określa, że sprawozdanie winno być sporządzone zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. Zgodność ta określa strukturę sprawozdań wchodzących w skład sprawozdania finansowego oraz odnosi się do wymogów formalnych i układu poszczególnych pozycji sprawozdania. Cecha prawidłowości zapewnia także porównywalność sprawozdania w czasie i przestrzeni. Porównywalność sprawozdania w czasie jest bardzo ważna ze względu na możliwość przewidywania kierunków i trendów w działalności i kształtowania się wyniku finansowego. Porównywalność w przestrzeni pozwala określić pozycję przedsiębiorstwa wśród innych podmiotów gospodarczych działających w danej branży

18 Literatura z zakresu rachunkowości określa dokładnie jakimi cechami powinno się odznaczać każde sprawozdanie finansowe. Wymienia się m.in. pięć takich cech jakościowych zaliczając do nich: - zrozumiałość, jako niezbędną cechę każdej informacji, przy czym zrozumiałość treści sprawozdania finansowego wymaga od jego użytkownika pewnej wiedzy z dziedziny rachunkowości, prawa oraz biznesu, - przydatność, jako praktyczną użyteczność informacji; celem każdego sprawozdania jest maksymalizacja trafności podejmowanych na jego podstawie decyzji; sprawozdanie takie musi być użyteczne w procesie decyzyjnym; informacje zawarte w sprawozdaniu powinny być przydatne przy ocenie lub korekcie przeszłych, przyszłych i obecnych zdarzeń, - wiarygodność, tj. wierne i bezbłędne odtworzenie rzeczywistego stanu gospodarczego; informacje zawarte w sprawozdaniu powinny wiernie odzwierciedlać transakcje i inne zdarzenia wywierające wpływ na składniki aktywów i pasywów; wiarygodność informacji ściśle wiąże się z ich bezstronnością; należy zwrócić uwagę na to, żeby sposób prezentacji danych nie determinował podejmowanych w oparciu o nie decyzji, - porównywalność, jako cechę stwarzającą możliwość analiz finansowych; brak np. stosowania takich samych metod wyceny uniemożliwia porównanie wyników z innym okresem lub innym przedsiębiorstwem, - ciągłość, jako kontynuację sald bilansowych kont syntetycznych okresu następującego oraz zasad ustalania wyniku finansowego w kolejnych latach.

19 Prawne podstawy sprawozdawczości Podstawę prawną sprawozdawczości finansowej stanowią: ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. Nr 47, poz. 330 z późn. zm.). ustawa o biegłych rewidentach i ich samorządach z 22 maja 2009 r. oraz Kodeks Spółek Handlowych. Prawne regulacje sprawozdawczości finansowej mają zapewnić prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz prezentowanie sprawozdań w sposób usystematyzowany, prawidłowy i rzetelny. Ma to na celu dostarczenie użytkownikom zewnętrznym i wewnętrznym rzetelnej informacji majątkowej i finansowej. Zasady, normy i procedury prowadzenia rachunkowości mogą być też regulowane przez normy zawodowe. Charakter obowiązujący mają normy wykonywania zawodu biegłego rewidenta uchwalane przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów.

20 Ustawa o rachunkowości jako podstawa prawna rachunkowości Przepisy ustawy o rachunkowości dają wystarczającą podstawę prawną, obejmującą całokształt zagadnień prowadzenia rachunkowości dla większości podmiotów gospodarczych i innych jednostek zobowiązanych do prowadzenia rachunkowości. W sprawach, które nie są regulowane przepisami ustawy można stosować krajowe standardy rachunkowości wydawane przez Komitet Standardów Rachunkowości. Jeśli nie ma odpowiedniego standardu krajowego można stosować międzynarodowe standardy rachunkowości. Jednostki będące emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu lub do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego mają możliwość sporządzania sprawozdań finansowych i prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z MSR

21 Zakres sprawozdania finansowego jest regulowany ustawą o rachunkowości i obejmuje: informacje o zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, które wystąpiły w roku obrotowym oraz po jego zakończeniu do dnia zatwierdzenia sprawozdania, informacje o przewidywanym rozwoju jednostki, informacje o ważniejszych osiągnięciach z dziedziny badań i rozwoju, informacje o aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej, informacje o nabyciu udziałów (akcji) własnych oraz o celu ich nabycia, liczbie i wartości nominalnej, informacje o posiadanych przez jednostkę oddziałach (zakładach), informacje o instrumentach finansowych w zakresie ryzyka

