ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA

Transkrypt

1 Strona: 1 Stron: 74 Dokument nadzorowany ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA ZAKŁADOWA KONTROLA PRODUKCJI Egzemplarz nr 1 Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Data Opracował / sprawdził Pełnomocnik ds. ZSZ Piotr Lata 2013 Opracował Zatwierdził: Prezes Zarządu Andrzej Miśta 2013

2 Nr zmiany Strona: 2 Stron: 74 REJESTR ZMIAN W DOKUMENCIE cały dokument Zmieniony rozdział nr strona nr Opis zmiany data Wpisu dokonał: imię i nazwisko podpis ROZDZIELNIK Lp. Otrzymujący dokument Nr egz. 1 Prezes Zarządu - Miśta Andrzej 2 Pełnomocnik SZJ / ZSZ Lata Piotr Kierownik ZKP, Technolog Laborant Krzysztof 3 Czubak 4 Kierownik Kopalni - Dressler Robert 5 Główny Mechanik - Duda Kazimierz 6 Główny Energetyk - Kordowina Zbigniew Ryszard 7 Dział Ekonomiczno-Organizacyjny - Krystyna Litwin 8 Dział Sprzedaży Kruszyw - Wojciech Kucharski Data otrzymania Podpis

3 Strona: 3 Stron: 74 Niniejszy dokument stanowi własność Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych BAZALT- GRACZE sp. z o.o. i przeznaczony jest do użytku służbowego. Zabrania się dokonywania zmian w treści dokumentu, a także kopiowania i rozpowszechniania dokumentu bez zgody właściciela. Niniejszy dokument znajduje się pod nadzorem Kierownika Zakładowej Kontroli Produkcji, do którego należy zgłaszać wszystkie przypadki zniszczenia, zgubienia, konieczności wymiany lub wydania dodatkowych egzemplarzy dokumentu. Występujące w Księdze definicje i terminy związane z systemem Zakładowej Kontroli Produkcji są zgodne z normą PN-EN ISO 9000: Systemy zarządzania jakością - Podstawy i terminologia, oraz normami PN-EN, mającymi zastosowanie w Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych

4 Strona: 4 Stron: 74 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE 5 2. ORGANIZACJA 5 3 PROCEDURY KONTROLNE Nadzór kierownictwa Nadzór nad jakością Kontrola dokumentów i danych Podwykonawcy Wiedza o surowcu ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ KONTROLA I BADANIE Wyposażenie Częstotliwość i sposób pobierania próbek do badań ZAPISY Rodzaje zapisów Forma zapisów Nadzór nad zapisami 14 7 KONTROLA WYROBÓW NIEZGODNYCH SKŁADOWANIE I PRZECHOWYWANIE W REJONACH PRODUKCJI TRANSPORT I PAKOWANIE SZKOLENIE PERSONELU DOKUMENTY ZWIĄZANE WYKAZ PROCEDUR ZAŁĄCZNIKI. 19 PO-04 REKLAMACJE 21 PO-07 PROCEDURA TECHNOLOGIA PRODUKCJI 29 PO-08 BADANIA WYROBU 36 PO-09 SKŁADOWANIE, TRANSPORT WYROBÓW 65

5 Strona: 5 Stron: WPROWADZENIE Niniejsza Księga opisuje wymagania wobec Zakładowej Kontroli Produkcji Organizacji tak, by jej działanie było zgodne z odpowiednimi wymaganiami norm: PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN-EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN-EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania. Celem wdrożenia ZKP jest stworzenie warunków do produkcji kruszyw wg wymagań w/w norm. Kierownictwo Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. deklaruje że: przestrzega zasad określonych w Księdze ZKP i procedurach, zatrudnia personel o kwalifikacjach niezbędnych do spełnienia wymagań określonych w dokumentach ZKP, prowadzi nadzór nad działalnością Kopalni w ramach ZKP, w przypadku stwierdzenia niezgodności w systemie produkcji podejmowane są odpowiednie działania korygujące i zapobiegawcze. 2. ORGANIZACJA Prezes Zarządu w zakresie Zakładowej Kontroli Produkcji odpowiada za: zarządzanie przeglądów systemu i auditów zakładowej kontroli produkcji, zatwierdzanie rocznych planów szkoleń, nadzór nad sprawnym funkcjonowaniem systemu zakładowej kontroli produkcji. Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. powołał Kierownika Zakładowej Kontroli Produkcji (KZKP), który jest przedstawicielem Najwyższego

6 Strona: 6 Stron: 74 Kierownictwa, zobowiązanym do wdrożenia wymagań opisanych w dokumentacji systemu Zakładowej Kontroli Produkcji i upoważnionym do kontroli ich stosowania. Kierownik Zakładowej Kontroli Produkcji jest odpowiedzialny za: funkcjonowanie systemu zakładowej kontroli produkcji zgodnie z dokumentacją opisującą ten system oraz upoważniony do inicjowania i wprowadzania zmian w dokumentach opisujących ten system, gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie zapisów, a w tym za określenie czasu przechowywania i sposobu niszczenia zapisów po okresie ich przechowywania, przygotowanie przeglądów systemu zakładowej kontroli produkcji, inicjowanie działań korygujących i zapobiegawczych, ustalanie potrzeb szkolenia w zakresie ZKP, organizowanie i przeprowadzanie szkoleń wewnętrznych w zakresie systemu ZKP, nadzór nad jakością wyrobów. Osobą upoważnioną do aktualizacji Księgi ZKP jest Kierownik ZKP. Kierownik kopalni jest odpowiedzialny za: funkcjonowanie systemu zakładowej kontroli produkcji zgodnie z dokumentacją opisującą ten system oraz upoważniony do inicjowania i wprowadzania zmian w dokumentach opisujących ten system, gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie zapisów, zatwierdzanie i nadzór nad realizacją działań korygujących i zapobiegawczych, ustalanie potrzeb szkolenia w zakresie ZKP, organizowanie i przeprowadzanie szkoleń wewnętrznych w zakresie systemu ZKP, nadzór nad jakością wyrobów. Pracownicy techniczni są odpowiedzialni za: realizację postanowień procedur ogólnych, Kierownicy komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa są odpowiedzialni za: wnioskowanie wykonywania usług przez podwykonawców, wnioskowanie szkoleń pracowników w niezbędnym zakresie, wdrażanie działań korygujących i zapobiegawczych

7 Strona: 7 Stron: 74 Pracownicy Laboratorium są odpowiedzialni za: pobieranie próbek do badań, wykonywanie badań i dokumentowanie ich wyników, wnioskowanie wykonywania badań przez podwykonawców, nadzór nad wyposażeniem pomiarowym. Wszyscy pracownicy Kopalni są odpowiedzialni za funkcjonowanie ZKP oraz zgłaszanie wszelkich niezgodności w stosunku do obowiązujących dokumentów do Kierownika ZKP. 3. PROCEDURY KONTROLNE 3.1 Nadzór Kierownictwa W Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. kierownicze stanowiska zajmują: Prezes Zarządu Andrzej Miśta, Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego, Robert Dressler Kierownik Kopalni, Eugeniusz Szamszur Kierownik Zakładu produkcji styropianu. W celu sprawdzenia realizacji wymagań zawartych w niniejszej Księdze ZKP, w Procedurach oraz w wymienionych normach zharmonizowanych, Kierownik ZKP w zaplanowanych odstępach czasu dokonuje przeglądu funkcjonowania systemu Zakładowej Kontroli Produkcji oraz przeprowadza audity w całym lub określonym obszarze funkcjonowania zakładu. Za organizację przeglądu jest odpowiedzialny Kierownik ZKP. W przeglądzie uczestniczą: Pełnomocnik ZSZ, Kierownik ZKP, Kierownik kopalni oraz wyznaczeni kierownicy poszczególnych działów. Zakres przeglądu obejmuje wyniki analiz: reklamacji, przyczyn powstawania niezgodności, miejsc bądź etapów procesu technologicznego, w których powstawały niezgodności, podejmowanych działań korygujących i efektów (skuteczności) tych działań, podejmowanych działań zapobiegawczych i ich skuteczności, jakości usług podwykonawców, funkcjonowania Zakładowej Kontroli Produkcji i jej przydatność w produkcji wyrobów, w tym w realizacji wymagań norm,

8 Strona: 8 Stron: 74 realizacji wniosków z poprzedniego przeglądu. Zasady prowadzenia przeglądu Systemu Zakładowej Kontroli Produkcji opisane są w procedurze P-5.6 i auditu opisane są w procedurze P Rezultatem przeglądu są wnioski oraz zadaniami do realizacji przez poszczególne służby wraz z wyznaczeniem osób odpowiedzialnych za sprawdzenie wykonania tych działań. Sposób prowadzenia działań naprawczych opisany jest w procedurze P Kierownik ZKP jest odpowiedzialny za sporządzenie protokołu z każdego przeglądu, który po podpisaniu przez Pełnomocnika ds. ZSZ oraz Prezesa Zarządu jest przekazywany: Kierownik kopalni, osobom wyznaczonym do wykonania wyznaczonych zadań, osobom wyznaczonym do sprawdzenia wykonania wyznaczonych zadań. Oryginał protokołu z przeglądu jest przechowywany przez Kierownika ZKP. 3.2 Nadzór nad jakością Szczególnym obszarem podejmowania działań kontrolnych i naprawczych jest badanie wyrobu i postępowanie z wyrobem nie spełniającym założonych przez Kierownictwo Kopalni wymagań norm zharmonizowanych. W przypadku pojawiających się niezgodności podejmowane są działania opisane w procedurach P-8.2.2, P i PO-08 polegające na: Zidentyfikowaniu przyczyny występowania niezgodności, Przeprowadzeniu działań korygujący dotyczących postępowania z wyrobem oraz usunięciem przyczyny wystąpienia niezgodności, Przeprowadzenie auditu kontrolnego. 3.3 Kontrola dokumentów i danych Dokumenty opisujące system Zakładowej Kontroli Produkcji w Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. sporządzone są w sposób uporządkowany, przy zachowaniu wymagań wynikających z obowiązujących norm zharmonizowanych oraz przyjętych w Kopalni procedur postępowania. Podstawowymi dokumentami opisującymi system zakładowej kontroli produkcji jest Księga ZKP, która określa ogólne zasady systemu oraz Procedury Ogólne, opisujące w sposób szczegółowy te obszary działania, które tego wymagały. W zakresie nadzoru

9 Strona: 9 Stron: 74 nad infrastrukturą, zasobami ludzkimi, zakupami, dokumentami opisującymi system ZKP są instrukcje Systemu Zarządzania Jakością wg. normy PN-EN ISO 9001:2009. Dokumentacja i dane dotyczące przygotowania i prowadzenia produkcji, kontroli materiałów i wyrobów w kolejnych etapach przetworzenia oraz systemu ZKP, stosowana w Kopalni jest zawsze aktualna i zatwierdzona. Dokumentacja jest nadzorowana zgodnie z zasadami opisanymi w Procedurze P Dokumenty wprowadzane do stosowania w Kopalni są opracowywane, sprawdzane, aktualizowane i zatwierdzane przez kompetentny i upoważniony personel. Dokumenty są okresowo weryfikowane, a uznane za nieaktualne wycofywane z użytku. Wszystkie zmiany w dokumentach i danych są dokonywane przez wykwalifikowany i upoważniony personel. Dokumenty są identyfikowalne oraz zgodnie z wewnętrznymi przepisami i z zasadami opisanymi w dokumentacji ZKP przechowywane przez określony czas, a następnie niszczone. 3.4 Podwykonawcy Zadania produkcyjne Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. wykonuje samodzielnie przy pomocy własnych służb. W przypadkach koniecznych korzysta z usług podwykonawców, szczególnie w badaniach. W każdym przypadku sporządzane jest pisemne zlecenie ustalające wykonawcę i zakres usługi, sposób jej odbioru i osobę upoważnioną do kontaktu w sprawie zlecenia. Zlecenia zawierające szeroki zakres prac realizowane są na podstawie zawartych umów. Specjalista ds. Zaopatrzenia prowadzi rejestr firm świadczących usługi w zakresie ZKP na rzecz Przedsiębiorstwa. Kopalnia prowadzi działania mające na celu zapewnienie wysokiej jakości usług. Realizowane jest to przez: ocenę i dobór dostawcy, jasne i precyzyjne formułowanie zleceń (zamówień), weryfikację zrealizowanej usługi. Podwykonawcy podlegają ocenie i są wybierani jako wiarygodne źródło dostaw usług na podstawie prezentowanych zdolności do spełnienia wymagań, posiadanych certyfikatów, oferowanych cenach usług jak i innych wymagań określanych w zamówieniach.

