ZASADY PRZYGOTOWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA

Transkrypt

1 ZASADY PRZYGOTOWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA Łódź, 18 grudnia 2013 roku.

2 Spis treści 1. WSTĘP STRUKTURA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM PLANEM ROZWOJU LOKALNEGO CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE ROZWOJU DANEGO OBSZARU ZADANIA ZMIERZAJĄCE DO REALIZACJI CELÓW (POPRAWY SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE) REALIZACJA ZADAŃ POWIĄZANIE ZADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY / POWIATU / WOJEWÓDZTWA OCZEKIWANE WSKAŹNIKI EFEKTÓW REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO PLAN FINANSOWY NA LATA (OBLIGATORYJNIE) I NA NASTĘPNE LATA SYSTEM WDRAŻANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO PRZYKŁADOWA PROCEDURA PRZYGOTOWANIA I ZATWIERDZENIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO... 8 Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach RPO WŁ 2

3 1. Wstęp Plan Rozwoju Lokalnego (PRL) jest jednym z najważniejszych dokumentów wspierających zarządzanie na poziomie samorządu. Dokument ten określa strategię społeczno-gospodarczą gminy/powiatu, wskazuje cele i kierunki zaangażowania dostępnych środków finansowych oraz sposoby ich wykorzystania. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem o charakterze operacyjnym. W odróżnieniu od strategii rozwoju, które również są przygotowywane przez samorządy, Plan Rozwoju Lokalnego określa nie tylko ogólne cele, ale przewiduje konkretne zadania do wykonania, terminy ich realizacji oraz sposoby finansowania. Daje to możliwość lepszego zaplanowania i wykorzystania środków, poszerza możliwości inwestycyjne i zwiększa ich efektywność. Istotne jest aby zadania planowane do realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego miały charakter kompleksowy, długofalowy oraz aby zapewniony był konsensus społeczny dla ich realizacji. Dlatego w tworzeniu Planu Rozwoju Lokalnego powinni brać udział przedstawiciele najważniejszych organizacji społeczno-gospodarczych z terenu danej gminy/powiatu. Ważne jest również to, aby przy tworzeniu Planu Rozwoju Lokalnego w miarę możliwości zastosować podejście zintegrowane polegające na planowaniu kompleksowych działań łączących różne dziedziny, sektory, jak również grupy społeczne, w celu zapewnienia efektywniejszego wykorzystania środków oraz przyspieszenia i zdynamizowania procesów rozwojowych. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem, przyjmowanym uchwałą organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Dopuszcza się możliwość aktualizacji istniejącego PRL (np. z okresu ) pod warunkiem, że w wyniku tej aktualizacji PRL będzie odpowiadał niniejszym zasadom. Przyjęcie PRL uchwałą organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego musi nastąpić przed złożeniem wniosku o dofinansowanie w ramach RPO WŁ. Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach RPO WŁ 3

4 2. Struktura Planu Rozwoju Lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego na potrzeby Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata powinien składać się z następujących części: 2.1. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego W tym punkcie należy określić obszar realizacji Planu Rozwoju Lokalnego, przede wszystkim w perspektywie na lata oraz, opcjonalnie, na kolejny okres programowania w Unii Europejskiej, czyli do roku Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym Planem Rozwoju Lokalnego Opis aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej powinien zawierać następujące części: Podstawowe dane dotyczące danego obszaru Informacje zawarte w tej części dokumentu powinny obejmować m.in.: a. położenie, b. powierzchnię, c. ludność, d. środowisko przyrodnicze (w tym m.in. ukształtowanie powierzchni, gleby, bogactwa naturalne, lesistość, zasoby wodne, zanieczyszczenie środowiska (rodzaje i skala), występowanie obszarów prawnie chronionych etc.), e. rys historyczny (opis wydarzeń historycznych mających wpływ na dany obszar), f. rys kulturowy (opis dóbr kultury materialnej oraz duchowej (zwyczaje, obyczaje, tradycje itp.), które składają się na dziedzictwo kulturowe danego obszaru, produkty tradycyjne podkreślające specyfikę danego obszaru, etc.) Zagospodarowanie przestrzenne W tej części dokumentu powinny być zawarte informacje dotyczące m.in.: a. infrastruktury technicznej (np. stan systemu komunikacji, stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami), b. własności nieruchomości, c. stanu obiektów dziedzictwa kulturowego, d. uwarunkowań ochrony środowiska Sfera społeczna Ta część dokumentu powinna obejmować m.in. następujące zagadnienia: a. sytuacja demograficzna i społeczna na danym obszarze, w tym: wielkość populacji, jej wiek, poziom wykształcenia (na podstawie danych z GUS) i jego specyfika, wielkość populacji w wieku produkcyjnym, b. warunki i jakość życia mieszkańców, w tym poziom bezpieczeństwa, Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach RPO WŁ 4

