Andrzej Sobczyk STRATEGIA ROZWOJU (GMINY)

Transkrypt

1 Andrzej Sobczyk STRATEGIA ROZWOJU (GMINY)

2 Termin strategia jest synonimem takich określeń, jak: sposób, opcja, kierunek działania, droga postępowania

3 Strategia - geneza Stratos armia, armia rozłożona obozem Agein kierować Strategos ktoś, kto przewodził armii i tworzył koncepcję jej walki Klejstens ( p.n.e.) reformy społeczne, podstawa demokratycznego ustroju Aten

4 Strategia w ujęciu militarnym dział sztuki wojennej, obejmujący teorię i praktykę przygotowania i prowadzenia wojny, jej poszczególnych kampanii i najważniejszych operacji (Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 1987) Aenas Tacticus (IV w p.n.e.) założenia przygotowania wojny, obozowanie, rola podstępu Aleksander Macedoński, Juliusz Cezar Napoleon Bonaparte Machiavelli (1521r.) - Sztuka wojenna

5 Strategia w biznesie 1946r. Peter Drucker, Concept of Corporation, cel firmy ma charakter zewnętrzny, tzn. że jest nim wytworzenie i zaspokojenie klientów 1962r. Alfred Chandler, Strategy and Structure, korporacja powinna wypracować strategię zanim podejmie ona decyzję o zmianie swojej struktury. Strategia ustalenie długoterminowych celów i zamierzeń, kierunku działania oraz alokacji zasobów służących do osiągnięcia tych celów

6 Strategia w biznesie 1965r. Igor Ansoff, Corporate Strategy, (można rzec Biblia planowania strategicznego)

7 Strategia w biznesie Macierz Ansoffa

8 1969 r, Boston Consulting Group (BCG), Portfelowa analiza strategiczna Strategia w biznesie

9 Strategia w biznesie Rozwój przedsiębiorstwa to skoordynowane zmiany systemów przedsiębiorstwa, (skutecznie) dostosowujące je do ciągle zmieniającego się otoczenia Rozwój oznacza następujące zmiany: Wprowadzenie nowych elementów do systemu przedsiębiorstwa Poprawę jakości istniejących w systemach elementów, Zmiany struktur systemów Rozwój zjawisko jakościowe, polegające na wprowadzaniu innowacji produktowych, procesowych, strukturalnych oraz innowacji w dziedzinie organizacji i zarządzania Wzrost kategoria ilościowa (zwiększenie ilości zasobów przedsiębiorstwa zwiększające skalę ich działalności). Mierzony dynamiką np. sprzedaży, udziału w rynku, zatrudnienia, wartości aktywów, itd..)

10 Strategia w biznesie Jeżeli przyjąć, że generalnym celem każdego przedsiębiorstwa jest przetrwanie w długim okresie, to rozwój przedsiębiorstwa jest warunkiem koniecznym jego przetrwania Możesz się nie zmieniać; przetrwanie nie jest obowiązkowe W. Edwards Deming

11 Strategia w biznesie Ponad 50% nowo powstałych firm bankrutuje w ciągu czterech lat, Dalsze 30% upada w ciągu dziesięciu lat Reszta wprawdzie utrzymuje się przy życiu, ale często nie osiąga pełnego wykorzystania swojego potencjału Główna przyczyna bankructw? Brak środków pieniężnych!!! Właściwe zarządzanie ma tutaj niebagatelny udział!!!

12 Wyjaśnienie powyższego zjawiska? Strategia w biznesie Do założenia nowego przedsiębiorstwa wystarczy: Pomysł wiara w siebie pewna niezbędna początkowa kwota środków pieniężnych. Nic więcej! A dalej?

13 Strategia w biznesie Wyjaśnienie powyższego zjawiska? Robić rzeczy zgodnie ze swoja koncepcją firmy: Lepiej niż inni Inaczej niż inni, Taniej niż inni lub dla innych Dystansując konkurentów albo nawiązując współpracę Z tymi pytaniami nierozerwalnie związana jest strategia firmy

14 W strategii zawsze chodzi o wybór? Co robić, a czego nie robić To nigdy nie ulega zmianie

15 PRODUKT Co zatrzymać Co wyrzucić Co dodać Co i kto? KLIENCI Kogo utrzymać Kogo pozyskać Z kogo zrezygnować STRATEGIA PODSTAWA KONKURENCJI Doskonałość operacyjna Innowacja Bliskość klienta Jak? STRATEGIE OPCJONALNE Operacjonalizacja Dopasowanie