10 Strona: 10 Stron: 74 Wymagania odnośnie usługi precyzowane są w zamówieniach i zawierają informacje określające w sposób zrozumiały i jednoznaczny zamawianą usługę oraz ścisłe warunki jakościowe odbioru. Odbiór usług odbywa się na podstawie warunków zawartych w zamówieniu. Wynik oceny jest podstawą przyjęcia wykonania usługi lub jej zakwestionowania i wystąpienia z reklamacją do podwykonawcy. Zasady dotyczące doboru i oceny podwykonawców, realizacji zakupów usług oraz przewidywanych obszarów zlecania prac zawiera Plan Przebiegu Procesu PR-7.2 Systemu Zarządzania Jakością. 3.5 Wiedza o surowcu Kierownik Kopalni posiada i przechowuje niezbędną dokumentację dotyczącą surowca. Informacja zawarta jest w dokumentacji geologicznej danego złoża, w której zapisane są dane o położeniu złoża, granicach i właściwościach. W dokumentacjach geologicznych zawarte są również informacje dotyczące zmian właściwości surowca decydujących o jakości wyrobu końcowego. Dokumentacja geologiczna zawiera wyniki wstępnych badań surowca. W przypadku dostawy wyrobów Kopalni do któregokolwiek z krajów członkowskich Unii Europejskiej, Kierownik ZPK jest zobowiązany do sprawdzenia czy oferowany wyrób spełnia wymagania przepisów obowiązujących w kraju docelowym. Szczegółowe informacje o surowcu w kopalni oraz sposób prowadzenia nadzoru nad jakością surowca zawiera procedura PO-07 oraz inne dokumenty, opracowania naukowe (np. dot. zgorzeli słonecznej, geofizyki, wierceń eksploatacyjnych itp.)

11 Strona: 11 Stron: ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ Stosowany w Kopalni system nadzoru nad technologią produkcji obejmuje: Kwalifikacje surowca do przeróbki, Ocenę stanu technicznego maszyn stosowanych w linii przeróbczej, Badania wyrobu. Surowiec przeznaczony do przeróbki poddawany jest badaniom przez wykwalifikowany personel. Na podstawie badań wstępnych typu podejmowane są decyzje o zakresie produkcji w Kopalni. Plan produkcji asortymentowej zawiera Załącznik nr 1. Surowiec przeznaczony do przeróbki w zakładzie przeróbczym Kopalni wydobywany jest w zasadzie z jednego złoża. Wszystkie maszyny w linii przeróbczej (ciągu technologicznym) utrzymywane są w pełnej sprawności, ich stan techniczny jest codziennie kontrolowany przez pracowników nadzorujących prace linii. W Kopalni sporządzane są raporty dotyczące m.in. wyprodukowanej ilości wyrobów, problemów dotyczących pracy maszyn. Wszelkie stwierdzone usterki są natychmiast usuwane, a uszkodzone maszyny są czasowo wyłączane z ruchu zakładu. Wszelkie dokumenty związane z wyrobem końcowym tzn. raport z opisu surowca, oraz zapisy w książce dozoru zmianowego pozwalają na pełną identyfikację wyrobu uwzględniającą zarówno właściwości surowca jak i technologię przeróbki. Zasady prowadzenia nadzoru określone są w Procedurze PO-07. Badania wyrobu prowadzone są zgodnie w wytycznymi zawartymi w Procedurze PO-08. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w pracy linii przeróbczej, które mogą wpływać na jakość wyrobu podejmowane są odpowiednie działania korygujące. 5. KONTROLA I BADANIE Bazalt-Gracze sp. z o.o. przeprowadza badania na poszczególnych etapach produkcji wyrobu oraz badania końcowe wyrobu w sposób wymagany i z częstotliwością określoną w normach zharmonizowanych. Wykorzystuje się w tym celu Zakładowe Laboratorium wyposażone w sprzęt niezbędny do prowadzenia podstawowych badań oraz odpowiednio wyszkolony personel. W przypadkach, gdy posiadane wyposażenie badawcze nie umożliwia przeprowadzenia wszystkich wymaganych badań, a zakup takiego wyposażenia nie jest uzasadniony

12 Strona: 12 Stron: 74 ekonomicznie, Bazalt-Gracze sp. z o.o. zleca przeprowadzenie badań wyrobu w laboratoriach akredytowanych przez Polskie Centrum Akredytacji, ewentualnie w laboratoriach posiadających uznane kompetencje potwierdzone auditem przeprowadzonym przez przedstawiciela Przedsiębiorstwa (lub wybranego przez Bazalt-Gracze sp. z o.o. niezależnego eksperta auditora). Zlecane są tylko te badania, których wymagana częstotliwość wykonywania dla wyrobu końcowego jest nie mniejsza niż raz na miesiąc. Kopalnia posiada instrukcje (procedury) badań opisujące dokonywanie pomiarów w sposób zgodny z wymaganiami norm zharmonizowanych oraz przyporządkowanie tym pomiarom konkretnego wyposażenia pomiarowego. Prezes Zarządu zapewnia środki niezbędne dla realizacji wszystkich zadań związanych ze spełnieniem wymagań norm zharmonizowanych odnośnie badań wyrobu. 5.1 Wyposażenie W Zakładowym Laboratorium stosowane jest jedynie wyposażenie pomiarowe posiadające aktualnie ważny status potwierdzenia metrologicznego. Nadzór nad wyposażeniem kontrolno-pomiarowym i badawczym sprawuje Technologlaborant, który prowadzi rejestry sprzętu, wykonuje sprawdzenia nowo zakupionej aparatury pomiarowo kontrolnej oraz opracowuje roczny harmonogram wzorcowania i sprawdzania wyposażenia do kontroli i badań. Kopalnie przy wzorcowaniu korzystają z punktów serwisowych i usług firm zewnętrznych. Przyrządy podlegające ustawie o miarach są legalizowane w jednostkach do tego uprawnionych. Wyposażenie do kontroli, pomiarów i badań jest ewidencjonowane. Dla każdego przyrządu kontrolno-pomiarowego zakłada się kartotekę, która zawiera nazwę, typ i oznaczenie urządzenia, numer fabryczny, datę wprowadzenia do użytkowania, datę wzorcowania lub sprawdzenia, datę następnego wzorcowania lub sprawdzenia, częstotliwość wzorcowania lub sprawdzenia oraz rodzaj ograniczenia użytkowania jeśli występuje. Częstotliwość wzorcowań i sprawdzeń ustala Kierownik ZKP biorąc pod uwagę wymagania normy PN-EN 932-5:2012 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Część 5: Wyposażenie podstawowe i wzorcowanie, charakter pomiarów wykonywanych konkretnym przyrządem oraz intensywność jego użytkowania. Użytkownicy przyrządów i wyposażenia do kontroli pomiarów i badań bezzwłocznie informują Kierownika ZKP o niesprawności tych urządzeń. Urządzenia niesprawne są

13 Strona: 13 Stron: 74 wycofywane z użytkowania, zaś obiekty sprawdzane przy ich użyciu są traktowane jako niepewne i podlegają ponownemu sprawdzeniu przyrządami sprawnymi. Po naprawie niesprawnego wyposażenia pomiarowego jest ono wzorcowane, sprawdzane lub legalizowane w zależności od rodzaju urządzenia. Szczegółowy zakres nadzoru wyposażenia do kontroli, pomiarów i badań określa procedura P-7.6 Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów. Wszystkie wyniki z przeprowadzonych kontroli i badań oraz dotyczące wzorcowania wyposażenia do kontroli, pomiarów i badań są zapisywane, gromadzone i przechowywane zgodnie z procedurami: P Nadzór nad zapisami oraz P-7.6 Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów. 5.2 Częstotliwość i sposób pobierania próbek do badań Kopalnia stosuje zasadę, że częstotliwość, sposób i miejsca pobierania próbek oraz rodzaje przeprowadzanych badań są zgodne z wymaganiami norm zharmonizowanych. Każdorazowa zmiana częstotliwości pobierania próbek (zwiększenie lub zmniejszenie w granicach dopuszczonych normą zharmonizowaną) jest pisemnie uzasadniona przez Kierownika ZKP, zatwierdzona przez Prezesa Zarządu i zapisana. Sposób pobierania próbek oraz miejsce i czas przechowywania zapisów opisane są szczegółowo w procedurze PO ZAPISY 6.1 Rodzaje zapisów W Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. w ramach ZKP powstają następujące rodzaje zapisów: Plany auditów i przeglądów systemu, Raporty z auditów i przeglądów systemu, Rejestr niezgodności, Karta niezgodności, Karta ewidencyjna wyposażenia pomiarowego, Rejestr wyposażenia, Plan kontroli metrologicznej, Roczny plan szkoleń,

14 Strona: 14 Stron: 74 Wykaz próbek do badań, Ocena kompetencji laboratorium w ramach podwykonawstwa, Deklaracja właściwości użytkowych, Opis surowca. Kwalifikacja do przerobu, Zlecenia zewnętrzne na wykonanie usług, Umowy z klientami, Protokół badania i oceny wyrobów, Dokumentacja. kalibracji i weryfikacji przyrządów pomiarowych i monitorujących, Opis niezgodności, postępowania z wyrobem niezgodnym, pozwolenia na odstępstwo, Wyników zewnętrznych kontroli (auditów) systemu ZKP. Wzory powyższych zapisów opracowane są w formie załączników do procedur systemowych. Inne zapisy związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa powstają w ramach procedur. Systemu Zarządzania Jakością. 6.2 Forma zapisów Zapisy powstające w trakcie realizacji zadań Zakładowej Kontroli Produkcji posiadają formę dokumentów, wpisów, wydruków. 6.3 Nadzór nad zapisami Zapisy powstające w trakcie realizacji zadań ZKP zgodnie z wymaganiami normy zharmonizowanej są: określone, czytelne i autoryzowane, jednoznacznie odniesione w stosunku do wyrobu, składowane w sposób uporządkowany i łatwy do odszukania w odpowiednio oznakowanych segregatorach lub skoroszytach, przechowywane w pomieszczeniach zapewniających brak możliwość ich zniszczenia, uszkodzenia lub ewentualną ich utratę, przechowywane przez czas określony i w miejscach opisanych w Procedurze P oraz w pozostałych procedurach,

15 Strona: 15 Stron: 74 rozpowszechniane w sposób opisany w poszczególnych procedurach, Odpowiedzialnym za gospodarkę zapisami jest Kierownik ZKP. 7. KONTROLA WYROBÓW NIEZGODNYCH W przypadku stwierdzenia w dowolnym stadium produkcji powstania wyrobu niezgodnego z wymaganiami normy zharmonizowanej oraz deklarowanej przez Producenta jakości wyrobu na podstawie wstępnych badań typu podejmowane są działania w celu niedopuszczenia do obrotu wyrobu niezgodnego. W przedsiębiorstwie przyjęto w takich przypadkach następujący tryb postępowania: wyrób jest ponownie przetworzony, lub wyrób jest skierowany do zastosowań, w których spełnia wymagania, lub wyrób uznany jest za nie nadający się do innych zastosowań, jest skierowany na składowisko i jednoznacznie oznakowany. Decyzję odnośnie postępowania z wyrobem niezgodnym podejmuje Kierownik Zakładowej Kontroli Produkcji w porozumieniu Kierownikiem kopalni. Wszelkie działania podejmowane z wyrobem niezgodnym są zapisywane w sposób umożliwiający identyfikację partii wyrobów niezgodnych, miejsca, czasu i osób podejmujących stosowne decyzje, a także śledzenie partii wyrobów niezgodnych dopóki znajduje się on w gestii kopalni. Powstające w wyniku powyższych działań zapisy są przechowywane w miejscu i w sposób opisany w procedurze P Jeśli wyroby zostały dostarczone do klienta zanim były dostępne wyniki badań tej partii wyrobów, Kierownik Zakładowej Kontroli Produkcji jest zobowiązany do powiadomienia Kierownika kopalni w przypadku wyników badań wykazujących niezgodność dostarczonych wyrobów z wymaganiami. W tym przypadku konieczne jest podjęcie stosownych działań, o których decyduje Kierownik kopalni, a wszystkie ustalenia są zapisywane. Wszystkie informacje dotyczące wyrobów niezgodnych są analizowane na przeglądach systemu ZKP. We wszystkich przypadkach wystąpienia niezgodności na dowolnym etapie procesu produkcji podejmowane są działania korygujące, których celem jest doskonalenie systemu ZKP oraz wyeliminowanie przyczyn zaistniałych i potencjalnych niezgodności w celu zapobieżenia ich ponownemu wystąpieniu.