5 c. oświata i edukacja, d. opieka zdrowotna, e. określenie grup społecznych wymagających wsparcia, f. informacje dotyczące organizacji pozarządowych działających na danym obszarze, g. rynek pracy (w tym określenie poziomu zatrudnienia i stopy bezrobocia na podstawie aktualnych danych dostępnych w Powiatowych Urzędach Pracy, określenie ilości osób zatrudnionych w danych sektorach) Sfera ekonomiczna W tej części dokumentu powinny znaleźć się informacje odnoszące się m.in. do: a. gospodarki (określenie struktury podstawowych branż występujących na danym obszarze, informacja o branżach gospodarki mających kluczowe znaczenie dla rozwoju obszaru, określenie głównych pracodawców na danym terenie), b. turystyki (opis działalności podmiotów gospodarczych w dziedzinie turystyki) Identyfikacja najważniejszych problemów występujących na danym obszarze W tej części dokumentu powinien się znaleźć wykaz najistotniejszych problemów w sferze społecznej, ekonomicznej i zagospodarowania przestrzennego występujących na terenie objętym Planem Rozwoju Lokalnego. Opis najważniejszych problemów powinien zostać uzupełniony o analizę SWOT czyli analizę mocnych i słabych stron obszaru oraz wskazanie szans i zagrożeń dla jego rozwoju. Przy sporządzaniu analizy SWOT należy brać pod uwagę m.in. wskazane wyżej uwarunkowania charakterystyczne dla danego obszaru, a także potencjał obszaru w kontekście istniejącego kapitału finansowego, ludzkiego, informacyjnego etc Cele ogólne i szczegółowe rozwoju danego obszaru W tym punkcie należy wskazać ogólne (strategiczne) cele, zasadnicze z punktu widzenia rozwoju danego obszaru, zapewniające ciągłość i trwałość rozwoju. Celom ogólnym powinny następnie zostać przyporządkowane cele szczegółowe, wskazujące na praktyczną realizację celów ogólnych w okresie wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego. Wyznaczone cele (ogólne i szczegółowe) powinny być mierzalne, konkretne i określone w czasie. Należy również wykazać spójność założonych celów z uwarunkowaniami danego obszaru Zadania zmierzające do realizacji celów (poprawy sytuacji na danym obszarze) W tej części dokumentu powinny zostać opisane zadania, których realizacja doprowadzi do poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej danego obszaru. Zadania te powinny być przedstawione w układzie tematycznym z podziałem na następujące kategorie: a. zmiany w strukturze gospodarczej obszaru (w tym zasady kształtowania rolnej i leśnej przestrzeni produkcyjnej), b. zmiany w sposobie użytkowania terenu, c. rozwój systemu komunikacji i infrastruktury, d. poprawa stanu środowiska, Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach RPO WŁ 5

6 e. poprawa stanu środowiska kulturowego, f. poprawa warunków i jakości życia mieszkańców (w tym zmiany w strukturze zamieszkania) Realizacja zadań W tej części dokumentu zadania przewidziane do realizacji w ramach Planu Rozwoju Lokalnego powinny zostać przedstawione w podziale na zadania do realizacji w latach oraz zadania do realizacji w następnych latach. Zadania powinny być przedstawione w następującym układzie: Planowane zadania inwestycyjne w okresie : a. nazwa planowanego zadania, b. zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, c. etapy realizacji zadania wraz z przewidywanym czasem (harmonogramem) realizacji, d. oczekiwane rezultaty, e. instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu, f. nakłady do poniesienia wraz ze źródłami finansowania Zadania planowane do realizacji po roku 2013 projekty długoterminowe: a. nazwa planowanego zadania, b. zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, c. etapy realizacji zadania wraz z przewidywanym czasem (harmonogramem) realizacji, d. oczekiwane rezultaty, e. instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu, f. przewidywane nakłady do poniesienia 2.6. Powiązanie zadań realizowanych w ramach Planu Rozwoju Lokalnego z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy / powiatu / województwa W tym punkcie należy przedstawić powiązania Planu Rozwoju Lokalnego m. in. ze Strategią Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Łódzkiego na lata , Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki, Programem Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka , Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko na lata Zadania realizowane w ramach Planu Rozwoju Lokalnego powinny być również komplementarne z innymi dokumentami określającymi rozwój danego obszaru (np. strategią rozwoju powiatu/gminy jeśli istnieje), stanowić ich uzupełnienie i przyczyniać się do kompleksowego, zrównoważonego rozwoju danego obszaru Oczekiwane wskaźniki efektów realizacji Planu Rozwoju Lokalnego W Planie Rozwoju Lokalnego powinny być przedstawione wartości wskaźników (w podziale na wskaźniki rezultatu, produktu i oddziaływania) w roku bazowym (rok przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego) oraz wartości jakie zostaną osiągnięte w wyniku realizacji zadań zakładanych w dokumencie dla ostatniego roku obowiązywania PRL. Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach RPO WŁ 6