16 Kontekst do budowania strategii Mocne i słabe strony organizacji Profil konkurencyjny Mocne i słabe strony konkurencji Decyzja strategiczna Wybór produktów Wybór klientów Strategie funkcjonalne Zasoby i inwestycje Trwała przewaga konkurencyjna Potrzeby rynku, atrakcyjność i podstawowe czynniki sukcesu Analiza zewnętrzna. Trendy. Możliwości. Niepewności

17 Dane 1. Sytuacja zewnętrzna 2. Sytuacja wewnętrzna 3. Możliwości i kompetencje Przygotowanie Analiza 5. Szacowanie strategiczne. Problemy strategiczne Pomysły 4. Założenia i hipotezy Kierunek 6. Strategiczne wybory Zaangażowanie 7. Określenie misji i wizji Struktura logiczna procesu formułowania strategii Wdrażanie 8. Plany i harmonogramy działań 9. Budżet 10. Kompleksowa karta wyników

18 Strategia biznesowa Strategia to inaczej mówiąc stworzona (tzn. wypracowana, ale z pewną dozą twórczego irracjonalizmu, intuicji) optymistyczna i akceptowalna przez wszystkich pracowników recepta na sukces przedsiębiorstwa w długim okresie czasu. Strategia powinna przenikać firmę na wskroś odciskając piętno na każdym odcinku działalności organizacji. Dzięki niej tworzy się duch firmy (corporate identity), a nawet jego osobowość (corporate personality), tak ważna dla kształtowania kultury organizacji, co umożliwia wzrost wartości firmy

19 Samorząd terytorialny w Polsce Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa Ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności (20 grudnia 2008r., Dz.U. Nr 216, poz. 1370) (art. 3 i art. 6)

20 Samorząd terytorialny w Polsce Strategie rozwoju opracowują podmioty prowadzące politykę rozwoju: Rada Ministrów Samorząd województwa Samorząd powiatowy i gminny Polityka rozwoju zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju, spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej

21 Samorząd terytorialny w Polsce Podstawowe elementy strategii wg. ustawy: Diagnoza sytuacji w odniesieniu do zakresu objętego programowaniem strategicznym, z uwzględnieniem stanu środowiska oraz zróżnicowań przestrzennych, Prognoza trendów rozwojowych w okresie objętym strategią Określenie celów rozwoju w zakresie objętym strategią, Wskaźniki realizacji, Określenie kierunków interwencji, odpowiednio w ujęciu wojewódzkim lub lokalnym, Systemy realizacji i ramy finansowe.

22 Strategia JST - gminy Różnice między gminą a przedsiębiorstwem: Gmina nie może dowolnie zmieniać profilu produkcji i ograniczać się do bardziej dochodowej działalności, gdyż ustawowo zobligowana jest do wykonywania zadań związanych z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb gminnej wspólnoty, Gmina nie bankrutuje, nie ulega przeto likwidacji, a ludzie nie porzucają z tego powodu swoich domów i miejsc pracy, Gmina jest ściśle związana z określoną przestrzenią geograficzną i nie ma mozliwości zmiany lokalizacji

23 Definicje strategii Określenie spójnych działań, zmierzających do osiągnięcia w wyznaczonym czasie zhierarchizowanych celów; Świadome działanie, zmierzające do określenia preferencji co do kierunków rozwoju danej jednostki samorządowej oraz działania, zmierzające do osiągnięcia wyznaczonych celów; Sposób osiągnięcia założonych celów poprzez planowanie rozwoju i sterowanie tym rozwojem, przy jednoczesnym zaangażowaniu się w proces realizacji podejmowanych w tym celu zadań;

24 Definicje strategii Określona koncepcja systemowego działania, polegająca na formułowaniu zbioru długookresowych celów organizacji, określaniu zasobów i środków niezbędnych do ich realizacji oraz sposobów postępowania (reguł działania, dyrektyw), zapewniających optymalne ich wykorzystanie w celu elastycznego reagowania na wyzwania otoczenia dla zapewnienia organizacji korzystnych warunków egzystencji i rozwoju; Przyjęta przez kierownictwo organizacji spójna koncepcja działania, której wdrożenie ma zapewnić osiągnięcie fundamentalnych celów długookresowych w ramach wybranej domeny działania; Określenie głównych, długofalowych celów organizacji i przyjęcie takich kierunków działania oraz takiej alokacji zasobów, które są konieczne do zrealizowania celów

