Ocena przydatności oznaczania chemokin RANTES i MIP 1α oraz elastazy w diagnostyce zakażeń dróg oddechowych u dzieci*

Transkrypt

1 PRACE ORYGINALNE Adv Cli Exp Med 25, 14, 3, ISSN X BARBARA BASIEWICZ WORSZTYNOWICZ 1, WIESŁAWA KARNAS KALEMBA 1, DARIA AUGUSTYNIAK 2, BOŻENA POLAŃSKA 1, ADAM JANKOWSKI 1 Ocea przydatości ozaczaia chemoki RANTES i MIP 1α oraz elastazy w diagostyce zakażeń dróg oddechowych u dzieci* The Usefuless of Chemokies RANTES ad MIP 1α ad Elastase i Diagostic Process of Respiratory Tract Ifectios i Childre 1 Katedra Propedeutyki Pediatrii i Kliika Immuologii i Reumatologii Wieku Rozwojowego AM we Wrocławiu 2 Pracowia Immuologii Istytutu Geetyki i Mikrobiologii Uiwersytetu Wrocławskiego Streszczeie Wprowadzeie. Zapaleie spowodowae przez czyik zakaźy wywołuje wiele reakcji immuologiczych i alergiczych. W procesach tych biorą udział chemokiy, które regulują apływ komórek do miejsca zapaleia. Cel pracy. Ocea przydatości chemoki RANTES i MIP 1α oraz EN α 1 IP w diagostyce zakażeń dróg oddecho wych u dzieci. Materiał i metody. Badaiem objęto 29 dzieci hospitalizowaych z powodu zapaleia płuc lub oskrzeli. Wyodrębio o dwie grupy: I 15 dzieci z towarzyszącym ropym zakażeiem górych dróg oddechowych, II 14 pacjetów, u których wyiki badań i obserwacja kliicza sugerowały wirusowe tło zachorowaia oraz grupę kotrolą (16 zdro wych dzieci). Surowicze stężeie chemoki oraz EN α 1 IP w osoczu, przed i po leczeiu, ozaczao metodą ELISA. Wyiki. Nie stwierdzoo istotych statystyczie różic średich wartości stężeń RANTES w surowicy między grupą I i II. Średie stężeie MIP 1α w surowicy w grupie I było istotie wyższe a początku choroby w porów aiu z wartością zarówo po zakończeiu leczeia (p <,2), jak i z grupą kotrolą (p <,1). W grupie II ie stwierdzoo istotych różic średich wartości stężeń MIP 1α. Wykazao, że w surowicy pacjetów z I gru py średie wartości stężeń MIP 1α różiły się w sposób istoty w porówaiu ze stężeiami w grupie II (p <,5) w ostrej fazie choroby i po zakończeiu leczeia (p <,1). W ostrej fazie średie stężeie EN α 1 IP u pacjetów z grupy I było istotie wyższe iż po leczeiu (p <,5) i w grupie kotrolej (p <,5). W II gru pie stężeie EN α 1 IP w osoczu było wyższe iż po leczeiu (p <,5) i grupie kotrolej (p <,6). Wioski. Wstępe wyiki badań wskazują a zamiey wzrost chemokiy MIP 1α w surowicy, w zakażeiach ropych dróg oddechowych u dzieci, ie obserwowao atomiast różic w stężeiu RANTES. EN α 1 IP jest do brym mierikiem do ocey dyamiki zakażeia. Ozaczaie MIP 1α w surowicy i EN α 1 IP w osoczu może być pomoce w diagostyce zakażeń dróg oddechowych u dzieci (Adv Cli Exp Med 25, 14, 3, ). Słowa kluczowe: RANTES, MIP 1α, EN α 1 IP, zakażeie dróg oddechowych, dzieci. Abstract Backgroud. Chemokies regulated traffickig ad effector fuctios of immue cells ad the respose to ifec tio durig iflammatio. The chemoattractat of eutrophils is huma leukocyte elastase. Objectives. To idetify the possibility to use i diagostic process of childre sufferig from respiratory tract i fectios: chemokies RANTES, MIP 1α ad EN α 1 IP. Material ad Methods. The examiatios were performed i 29 childre (i patiets) sufferig from peumoia or brochitis. Two subgroups were idetified: I group cosisted of 15 childre with diagosis of peumoia or brochitis with upper respiratory tract bacterial ifectio, II group cosisted of 14 childre with viral ifectio ad a cotrol group (16 healthy childre). ELISA usig carried out the measuremet of chemokie cocetratios i serum ad EN α 1 IP i plasma. * Badaia fiasowae były przez Akademię Medyczą we Wrocławiu (No 139/2). Badaia były prowadzoe za zgodą Komisji Bioetyczej AM.

