Materiały pomocnicze z podstaw rachunkowości Łukasz Szydełko

Transkrypt

1 Materiały pomocnicze z podstaw rachunkowości Łukasz Szydełko Skróty księgowe najczęściej używane: PK Polecenie księgowania, KP Kasa przyjmie, KW Kasa wypłaci, RK Raport kasowy, WB Wyciąg bankowy, PZ Przyjęcie zewnętrzne, PW Przyjęcie wewnętrzne, WZ Wydanie zewnętrzne, MM Przesunięcie międzymagazynowe, RW Rozchód wewnętrzny, LP Lista płac, RA Rachunek, FA VAT Faktura VAT, OT Odbiór techniczny (do środków trwałych), LT Likwidacja techniczna (do środków trwałych), UKŁAD BILANSU WEDŁUG USTAWY O RACHUNKOWOŚCI AKTYWA A. - Aktywa trwałe I Wartości niematerialne i prawne 1) Koszty zakończeniowych prac rozwojowych ) Wartość firmy 3) Inne wartości niematerialne i prawne 4) Zaliczki na wartości niematerialne i prawne II Rzeczowe aktywa trwałe 1) Środki trwałe a) grunty (w tym prawo do użytkowania wieczystego gruntu) b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej c) urządzenia techniczne d) środki transportu e) inne środki trwałe ) Środki trwałe w budowie 3) Zaliczki na środki trwałe w budowie III Należności długoterminowe PASYWA A - Kapitał (fundusz) własny I Kapitał (fundusz) podstawowy II Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) III Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) IV Kapitał (fundusz) zapasowy V Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe VII Zysk (strata) z lat ubiegłych VIII Zysk (strata) netto IX Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) B - Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I Rezerwy na zobowiązania 1) Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ) Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne a) długoterminowa

2 1) Od jednostek powiązanych ) Od pozostałych jednostek IV Inwestycje długoterminowe 1) Nieruchomości ) Wartości niematerialne i prawne 3) Długoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych: udziały lub akcje inne papiery wartościowe udzielone pożyczki inne długoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach: udziały lub akcje inne papiery wartościowe udzielone pożyczki inne długoterminowe aktywa finansowe 4) Inne inwestycje długoterminowe V Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ) Inne rozliczenia międzyokresowe B - Aktywa obrotowe I Zapasy 1) Materiały ) Półprodukty i produkty w toku 3) Produkty gotowe 4) Towary 5) Zaliczki na dostawy II Należności krótkoterminowe 1) Należności od jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: b) krótkoterminowa II Zobowiązania długoterminowe 1) Wobec jednostek powiązanych ) Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) inne III Zobowiązania krótkoterminowe 1) Wobec jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: do 1 miesięcy powyżej 1 miesięcy b) inne ) Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: do 1 miesięcy powyżej 1 miesięcy d) zaliczki otrzymane na dostawy e) zobowiązania wekslowe f) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń g) z tytułu wynagrodzeń h) inne 3) Fundusze specjalne IV Rozliczenia międzyokresowe 1) Ujemna wartość firmy ) Inne rozliczenia międzyokresowe długoterminowe

3 do 1 miesięcy powyżej 1 miesięcy b) inne ) Należności od pozostałych jednostek a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: do 1 miesięcy powyżej 1 miesięcy b) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń c) inne d) dochodzone na drodze sądowej III Inwestycje krótkoterminowe 1) Krótkoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych udziały lub akcje inne papiery wartościowe udzielone pożyczki inne krótkoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach udziały lub akcje inne papiery wartościowe udzielone pożyczki inne krótkoterminowe aktywa finansowe c) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne środki pieniężne w kasie i na rachunkach inne środki pieniężne inne aktywa pieniężne ) Inne inwestycje krótkoterminowe IV Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa razem Pasywa razem krótkoterminowe