16 Strona: 16 Stron: 74 Przeprowadza się przegląd zaistniałych niezgodności, ustala przyczyny niezgodności, ocenia potrzebę podjęcia działań zapobiegających ponownemu wystąpieniu niezgodności, ustala, zapisuje i wdraża niezbędne działania oraz przegląda i ocenia skuteczność podjętych działań korygujących. Działania korygujące dotyczą wszystkich zaistniałych i potencjalnych niezgodności w obszarach działalności Kopalni objętych systemem ZKP. Nadzór nad realizacją działań korygujących sprawuje Kierownik ZKP, który może sprawdzać wdrażanie działań korygujących poprzez: osobiste sprawdzenie wdrożenia tych działań, wyznaczenie do sprawdzenia kompetentnego pracownika, wystąpienie o przeprowadzenia auditu wewnętrznego. W każdym z wymienionych wyżej przypadków Kierownik ZKP zobowiązany jest potwierdzić wdrożenie konkretnego działania korygującego. W przypadku stwierdzenia braku wdrożenia lub wdrożenia w niepełnym zakresie Kierownik ZKP informuje o tym Kierownika kopalni. Kierownik ZKP systematycznie przedstawia Prezesowi Zarządu i Kierownikowi kopalni informację o przeprowadzonych działaniach korygujących oraz o wynikach oceny ich skuteczności. Szczegółowy opis działań podejmowanych w przypadku powstania niezgodności opisuje Procedura P SKŁADOWANIE I PRZECHOWYWANIE W REJONACH PRODUKCJI Wyroby na terenie Kopalni są składowane na specjalnie przygotowanych miejscach spełniających wymagania określone w procedurze PO-09. Każde składowisko jest monitorowane pod względem jakości przechowywanego wyrobu. W określonych w procedurze ogólnej przypadkach ze składowisk pobierane są próbki celem oceny jakości wyrobu i prawidłowości warunków jego przechowywania. Wszystkie składowiska są oznakowane. W przypadku zanieczyszczenia wyrobu na składowisku lub stwierdzeniu, że nastąpiło pogorszenie jakości składowanego wyrobu stosowane są działania korygujące opisane w procedurze PO-09 oraz P Wszelkie zapisy opisujące działania dotyczące składowania wyrobu są przechowywane u Kierownika ZKP.

17 Strona: 17 Stron: TRANSPORT I PAKOWANIE Transport wyrobu w rejonie zakładu odbywa się własnymi środkami transportu. Transport kruszywa poza teren zakładu odbywa się głównie środkami transportu klienta, rzadziej własnymi lub z wynajmu. Załadunek kruszywa wykonują pracownicy Kopalni zgodnie z odpowiednią instrukcją na podstawie przepustki wydanej w biurze sprzedaży kopalni. W kopalni stosowana jest zasada, iż przed każdym załadunkiem wyrobu na środki transportu kontrolowana jest czystość łyżek maszyn załadowczych oraz skrzyń pojazdów, na których będzie transportowany wyrób. Dodatkowo sprawdzane jest wyposażenie w plandeki skrzyni załadowczej pojazdów przeznaczonych do transportu wyrobu o drobnym uziarnieniu z zawartością frakcji pylastych poza teren kopalni. Każda partia wyrobu ekspediowana poza teren Kopalni jest dokumentowana w biurze sprzedaży Kopalni. Dokumenty sprzedaży przechowywane są w biurze kopalni. Odpowiedzialność Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. za sprzedane kruszywo (ilościowo i jakościowo) kończy się w momencie odbioru przez kierowcę dokumentu WZ. Po otrzymaniu dokumentu WZ kierowca powinien niezwłocznie opuścić teren kopalni. Po opuszczeniu terenu kopalni zastrzeżenia co do jakości kruszywa są rozpatrywane wg procedury reklamacji. Wyroby w Kopalni nie podlegają pakowaniu.

18 Strona: 18 Stron: SZKOLENIE PERSONELU Bazalt-Gracze sp. z o.o. dba o to, by zapewnić obsadę stanowisk pracy przez kompetentny personel a także by umożliwić pracownikom sprawne i właściwe wywiązywania się z nałożonych zadań i obowiązków. W celu realizacji tego zamierzenia zatrudnia personel o kwalifikacjach właściwych do powierzonych im obowiązków, a jeśli nie jest to możliwe prowadzi szkolenie pracowników dla podniesienia ich kwalifikacji. Wszyscy nowo przyjęci pracownicy przechodzą obowiązkowe szkolenia bhp i ppoż. Oprócz tego Kopalnie organizują szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe, szkolenia w celu nabycia uprawnień wymaganych przepisami a także szkolenia dotyczące zagadnień Zakładowej Kontroli Produkcji. Szkolenia są planowane przez Kierownika Zakładowej Kontroli Produkcji i zatwierdzane przez Prezesa Zarządu. Zapisy ze szkoleń są zachowywane. Szczegółowe zasady dotyczące przeprowadzania szkoleń opisuje m.in. instrukcja I Szkolenie nowoprzyjętych pracowników. 11. DOKUMENTY ZWIĄZANE PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN-EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN-EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania. 12. WYKAZ PROCEDUR Procedura P Nadzór nad dokumentami, Procedura P Audit wewnętrzny, Procedura P Działania korygujące i zapobiegawcze, Procedura PO 04 Reklamacje, Procedura P-7.6 Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów. Procedura PO 06 Szkolenia,

19 Strona: 19 Stron: 74 Procedura PO 07 Technologia produkcji, Procedura PO 08 Badania wyrobu, Procedura PO 09 Składowanie, transport wyrobów, Procedura P-5.6 Przegląd Zarządzania 13. ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1- Produkcja i sprzedaż kruszyw bazaltowych i kamienia do robót hydrotechnicznych. Lp. Nazwa wyrobu Frakcja Norma System PN-EN oceny Uwagi 1. Kruszywo bazaltowe 0/ T 2. Kruszywo bazaltowe 0/ / T 3. Kruszywo bazaltowe 0/ / T 4. Kruszywo bazaltowe 1/ U 5. Kruszywo bazaltowe 1/4 (1/3) T (ładowany ze składowiska) 6. Kruszywo bazaltowe 2/5, / T 7. Kruszywo bazaltowe 5,6/ / T 8. Kruszywo bazaltowe 8/11, / T 9. Kruszywo bazaltowe 2/ / T 10. Kruszywo bazaltowe 8/ / T 11. Kruszywo bazaltowe 11/ / Produkcja 2+ (11,2-16) zawieszona 12. Kruszywo bazaltowe 16/ / Produkcja 2+ (16-22,4) zawieszona 13. Kruszywo bazaltowe 0/12, Produkcja zawieszona 14. Kruszywo bazaltowe 0/31, T 15. Kruszywo bazaltowe 0/ T 16. Kruszywo bazaltowe 31,5/ T 17. Kamień łamany 45/ U

20 Strona: 20 Stron: 74 Termin produkcji: U-produkcja na zamówienie odbiorcy, T asortyment w ciągłej sprzedaży. PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania.

21 Dokument nadzorowany Strona: 21 Stron: 74 PO-04 PROCEDURA REKLAMACJE

22 Strona: 22 Stron: CEL PROCEDURY Celem procedury jest ustalenie i opisanie zasad postępowania z reklamacjami Klientów dotyczącymi jakości wyrobów w ramach systemu ZKP. 2. PRZEDMIOT PROCEDURY Przedmiotem procedury są zasady i tryb postępowania z reklamacjami Klientów dotyczących odstępstw w jakości sprzedanego wyrobu w stosunku do deklarowanych przez producenta parametrów. 3. ZAKRES STOSOWANIA Niniejsza procedura dotyczy wszystkich działań w ramach systemu ZKP dla wyrobów wg: PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania, produkowanych w Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o.. Niniejsza procedura ma zastosowanie przy prowadzeniu działań wynikających z reklamacji klienta a mianowicie: przy rejestrowaniu i dokumentowaniu reklamacji, przy analizie zasadności roszczeń klienta, przy prowadzeniu działań korygujących i zapobiegawczych. 4. DEFINICJE I TERMINOLOGIA Występujące w procedurze definicje i terminy są zgodne z określeniami podanymi w normach: PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu,

23 Strona: 23 Stron: 74 PN - EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania, Ponadto stosuje się następujące definicje i skróty: Materiały kamienne wyroby oferowane i produkowane przez Spółkę. W ramach materiałów kamiennych wyróżnia się poszczególne wyroby w zależności od rodzaju kopaliny z jakiej zostały wytworzone, rodzaju asortymentu, frakcji i gatunku. Reklamacja ilościowa - zgłoszenie przez klienta zastrzeżeń dotyczących niezgodności ilości otrzymanych materiałów kamiennych umieszczonych w dokumentach sprzedaży za stanem faktycznym. Reklamacja jakościowa - zgłoszenie przez klienta zastrzeżeń dotyczących cech fizycznych lub składu ziarnowego zakupionego materiału kamiennego a także niezgodności pomiędzy materiałem zamówionym a dostarczonym klientowi. Obejmuje również zastrzeżenia klienta dotyczące terminów dostaw. 5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Kierownik Zakładowej Kontroli Produkcji jest odpowiedzialny za: Przeprowadzenie postępowania reklamacyjnego i/lub nadzoru nad nim, Nadzór nad postanowieniami procedury. Kierownik Kopalni jest odpowiedzialny za: podejmowanie decyzji, wyznaczanie pracowników do realizacji postanowień niniejszej procedury.

24 Strona: 24 Stron: PRZEBIEG POSTĘPOWANIA 6.1 Zgłoszenie reklamacji. Reklamacje ilościowe i jakościowe mogą być zgłaszane przez klientów telefonicznie lub pisemnie (faxem lub poczta elektroniczną). Klient może zgłosić reklamację do: Kierownika ZKP, Działu Sprzedaży kruszyw, Sekretariatu. W przypadku zgłoszenia telefonicznego, informacje o reklamacji rejestruje się poprzez zapisanie notatki. Notatka powinna zawierać: datę sporządzenia, nazwę i telefon klienta, opis przedmiotu reklamacji, w tym: rodzaj i ilość materiałów kamiennych, termin odbioru, opis ujawnionych wad materiałów, podpis osoby dokonującej wpisu. Reklamacje pisemne wpływające do Sekretariatu Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. są rejestrowane (w Dzienniku Prowadzenia Korespondencji) i kierowane przez kierownictwo Spółki do Kierownika ZKP. O ile treść reklamacji nie zawiera wszystkich informacji dotyczących reklamowanej partii materiałów kamiennych, należy je uzyskać telefonicznie od klienta zgłaszającego reklamację. Reklamacja pisemna lub telefoniczna zgłoszona do Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. powinna być bezzwłocznie przekazana do Kierownika ZKP. Jeżeli zgłoszenie reklamacji przyjął pracownik Działu Sprzedaży powinien niezwłocznie przekazać wszystkie otrzymane dokumenty do Kierownika ZKP. Kierownik ZKP zawiadamia Kierownika Kopalni o zgłoszeniu reklamacji.