2 524 B. BASIEWICZ WORSZTYNOWICZ et al. Results. There were o differeces of chemokie RANTES serum levels betwee II group ad I. For I group the serum cocetratios of MIP 1α were sigificatly higher i the acute phase tha i covalescet phase (p <.2) ad tha i the cotrol group (p <.1). The result of measuremet ad statistical aalysis for the serum lev els of MIP 1α i II group show ay differeces i acute ad covalescet phase. Recet study has also show si gificatly icreased of serum MIP 1α levels i I group as compared to II group i acute (p <.5) ad i co valescece phase (p <.1). EN α 1 IP plasma levels were sigificatly higher i acute phase i I group as compa red to covalescece phase (p <.5) ad to cotrol group (p <.5). I the II group it was p <.5 ad p <.6 correspodigly. Coclusios. Our prelimiary results demostrated sigificatly higher levels of MIP 1α, but ot RANTES, i se ra of childre of bacterial tha of viral ifectios. EN α 1 IP is a ew marker of estimatio of dyamic of ifectio. Our results suggest that measuremet of MIP 1α serum levels ad EN α 1 IP plasma levels could be useful i diag osis of respiratory tract ifectios i period of disease i childre (Adv Cli Exp Med 25, 14, 3, ). Key words: RANTES, MIP 1α, EN α 1 IP, ifectios, childre. Zajomość mechaizmów zapaleia umożli wia skutecze i szybkie zwalczaie czyików chorobotwórczych oraz umożliwia zapobiegaie astępstwom zakażeia. Wiadomo, że wywołay przez droboustroje w miejscu zakażeia proces zapaly jest spowodoway zwiększoym apły wem krwi, wzrostem przepuszczalości aczyń i gromadzeiem się komórek biorących udział w mechaizmach obroych. Odczy zapaly jest procesem złożoym, w którym licze czyiki hu morale i komórkowe wywołują wiele reakcji im muologiczych i prowadzą do uszkodzeia tka ek. Do mediatorów zapaleia ależą między i ymi cytokiy, a wśród ich chemokiy, regulują ce apływ komórek do miejsca zapaleia. Chemo kiy to grupa białek o małej masie cząsteczkowej (8 1 kda), których udział w zapaleiu został udowodioy. Najlepiej dotychczas opisaa che mokia RANTES (regulated upo activatio or mal T cell expressed ad secreted), ależąca do grupy C C chemoki, ma istote zaczeie roz woju zapaleia alergiczego [1], bierze też udział w schorzeiach o różej etiologii [2 8]. Jest wy twarzaa przez wiele typów komórek w odpowie dzi a swoistą stymulację. Zaczie miej poza a chemokia MIP 1α (macrophage iflammatory protei 1α) jest białkiem produkowaym przez makrofagi, które biorą udział we wszystkich eta pach odpowiedzi immuologiczej, przez cały okres toczącego się procesu zapalego. MIP 1α jest czyikiem chemotaktyczym dla eozyofi lów i limfocytów. Wykazao, że stężeie tej che mokiy wzrasta w zakażeiach wirusowych [2 4] i bakteryjych [5]. Bierze rówież udział w regu lacji produkcji immuoglobuliy E, a stężeie jej wzrasta w chorobach alergiczych [6 9]. Liczi badacze ozaczali profile chemoki w wielu cho robach, jedak zaczeie poszczególych z ich pozostaje adal do wyjaśieia. Ważym mediatorem w ostrej i przewlekłej odpowiedzi zapalej orgaizmu jest elastaza eu trofilowa (EN), sily ezym proteolityczy uwal iay przez eutrofile. EN jest iezbęda do we wątrzkomórkowego zabijaia bakterii Gram ujemych [1, 11]. W środowisku zewątrzko mórkowym wola elastaza