4 Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych (analitycznych) Lp Razem Nazwa konta Saldo początkowe (Sp) Obroty w bieżącym okresie Obroty łącznie z Sp Saldo końcowe (Sk) Aktywa Pasywa Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Konto aktywne (Sp) Saldo początkowe przeniesione z bilansu otwarcia Operacje gospodarcze zwiększające aktywa Obrót debetowy Suma kontrolna Operacje gospodarcze zmniejszające aktywa Obrót kredytowy Saldo końcowe debetowe przenoszone do bilansu zamknięcia (Sk) Suma kontrolna Ct Dt Konto pasywne Saldo początkowe przeniesione Operacje gospodarcze z bilansu otwarcia (Sp) zmniejszające pasywa Operacje gospodarcze zwiększające pasywa Obrót debetowy Obrót kredytowy Saldo końcowe kredytowe przenoszone do bilansu zamknięcia (Sk) Suma kontrolna Suma kontrolna Ct Dt Konto aktywno-pasywne Ct Saldo początkowe przeniesione Saldo początkowe przeniesione z bilansu otwarcia (Sp-debet) z bilansu otwarcia (Sp-credit) Operacje gospodarcze zwiększające aktywa Operacje gospodarcze zmniejszające pasywa Operacje gospodarcze zmniejszające aktywa Operacje gospodarcze zwiększające pasywa

5 Obrót debetowy Saldo końcowe kredytowe przenoszone do bilansu zamknięcia (Sk) Suma kontrolna Obrót kredytowy Saldo końcowe debetowe przenoszone do bilansu zamknięcia (Sk) Suma kontrolna Dt Konto kosztów Grupowanie kosztów Operacje zwiększające koszty Rozliczanie kosztów Przeksięgowanie kosztów na Wynik finansowy Ct Dt Straty nadzwyczajne Ct Powstanie strat Zmniejszenie strat Operacje zwiększające Przeksięgowanie strat straty na Wynik finansowy Dt Konto przychodów Ct Przeksięgowanie Powstanie przychodów przychodów Operacje zwiększające na Wynik finansowy przychody Dt Zyski nadzwyczajne Przeksięgowanie zysków na Wynik finansowy Powstanie zysków Operacje zwiększające zyski Ct Dt Wynik finansowy Ct Koszty Straty nadzwyczajne Obroty debetowe Suma kontrolna Przychody Zyski nadzwyczajne Obroty kredytowe Sk Dt (Strata brutto) Suma kontrolna

6 Schemat 1. Ewidencja na koncie Kasa. 1 Rachunek bankowy 1 1 Kasa Rozrachunki z pracownikami X 3 Rozrachunki z odbiorcami X 4 5 Rozrachunki z dostawcami X 7 Przychody ze sprzedaży 6 7 4,5,7 Koszty Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek 8 9 Objaśnienia : 1. Pobranie gotówki z banku do kasy.. Przekazanie gotówki z kasy do banku. 3. Wypłata wynagrodzeń pracownikom. 4. Wpłata należności od odbiorców. 5. Spłata zobowiązań wobec dostawców. 6. Sprzedaż gotówkowa (wyrobów, towarów, usług). 7. Koszty działalności opłacone gotówką. 8. Stwierdzony niedobór gotówki. 9. Stwierdzona nadwyżka gotówki.

7 Schemat. Ewidencja na koncie Rachunek bankowy. 1 Inne środki pieniężne Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 1 Rachunek bankowy 1, Kasa Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 1 Kredyty bankowe 4 11 Rozrachunki publicznoprawne 7 Przychody finansowe 5 1 Kredyty bankowe 1 7 Pozostałe przychody Koszty finansowe 7 Zyski nadzwyczajne 7 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 14 Rachunek właściciela 8 4 Usługi obce Pozostałe koszty 1. Potwierdzone przez bank wpłaty środków pieniężnych (gotówki).. Wpłaty kontrahentów z tytułu dostaw, robót i usług. 3. Realizacja czeków i weksli obcych. 4. Otrzymane kredyty bankowe w formie przelewów na rachunek bieżący. 5. Wpłaty ze sprzedaży papierów wartościowych, otrzymanych dywidend, otrzymane odsetki. 6. Wpływy z tytułu otrzymanych kar i odszkodowań umownych. 7. Otrzymane odszkodowania umowne. 8. Wpłaty środków pieniężnych przez właściciela bądź wspólników spółek osobowych. 9. Pobranie gotówki do kasy. 10. Spłaty zobowiązań z tytułu dostaw, robót i usług.