25 Strona: 25 Stron: Rozpatrywanie reklamacji. Kierownik ZKP lub osoba przez niego wskazana po otrzymaniu reklamacji przeprowadza wstępną ocenę zasadności zgłoszonej reklamacji oraz ustala w Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. okoliczności powstania reklamacji a w szczególności: uzyskuje od klienta informacje dotyczące reklamowanej partii materiałów o ile informacji takich nie ma w zgłoszeniu reklamacji, ustala na jakiej podstawie wydany został materiał klientowi oraz zapisy umowy, której reklamacja dotyczy, sprawdza dokumenty sprzedaży wystawione przez Bazalt-Gracze sp. z o.o., uzyskuje od kierownika kopalni pisemną informację oraz wyjaśnienie dotyczące przyczyn powstałej reklamacji, sprawdza posiadane przez kopalnie wyniki badań laboratoryjnych, wykonanych przez Laboratorium Zakładowe, sprawdza czy zachowane zostały warunki dotyczące składowania kruszywa, w przypadku reklamacji ilościowej sprawdza czy zachowane zostały warunki ważenia materiału oraz legalizacji urządzeń ważących, ustala prawdopodobne przyczyny wystąpienia reklamacji. 6.3 Postępowanie wyjaśniające. Kierownik ZKP osobiście przeprowadza postępowanie wyjaśniające. Postępowanie wyjaśniające polega na sprawdzeniu i udokumentowaniu: czy określone w zgłoszonej reklamacji odstępstwa od wymagań określonych w umowie rzeczywiście wystąpiły, w jakim obszarze działania wystąpiły niezgodności, jakie były lub są bezpośrednie i pośrednie przyczyny ich wystąpienia. Kierownik ZKP docieka przyczyn powstania niezgodności, w tym celu kompletuje zapisy i dokumenty zawierające stwierdzone fakty, wyjaśnienia oraz wyniki badań wyrobów dotyczące zgłoszonej reklamacji.

26 Strona: 26 Stron: 74 Zebrane informacje oraz opinię wraz z uzasadnieniem, o uznaniu lub nie reklamacji zapisuje na dokumencie zgłaszającym reklamację i przekazuje kierownictwu, które podejmuje decyzje co do dalszego postępowania: uznania reklamacji, odrzucenia reklamacji lub dokonania oceny reklamowanego wyrobu u klienta. Decyzję podejmuje poprzez odpowiedni zapis na przedłożonych dokumentach. W przypadku konieczności dokonania oceny reklamowanego materiału u klienta, kierownictwo wyznacza komisję reklamacyjną złożona z pracownika działu technicznego oraz osoby dozoru kopalni, w której wyprodukowano reklamowany materiał. Komisja reklamacyjna powiadamia klienta o terminie przybycia na miejsce składowania reklamowanego materiału oraz informuje o konieczności zabezpieczenia materiału reklamowanego do czasu oględzin w stanie umożliwiającym jego ocenę. Wyjazd komisji powinien nastąpić nie później niż w ciągu 4 dni roboczych od zgłoszenia reklamacji. Komisja sporządzą u klienta protokół oględzin reklamowanego materiału kamiennego. Protokół powinien zawierać: datę i miejsce sporządzenia, imiona i nazwiska osób reprezentujących Bazalt-Gracze sp. z o.o. i klienta, opis reklamowanej partii wyrobu (ilość data wydania numery dokumentów sprzedaży), ustalenie dotyczące załatwienia reklamacji, podpisy osób biorących udział w spisywaniu protokołu. O ile zachodzi konieczność pobrania próbek materiału i poddania go badaniom, komisja reklamacyjna pobiera próbkę materiału zamieszczając odpowiedni zapis w protokole. W obecności klienta, pobierana jest próba ogólna z reklamowanej partii wyrobu. Badania wyrobu przeprowadzane są przez Kopalnię. W przypadku nieakceptowania przez Klienta wyników Kopalni strony mogą zlecić badania trzeciej niezależnej stronie, której wyniki badań są honorowane przez obie strony. Badania mogą być prowadzone w obecności Klienta. Próbę pobiera się zgodnie z Procedurą PO-08.

27 Strona: 27 Stron: 74 W trakcie pobytu u Klienta, zostanie sporządzony protokół, w którym odnotowuje się m.in. oczekiwania i propozycje klienta co do załatwienia reklamacji. Protokół będzie sporządzony w 2 egzemplarzach, po jednej dla każdej ze stron. O ile nie zachodzą szczególne okoliczności komisja reklamacyjne może podjąć decyzję w sprawie załatwienia reklamacji a w szczególności może: oddalić reklamację, obniżyć cenę reklamowanej partii materiałów kamiennych, dokonać przekwalifikowania materiału. 6.4 Działania korygujące i zapobiegawcze. W chwili uznania reklamacji Kierownik ZKP powiadamia o tym fakcie Kierownika Kopalni, który uruchamia w zakładzie procedury dotyczące działań korygujących zgodnie z procedurą P Postępowanie reklamacyjne. Kierownik ZKP kompletuje dokumentację dotyczącą reklamacji, zapoznaje się z oczekiwaniami Klienta, analizuje je, proponuje i negocjuje sposób załatwienia reklamacji dążąc do zminimalizowania jej kosztów a następnie przekazuje ją wraz z wszelkimi załącznikami kierownictwu Spółki. Ostateczną decyzję dotyczącą załatwienia reklamacji podejmuje Prezes Zarządu po otrzymaniu całości dokumentacji wraz z opinią Kierownika ZKP i wynikami badań próbek pobranych u klienta. 6.6 Sposoby załatwienia reklamacji. Załatwienie reklamacji może nastąpić poprzez: oddalenie reklamacji, obniżenie ceny reklamowanej partii materiałów kamiennych - upust cenowy i korekta faktury, uznanie ilości zgłaszanych przez kupującego w przypadku reklamacji ilościowej - uzupełnienie partii wyrobu, zamiany materiału wadliwego na wolny od wad, inne formy zadośćuczynienia uzgodnione z Klientem.

28 Strona: 28 Stron: 74 Decyzje o sposobie załatwienie reklamacji Kierownictwo Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. przekazuje do działu sprzedaży, który niezwłocznie uruchamia postępowanie mające na celu zaspokojenie roszczeń Klienta w uzgodnionej formie. Protokół komisji reklamacyjnej lub decyzja kierownictwa Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. w formie zapisów na dokumentach reklamacyjnych stanowi podstawę do dokonania korekty wystawionych faktur i dokumentów księgowych a także ewentualnego zwrotu należności wynikającej z dokonanych korekt. Informację o realizacji reklamacji zostaje przekazana kierownictwu Przedsiębiorstwa Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o Dokumentowanie procesu obsługi reklamacji. Dział sprzedaży gromadzi i przechowuje dokumentację związaną z reklamacjami oraz prowadzi na bieżąco rejestr reklamacji z udokumentowanym sposobem załatwienia. Wykaz powinien zawierać: datę wniesienia reklamacji, nazwę klienta wnoszącego reklamację, opis przedmiotu reklamacji, ilość materiału objęta reklamacją, sposób załatwienia, dokumentacja dot. sposobu załatwienia, podpis osoby dokonującej wpisu. 7. DOKUMENTY ZWIĄZANE Procedura PO-08 - Badania wyrobu Pisemna odpowiedź do Klienta o sposobie załatwienia reklamacji. 8. WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW F Protokół reklamacji odbiorcy. F Rejestr zgłoszonych reklamacji.

29 Dokument nadzorowany Strona: 29 Stron: 74 PO-07 PROCEDURA TECHNOLOGIA PRODUKCJI

30 Strona: 30 Stron: CEL PROCEDURY Celem procedury jest ustalenie i opisanie zasad prowadzenia nadzoru nad technologią produkcji, związaną z jakością kruszyw w ramach Zakładowej Kontroli Produkcji, realizowaną poprzez stałe monitorowanie jakości wyrobu. 2. PRZEDMIOT PROCEDURY Przedmiotem procedury są zasady i tryb postępowania przy: nadzorze nad jakością surowca eksploatowanego ze złoża, nadzorze nad stanem technicznym maszyn stosowanych przy wydobyciu i w linii technologicznej przeróbki, badaniu wyrobów końcowych węzłów technologicznych. 3. ZAKRES STOSOWANIA Niniejsza procedura dotyczy wszystkich działań związanych z nadzorem nad technologią produkcji dla wyrobów wg: PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania, produkowanych w Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o.. Podstawą oceny technologii produkcji jest ocena wyników badań wyrobów stanowiących ofertę handlową. Wysoka jakość wyrobu jest zagwarantowana poprzez przeróbkę surowca o odpowiedniej jakości na linii produkcyjnej wyposażonej w sprawne maszyny pracujące z założonymi parametrami. 4. DEFINICJE I TERMINOLOGIA

31 Strona: 31 Stron: 74 Występujące w procedurze definicje i terminy są zgodne z określeniami podanymi w normach: PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania. Ponadto stosuje się następujące definicje i skróty: Technologia przeróbki - proces przeróbki surowca pozyskiwanego ze złoża przy użyciu maszyn o określonych parametrach pracy zestawionych w określonym porządku. Surowiec do przeróbki - materiał pozyskiwany ze złoża przeznaczony do przeróbki w linii technologicznej 5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Kierownik Zakładowej Kontroli Produkcji jest odpowiedzialny za: Nadzór nad zapisami dotyczącymi niniejszej procedury, Nadzór nad realizacją procedury, Kierownik Kopalni jest odpowiedzialni za: Wdrożenie i funkcjonowanie procedury Nadzór nad technologią produkcji, Opis i kwalifikację surowca do przerobu Nadzór nad jakością surowca przeznaczonego do przeróbki, Nadzór nad stanem technicznym maszyn pod kątem wpływu na jakość wyrobu. Główny Mechanik jest odpowiedzialny za: Nadzór nad stanem technicznym maszyn i urządzeń, Pracownicy Kopalni są odpowiedzialni za: Technologię przeróbki, Stan techniczny maszyn, Za sprawność maszyn.

32 Strona: 32 Stron: 74 Kierownik ZKP może wyznaczyć innych pracowników kopalni w ramach ich kwalifikacji do zadań będących w zakresie niniejszej procedury. Pracownicy wykonujący powyższe działania są odpowiedzialni za czynności zgodne z procedurą w tym zakresie. 6. PRZEBIEG POSTĘPOWANIA 6.1 Nadzór nad jakością surowca do przeróbki Surowiec ze złoża bazaltu Kwalifikacja surowca do przerobu. Osobą kompetentną do oceny jakości surowca do produkcji kruszyw na etapie pozyskiwania do linii przeróbczej jest Kierownik Kopalni lub osoba przez niego upoważniona. Opis surowca do przerobu powinien być wykonywany co najmniej raz w miesiącu oraz po każdym pozyskaniu urobku z odstrzału oraz zauważonej zmienności złoża (barwa, uziarnienie itp.) i dokumentowany wg załącznika nr 1. Z wynikami oceny surowca powinien zostać zapoznany Kierownik ZKP. Zapisy dotyczące właściwości surowca są przechowywane w dokumentacji ZKP. Prace wydobywcze prowadzone są zgodnie z przyjętym planem ruchu zakładu górniczego podpisanym przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego oraz zatwierdzonym przez właściwy organ nadzoru górniczego. Po każdym pozyskaniu urobku z odstrzału Kierownik Kopalni lub osoba przez niego upoważniona po ocenie jakości surowca podejmuje decyzję o przeznaczeniu surowca tzn. skierowania do przerobu w linii technologicznej wg technologii stosowanej w zakładzie lub skierowania surowca na składowisko nadkładu. W przypadku urabiania mechanicznego Kierownik Kopalni po ocenie jakości surowca podejmuje decyzję o przeznaczeniu surowca nie rzadziej niż raz w miesiącu. Przy pozytywnej ocenie surowiec kierowany jest do przeróbki Postępowanie w przypadku stwierdzenia odstępstw we właściwościach surowca W przypadku stwierdzenia zmian surowca należy podjąć czynności zapobiegawcze, o zakresie których decyduje Kierownik Kopalni lub osoba dozoru ruchu zakładu górniczego. Przy występujących zmianach mogą być podjęte następujące działania: a) zastosowanie technologii alternatywnej,

33 Strona: 33 Stron: 74 b) oczyszczenie składowiska surowca i przetransportowanie go na inne rezerwowe miejsce w celu dalszej przeróbki (technologia alternatywna) lub innego zastosowania, c) podjęcie wydobycia surowca z innego miejsca. W przypadku wystąpienia zanieczyszczeń w urobku nie wpływających na wyrób końcowy, surowiec można skierować do przeróbki. W przypadku pojawienia się w złożu zanieczyszczeń np. gliny należy je w miarę możliwości usunąć. Każde zmiany jakości surowca powinny być zapisywane w książce dozoru zmianowego kopalni. Uwaga: Przed zastosowaniem działań opisanych w punkcie b) należy opróżnić linię technologiczną z surowca poprzez pracę maszyn bez zasilania nowym surowcem. 6.2 Nadzór nad stanem technicznym maszyn Maszyny i urządzenia związane z wydobyciem surowca skalnego oraz realizacją przeróbki kopalin nadzorowane są zgodnie z F Harmonogramem przeglądów okresowych. Postępowanie w przypadku awarii maszyny. W przypadku uszkodzenia maszyny powodującego zanieczyszczenie wyrobów należy: zatrzymać całą linie produkcyjną, określić wpływ uszkodzenia na zanieczyszczenie danej frakcji produktu. Frakcje, które na skutek awarii zostały zanieczyszczone należy : przekazać do ponownej przeróbki, zgromadzić na rezerwowym miejscu, wymieszać w miejscu składowania i skierować do sprzedaży w przypadku gdy wielkość zanieczyszczenia nie wpływa negatywnie na daną frakcję. 6.3 Nadzór nad wyrobem Badania wyrobu końcowego Badanie wyrobu powinno być prowadzone zgodnie z postanowieniami procedury nr PO-08.