jest szybko wiązaa i iaktywowaa główie przez ihibitor α1 pro teiaz (α 1 IP). EN podtrzymuje proces zapaleia przez promowaie chemoatraktatów, szczególie iterleukiy 8 [12] i leukotrieu B 4 [13], które po tęgują apływ eutrofilów do tkaek. Rówież sam kompleks EN α 1 IP może być czyikiem chemotaktyczym dla eutrofilów [14]. Rola EN w reakcji zapalej była i jest adal przedmiotem zaiteresowań wielu autorów. Największa liczba zachorowań u dzieci jest spowodowaa zakażeiem dróg oddechowych (z.d.o.). W większości są to proste zakażeia, wy woływae przez wirusy. Jedak z.d.o. staowią ajwiększy odsetek wśród przyczy hospitalizacji i są powodem wielokrotej, czasem adużywaej, atybiotykoterapii w okresie rozwojowym. Wyi ka to między iymi z trudości w szybkim rozpo zaiu czyika zakaźego. Stosowae wskaźiki ostrego stau zapalego i posiewy bakteriologicz e ie zawsze są wystarczające do ustaleia przy czyy choroby. Zajomość roli chemoki i elasta zy w procesie zapaleia skłoiła autorów do próby wykorzystaia RANTES, MIP 1α oraz EN α 1 IP w różicowaiu etiologii z.d.o. u dzieci. Celem pracy było ozaczeie surowiczego stę żeia chemoki RANTES i MIP 1α oraz EN α 1 IP w ostrej fazie zakażeia i po ustąpieiu objawów choroby, a także ocea ich przydatości w diagos tyce zakażeń dróg oddechowych u dzieci. Materiał i metody Badaiem objęto 29 dzieci płci obojga w wie ku 4 16 lat, hospitalizowaych w Kliice Immu ologii i Reumatologii Wieku Rozwojowego AM we Wrocławiu z powodu ostrego zakażeia dróg oddechowych. Kryteriami kwalifikacji do badań były: ostra faza zakażeia, rozpozaie zapaleia płuc i/lub oskrzeli. Z badań wykluczoo dzieci

3 RANTES, MIP 1α i elastaza w diagostyce zakażeń u dzieci 525 z towarzyszącym zakażeiem iych układów i a rządów, z zaburzeiami odporości oraz ze scho rzeiami ogóloustrojowymi. Wyodrębioo dwie grupy pacjetów. Do pierwszej grupy zakwalifikowao 15 dzie ci, u których chorobie zasadiczej (tj. zapaleiu płuc i/lub oskrzeli) towarzyszyło rope zakażeie górych dróg oddechowych, p.: agia ropa, ka tar ropy, zapaleie zatok przyosowych. Z posie wów mikrobiologiczych z osa i/lub gardła i/lub plwociy wyhodowao: Staphylococcus aureus (46% posiewów), Staphylococcus koagulazoujem y (26% posiewów), Streptococcus peumoiae (2% posiewów), Hemophilus ifluezae (13% po siewów), Escherichia coli (13% posiewów), Klebsiella peumoiae (6% posiewów), Corye bacterium sp. (6% posiewów) u części pacjetów obserwowao więcej iż jede szczep bakterii. Do drugiej grupy zakwalifikowao 14 pacje tów, u których rozpozao zapaleie płuc i/lub oskrzeli. Wyiki badań laboratoryjych i posie wów mikrobiologiczych u tych dzieci wykluczały bakteryje zakażeie górych dróg oddechowych, a obserwacja kliicza sugerowała wirusowe tło choroby. Charakterystykę pacjetów przedstawio o w tabeli 1. Grupę kotrolą staowiło 16 dzieci zdrowych w podobym wieku, obojga płci, u których ie stwierdzoo schorzeia orgaicze go. Dzieci te były hospitalizowae z powodu, p. zatrucia alkoholem, bólów brzucha (erwica, me struacja) itp., a wyiki badań dodatkowych pozo stawały w graicach ormy. Krew do badań pobie rao podczas badań kotrolych. Krew żylą do badań pobierao w pierwszej lub drugiej dobie choroby, w ciągu pierwszych 12 godzi hospitali