25 Definicje strategii Strategia rozwoju gminy to długookresowy program, zawierający zbiór celów jej rozwoju oraz określający takie kierunki i priorytety działania, a także alokację środków finansowych, które są niezbędne do osiągnięcia wyznaczonych celów w określonym horyzoncie czasu

26 Zadania strategii rozwoju Sprawne, skuteczne i efektywne zarządzanie rozwojem gminy, w krótkim i długim okresie Optymalne wykorzystanie ograniczonych własnych środków finansowych Lepsze dostosowywanie się do zmieniającego się otoczenia Prowadzenie działalności promocyjnej gminy Pozyskiwanie zewnętrznych środków finansowych na realizację przewidzianych w strategii przedsięwzięć Wymiernym efektem skutecznej realizacji kulturowego oraz zagospodarowania przestrzeni ustaleń strategii rozwoju jest wzrost poziomu życia mieszkańców gminy, rozwój lokalnej gospodarki, a także poprawa jakości środowiska przyrodniczego i ochrony dziedzictwa

27 Trzy podstawowe pytania w procesie planowania 1. Jaka jest obecna sytuacja gminy, co może nam przeszkodzić w dalszym rozwoju, w jakim otoczeniu funkcjonujemy? 2. Dokąd zmierzamy, czym chcemy być w przyszłości? 3. W jaki sposób zrealizujemy nasze zamierzenia?

28 Podstawowe pytanie w strategii Co musimy zrobić, aby funkcjonować i rozwijać się w przyszłości w celu jak najlepszego zaspokojenia zbiorowych potrzeb mieszkańców gminy, mając na uwadze istniejące ramowe warunki działania?

29 Warunki działania: Obowiązujące przepisy ustrojowo-prawne i finansowe Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego kraju Zasobność finansowa gminy Aktywność, skuteczność i innowacyjność w działaniach władz samorządowych, urzędników miejskich i gminnych jednostek Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego gminy Konieczność ochrony walorów i zasobów środowiska przyrodniczego oraz dziedzictwa kulturowego Możliwości i szanse pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji komunalnych, w tym ze środków UE.

30 Główne cechy strategii Długi horyzont w czasie Koncentracja działalności, a w konsekwencji środków finansowo-rzeczowych na względnie ograniczonej liczbie zamierzeń rozwojowych Konieczność podejmowania wielu decyzji określonego typu w czasie decyzje te muszą się wzajemnie wspierać, tworząc spójny i konsekwentny układ Szerokie pasmo działań analitycznokoncepcyjnych i decyzyjnych

31 Fazy procesu planowania strategicznego 1. Organizacja 2. Ocena sytuacji społeczno-ekonomicznej 3. Opracowanie strategii 4. Wdrożenie strategii 5. Monitoring i ewaluacja

32 STRATEGIA CELE CEL 1 CEL 2 CEL 3 CEL 4 CEL 5 AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA PROBLEMY Programy Projekty PRIORYTETY PROGRAM 1 PROGRAM 2 X X X X PROGRAM 3 X X X PROGRAM n X X X

33 DECYDENCI PRIORYTETY PRL ZA TWIER DZENIE PRL BUDŻET PLAN INWESTYCYJNY OPŁATY I PODATKI LOKALNE POLITYKA FINANSOWA KREDYTY, OBLIGACJE PARTENRZY SPOŁECZNI WSKAZÓ WKI DLA PRL KONSULTACJE PROJEKTU PRL PRZYGOTOWA NIE K 1 K 2 PROJEKTÓW K 3 K 4 ZESPÓŁ MIĘDZY SEKTOROWY OCENA RAPORTÓW I IDENTYFIKACJA KLUCZOWYCH PROBLEMÓW REGIONU PROJEKT PRL ZESPÓŁ ANALITYCZNY RAPORT NT. REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ZEBRANIE I PRZEGLĄD APLIKACJI

34 OD WIZJI DO KONKRETNYCH PRODUKTÓW Kierunek Spójność Marzenia WIZJA STRATEGIE PROGRAMY Program Strategicznego Rozwoju Miasta Plan Rozwoju Miasta Plany Działań Programów Realizacyjnych Osiągnięcia PROJEKTY Projekty WPF WPI Działania ZADANIA Budżet zadaniowy

35 PRODUKTY, REZULTATY, ODDZIAŁYWANIE Marzenia WIZJA Kierunek Spójność Osiągnięcia Akcje STRATEGIE PROGRAMY PROJEKTY ZADANIA ODDZIAŁYWANIE REZULTATY PRODUKTY