34 Strona: 34 Stron: 74 Próbki wyrobu końcowego należy pobierać każdorazowo zgodnie z PN-EN 932-1: Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pobierania próbek. Postępowanie w przypadku odstępstw W przypadku stwierdzenia podczas badań kontrolnych niezgodności pomiędzy produktem deklarowanym a stanem rzeczywistym należy podjąć działania korygujące. Jednocześnie należy ustalić co było przyczyną zaistniałych odstępstw poprzez kontrolę stanu parametrów pracy maszyn i ich stanu technicznego. Każdorazowo w przypadku odstępstw należy wykonać bezwzględnie badania produktu z przenośnika lub przesiewacza i podjąć działania korygujące zgodnie z procedurą PO WYKAZ ZAPISÓW Zapisy dotyczące niniejszej procedury są przechowywane przez Kierownika ZKP, Kierownika Kopalni. 8. DOKUMENTY ZWIĄZANE PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1: Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1: Kruszywa do betonu, PN-EN 932-1: Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pobierania próbek, PN-EN 932-3:1999/A1: Badania podstawowych właściwości kruszyw - Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego, Procedura PO-08 - Badania wyrobu, F Harmonogram przeglądów okresowych 9. WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW

35 Strona: 35 Stron: 74 Załącznik nr 1 Opis surowca. Kwalifikacja surowca do przerobu. Opis surowca. Kwalifikacja surowca do przerobu Załącznik nr 1. Należy sporządzić każdorazowo po zakończeniu robót strzałowych lub w przypadku urabiania mechanicznego - nie rzadziej niż raz w miesiącu. Pochodzenie surowca skalnego Nazwa złoża Poziom eksploatacyjny Lokalizacja miejsca pozyskania (np. poł-wsch część wyrobiska, w rejonie otworu geologicznego, w sąsiedztwie zakładu przeróbczego, itp) Surowiec pozyskany w wyniku robót strzałowych prowadzonych w dniu: Surowiec pozyskany w sposób mechaniczny w okresie: Na podstawie oględzin urobku stwierdzono, że: surowiec zawiera duże ilości: gliny, przerostów łupka, zwietrzeliny (niepotrzebne skreślić) surowiec odbiega wyglądem od opisu w dokumentacji geologicznej pod względem: koloru, tekstury, porowatości, składu mineralogicznego (niepotrzebne skreślić) surowiec nie odbiega wyglądem od opisu zawartego w dokumentacji geologicznej Wynik oceny i kwalifikacja surowca do przerobu Wynik pozytywny surowiec skierować do przerobu lub na mieszanki (szczegółowy opis w uwagach) Uwagi: Wynik negatywny surowiec częściowo skierować do przesiania lub na zwałowisko Wynik pozytywny surowiec w całości skierować do przerobu Osoba sporządzająca Data Podpis

36 Dokument nadzorowany Strona: 36 Stron: 74 PO-08 PROCEDURA BADANIA WYROBU

37 Strona: 37 Stron: CEL PROCEDURY Celem procedury jest ustalenie i opisanie zasad prowadzenia badań i oceny wyrobu w ramach Zakładowej Kontroli Produkcji. 2. PRZEDMIOT PROCEDURY Przedmiotem procedury są zasady i tryb postępowania przy: pobieraniu próbek wyrobu i przygotowaniu do badań, prowadzeniu badań wyrobu, opracowaniu wyników badań, opracowywaniu deklaracji właściwości użytkowych, Znakowaniu CE. 3. ZAKRES STOSOWANIA Niniejsza procedura dotyczy wszystkich działań związanych z nadzorem nad technologią produkcji dla wyrobów wg: PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania. PN - EN : Kamień do robót hydrotechnicznych. Metody badań w zakresie produkcji kruszywa, warunków składowania wyrobów na terenie Kopalni.

38 Strona: 38 Stron: DEFINICJE I TERMINOLOGIA Występujące w procedurze definicje i terminy są zgodne z określeniami podanymi w normach: PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1:2010 Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN - EN A1:2010 Kruszywa do betonu, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania, PN - EN : Kamień do robót hydrotechnicznych. Metody badań, PN-EN 932-1:1999 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pobierania próbek, PN-EN 932-2:2001 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pomniejszania próbek laboratoryjnych, Ponadto stosuje się następujące definicje i skróty: Technologia przeróbki - proces przeróbki surowca pozyskiwanego ze złoża przy użyciu maszyn o określonych parametrach pracy zestawionych w określonym porządku. Surowiec do przeróbki - materiał pozyskiwany ze złoża przeznaczony do przeróbki w linii technologicznej 5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Kierownik Zakładowej Kontroli Produkcji jest odpowiedzialny za: Nadzór nad zapisami dotyczącymi niniejszej procedury, Nadzór nad realizacją procedury, Nadzór nad jakością wyrobu Opracowywanie zakresu i częstotliwości badań wyrobu, Kontrolę prawidłowości badań. Kierownik Kopalni jest odpowiedzialni za: Wdrożenie i funkcjonowanie procedury Laborant jest odpowiedzialny za:

39 Strona: 39 Stron: 74 Pobieranie próbek do badań zgodne z wymaganiami procedury, Postępowanie zgodne z wymaganiami procedur badania wyrobów, Prowadzeniem zapisów z badań, Kierownik ZKP może wyznaczyć innych pracowników kopalni w ramach ich kwalifikacji do pobierania próbek lub innych działań będących w zakresie niniejszej procedury. Pracownicy wykonujący powyższe działania są odpowiedzialni za czynności zgodne z procedurą w tym zakresie. 6. PRZEBIEG POSTĘPOWANIA 6.1 Postępowanie z próbkami. Pobieranie i przygotowanie próbek do badań należy wykonywać zgodnie z postanowieniami: PN-EN 932-1:1999 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pobierania próbek, PN-EN 932-2:2001 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pomniejszania próbek laboratoryjnych, oraz norm dotyczących metod konkretnych badań. Próbki do badań prowadzonych w laboratorium mogą być pobierane tylko przez pracowników Bazalt-Gracze sp. z o.o. na podstawie opracowanego przez Kierownika ZKP Harmonogramu Pobierania Próbek. W przypadku prowadzenia badań w laboratoriach zewnętrznych dopuszcza się pobieranie próbek przez personel tych jednostek. Próbki należy pobierać w czasie, ilości i dla wyrobów określonych uprzednio w zakresie prowadzenia badań w laboratorium kopalni. Wyznaczony pracownik pobiera próbki zgodnie z opracowanym Harmonogramem Pobrania Próbek. ZKP. W zależności od zakresu działań decyzje o miejscu pobrania próbek podejmuje Kierownik Każda próbka wyrobu pobrana do badań powinna być oznaczona w celu pełnej identyfikacji. Oznaczanie próbek Każda próbka po pobraniu powinna być zapakowana w sposób uniemożliwiający jej zanieczyszczenie lub uszkodzenie podczas transportu do laboratorium. Dla jednoznacznej

40 Strona: 40 Stron: 74 identyfikacji powinna być oznakowana na opakowaniu lub kartce umieszczonej wewnątrz opakowania. Napis powinien być jednoznaczny i trwały. Informacja na próbce powinna zawierać: parametr d/d, datę pobrania, osobę pobierającą próbkę, inne istotne informacje (np. warunki pogodowe). Z czynności pobierania próbki należy sporządzić protokół zgodnie z wymaganiami PN-EN 932-1:1999 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pobierania próbek. Transport próbek do badań Oznakowane próbki należy dostarczyć do laboratorium w stanie nienaruszonym. Przyjęcie próbek do badań. Próbki dostarczone do laboratorium powinny być sprawdzone pod kątem oznakowania oraz nienaruszenia stanu technicznego opakowania a następnie zarejestrowane w Wykazie Próbek do Badań (wzór w załączniku 2). W przypadku, gdy próbka nie spełnia powyższych wymagań próbkę należy odrzucić i po poinformowaniu Kierownika ZKP o zaistniałej sytuacji pobrać nową próbkę zgodnie z jego wytycznymi. Próbki przyjęte do badań należy pomniejszyć zgodnie PN-EN 932-2:2001 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pomniejszania próbek laboratoryjnych. Próbki przeznaczone do badań należy przygotować zgodnie z zasadami opisanymi w odnośnych normach zawierających metody badań. Każda próbka podczas badań powinna być możliwa do identyfikacji np. poprzez dołączenie kartki z numerem próbki zgodnym z oznaczeniem w Wykazie próbek do badań.

41 Strona: 41 Stron: Prowadzenie badań Badania wyrobów produkowanych w Przedsiębiorstwie Surowców Skalnych Bazalt-Gracze sp. z o.o. wykonywane są w Zakładowym Laboratorium znajdującym się w budynku administracyjno-socjalnym. Dopuszcza się prowadzenie badań w laboratoriach zewnętrznych w przypadku, gdy laboratorium zewnętrzne posiada akredytację PCA, lub jest laboratorium uznanym i auditowanym przez Bazalt-Gracze sp. z o.o. na określony zakres badania kruszyw. Zasady współpracy z laboratorium zewnętrznym w tym metody oceny ich kompetencji są określone w załączniku nr 3. Warunki wykonywania badań muszą odpowiadać: Wymaganiom określonym w metodach badawczych zawartych w PN-EN, Wymaganiom określonym w instrukcjach wyposażenia pomiarowego. Badania należy prowadzić zgodnie z odpowiednimi metodami określonymi w PN-EN. Zakres i częstotliwość badań jest zgodny z wymaganiami norm przedmiotowych. Wyposażenie pomiarowe powinno spełniać wymagania określone w P-7.6 Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów, Plan badań opracowywany jest raz w roku, przez Technologa-Laboranta w miesiącu styczniu z uwzględnieniem zakresu i częstotliwości badań podanych w przedmiotowych normach, wniosków ze wstępnych badań typu i ustaleń zamierzonego zastosowania wyrobu. Częstotliwość prowadzonych badań w uzasadnionych przypadkach na wniosek Kierownika ZKP należy zwiększyć gdy: podczas badań wg planu wyrób nie spełnia deklarowanych parametrów, nastąpiła zmiana technologii produkcji, rozpoczęto eksploatację złoża o innych właściwościach od dotychczas przerabianego, nastąpiła awaria w zakładzie powodująca zanieczyszczenie jednego z asortymentów wyrobu, mierzone wielkości są bliskie granicznym. W przypadku pozytywnej oceny produktu z bieżącej produkcji oraz stabilności procesu technologicznego Kierownik ZKP może wnioskować o zmniejszeniu częstotliwości prowadzenia badań wyrobu.