zacji. Drugie badaie wykoao po ustąpieiu ob jawów kliiczych choroby i zakończeiu lecze ia, przy okazji badań kotrolych. Aalizowao surowicze stężeie chemokiy RANTES, MIP 1α oraz EN α 1 IP w osoczu. Surowicze stężeie che moki RANTES i MIP 1α ozaczao immuoe zymatyczą metodą fazy stałej ELISA (ezyme li ked immuosorbet assay) z użyciem DuoSet ELISA Developmet System (R & D, Mieapolis, USA). Dola graica wykrywalości dla RANTES wyosi ła,878 pg/ml, dla MIP 1α 2,382 pg/ml. Wszystkie próbki ozaczao podwójie z dwóch kolejych roz cieńczeń, aby wartości stężeń leżały w zakresie lie arego odcika krzywej. EN α 1 IP ozaczao w oso czu metodą ELISA, stosując gotowe zestawy odczy ików (Merck, Niemcy). Wyiki badań w grupie dzieci zdrowych przyjęto za wartości prawidłowe. Aaliza statystycza Dae, które cechowały się ormalym rozkła dem (RANTES), prezetowao za pośredictwem Tabela 1. Charakterystyka pacjetów Table 1. Characteristic of the patiets Grupa I Grupa II Grupa (Group I) (Group II) kotrola = 15 = 14 (Cotrol group) = 16 Płeć (Sex) żeńska (female) męska (male) Wiek lata 9,5 ± 3,6 7,75 ± 3,9 1,7 ± 3,3 średia ± SD (Age years) mea ± SD Zapaleie płuc 8 5 (Peumoia) Zapaleie oskrzeli (Brochitis) Agia ropa 7 (Agia purulet) Rope zapaleie 4 zatok (Siistris purulet) Katar ropy 6 (Rhiitis purulet) liczba pacjetów. umber of patiets. średiej arytmetyczej i odchyleia stadardowego (± SD), te atomiast, których rozkład ie był or maly (MIP 1α i EN α 1 IP) przedstawiao za po mocą mediay i zakresu. W celu oszacowaia róż ic w stężeiach ozaczaych mediatorów między badaymi grupami zastosowao astępujące testy: test t Studeta dla zmieych iezależych przy oceie RANTES; test Walda Wolfowitza przy oce ie MIP 1α oraz test Maa Whiteya przy oceie kompleksu EN α 1 IP. Do oszacowaia różic ato miast w stężeiu wspomiaych mediatorów w obrębie poszczególych grup zastosowao od powiedio: test T dla zmieych zależych przy oceie RANTES oraz test Wilcoxoa przy oceie MIP 1α i EN α 1 IP. Dla wartości p <,5 przyjmo wao istieie istotości statystyczej. Wyiki Stężeie chemoki RANTES i MIP 1α oza czoo w surowicy u 29 pacjetów i 16 zdrowych dzieci ależących do grupy kotrolej. Nie stwier

4 526 B. BASIEWICZ WORSZTYNOWICZ et al. dzoo istotych statystyczie różic między surowi czym stężeiem RANTES w grupie I w porówaiu z grupą II, zarówo w ostrej fazie zakażeia (grupa I: 6,2 ± 24 pg/ml; : 54,2 ± 17,1 pg/ml), jak i po leczeiu (: 56,6 ± 33 pg/ml; grupa II: 47,6 ± 2,7 pg/ml). W obu badaych grupach dzieci w przebiegu ostrej fazy choroby za obserwowao wyższe średie wartości stężeń che mokiy w porówaiu z jej stężeiem w grupie kotrolej (47,8 ± 17,9 pg/ml). Różice te ie mia ły jedak zamio istotości statystyczej. W grupie I, w której zapaleiu płuc lub oskrze li towarzyszyło rope zakażeie górych dróg od dechowych, surowicze stężeie MIP 1α było za mieie statystyczie wyższe zarówo w ostrej fa zie choroby (mediaa: 1387,2 [ ,4] pg/ml; p <,1; ryc. 1), jak i po leczeiu (mediaa: 1211,8 pg/ml [99,6 3529,8]; p <,5; ryc. 2) w porówaiu z grupą kotrolą (mediaa: 17,2 g/ml [4,4 17,2]). W grupie I obserwowao także istot e statystyczie zmiejszeie surowiczego stęże ia MIP 1α po zakończeiu leczeia, w odiesie iu do stężeia tej chemokiy uzyskaego a