8 11. Spłaty zobowiązań wobec budżetu, zakładu ubezpieczeń społecznych. 1. Spłaty rat kredytów bankowych. 13. Zapłacone odsetki od kredytów. 14. Przelewy wynagrodzeń pracowników na konta osobiste. 15. Opłaty za bankowe czynności manipulacyjne i wpłaty gotówkowe, realizację przelewów, książeczki czekowe itp. 16. Zapłata kar, grzywien, odszkodowań i innych opłat o charakterze sankcyjnym. 17. Pobranie środków przez właściciela lub wspólnika spółki osobowej na cele prywatne. Schemat 3. Ewidencja czeków obcych u ich posiadacza. Rozrachunki 1 Inne środki pieniężne 1 Kasa X X Rachunek bankowy 1. Otrzymanie czeku obcego od kontrahenta.. Realizacja obcego czeku gotówkowego w banku. 3. Realizacja obcego czeku rozrachunkowego w banku. 4. Przekazanie obcego czeku kontrahentowi (w drodze indosu) jako realizacja zobowiązania. Schemat 4. Ewidencja środków pieniężnych w drodze. 1 Inne środki 1 Kasa X 1 pieniężne 1 Rachunek bankowy 1. Wpłata gotówki do banku, brak potwierdzenia z banku wyciągiem bankowym, księgowanie na podstawie własnego dokumentu.. Potwierdzenie z banku o przyjęciu wpłaty.

9 Schemat 5. Ewidencja weksli obcych u posiadacza. Rozrachunki 1 Inne środki pieniężne X 1a 1b 7 Koszty i przychody finansowe 3b 1 Rachunek bankowy 4 1 Weksle obce indosowane lub dyskontowane 5 3c 4b 3a 7 Pozostałe koszty 1. Otrzymanie weksla od kontrahenta (poz. 1a + poz. 1b = pełna suma wekslowa): a. Kwota należności (netto). b. Oprocentowanie weksla.. Wykupienie weksla przez dłużnika. 3. Odsprzedaż weksla bankowi: a. Zdyskontowanie weksla obcego w banku w kwocie nominalnej pomniejszonej o dyskonto (kwota netto). b. Dyskonto weksla (pobrane oprocentowanie). c. Równoległe księgowanie w ewidencji pozabilansowej. 4. Indosowanie weksla: a. Przekazanie weksla obcego w drodze indosu innemu kontrahentowi. b. Równoległe księgowanie w ewidencji pozabilansowej. 5. Odpisanie weksli przedawnionych (nieściągalnych). Schemat 6. Ewidencja kredytów. 1 Rachunek bankowy 1 Kredyty bankowe 1 Rachunek bankowy, Kasa 4 1 Rozrachunki z odbiorcami 8 Przychody finansowe i dostawcami Koszty finansowe 1. Wykorzystanie kredytu przez przekazanie środków na rachunki bieżące lub gotówką.. Wykorzystanie kredytu przez pokrycie dyspozycji na rzecz dostawców.

10 3. Nadwyżka ujemnych różnic nad dodatnimi, powstała przy wycenie bilansowej. 4. Spłaty kredytu. 5. Nadwyżka dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, powstała przy wycenie bilansowej. Schemat 7. Ewidencja czeków własnych u wystawcy. 1 Rachunek bankowy 1 Kasa X 1 Rozrachunki X 3 Zobowiązania czekowe 1. Realizacja czeku gotówkowego przez wystawcę.. Wydanie czeku rozrachunkowego kontrahentowi. 3. Realizacja czeku rozrachunkowego przez kontrahenta. Schemat 8. Ewidencja weksli własnych u wystawcy. 1 Kasa Rachunek bankowy 7 Koszty finansowe Zobowiązania wekslowe Rozrachunki a X 3 b 4 Podatki i 7 Pozostałe opłaty przychody Koszty związane z emisją weksli (zakup blankietów i opłata skarbowa).. Wystawienie weksla kontrahentowi : a. Kwota netto weksla równa kwocie rozrachunku. b. Naliczone z góry oprocentowanie weksla dyskonto. 3. Wykup weksla przez wystawcę. 4. Przedawnienie weksla własnego.

11 Schemat 1. Ewidencja zakupu materiałów. Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 3 Rozliczenie zakupu materiałów Sp Sp dostawy materiałów niefakturowa w drodze nych 1 3 a b 3 Materiały *6 Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu 4 VAT naliczony 5 Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek 6 7 8a 3 Odchylenia od cen ewidencyjnych 8b Sk dostaw Sk materiałów niefakturowanych w drodze 1. Otrzymane i akceptowane faktury dostawców.. Sprostowania na podstawie faktur korygujących: a. zwiększające stan zobowiązań; b. zmniejszające stan zobowiązań. 3. Przyjęcie zapasów według: rzeczywistych cen nabycia nie wystąpią operacje 4 i 8; rzeczywistych cen zakupu nie wystąpi operacja 8; stałych cen ewidencyjnych wystąpi operacja Koszty zakupu ujęte w fakturach, a dotyczące przyjętych zapasów, do rozliczenia w czasie.