42 Strona: 42 Stron: Dokumentowanie badań Wszystkie wyniki badań prowadzonych na terenie laboratorium zakładu są dokumentowane i opracowywane w formie protokołów z badań. Każdy protokół z badań powinien zawierać informacje przedstawione w normach badawczych poszczególnych właściwości oraz kopię protokołu pobrania próbki. Protokół jest wykonywany w jednym egzemplarzu i przechowywany w laboratorium. Ocena wyników badań. Wyniki badań prowadzonych w laboratorium podlegają ocenie Kierownika ZKP lub innej upoważnionej osoby, pod kątem zgodności deklarowanych parametrów wyrobu z aktualnymi wartościami właściwości wyrobu. Uwaga. Ocena dotyczy zarówno badań prowadzonych na terenie zakładu jak również przez laboratoria zewnętrzne. Po wykonaniu badań opracowywana jest deklaracja właściwości użytkowych (wzór deklaracji zgodności załącznik nr 8). System 2+: Po uzyskaniu wyników badań oraz zgodności z warunkami podanymi w załączniku ZA przedmiotowej normy i wystawieniu przez jednostkę notyfikowaną certyfikatu, należy sporządzić deklarację właściwości użytkowych, uprawniającą do umieszczenia znaku CE. Deklaracja ta powinna zawierać dane wg PN-EN załącznik ZA pkt.2.2. Do deklaracji powinien być dołączony certyfikat Zakładowej Kontroli Produkcji, wydany przez jednostkę notyfikowaną, zawierający informacje wg PN-EN załącznik ZA pkt.2.2. Powyższą deklarację należy okazać, w języku oficjalnym lub językach krajów członkowskich, w których wyrób będzie stosowany. System 4: Po uzyskaniu zgodności z warunkami podanymi w załączniku ZA normy przedmiotowej sporządzić deklarację właściwości użytkowych, uprawniającą producenta do umieszczania znaku CE. Deklaracja ta powinna zawierać informacje wg PN-EN załącznik ZA pkt.2.2. Powyższe deklaracje należy okazać, w języku oficjalnym lub językach krajów członkowskich, w których wyrób będzie stosowany. Dla wyrobów nie objętych systemem 2+ wydaje się deklaracje w systemie 4.

43 Strona: 43 Stron: 74 Znakowanie CE Za umieszczenie znaku CE odpowiedzialny jest producent. Podstawą do umieszczenia znakowania CE jest deklaracja właściwości użytkowych. Do każdej partii wyrobu dołączany jest dokument oznakowania CE załącznik 7. Na życzenie klienta dokument ten może być uzupełniony o nazwę klienta, ilość, rodzaj i termin odebranego materiału. Przyjęto zasady i warunki umieszczania oznakowania CE zgodne z artykułem 9 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EEC. Dokument jest aktualizowany o ile wyniki badań ulegną pogorszeniu w stosunku do poprzednich. Postępowanie z wyrobem niezgodnym. W przypadku gdy wyrób nie spełnia deklarowanych parametrów lub mierzone wielkości są bliskie granicznym należy podjąć działania korygujące w tym przede wszystkim zwiększenie częstotliwości badań, zwiększenie liczby pobieranych próbek, korektę technologii produkcji i (lub) sposobów składowania. Osobą odpowiedzialną za analizę niezgodności jest Kierownik ZKP, a za podjęcie działań korygujących na wniosek Kierownika ZKP Kierownik Kopalni. Kierownik ZKP analizuje jakość wyrobu i podejmuje działania w zakresie: skierowania wyrobu do ponownej przeróbki, skierowania do zastosowania, które spełnia dany wyrób. 7. WYKAZ ZAPISÓW Zapisy dotyczące pobierania próbek, wykonywania badań i ich dokumentowania sporządzają pracownicy laboratorium lub osoby wyznaczone przez Kierownika ZKP. Deklaracje właściwości użytkowych sporządza Kierownik ZKP lub osoba przez niego upoważniona. 8. DOKUMENTY ZWIĄZANE PN - EN A1: Kruszywa do betonu,

44 Strona: 44 Stron: 74 PN-EN 13043:2004+AC:2004+Ap1:2010 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu, PN - EN A1: Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym, PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych Część 1: Wymagania. PN-EN :2003 Kamień do robót hydrotechnicznych. Metody badań. PN-EN 932-2:2001 Badania podstawowych właściwości kruszyw - Metody pomniejszania próbek laboratoryjnych, PN-EN 932-3:1999/A1: Badania podstawowych właściwości kruszyw - Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego Procedura P-7.6 Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów. 9. WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik nr 1 Zakres i częstotliwość badań wyrobu 1/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN A1 2/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN /5 częstotliwości badań wg normy PN - EN (produkcja ograniczona) 4/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN A1 5/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN Załącznik nr 2 wykaz próbek do badań Załącznik nr 3 - Ocena kompetencji laboratorium w ramach podwykonawstwa Załącznik nr 4 Protokół badań i oceny wyrobu Załącznik nr 5 Protokół pobrania próbek kruszywa Załącznik nr 6 Harmonogram prowadzenia badań kruszyw Załącznik nr 7 Znakowanie znakiem CE - oznakowania CE kruszyw w systemie kart Załącznik nr 8 Wzór deklaracji właściwości użytkowych.

45 1 raz na tydz. 1 raz na m-c 1 raz na rok 2 razy na rok 1 raz na 2 lata 1 raz na 3 lata Strona: 45 Stron: 74 1/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN A1 Załącznik nr 1. Zakres i częstotliwość badań wyrobu Wymagane minimalne częstotliwości badań podstawowych właściwości wg PN - EN A1 dla frakcji 0/1; 0/2; 0/4; 1/2; 2/5,6; 2/8; 5,6/8; 8/11,2; 8/16; 11,2/16; 16/22,4. Częstotliwość badań Lp. Właściwość Uwagi/powołania Metoda badania 1 Uziarnienie PN-EN 933-1:2012 X 2 Kształt kruszywa grubego Częstotliwość badania PN-EN 933-3:2012 dotyczy kruszyw kruszonych. PN-EN 933-4:2008 X 3 Zawartość pyłów PN-EN 933-1:2012 X 4 Jakość pyłów Wg wymagań normy - PN-EN 933-8:2012 załącznik D. PN-EN A1: X 5 Gęstość ziarn i nasiąkliwość EN :2013 X 6 Reaktywność alkalicznokrzemionkowa * 7 Opis petrograficzny PN-EN 932-3:1999/A1:2004 X 8 Substancje niebezpieczne Kiedy jest wymagane i w razie wątpliwości 9 Odporność na rozdrabnianie Dla betonu o wysokiej EN :2010 wytrzymałości X 10 Odporność na ścieranie Kruszywa tylko do EN :2011 nawierzchni X 11 Polerowalność Kruszywa tylko do EN :2009 nawierzchni X 12 Odporność na ścieranie Kruszywa tylko do EN :2009, powierzchniowe nawierzchni Załącznik A X 13 Zamrażanie i rozmrażanie EN :2007 X 14 Zawartość węglanu wapnia Kruszywo drobne do warstwy ścieralnej nawierzchni betonowej * - w ramach badania typu EN :2009 EN :2009+A1:2012, EN 196-2:2013, Rozdział 5 X

46 1 raz na tydz. 1 raz na m-c 1 raz na rok 2 razy na rok 1 raz na 2 lata 1 raz na 5 lat Strona: 46 Stron: 74 2/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN Wymagane minimalne częstotliwości badań podstawowych właściwości wg PN - EN dla frakcji 0/2; 0/4; 2/5,6; 2/8; 5,6/8; 8/11,2; 8/16. Częstotliwość badań Lp. Właściwość Uwagi/powołania Metoda Badania 1 Uziarnienie PN-EN 933-1:2012 X 2 Zawartość pyłów PN-EN 933-1:2012 X 3 Jakość pyłów Gdy zawartość pyłów w kruszywie drobnym lub o PN-EN A1:2013- uziarnieniu ciągłym 0/D 07 gdy D 8 mm, przekracza X wartość podaną w Kształt kruszywa grubego PN-EN 933-3:2012 PN-EN 933-4:2008 X 5 Kanciastość kruszyw Tylko dla kruszywa drobnych drobnego EN 933-6:2014 X 6 Odporność na rozdrabnianie kruszywa EN :2010 X grubego 7 Odporność na ścieranie EN :2011 X 8 Gęstość ziarn EN :2013 X 9 EN :2013 Nasiąkliwość EN :2007 Mrozoodporność EN :2009 X 10 Odporność na szok termiczny EN X 11 Przyczepność do spoiw bitumicznych EN :2000 X 12 Skład chemiczny PN-EN Zanieczyszczenia lekkie Kruszywo D > 2 mm w razie wątpliwości 3:1999/A1:2004 EN 196-2:1994 EN :1998, p Substancje niebezpieczne Kiedy jest wymagane i w razie wątpliwości X X Kiedy jest wymagane i w razie wątpliwości * - w ramach badania typu

47 1 raz na tydz. 1 raz na m-c 1 raz na rok 2 razy na rok 1 raz na 2 lata 1 raz na 5 lat Strona: 47 Stron: 74 3/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN (produkcja ograniczona) Wymagane minimalne częstotliwości badań podstawowych właściwości wg PN - EN dla frakcji 0/12,5; 11,2/16; 16/22,4; 31,5/63. Częstotliwość badań Lp. Właściwość Uwagi/powołania Metoda Badania 1 Uziarnienie PN-EN 933-1:2012 X 2 Zawartość pyłów PN-EN 933-1:2012 X 3 Jakość pyłów Gdy zawartość pyłów w kruszywie drobnym lub o PN-EN A1:2013- uziarnieniu ciągłym 0/D 07 gdy D 8 mm, przekracza X wartość podaną w Kształt kruszywa grubego PN-EN 933-3:2012 PN-EN 933-4:2008 X 5 Kanciastość kruszyw Tylko dla kruszywa drobnych drobnego EN 933-6:2001 X 6 Odporność na rozdrabnianie kruszywa EN :1998 X grubego 7 Odporność na ścieranie EN X 8 Gęstość ziarn EN :2000 X 9 EN :2000 Nasiąkliwość EN :1999/ Mrozoodporność EN X 10 Odporność na szok termiczny EN X 11 Przyczepność do spoiw bitumicznych pren :2000 X 12 Skład chemiczny PN-EN Zanieczyszczenia lekkie 14 Substancje niebezpieczne Kruszywo D > 2 mm w razie wątpliwości 3:1999/A1:2004 EN 196-2:1994 EN :1998, p X X * - w ramach badania typu Produkcja ograniczona okresowa (pod zamówienia). Badanie prowadzone zgodnie z wymaganiami normy w okresie produkcji wyrobu i przy sprzedaży. Badanie bezpośrednio po przerwie w produkcji wynoszącej co najmniej 6 miesięcy.