po czątku choroby (p <,2). W grupie II (bez zakażeia ropego) ie obser wowao różic między stężeiem MIP 1α w ostrej fazie choroby (mediaa: 48,9 pg/ml [1,6 341,9]) i po jej zakończeiu (mediaa: 49,3 pg/ml [11,6 321,6]). W grupie tej zarówo w ostrej fazie choroby, jak i po jej zakończeiu obserwowao iezaczie wyższe stężeie MIP 1α w surowicy w porówaiu z grupą kotrolą, ie miało to jed ak zaczeia statystyczego (ryc. 1 i 2). Porówując wartości stężeń MIP 1α w suro wicy pacjetów z grupy I i II w ostrej fazie zaka żeia, wykazao istotie statystyczie większe stężeie MIP 1α w grupie I, w której chorobie za sadiczej towarzyszyło zakażeie rope górych dróg oddechowych w porówaiu z grupą II, w której takiego zakażeia ie obserwowao (p <,5; ryc. 1). Zamieie większe stęże ie tej chemokiy u pacjetów z grupy I w porów aiu z grupą II zaobserwowao rówież po za kończoym leczeiu (p <,1; ryc. 2). EN α 1 IP ozaczoo u 14 dzieci z grupy I oraz u 12 dzieci z grupy II. Stężeie EN α 1 IP w osoczu pacjetów z grupy I było zamieie większe w ostrej fazie choroby (mediaa: 129,8 µg/ml [47,4 488,6]) w porówaiu z wyikami uzyska ymi w okresie zdrowieia (mediaa: 66,8 µg/ml [34,1 24]; p <,5), a także w porówaiu z gru pą kotrolą (mediaa: 73,5 µg/ml [31,8 117,4]; p <,5;). Stężeie EN α 1 IP w osoczu po zakoń czoym leczeiu ie różiło się statystyczie od wyików badań w grupie kotrolej (ryc. 3). Podobe wyiki uzyskao aalizując stężeie EN α 1 IP w osoczu w II grupie badawczej. Aaliza pg/ml ** * mediaa mi grupa kotrola cotrol group Ryc. 1. Porówaie stężeia MIP 1α w surowicy pa cjetów w trakcie ropej () i ieropej () ostrej fazy choroby: * różica istota statystyczie (p <,5), ** różica istota statystyczie (p <,1) Fig. 1. Comparisio of MIP 1α cocetratio i sera of patiets i the course of purulet () ad ot purulet () acute phase of the disease: * the differece was statistically sigificat (p <.5), ** the differece was statistically sigificat (p <.1) pg/ml statystycza wykazała, że u tych dzieci ostrej fazie choroby towarzyszyły zamieie większe warto ści stężeń EN α 1 IP (mediaa: 117 µg/ml [59,2 388,6]) w porówaiu z wartościami po leczeiu (mediaa: 73,7 µg/ml [34,2 137,2]; p <,5), a także w porówaiu z grupą kotrolą (p <,6). Po zakończoym leczeiu stężeie EN α 1 IP w osoczu zormalizowało i ie różiło się istotie ** * mediaa mi grupa kotrola cotrol group Ryc. 2. Porówaie stężeia MIP 1α w surowicy pacjetów z grupy I i II w okresie zdrowieia po leczeiu: * różica istota statystyczie (p <,1), ** różica istota statystyczie (p <,5) Fig. 2. Comparisio of MIP 1α cocetratio i sera of patiets from ad II i the covalescet phase of the disease: * the differece was statistically sigificat (p <.1), ** the differece was statisti cally sigificat (p <.5)

5 RANTES, MIP 1α i elastaza w diagostyce zakażeń u dzieci 527 µg/ml µg/ml mediaa mi mediaa mi -1 faza ostra acute phase po leczeiu after treatmet grupa kotrola cotrol group faza ostra acute phase po leczeiu after treatmet grupa kotrola cotrol group Ryc. 3. Surowicze stężeie kompleksu EN α 1 IP w przebiegu zapaleia płuc lub oskrzeli, powikłaego ropym zakażeiem górych dróg oddechowych: *, ** różice istote statystyczie (p <,5) Fig. 3. The serum cocetratio of EN α 1 IP complex i the