12 5. Wyksięgowanie naliczonego podatku VAT, dotyczącego zakupów materiałowych, w danym okresie. 6. Ujawnione niedobory w rzeczywistej cenie zakupu. 7. Ujawnione nadwyżki w rzeczywistej cenie zakupu. 8. Odchylenia od cen ewidencyjnych: a. debetowe, gdy cena rzeczywista jest wyższa od ewidencyjnej, b. kredytowe, gdy cena rzeczywista jest niższa od ewidencyjnej. W systemie cen rzeczywistych materiały przyjmowane do magazynu wyceniane są na poziomie cen rzeczywistych z faktur zakupu. W systemie tym podstawowym problemem staje się wycena rozchodu wydanych do zużycia materiałów. Rozchód można wyceniać według następujących metod: metoda cen przeciętnych polegająca na ustaleniu po każdej dostawie ceny przeciętnej, obliczanej jako iloraz wartości stanu końcowego, powiększonego o wartość ostatniego przychodu materiałów, przez ilość odpowiadającą tym wartościom; metoda FIFO ( pierwsze przyszło pierwsze wyszło ) polegająca na wycenie rozchodów według cen pierwszej dostawy znajdującej się w magazynie, a po jej wyczerpaniu według cen dostawy drugiej itp., metoda LIFO ( ostatnie przyszło pierwsze wyszło ) polegająca na wycenie rozchodu według cen ostatniej dostawy, a po jej wyczerpaniu według cen dostawy przedostatniej itp., metoda szczegółowej identyfikacji jest pracochłonna i kosztowna. Stosuje się ją najczęściej w niektórych jednostkach, gdzie asortyment jest niewielki, a materiały drogie. Polega na dokładnej identyfikacji rozchodowanych materiałów z odpowiadającą im ceną zakupu. W razie dużego asortymentu materiałów zużywanych w produkcji stosuje się tzw. stałe ceny ewidencyjne, ustalane przez jednostkę. W no = O Z SP SK + O + R 0 0 gdzie: W no wskaźnik narzutu odchyleń od cen ewidencyjnych; O SP odchylenia od cen ewidencyjnych, dotyczące stanów początkowych zapasów; O 0 odchylenia od cen ewidencyjnych powstałe w związku z przychodami zapasów w danym okresie; Z SK stan końcowy zapasów, wyrażony w cenach ewidencyjnych, R 0 rozchód zapasów w danym okresie, wyrażony w cenach ewidencyjnych.

13 O R = W no *R gdzie: O R odchylenia przypadające na rozchód materiałów (zużycie i sprzedaż); R rozchód materiałów z tytułu zużycia do produkcji i sprzedaży. Schemat 1. Schemat ewidencyjny odpisów umorzeniowych/amortyzacyjnych. 0 Umorzenie środków trwałych 1 4 Amortyzacja Odpisy z tytułu utraty wartości środków trwałych 7 Pozostałe koszty * PK planowany odpis umorzenia i amortyzacji. PK odpis z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych. * W wysokości nie pokrytej kapitałem z urzędowej aktualizacji wyceny środków trwałych. Schemat. Podstawowe powiązania konta Środki trwałe. 1 Rachunek bankowy 0 Środki trwałe Pozostałe koszty 0 Środki trwałe w budowie 8 Kapitał podstawowy 8 Rozliczenia międzyokresowe przychodów Rozliczenie niedoborów i nadwyżek 8 Kapitał z aktualizacji wyceny 8 0 Długoterminowe aktywa finansowe 3 Rozliczenie niedoborów i nadwyżek Kapitał z aktualizacji wyceny 5 Inne rozrachunki Straty nadzwyczajne 1. Zakup środków trwałych nie wymagających montażu.. Przyjęcie wybudowanych obiektów. 3. Wniesienie aportu do spółki. 4. Darowizny i nieodpłatne przyjęcie środków trwałych. 5. Ujawnienie środków trwałych w wyniku inwentaryzacji. 6. Zwiększenie wartości początkowej środków trwałych na skutek aktualizacji wyceny. 7. Rozchód środków trwałych na skutek likwidacji lub przekazania w formie darowizny.