7 2.8. Plan finansowy na lata (obligatoryjnie) i na następne lata 1 Plan finansowy powinien przedstawiać szacunkową alokację środków publicznych oraz prywatnych na realizację zadań w latach oraz (ewentualnie) w latach następnych. W szczególności plan finansowy powinien uwzględniać wkład finansowy na realizację zadań w podziale na: a. budżet jednostki samorządu terytorialnego, b. budżet państwa, c. środki prywatne, d. środki UE, e. inne System wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego Dla sprawnego i efektywnego zarządzania Planem Rozwoju Lokalnego ta część dokumentu powinna zawierać opis systemu wdrażania PRL z wyszczególnieniem jednostki odpowiedzialnej za koordynację oraz podmiotów odpowiadających za realizację poszczególnych części PRL, jak również konkretnych zadań przewidzianych do realizacji Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej Planu Rozwoju Lokalnego W tym punkcie powinny być opisane następujące elementy: a. system monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego, b. sposoby oceny Planu Rozwoju Lokalnego, c. sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi, d. działania informacyjne i promocja Planu Rozwoju Lokalnego. 1 o ile dokument uwzględnia kolejny okres programowania Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach RPO WŁ 7

8 3. Przykładowa procedura przygotowania i zatwierdzenia Planu Rozwoju Lokalnego 1. Zarządzeniem Prezydenta / Wójta / Burmistrza / Starosty wyznaczona zostaje osoba, dalej zwana pełnomocnikiem ds. rozwoju lokalnego oraz horyzontalny zespół zadaniowy ds. rozwoju lokalnego, zwany dalej zespołem zadaniowym. 2. Pełnomocnik ds. rozwoju lokalnego pełni funkcję koordynatora zespołu zadaniowego przygotowującego Plan Rozwoju Lokalnego i jest odpowiedzialny za zebranie informacji, przygotowanie danych i wyznaczenie obszaru, na którym będą realizowane zadania (obszar kwalifikujący się do wsparcia w ramach funduszy strukturalnych). 3. Zespół zadaniowy składa się z pracowników Urzędu Gminy/Powiatu z różnych departamentów/wydziałów właściwych merytorycznie do przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego (w tym osób odpowiedzialnych za budżet gminy/powiatu) lub instytucji współpracujących (np. przedstawiciele jednostek organizacyjnych gminy/powiatu, organizacji pozarządowych). 4. Burmistrz / Wójt / Prezydent / Starosta może wnioskować do Rady Gminy/Powiatu o powołanie w ramach Rady Gminy/Powiatu specjalnej komisji ds. rozwoju lokalnego, zwanej dalej komisją. 5. Rada Gminy/Powiatu powołuje komisję uchwałą. 6. Komisja składa się z wyznaczonych przez Radę Gminy/Powiatu radnych gminy/powiatu oraz kluczowych dla rozwoju gminy/powiatu partnerów społeczno-gospodarczych. 7. Komisja wybiera uchwałą ze swojego składu przewodniczącego kierującego jej pracami i ją reprezentującego. 8. Do zadań komisji należy opiniowanie Planu Rozwoju Lokalnego przygotowanego przez zespół zadaniowy i rekomendowanie go Radzie Gminy/Powiatu do przyjęcia uchwałą. 9. Do zadań komisji należy również prowadzenie monitoringu wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego oraz jego ocena. 10. Przewodniczący komisji wnosi pod obrady Rady Gminy/Powiatu Plan Rozwoju Lokalnego. 11. Rada Gminy/Powiatu przyjmuje uchwałą Planu Rozwoju Lokalnego. Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach RPO WŁ 8