course of peumoia or brochitis with purulet ifectio of upper airways: *, ** the differeces were statistically sigificat (p <.5) od wyików badań w grupie kotrolej (ryc. 4). Zarówo w ostrej fazie, jak i po leczeiu różice między stężeiem EN α 1 IP w osoczu pacjetów z grupy I w porówaiu z wyikami badań pacje tów z grupy II ie były istote statystyczie. Omówieie Przeprowadzoe badaia miały a celu oceę zachowaia się i przydatości chemoki: RANTES i MIP 1α oraz EN α 1 IP w diagostyce zakażeń dróg oddechowych u dzieci. RANTES jest jedą z ajlepiej pozaych chemoki, jedak jej udział w zakażeiach ie jest do końca wyjaśioy. Ba daia ostatich lat zarówo eksperymetale, jak i przeprowadzoe w przebiegu aturalego zaka żeia wykazały udział tej chemokiy w miejscu zapaleia, w zakażeiu wywołaym przez wirusy. Zwiększoe wydzielaie RANTES pod wpływem zakażeia wirusem RSV, RV i grypy opisało wie lu badaczy [3, 4, 15, 16]. U dzieci w przebiegu za każeia wirusem RSV w wydzieliie z osa stwierdzoo duże stężeia tej chemokiy [15]. Wielu autorów potwierdza, że chemokia bierze udział rówież w zakażeiach bakteryjych, a zwłaszcza w chorobach wywołaych przez we wątrzkomórkowe patogey. Stężeie chemokiy RANTES wzrasta w gruźlicy, w ostrej fazie zaka żeia [17, 18], a także w zakażeiu Peumocystis cariii [19]. Wyiki badań własych ie wykazały istotie większych stężeń chemokiy RANTES w surowi Ryc. 4. Surowicze stężeie kompleksu EN α 1 IP w przebiegu zapaleia płuc lub oskrzeli, bez towarzy szącego zakażeia górych dróg oddechowych: * różica istota statystyczie (p <,5), ** róż ica istota statystyczie (p <,6) Fig. 4. The serum cocetratio of EN α 1 IP complex i the course of peumoia or brochitis without puru let ifectio of upper airways: * the differece was statistically sigificat (p <.5), ** the differece was statistically sigificat (p <.6) cy dzieci chorych a zapaleie płuc i/lub oskrzeli, w obu badaych grupach w porówaiu z grupą kotrolą. Moża więc wioskować, że wzrostowi chemokiy RANTES w miejscu zapaleia ie to warzyszy zwiększeie jej stężeia w surowicy. Zaczie miej pozaa chemokia MIP 1α wydaje się odgrywać istotą rolę w zakażeiach. Licze badaia Garofalo i Olszewskiej Pazdrak ad zakażeiem dróg oddechowych wirusami RSV wykazały między iymi, że zakażoe przez wirusy komórki abłoka małych oskrzelików i płuc wytwarzają MIP 1α, a eozyofile uwaliają RANTES i MIP 1α [3]. Obecość chemoki RANTES i MIP 1α obserwowao w wydzieliie z osa u dzieci w wieku 8 1 lat z z.d.o. wywoła ym przez RSV, adeowirusy, wirusy grypy i pa ragrypy [4]. W zapaleiu płuc u myszy, wywoła ym przez Mycoplasma peumoiae, wykazao wzrost MIP 1α i β [5]. Zakażeie wywołae prąt kiem gruźlicy stymuluje wydzielaie chemoki MCP 1 i MIP 1α przez moocyty, ie stymuluje atomiast komórek abłoka pęcherzyków płuc ych do wydzielaia chemokiy MIP 1α [18]. U pacjetów z aktywą gruźlicą płucą ie stwier dzoo MIP 1α w BAL [17]. Wyiki własych badań wskazują a szcze góly udział chemokiy MIP 1α w zakażeiach bakteryjych. Przeprowadzoa aaliza statystycz a wyików wykazała występowaie istotie większych stężeń chemokiy MIP 1α w surowicy dzieci z zapaleiem płuc lub oskrzeli powikłaych