48 1 raz na tydz. 1 raz na m-c 1 raz na rok 2 razy na rok 1 raz na 2 lata Strona: 48 Stron: 74 4/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN A1 Wymagane minimalne częstotliwości badań podstawowych właściwości wg PN - EN A1 dla frakcji 0/32 i 0/63. Częstotliwość badania Lp. Właściwość Uwagi/ powołania Metoda badania 1 Uziarnienie PN-EN 933-1:2012 X 2 Kształt kruszywa grubego PN-EN 933-3:2012 PN-EN 933-4:2008 X 3 Procent ziaren przekruszonych Tylko dla żwiru EN grubego X 4 Zawartość pyłów PN-EN 933-1:2012 X 5 Jakość pyłów PN-EN 933-8:2012 PN-EN 933- X 9+A1: Odporność na rozdrabnianie EN X 7 Odporność na ścieranie EN X 8 Gęstość ziarn EN :2000, rozdział 7, 8 lub 9 X 9 Nasiąkliwość EN :2000, X rozdział 7, 8 lub 9 10 Składniki które wpływają na szybkość wiązania i twardnienia mieszanek związanych hydraulicznie: wodorotlenek sodu EN :1998 X kwas fulvo (po stwierdzeniu EN :1998 wodorotlenkiem sodu) X porównawcze badanie wytrzymałości - EN :1998 czasu tężenia X 11 Mrozoodporność EN EN EN Substancje niebezpieczne * X * - w ramach badania typu

49 Strona: 49 Stron: 74 5/5 częstotliwości badań wg normy PN - EN a Wymagane minimalne częstotliwości badań podstawowych właściwości wg PN - EN i PN - EN dla frakcji 45/125. Lp. Właściwość Uwagi/ Powołania Metoda badania Częstotliwość badania 1 Skład ziarnowy Uziarnienie grube EN :2002, rozdział 5 1 raz na ton 2 Rozkład masy Uziarnienia lekkie Uziarnienia ciężkie EN :2002, rozdział 6 i bezpośrednio po przerwie w produkcji wynoszącej co 3 Kształt Stosunek długości do grubości EN :2002, rozdział 7 najmniej 6 miesięcy 4 Gęstość ziarn a EN :2002, rozdział 8 1 raz na rok 5 Odporność na Badanie wytrzymałości EN 1926:1999, Zniszczenie na ściskanie Załącznik A 6 Opis petrograficzny Patrz załącznik C PN-EN raz na 5 lat 3:1999/A1: Substancje niebezpieczne b b b Jeśli to wymagane oraz w razie wątpliwości do czasu stwierdzenia braku istotnych różnic wynikających z uziarnienia, właściwości powinny być określane dla poszczególnych uziarnień b jeśli nie podano inaczej, tylko gdy jest to niezbędne do znakowania CE

50 Data przyjęcia próbki Numer protokołu pobrania próbki nazwa przenośnik samochód pryzma Wagon Skład ziarnowy Wskaźnik płaskości Wskaźnik kształtu Wskaźnik piaskowy Błękit metylenowy Strona: 50 Stron: 74 Załącznik nr 2. Wykaz próbek do badań Oznaczenie próbki Miejsc pobrania Zakres badań Lp d/d

51 Strona: 51 Stron: 74 Załącznik nr 3. Ocena kompetencji laboratorium w ramach podwykonawstwa Ocena kompetencji laboratorium w ramach podwykonawstwa 1. Przedmiot kryteriów Kryteria określają zasady, które powinny być stosowane przy ocenie i kwalifikacji(akceptacji) uprawnień laboratoriów uznanych za kompetentne do prowadzenia badań w ramach Zakładowej Kontroli Produkcji. 2. Zakres stosowania Kryteria należy stosować przy ocenie i nadaniu uprawnień laboratoriom badawczym ubiegającym się o uznanie ich kompetencji do przeprowadzenia badań w ramach ZKP. 3. Określenia Laboratorium badawcze - laboratorium wykonujące badania Ocena laboratorium - formalne uznanie laboratorium kompetentnym do wykonywania określonych badań lub określonych rodzajów badań wykonywanych w ramach ZKP Badanie - działanie techniczne polegające na określeniu jednej lub wielu cech danego wyrobu zgodnie z określoną procedurą. Metoda badania - określona procedura techniczna wykonywania badania. Ocena laboratorium - badanie laboratorium badawczego, w celu oszacowania jego zgodności z określonymi kryteriami zgodnymi z PO Wymagania dotyczące laboratoriów badawczych ubiegających się akceptację do wykonywania badań kruszyw w ramach ZKP. a) Laboratorium badawcze jak i jego personel muszą być uniezależnione od nacisków handlowych, finansowych i wszelkich innych, które mogłyby wpływać na dokonywaną przez nie ocenę techniczną. b) Wykluczony jest jakikolwiek wpływ na wyniki badań i doświadczeń wywierany przez osoby lub organizacje spoza laboratorium badawczego. 4.1 Kompetencje techniczne, organizacja i zarządzanie a) Laboratorium badawcze musi być kompetentne w zakresie wykonywanych badań. W przypadku braku uznawanej procedury badania, procedurę taką należy uzgodnić w postaci pisemnej umowy pomiędzy laboratorium a klientem.

52 Strona: 52 Stron: 74 b) Laboratorium musi być zorganizowane w taki sposób aby każdy pracownik był świadom swojej odpowiedzialności zarówno pod względem zakresu uprawnień jak i ich ograniczenia. c) Laboratorium badawcze musi posiadać kierownika, który jest całkowicie odpowiedzialny za techniczne działania laboratorium d) Laboratorium musi posiadać dokumentację organizacyjną zawierającą również podział odpowiedzialności e) Dokumentacja organizacyjna musi być dostępna i aktualna. 4.2 Personel laboratorium a) Laboratorium badawcze powinno zatrudniać dostateczną liczbę pracowników o wymaganym wykształceniu, przeszkoleniu, wiedzy technicznej i doświadczeniu koniecznym do wykonywania przydzielonych im zadań b) Laboratorium badawcze powinno prowadzić dokumentację odnośnie kwalifikacji, szkolenia i doświadczenia zawodowego personelu technicznego. 4.3 Pomieszczenia i wyposażenie a) Laboratorium badawcze musi posiadać kompletne wyposażenie wymagane do prawidłowego i zgodnego z kompetencjami zakresu ZKP wykonywania badań i pomiarów. W wyjątkowych wypadkach, w których laboratorium jest zmuszone do korzystania z aparatury nie będącej jego własnością, musi ono zapewnić jej odpowiednią jakość. b) Całe wyposażenie powinno być utrzymane w należytym stanie technicznym. Laboratorium zapewni dostępność szczegółowych procedur konserwacji i obsługi wyposażenia. c) Dla każdego istotnego elementu wyposażenia badawczego i pomiarowego należy prowadzić dokumentację zawierającą: nazwę elementu, nazwę producenta, oznaczenie typu, numer seryjny egzemplarza, datę odbioru i datę włączenia do eksploatacji, aktualną lokalizację, stan w chwili przyjęcia (np. nowy, używany, regenerowany), szczegóły dotyczące wykonywania obsług i konserwacji, wykaz uszkodzeń, wadliwego funkcjonowania, modyfikacji czy napraw.

53 Strona: 53 Stron: 74 d) Wyposażenie pomiarowe i badawcze, którego to dotyczy, używane przez laboratorium badawcze, musi być wzorcowane przed włączeniem do eksploatacji. Po włączeniu do eksploatacji, wyposażenie to musi być wzorcowane zgodnie z ustalonym programem. e) Środowisko, w którym wykonywane są badania musi być takie, aby nie mogło stanowić przyczyny unieważnienia wyników badania, czy też oddziaływania na wymaganą dokładność pomiaru. Odnosi się to zwłaszcza do przypadków wykonywania badań w innych miejscach niż stałe pomieszczenia laboratoryjne. f) Pomieszczenia laboratoryjne muszą być wystarczająco przestronne aby ograniczyć ryzyko powstawania wszelkiego rodzaju uszkodzeń lub zagrożeń dla obsługi, oraz umożliwić jej precyzyjne wykonywanie zadań g) Pomieszczenia laboratoryjne muszą zawierać kompletne wyposażenie i źródła zasilania niezbędne do wykonywania badań. Jeśli badania tego wymagają pomieszczenia muszą być wyposażone w urządzenia do monitorowania warunków środowiska h) Wykorzystanie wszystkich pomieszczeń badawczych i dostęp do nich muszą być kontrolowane w sposób właściwy przeznaczeniu tych pomieszczeń a warunki wstępu osób spoza laboratoriów, wyraźnie określone 4.4 Metody badań i procedury a) Laboratorium badawcze musi posiadać odpowiednie udokumentowane instrukcje dotyczące: wykorzystania całego wyposażenia i jego funkcjonowania, przygotowania i obchodzenia się z obiektami badań (w stosownych przypadkach) oraz ujednoliconych technik badawczych, w takich przypadkach, w których brak instrukcji mógłby zagrozić skuteczności procesu badawczego b) Laboratorium badawcze musi stosować metody i procedury wymagane warunkami technicznymi, według których badane są dane obiekty. Warunki techniczne muszą być dostępne personelowi wykonującemu badanie. 4.5 Dokumentacja badań a) Praca wykonana przez laboratorium badawcze musi być ujęta w postaci sprawozdania, które dokładnie, jasno i niedwuznacznie przedstawia wyniki badania i wszelkie inne istotne informacje. b) Każde sprawozdanie z badania powinno być zgodne z odnośnymi normami PN-EN zawierającymi metody badań oraz wymagania techniczne.

54 Strona: 54 Stron: 74 c) Wyniki badania muszą być przedstawione dokładnie, jasno, kompletnie i niedwuznacznie, zgodnie z instrukcjami, które mogą stanowić część metod badań d) Laboratorium badawcze musi prowadzić system akt i zapisów przystosowany do warunków działania tego laboratorium i zgodny z obowiązującymi przepisami e) Wszystkie akta i raporty badań muszą być przechowywane w sposób zapewniający ich zabezpieczenie oraz zaufanie klienta do tego sposobu, chyba że obowiązujące prawo uregulowało to odmiennie. 4.6 Postępowanie z próbkami do badań a) System identyfikacji badanych lub wzorcowanych próbek, przy pomocy odpowiednich dokumentów, stosowanych oznaczeń, musi być zastosowany w laboratorium w celu uniknięcia pomieszania próbek bądź wyników wykonywanych pomiarów b) System musi być przystosowany do zabezpieczenia anonimowości badanych próbek przed innymi klientami. c) Należy ustalić jasne zasady przyjęcia, przechowywania i pozbywania się próbek lub obiektów. 4.7 Wymagania dodatkowe a) Personel laboratorium badawczego musi być zobowiązany do przestrzegania tajemnicy zawodowej dotyczącej wszelkich informacji uzyskanych podczas wykonywania zadań. b) Laboratorium badawcze musi przestrzegać wszelkich wymagań i warunków określonych przez klienta i dotyczących poufności i bezpieczeństwa jego działań c) Kopalnia może określić dodatkowe kryteria techniczne, szczególnie dotyczące konkretnego badania lub rodzaju badań. Kryteria ogólne i specyficzne kryteria techniczne muszą być publikowane lub udostępniane na żądanie. 5. Załączniki Załącznik nr 3/1 Karta oceny laboratorium Załącznik nr 3/2 Wniosek oceny laboratorium

55 Strona: 55 Stron: 74 Załącznik nr 3/1 Karta oceny laboratorium FIRMA ZLECONE ZADANIE Lp. Kryteria Wskaźnik oceny Ocena Uwagi 1. Wymagania ogólne Organizacja i zarządzanie Personel laboratorium Pomieszczenia i wyposażenie Metody badań i procedury Dokumentacja badań Postępowanie z próbkami do badań Wymagania dodatkowe 0 3 Suma punktów Zasady kwalifikacji: pkt. oraz wskaźnik oceny dla kryterium 3. Personel laboratorium > 0 wykonawca b. dobry pkt. oraz wskaźnik oceny dla kryterium 3. Personel laboratorium > 0 wykonawca dobry drugorzędny <19 pkt. konieczna zmiana wykonawcy

56 Strona: 56 Stron: 74 Załącznik nr 3/2 Wniosek oceny laboratorium Nazwa i adres laboratorium Miejsce lokalizacji Nazwa Numer nadany przez Bazalt-Gracze sp. z o.o. WNIOSEK nr o dokonanie oceny i udzielenie akceptacji dla Laboratorium w ramach ZKP w następującym zakresie: 1. Dział...laboratorium o lokalizacji... a) badania... b) wyroby /charakterystyka, cechy, parametry/ c) metody badań Laboratorium kierowane jest przez... /tytuł, imię, nazwisko/ Laboratorium jest / instytucją samodzielną, działa jako część*....../*niepotrzebne skreślić /nazwa i adres instytucji/ We wszystkich sprawach związanych z procesem oceny należy kontaktować się z... /tytuł, imię, nazwisko, telefon, / Deklaruję: 1. Znam zasady działania systemu ZKP 2. Wyrażam zgodę na przyjęcie wyznaczonej przez grupy auditorów /kontrolerów/ / nazwa kopalni / 4. Umożliwię przysłanej do laboratorium grupie auditorów przeprowadzenie oceny laboratorium zgodnie z ich życzeniami i procedurą. 5. Poniosę wszelkie koszty wynikłe z procedury bez względu na wynik oceny 6. W przypadku uzyskania pozytywnej oceny będę ponosił w trakcie jej trwania wszelkie koszty wynikłe z konieczności nadzoru sprawowanego przez Bazalt-Gracze sp. z o.o.. 7. Realizuje i będę realizował wszelkie wymagania postawione przez Kopalnię w ramach niniejszych kryteriów oceny. Podpis Kierownika Laboratorium Podpis Kierownika Instytucji