22 Warto jeszcze wyróżnić dwie grupy składników sprawozdań finansowych tj.: składniki związane bezpośrednio z bilansem i z rachunkiem wyników. Do składników związanych z bilansem zalicza się: aktywa, zobowiązania i kapitał własny. Według art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości, przez aktywa rozumie się kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Według art. 3 ust. 1 pkt 20 ustawy o rachunkowości, przez zobowiązania rozumie się wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. Według art. 3 ust. 1 pkt 29 ustawy o rachunkowości, przez kapitał własny rozumie się aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania, odpowiadające wartościowo kapitałowi (funduszowi) własnemu.

23 Natomiast do składników związanych z rachunkiem zysków i strat zalicza się przychody i koszty Według art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy o rachunkowości, przez przychody rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli. Według art. 3 ust. 1 pkt 31, przez koszty rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

24 Klasyfikacja sprawozdań finansowych Sprawozdawczość finansową tworzy usystematyzowany zbiór sprawozdań wynikający z prawa bilansowego i podatkowego. Poszczególne rodzaje sprawozdań zawierają dane liczbowe i informacje opisowe charakteryzujące działalność gospodarczą oraz rezultaty ekonomiczne i rzeczowe. Każdy typ sprawozdania ma określony: sposób prezentacji danych i informacji, zakres tematyczny, terminy sporządzania, częstotliwość zasady grupowania danych w rachunkowości lub ewidencji statystycznej.

25 Rodzaje sprawozdawczości Ze względu na częstotliwość sporządzania sprawozdań wyróżnia się sprawozdawczość: operatywną, okresową i sporadyczną. Sprawozdawczość operatywna przybiera formy meldunków dziennych, tygodniowych czy dekadowych, zawiera zazwyczaj określoną ilość danych. Sprawozdawczość okresowa dotyczy sprawozdań sporządzanych systematycznie za określone okresy sprawozdawcze. Cechuje się cyklicznością sporządzania i obejmowaniem takiego samego horyzontu czasowego. Sprawozdawczość sporadyczna obejmuje sprawozdania sporządzane doraźnie dla określonych celów.

26 cd Ze względu na adresatów wyróżnia się sprawozdawczość dla celów wewnętrznych (kierownictwo, akcjonariusze, rada nadzorcza) oraz zewnętrznych (Główny Urząd Statystyczny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Urząd Skarbowy). Ze względu na obowiązek sporządzania sprawozdań rozróżnia się sprawozdania obligatoryjne sporządzane na mocy odpowiednich przepisów prawa oraz sprawozdania fakultatywne sporządzane w zależności od potrzeb jednostki. Ze względu na przedmiot sprawozdawczości rozróżnia się sprawozdawczość rzeczową obejmującą sprawozdania zawierające dane liczbowe dotyczące rzeczowych mierników działalności firmy, wyrażonych w jednostkach naturalnych oraz sprawozdawczość finansową obejmującą sprawozdania tworzone na podstawie danych wartościowych z rachunkowości

27 Roczne sprawozdanie finansowe Najważniejszym sprawozdaniem finansowym każdego przedsiębiorstwa jest roczne sprawozdanie finansowe sporządzone zgodnie z ustawa o rachunkowości, które stanowi zamknięcie roku obrotowego. W świetle ustawy o rachunkowości przez rok obrotowy rozumie się rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy.

28 Elementy sprawozdania finansowego W zależności od tego, czy roczne sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu i publikacji czy też nie podlega ma ono nieco inną budowę. Kiedy jednostka nie ma obowiązku publikacji i badania sprawozdania, składa się ono z następujących elementów: 1) bilansu 2) rachunku zysków i strat 3) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

29 cd Sprawozdanie jednostek, które podlega corocznemu badaniu oprócz wymienionych elementów musi posiadać także: - zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym (w przypadku funduszy inwestycyjnych zestawienie zmian w aktywach netto), - rachunek przepływów pieniężnych przeprowadzony, w zależności od decyzji kierownika jednostki, jedną z 2 metod pośrednią lub bezpośrednią. Ustawa o rachunkowości wprowadza jednak ustępstwo: sprawozdanie finansowe funduszu inwestycyjnego otwartego oraz sprawozdanie finansowe specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego nie obejmuje rachunku przepływów pieniężnych Według ustawy do rocznego sprawozdanie dołącza się także sprawozdanie z działalności jednostki Wymóg ten jest przewidziany dla: spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych.

30 Użytkownicy sprawozdań finansowych Sprawozdania finansowe, służą nie tylko celom wewnętrznym jednostki ale także są cennym źródłem informacji dla odbiorców zewnętrznych. Poniżej zostaną omówione grupy użytkowników sprawozdania finansowego. Wśród użytkowników wewnętrznych wyróżnia się odbiorców informacji zawartych w sprawozdaniu, takich jak osoby zarządzające oraz właściciele, a wśród nich udziałowcy i akcjonariusze. Kadra zarządzająca wykorzystuje informacje na potrzeby zarządzania i kontroli. Właściciele głównie są zainteresowani oceną sytuacji finansowej i majątkowej oraz oceną wyników ekonomicznych jednostek

31 Sprawozdanie finansowe może być wykorzystywane na różne potrzeby przez użytkowników zewnętrznych,wśród których jest dużo więcej podmiotów zainteresowanych informacjami Wymienia się wśród nich: - obecnych lub potencjalnych inwestorów wykorzystujących informacje sprawozdawcze dla oceny stopnia ryzyka, niepewności, wypłacalności, stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału, - pożyczkodawców i kredytodawców oceniających kondycję finansową i zdolność kredytową; są to banki, instytucje finansowe, leasingodawcy, - dostawców i innych wierzycieli zainteresowanych oceną zdolności płatniczej danej jednostki w krótkim i długim okresie oraz możliwość zawierania transakcji handlowych,

32 cd - klientów interesujących się możliwością kontynuowania i rozszerzania współpracy na korzystnych dla obu stron warunkach, - pracowników i organizacje pracownicze zainteresowanych informacjami o stabilności funkcjonowania jednostki oraz o rentowności i możliwości regulowania zobowiązań, -administrację rządową i samorządową, tj. urzędy skarbowe, urzędy statystyczne, władze samorządowe wykorzystujące informacje ze sprawozdań w celach prowadzenia polityki gospodarczej i podatkowej oraz statystyk, - społeczeństwo, zwłaszcza lokalne zainteresowane kondycją firm działających na lokalnym rynku ze względu na potencjalne możliwości zatrudnienia, wspierania lokalnych dostawców, rozwijania infrastruktury oraz zasilania lokalnych budżetów

33 cd Dążenie do lepszego zaspokojenia potrzeb informacyjnych odbiorców sprawozdań finansowych powinna stanowić podstawę doskonalenia polityki rachunkowości jednostek gospodarczych, ponieważ zadowolenie odbiorców informacji jest warunkiem ich pozytywnej reakcji na działalność danych jednostek

34 Dokonując zestawienia podmiotów przeprowadzających analizy zewnętrzne oraz celów tych analiz wymienia się takie podmioty jak: - zespół zarządzający (zarząd management), który przeprowadza analizy w celach zarządzania przedsiębiorstwem i pozyskania informacji ekonomicznej, - organy rewizyjne, które przeprowadzają rewizję bilansu, - potencjalni i obecni inwestorzy dokonujący analizy w celu oceny ryzyka podjętych decyzji, - wierzyciele, którzy analizują możliwość zwrotu kapitału z odsetkami w umówionych terminach, - ubezpieczyciele oceniający efektywność i ryzyka działalności ubezpieczeniowej, - podmioty pozostające w otoczeniu przedsiębiorstwa analizujące sprawozdanie finansowe na potrzeby kontaktów gospodarczych,

35 cd państwo, które bada przede wszystkim prawidłowość zeznań podatkowych, ocenia dane dotyczące wymiaru podatku, na podstawie sprawozdań finansowych ustala politykę podatkową, - pracownicy oceniający możliwość wzrostu płac oraz utrzymania miejsc pracy w przyszłości, - osoby trzecie, tj. dziennikarze, analitycy, statystycy, społeczeństwo, którzy poszukają informacji o trendach występujących w działalności gospodarczej przedsiębiorstw, w tym też o zasięgu regionalnym oraz o zmianach w zatrudnieniu i płacach

36