6 528 B. BASIEWICZ WORSZTYNOWICZ et al. ropym zakażeiem górych dróg oddechowych w porówaiu z aalogiczymi zapaleiami bez powikłań ropych. Zamieie większe stężeie MIP 1α w surowicy dzieci z grupy I w ostrej fazie choroby zmiejszyło się w istoty sposób po za kończeiu leczeia, jedak utrzymywało się adal a zwiększoym poziomie w porówaiu z grupą kotrolą. Nasuwa się więc pytaie, z jakiego po wodu średie wartości stężeń MIP 1α pozostają adal duże rówież wówczas, gdy ustąpiły objawy kliicze choroby, a wyiki badań dodatkowych zormalizowały się? Moża przypuszczać, że stężeie MIP 1α zmiejsza się zaczie woliej iż zakładao w aszych badaiach. Nie moża jedak wykluczyć, że przyczyą utrzymywaia się dużych stężeń tej chemokiy w surowicy jest częsta stymulacja ich wytwarzaia, spowodowa a awracającymi zakażeiami występującymi u dzieci. Nasze obserwacje wymagają dalszych badań. W dostępym piśmieictwie autorzy badań ie zaleźli doiesień, które moża by porówać z przedstawioymi w tej pracy wyi kami. Wykazay zamiey wzrost chemokiy MIP 1α może być wykorzystay jako wartościo wy wskaźik w diagostyce zakażeń dróg odde chowych u dzieci. Wstępe wyiki obserwacji wy magają jedak dalszych badań. Dobrym mierikiem do ocey toczących się procesów zapalych okazała się EN α 1 IP, której wzrost w ostrej fazie choroby i powole zmiej szaie się w miarę zdrowieia pozwala dobrze moitorować przebieg choroby. Wielu badaczy wykazało udział EN α 1 IP w zakażeiach zarówo bakteryjych, jak i wirusowych. Na podstawie aalizy piśmieictwa i badań własych moża wioskować, że kompleks EN α 1 IP jest jedym z owych wskaźików, który moża wykorzystać w oceie dyamiki stau zapalego [2]. Przedstawioe wyiki badań wskazują, że stę żeie chemokiy RANTES ie wzrasta w surowi cy w przebiegu zakażeia dróg oddechowych u dzieci. Biorąc pod uwagę wyiki badań i dae z piśmieictwa, wydaje się, że chemokia RAN TES powia być ozaczaa w miejscu toczącego się procesu zapalego, a ie w surowicy. Przeprowadzoa aaliza sugeruje, że chemo kia MIP 1α może się okazać wybitie czułym i swoistym wskaźikiem toczącego się procesu za palego w przebiegu zakażeń bakteryjych. Oza czaie w surowicy może być pomoce w różico waiu etiologii zakażeń dróg oddechowych u dzie ci oraz w wyborze właściwego leczeia. Ocea dyamiki zmia stężeia EN α 1 IP w osoczu może mieć duże zaczeie z puktu widzeia diago styczego, progostyczego i lecziczego. Piśmieictwo [1] Grob M, Schmid Gredelmeir P, Joller Jemelka H, Ludwig E, Dubs R, Grob P, Wuthrich B, Bisset L: Al tered itracellular expressio of the chemokies MIP 1alpha, MIP 1beta ad IL 8 by peripheral blood CD4 + ad CD8 + cells i mild allergic asthma. Allergy 23, 58, [2] Zhag Y, Luxo B, Casola A, Garofalo R, Jamaluddi M, Brasier A: Expressio of respiratory sycytial virus iduced chemokie gee etworks i lower airway epithelial cells revealed by cdna microarways. J Virol 21, 75, [3] Olszewska Pazdrak B, Casola A, Saito T, Alam R, Crowe S, Mei F, Ogra P, Garofalo R: Cell specific expres sio of RANTES, MCP 1, ad MIP 1alpha by lower airway epithelial cells ad eosiophils ifected with respira tory sycytial virus. J Virol 1998, 72, [4] Boville C, Roseberg H, Domachowske J: Macrophage iflammatory protei 1alpha ad RANTES are preset i asal secretio durig ogoig upper respiratory tract ifectio. Pediatr Allergy Immuol 