14 8. Wniesienie środków trwałych w formie aportu do innej spółki. 9. Niedobory środków trwałych. 10. Zmniejszenie wartości środków trwałych na skutek aktualizacji wyceny. 11. Przekazanie środków trwałych w formie leasingu finansowego. 1. Zmniejszenie wartości środków trwałych na skutek czynników losowych. Schemat 3. Ewidencja zakupu środków trwałych. Rozrachunki z tytułu dostaw i usług 3 Rozliczenie zakupu 0 Środki trwałe w budowie 0 Środki trwałe VAT naliczony 5 1. Otrzymanie faktury VAT za zakupiony środek trwały wymagający montażu.. Przekazanie środka trwałego do montażu. 3. Rozliczenie VAT naliczonego. 4. Przyjęcie środka trwałego do ewidencji. 5. Przyjęcie środka trwałego nie wymagającego montażu. Schemat 4. Ewidencja przyjęcia środków trwałych w formie aportu i darowizny. 8 Kapitał podstawowy 0 Środki trwałe 1 8 Rozliczenia międzyokresowe przychodów 7 Pozostałe przychody 1. Przyjęcie środka trwałego w formie aportu.. Przyjęcie środka trwałego otrzymanego nieodpłatnie w formie darowizny. 3. Rozliczenie przychodów z tytułu darowizny proporcjonalnie do amortyzacji. Schemat 5. Ewidencja likwidacji środków trwałych. 3 0 Środki trwałe 0 Umorzenie środków trwałych 7 Pozostałe koszty 1 1. Wyksięgowanie z ewidencji wartości dotychczasowego umorzenia likwidowanego środka trwałego.. Wyksięgowanie z ewidencji wartości nie umorzonej likwidowanego środka trwałego.

15 Schemat 6. Ewidencja sprzedaży środków trwałych. 0 Środki trwałe 0 Umorzenie środków trwałych VAT należny 1a b c Rozrachunki z odbiorcami 1b 7 Pozostałe koszty 7 Pozostałe przychody a 1. Wyksięgowanie z ewidencji: a. wartości początkowej środka trwałego; b. dotychczasowe umorzenie środka trwałego.. Faktura VAT za sprzedany środek trwały: a. Wartość według ceny sprzedaży netto; b. VAT należny; c. Wartość brutto faktury. Schemat 7. Ewidencja przekazania środków trwałych w formie darowizny. 0 Środki trwałe 1a 0 Umorzenie środków trwałych 7 Pozostałe koszty 1b VAT należny 1. Wyksięgowanie z ewidencji: a. wartości dotychczasowego umorzenia likwidowanego środka trwałego; b. wartości nie umorzonej likwidowanego środka trwałego.. Kwota należnego VAT. Schemat 8. Ewidencja przekazania środków trwałych w formie aportu. 0 Środki trwałe 1a 0 Umorzenie środków trwałych 7 Pozostałe koszty 1b 7 Pozostałe przychody 0 Udziały w innych jednostkach 1. Wyksięgowanie z ewidencji: a. wartości dotychczasowego umorzenia likwidowanego środka trwałego; b. wartości nie umorzonej likwidowanego środka trwałego.. Zaksięgowanie wartości objętego w zamian za aport udziału.

16 Schemat 9. Ewidencja aktualizacji wyceny środków trwałych. 0 Umorzenie środków trwałych 8 Kapitał z aktualizacji wyceny środków trwałych 1 0 Środki trwałe 1. Aktualizacja wartości środków trwałych.. Aktualizacja dotychczasowego umorzenia środków trwałych. Metoda liniowa amortyzacja gdzie: a roczna stopa amortyzacji w % t przewidywany okres używania środka trwałego gdzie: Ar roczna kwota amortyzacji Wp - wartość początkowa środka trwałego gdzie: lub Am miesięczna kwota amortyzacji, Metoda degresywna amortyzacja gdzie: Ar(t) kwota odpisu amortyzacyjnego w roku t, Wn(t) wartość netto środka trwałego w roku t.

17 Konta zespołów 0, 1,, 3 4 Amortyzacja 4 Rozliczenie kosztów rodzajowych 5 Produkcja podstawowa 1 4 Wynagrodzenie 6 Rozliczenie międzyokresowe kosztów 3 5 Koszty wydziałowe 4 Zużycie... 7 Pozostałe koszty Produkcja pomocnicza 4 5 Koszty zarządu 4 Pozostałe koszty rodzajowe 5 Koszty sprzedaży Schemat 1. Grupowanie i rozliczanie kosztów Opis operacji: 1. Ujęcie kosztów w układzie rodzajowym.. Przeksięgowanie kosztów z układu rodzajowego: a. do rozliczenia w czasie; b. na układ przedmiotowo funkcjonalny; 3. Rozliczenie kosztów dotyczących bieżącego okresu 4. Rozliczenie kosztów świadczeń wydziałów produkcji pomocniczej, 5. Rozliczenie kosztów pośrednich wydziałów podstawowych Schemat. Ewidencja przyjęcia wyrobów gotowych do magazynu (wycenianych według rzeczywistego kosztu wytworzenia) 5 Koszty działalności podstawowej 6 Wyroby gotowe

18 Schemat 3. Ewidencja przyjęcia wyrobów gotowych na magazyn (wycenianych według stałych cen ewidencyjnych). 5 Koszty działalności podstawowej 1 6 Wyroby gotowe 5 Rozliczenie kosztów działalności 3 4a 4b 6 Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów 5a 5b Opis schematu: 1. Przyjęcie wyrobu gotowego na magazyn (na podstawie dowodu Pw), wycenianego według rzeczywistego kosztu wytworzenia.. Zaksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia wyrobów gotowych (na podstawie dowodu PK). 3. Przyjęcie wyrobu gotowego na magazyn (na podstawie dowodu Pw), wycenianego według stałych cen ewidencyjnych. 4. Wyksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych wyrobów (na podstawie dowodu PK): a) odchylenia debetowe (dodatnie), gdy rzeczywisty koszt wytworzenia jest większy niż cena ewidencyjna; b) odchylenia kredytowe (ujemne), gdy rzeczywisty koszt wytworzenia jest mniejszy niż cena ewidencyjna. 5. Zaksięgowanie aktualizacji stałych cen ewidencyjnych (na podstawie dowodu PK): a) podwyższenie stałych cen ewidencyjnych; b) obniżenie stałych cen ewidencyjnych. W o = O S sp kz + O + R o w 100 % gdzie: W o procentowy wskaźnik narzutu odchyleń od cen ewidencyjnych; O sp odchylenia przypadające na stan początkowy wyrobów gotowych; O o odchylenia powstałe w danym okresie; S kz stan końcowy wyrobów gotowych (wyceniony według cen ewidencyjnych); R w rozchód wyrobów gotowych z magazynu (wycenionych według cen ewidencyjnych). Następnie obliczane są odchylenia przypadające na rozchodowane wyroby gotowe (O s ): O s R w W o =, 100 % gdzie: O s odchylenia przypadające na sprzedane wyroby gotowe, R w rozchód wyrobów gotowych z magazynu (wycenionych według cen ewidencyjnych), W o procentowy wskaźnik narzutu odchyleń od cen ewidencyjnych,

19 S = S ± O, kp kz ce gdzie: S kp stan końcowy produkcji (wyrobów gotowych wycenionych w cenach rzeczywistych), S kz stan końcowy wyrobów gotowych (wyceniony według cen ewidencyjnych), O ce saldo konta Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów. Schemat 4. Ewidencja sprzedaży wyrobów gotowych. 5 Koszty działalności podstawowej 1 7 Koszt sprzedanych produktów 6 Wyroby gotowe 7 Przychody ze sprzedaży produktów 4a Rozrachunki z odbiorcami 6 Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów 3a 3b Rozrachunki z tytułu VAT 4 4b Opis schematu: 1. Zaksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia wyrobów i usług sprzedanych bezpośrednio z produkcji (na podstawie dowodu PK).. Wydanie z magazynu sprzedanych wyrobów gotowych (na podstawie dowodu Wz). 3. Rozliczenie odchyleń od stałych cen ewidencyjnych, przypadających na sprzedane wyroby (na podstawie dowodu PK): a) odchylenia debetowe, które powiększają koszt sprzedanych wyrobów, b) odchylenia kredytowe, które pomniejszają koszt sprzedanych wyrobów, 4. Zaksięgowanie wystawienia faktury VAT za sprzedane wyroby lub usługi kwota brutto faktury, na którą składają się: a) kwota netto faktury (bez podatku VAT), b) należny podatek VAT.