57 Strona: 57 Stron: 74 Załącznik nr 4. Protokół badań i oceny wyrobu Pogoda temper. zew o godz..... Data: r. Sortownia Grysów: Grysownie nr 1i 2: Nr próby: Kruszywo Pozostaje Przechodzi N - FP - P Kategoria wg PN-EN grube 2/ 5 G % % % przech.masy ZP+Z1 Pobrał: 11,2 11,2 2D = Miejsce: 8 8-1,4D = ,6 5,6 - D = d = ½ d = ,063 0 N = f f Razem: FP = Gc Gc Z. niekszt. P = SI SI Nr próby Kruszywo Pozostaje Przechodzi N - FP - P Kategoria wg PN-EN grube 5/ 8 G % % % przech.masy ZP+Z D= Pobrał: 11,2 11,2 1,4D= Miejsce: D = ,6 5,6 - d = ½ d = ,063 0 N = f f Razem: FP = Gc Gc Z. niekszt. P = SI SI Nr próby Kruszywo Pozostaje Przechodzi N - FP - P Kategoria wg PN-EN grube 2/ 8 G % % % przech.masy ZP+Z D = Pobrał: 11,2 11,2-1,4D = Miejsce: D = , d = ½ d = ,063 0 N = f f Razem: FP = Gc Gc Z. niekszt. P = SI SI Wyposażenie pomiarowe stosowane przy badaniach jest aktualnie wzorcowane wg harmonogramu ZKP. OCENA JAKOŚCI: a) Kruszywa spełniają wymagania norm: PN-EN i w określonych kategoriach. b) Przebadane wyroby.. dopuszczono do sprzedaży.. c) Uwagi:... Badanie wykonał Ocenę jakości wystawił

58 Strona: 58 Stron: 74

59 Strona: 59 Stron: 74 Załącznik nr 5. Protokół pobrania próbek kruszywa PROTOKÓŁ pobrania próbek w Kopalni /.. przeznaczonych do badań w Zakładowym Laboratorium Kruszyw 1. Data pobrania 2. Imię i nazwisko osoby pobierającej: 3. Zmiana 4. Osoba dozorująca ruch zakładu górniczego: 5. Rodzaj i frakcja kruszywa (parametr d/d):.. 6. Sposób pobrania próbki: z taśmy zatrzymanego przenośnika z pryzmy 7. Ciężar pobranej próbki: z samochodu z wagonu do 2 kg 2 5 kg 5-10 kg kg kg... kg 8. Zakres badań: Skład ziarnowy Wskaźnik płaskości Wskaźnik kształtu Wskaźnik piaskowy Błękit metylenowy inne 9. Warunki pogodowe: słońce opady Podpisy: Osoba pobierająca Osoba dozoru ruchu

60 Zakład PN-EN PN-EN A1 PN-EN PN-EN A1 Uziarnienie PN-EN zawartość pyłów PN-EN wskaźnik płaskości PN- EN wskaźnik kształtu PN-EN Strona: 60 Stron: 74 Załącznik nr 6. Harmonogram prowadzenia badań kruszyw Harmonogram prowadzenia badań w Laboratorium Zakładowym norma 1 raz na tydzień 1 raz na miesiąc kształt kruszywa jakość pyłów grubego badanie wskaźnika piaskoweg o PN-EN badanie błękitem metyleno wym PN-EN Frakcja Kruszywo bazaltowe 0/1 x x x x x Kruszywo bazaltowe 0/2 x x x x x x Kruszywo bazaltowe 0/4 x x x x x x Kruszywo bazaltowe 1/2 x x x x Bz Kruszywo bazaltowe 1/4 (1/3) x x x Bz Kruszywo bazaltowe 2/5,6 x x x x x X Kruszywo bazaltowe 5,6/8 x x x x x X Kruszywo bazaltowe 8/11,2 x x x x x X Kruszywo bazaltowe 2/8 x x x x x X Kruszywo bazaltowe 8/16 x x x x x X Kruszywo bazaltowe 11/16 (11,2-16) x x x*) x*) Kruszywo bazaltowe 16/22 (16-22,4) x x x*) x*) Kruszywo bazaltowe 0/12,5 x x*) x*) x Kruszywo bazaltowe 0/31,5 x x*) x*) x x*) x*) Kruszywo bazaltowe 0/63 x x*) x*) x x*) x*) Kruszywo bazaltowe 31,5/63 x x*) x*) x*) x*) Kamień łamany 45/125 x x*) x*) Bz *) w czasie prowadzenia produkcji i sprzedaży Bz badanie zlecane raz w roku laboratorium zewnętrzne

61 Strona: 61 Stron: 74 Załącznik nr 7. Znakowanie znakiem CE - oznakowania CE kruszyw w systemie 2+

62 Strona: 62 Stron: 74 Załącznik nr 8. Wzór deklaracji właściwości użytkowych 1454 Bazalt-Gracze Sp. z o.o. Gracze Gracze, Kopalnia Bazaltu w Graczach; Gracze CPD-318 EN 12620:2002+A1:2008 Kruszywa do betonu Niepowtarzalny kod identyfikacyjny typ wyrobu: Kruszywo drobne 0/1 Numer typu: Zastosowanie: 3b - Kruszywo drobne 0/1 kruszywo bazaltowe w budynkach, drogach i innych obiektach budowlanych Numer referencyjny deklaracji właściwości użytkowych: 3b/ K0-1 /2014 Własność Symbol / jednostka Kategoria lub wartość deklarowana d/d Wymiar ziarna Oznaczenie 0/1 Uziarnienie G F Kategoria G F 85 Zawartość pyłów F Kategoria f 22 Gęstość - objętościowa ziaren p a - ziaren wysuszonych w suszarce p rd - ziaren nasyconych i pow. osuszonych p ssd [Mg/m 3 ] Wartość deklarowana Gęstość nasypowa w stanie luźnym [Mg/m 3 ] Wartość deklarowana 1,48 Nasiąkliwość % Wartość deklarowana 0,8 Wskaźnik piaskowy SE SE,% Wartość deklarowana 52 Zawartość chlorków C % Wartość deklarowana 0,0 Lekkie zanieczyszczenia m L P C % Wynik badania 0,0 Skład/zawartość: SiO 2 / TiO 2 / Al 20 3 / Fe 2O 3 / MnO / MgO / CaO / Na 2O / K 2O / P 20 5 / S0 3 / Cl /F % Wartości deklarowane:41,16 / 2,208 / 10,76 / 12,43 / 0,204 /12,0 / 13,14 /3,31 / 0,78 / 0,945 /<0,01 / 0,041 / < 0,01 Uwalniane substancje niebezpieczne mg/l Wynik badana <0,02 / 0,1 / 0,05 / 0,1 / 0,2 / Cd / Cr / Cu / Ni / Pb / Zn / Ba 0,08 / 0,2 Zanieczyszczenia organiczne, humus Wartość deklarowana Barwa nie ciemniejsza Zawartość siarki % Kategoria 1% Zawartość siarczanów % Kategoria AS 0,2 Składniki wpływające na - zwiększenie czasu wiązania min 120 Wiązanie i twardnienie betonu - względna wytrzymałość na ściskanie S % Spełnia wartości graniczne 80 Reaktywność alkaliczna, % 2-4 mm, 4-8 mm Wynik badania 0,24 0,11 3,08 3,01 3,03

63 Strona: 63 Stron: 74 DEKLARACJA WŁAŚCIWOŚCI UŻYTKOWYCH Nr 3b/ K 0-1 / Niepowtarzalny kod identyfikacyjny typu wyrobu: Kruszywo drobne 0/1. 2. Numer typu, partii lub serii lub jakikolwiek inny element umożliwiający identyfikację wyrobu budowlanego, wymagany zgodnie z art. 11 ust.4: 1b - Kruszywo drobne 0/1 Kruszywo bazaltowe. 3. Przewidziane przez producenta zamierzone zastosowanie lub zastosowania wyrobu budowlanego zgodnie z mającą zastosowanie zharmonizowaną specyfikacją techniczną: w drogownictwie i innych robotach inżynieryjnych. 4. Nazwa zastrzeżona, nazwa handlowa lub zastrzeżony znak towarowy oraz adres kontaktowy producenta wymagany zgodnie z art. 11 ust.5: "BAZALT-GRACZE" Sp. z o.o. Gracze, Gracze, Kopalnia Bazaltu w Graczach; Gracze 5. W stos. przypadkach nazwa i adres kontaktowy upoważnionego przedstawiciela, którego pełnomocnictwo obejmuje zadania określ. w art. 12 ust.2: Nie dotyczy 6. System lub systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego określone w załączniku V: W przypadku deklaracji właściwości użytkowych dotyczącej wyrobu budowlanego objętego normą zharmonizowaną: Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie, 1454 przeprowadził wstępną inspekcję zakładu i ZKP, stały Nadzór, ocena i ewaluacja ZKP w systemie 2+ i wydal Certyfikat Zakładowej Kontroli Produkcji nr 1454-CPD W przypadku deklaracji właściwości użytkowych dotyczącej wyrobu budowlanego, dla którego wydana została europejska ocena techniczna: Nie dotyczy 9. Deklarowane właściwości użytkowe: Zasadnicze charakterystyki Właściwości użytkowe Zharmonizowana specyfikacja techniczna Wymiar ziaren 0/1 EN 12620:2002+A1:2008 Uziarnienie G F85 EN 12620:2002+A1:2008 Zawartość pyłów f 22 EN 12620:2002+A1:2008 Jakość pyłów 1,6 EN 12620:2002+A1:2008 Zanieczyszczenia organiczne Barwa: nie ciemniejsza EN 12620:2002+A1:2008 Nasiąkliwość 0,98 EN 12620:2002+A1:2008 Wskaźnik piaskowy 52 EN 12620:2002+A1:2008 Zawartość chlorków 0,0 EN 12620:2002+A1:2008 Zanieczyszczenia lekkie 0,0 EN 12620:2002+A1:2008 Skurcz przy wysychaniu,% < 0,075 EN 12620:2002+A1:2008 Zawartość siarki,% 1 EN 12620:2002+A1:2008 Zawartość siarczanów AS 0,2 EN 12620:2002+A1:2008 Reaktywność alkaliczna EN 12620:2002+A1:2008 0,24 0,11 Odporność na szok termiczny I % V LA Gęstość ziaren - objętościowa ziaren ρ a - ziaren wysuszonych w suszarce ρ rd - ziaren nasyconych i pow. Osusz.ch ρ ssd 0,12 2,0 3,08 3,01 3,03 EN 12620:2002+A1:2008 EN 12620:2002+A1:2008 Nasiąkliwość,% 0,8 EN 12620:2002+A1:2008 Składniki wpływające na szybkość wiązania i twardnienia cementu -zwiększenie czasu wiązania, min - względna wytrzymałość na ściskanie Skład Chemiczny: SiO 2 / TiO 2 / Al 20 3 / Fe 2O 3 / MnO / MgO / CaO / Na 2O / K 2O / P 20 5 / S0 3 / Cl / F Uwalniane substancje niebezpieczne Cd / Cr / Cu / Ni / Pb / Zn / Ba Promieniotwórczość naturalna Badana wg Instrukcja ITB 234/ ,16 / 2,208 / 10,76 / 12,43 / 0,204 /12,0 / 13,14 /3,31 / 0,78 / 0,945 /<0,01 / 0,041 / < 0,01 <0,02 / <0,1 / <0,05 /< 0,1/ <0,2 / <0,08 / <0,2 f 1max = 0,12 f 2max =11,29 EN 12620:2002+A1:2008 EN 12620:2002+A1:2008 EN :2000 EN ISO 8288 W przypadku gdy na podstawie art. 37 lub 38 zastosowana została specjalna dokumentacja techniczna, wymagania, z którymi wyrób jest zgodny: Nie dotyczy 10. Właściwości użytkowe wyrobu określone w pkt 1 i 2 są zgodne z właściwościami użytkowymi deklarowanymi w pkt 9 Niniejsza deklaracja właściwości użytkowych wydana zostaje na wyłączną odpowiedzialność producenta określonego w pkt 4

64 Strona: 64 Stron: 74 W imieniu producenta podpisał: Krzysztof Czubak - Kierownik Zakładowej Kontroli Produkcji. Gracze, r.