1999, 1, [5] Simecka J: Beta chemokies are produced i lug of mice with mycoplasma respiratory disease. Curr Microbiol 1999, 39, [6] Holgate S, Bodey K, Jazic A, Few A, Kapla A, Tera L: Release of RANTES, MIP 1 alfa ad MCP 1 ito asthmatic airways followig edobrochial allerge challege, Am J Respir Crit Care Med 1997, 156, [7] Lukacs N, Stadiford T, Chesue S, Kukel R, Strieter R, Kukel S: C C chemokie iduced eosiophil che motaxis durig allergic airway iflammatio. J Leukoc Biol 1996, 6, [8] Lukacs N, Strieter R, Chesue S, Kukel S: Activatio ad regulatio of chemokies i allergic airway iflam matio. J Leukoc Biol 1996, 59, [9] Hatao Y, Katagiri K, Takayasu S: Icreased levels i vivo of mrnas for IL 8 ad macrophage iflammatory protei 1 alpha (MIP 1 alpha), but ot of RANTES mrna i peripheral blood moouclear cells of patiets with atopic dermatitis (AD). Cli Exp Immuol 1999, 117, [1] Belaaouaj A, Kim K, Shapiro S: Degradatio of outer membrae protei A i Escherichia coli killig by eu trophil elastase. Sciece 2, 289, [11] Weirauch Y, Drujade D, Shapiro S: Neutrophil elastase targets virulece factors of eterobacteria. Nature 22, 417, [12] Nakamura H, Yoshimura K, McElvaey N, Crystal R: Neutrophil elastase i respiratory epithelial liig fluid of idividuals with cystic fibrosis iduces iterleuki 8 gee expressio i huma brochial epithelial cell lie. J Cli Ivest 1992, 89,

7 RANTES, MIP 1α i elastaza w diagostyce zakażeń u dzieci 529 [13] Hubbard R, Fells G, Gadek S: Neutrophil accumulatio i the lug i alpha 1 atitripsi deficiecy: spotae ous release of leukotriee B4 by alveolar macrophages. J Cli Ivest 1991, 88, [14] Bada M, Rice A, Griffi G, Seior R: The ihibitory complex of huma alpha 1 proteiase ihibitor ad hu ma leukocyte elastase i a eutrophil chemoattractat. J Exp Med 1988, 167, [15] Noah T, Ivis S, Murphy P, Kazachkova I, Moats Staats B, Hederso F: Chemokies ad iflammatio i the asal passages of ifats with respiratory sycytial virus brochiolitis. Cli Immuol 22, 14, [16] Matsukura S, Kokubu F, Kubo H, Tomita T, Tokuaga H, Kadokura M, Yamamoto T, Kuroiwa Y, Oho T, Suzaki H, Adachi M: Expressio of RANTES by ormal airway epithelial cells after iflueza virus A ifectio. Am J Resp Cell Mol Biol 1988, 18, [17] Kurashima K, Mukaida N, Fujimura M, Yasui M, Nakazumi Y, Matsuda T, Matsushima K: Elevated che mokie levels i brochoalveolar lavage fluid of tuberculosis patiets. Am J Respir Crit Care Med 1997, 155, [18] Sadek M, Sada E, Toossi Z, Schwader S, Rich E: Chemokies iduced by ifectio of moouclear phagocy tes with mycobacteria ad preset i lug alveoli durig active pulmoary tuberculosis. Am J Respir Cell Mol Biol 1998, 19, [19] Wright T, Johsto C, Harmse A, Fikelstei J: Chemokie gee expressio durig Peumocystis cariii dri ve pulmoary iflammatio. Ifect Immuol 1999,67, [2] Polańska B, Jakowski A: Kompleks elastazy z ihibitorem alfa1 proteiaz w osoczu dzieci chorych a zapale ie oskrzeli. Pediatr Pol 1996, 71, Adres do korespodecji: Barbara Basiewicz Worsztyowicz Katedra Propedeutyki Pediatrii i Kliika Immuologii i Reumatologii Wieku Rozwojowego AM ul. Kasprowicza 64/ Wrocław Praca wpłyęła do Redakcji: r. Po recezji: r. Zaakceptowao do druku: r. Received: Revised: Accepted: