PRZYRODA - KLASA 4. Rozdział 1 MY I PRZYRODA (Wrzesień sprawdzian 1)

Transkrypt

1 PRZYRODA - KLASA 4 Rozdział 1 MY I PRZYRODA (Wrzesień sprawdzian 1) dowiadują się, co się kryje pod hasłem przyroda ; potrafią wytłumaczyć, co to jest i rozpoznać (w terenie, jak i na fotografiach), elementy przyrody ożywionej i nieożywionej; uczniowie posiadają wiedzę na temat zachodzących między nimi zależności, wskazują czynniki, które wpływają pozytywnie i negatywnie na samopoczucie w szkole i w domu; potrafią zaproponować różne sposoby eliminowania czynników negatywnych, znają podstawowe zasady obowiązujące i podtrzymujące dobre relacje w kontaktach z innymi ludźmi, między innymi podczas pracy w zespole, zapoznają się z zasadami skutecznego uczenia się i potrafią zastosować je w praktyce, jak również zaznajamiają się z prawidłową organizacją miejsca pracy; potrafią poprawnie stworzyć swój dzienny i tygodniowy plan zajęć czwartoklasisty, zachowując odpowiednie proporcje pomiędzy pracą, obowiązkami a odpoczynkiem; uczniowie zapoznają się także z zasadami prowadzenia zdrowego stylu życia i potrafią zastosować je w praktyce poznają zmysły człowieka i ich szczególną rolę w poznawaniu przyrody, zapoznają się z niezbędnymi przyrządami optycznymi służącymi do obserwacji przyrody (lupa, mikroskop, lornetka) i potrafią poprawnie z nich korzystać; zaznajamiają się z definicją obserwacja przyrodnicza i doświadczenie przyrodnicze ; uczniowie potrafią przeprowadzić proste doświadczenia, stosując jednocześnie zasady bezpieczeństwa podczas prowadzenia obserwacji przyrodniczych, Rozdział 2 MOJA OKOLICA (Wrzesień sprawdzian 1) zapoznają się ze zróżnicowanym układem terenu jego antropogenicznymi i przyrodniczymi składnikami, a także potrafią podać przykłady wypukłych i wklęsłych form, np.: najbliższej okolicy; poznają różne rodzaje skał potrafią dokonać ich podziału według określonych kryteriów (gromadzenie, obserwacja i rozpoznawanie wybranych skał) poznają proces i etapy powstawania gleby, jej podział na 2 zbiory - składników ożywionych i nieożywionych, a także znaczenie organizmów dla żyzności gleby; (rysowanie/projekt - książka) potrafią scharakteryzować wybrane krajobrazy Polski: wielkomiejski, przemysłowy oraz rolniczy,

2 zapoznają się z budową kompasu i gnomonu oraz uczą się wyznaczać główne kierunki geograficzne na widnokręgu (zajęcia w terenie); potrafią omówić, co to jest: pozorna wędrówka Słońca po niebie oraz wyjaśnić zależność między wysokością Słońca a długością cienia. należycie wykonują swoje zadanie przestrzegając zasad etycznych podczas prowadzenia obserwacji przyrodniczych uczniowie odnoszą się we właściwy sposób odnoszą się do ożywionych i nieożywionych elementów przyrody, analizują materiały ilustrujące różne przykłady krajobrazów naturalnych i przekształconych przez człowieka; uczniowie wykonują proste szkice najbliższej okolicy z zaznaczeniem elementów naturalnych i antropologicznych obserwują widnokrąg w różnych typach krajobrazu (nad morzem, w górach), a także potrafią określić pory dnia na podstawie pozycji Słońca nad widnokręgiem oraz kierunku i długości cienia, Rozdział 3 SPOSÓB POSTRZEGANIA RZECZY/CIENIE WOKÓŁ NAS (Październik sprawdzian nr 1) poznają źródła powstawania światła wybrane przykłady przedmiotów, które same wysyłają światło, bądź odbijają światło, które na nie padają, zapoznają się perspektywą lustra, jako powierzchnia odbijającą światło (dzięki czemu powstaje odbity obraz przedmiotów znajdujących się przed gładka powierzchnią lustra), wraz z nauczycielem przeprowadzają doświadczenia z użyciem lustra, tj.: sprawdzają, w jaki sposób zmieniają się kierunki światła, a także badają, jaka powierzchnia najlepiej i najgorzej odbija światło, wykonują pomiary kątów odbicia światła i zapisują swoje obserwacje z zeszycie. badają, w jakiej linii następuje wędrówka światła, badają jego intensywność, a także sprawdzają, które materiały przepuszczają, a które nie przepuszczają światła, tworzą cienie (różnych sylwetek) i sprawdzają, co wpływa na długość cieni; Rozdział 4 CIEPŁO, ZIMNO I POGODA/STANY SKUPIENIA CIECZY (Listopad sprawdzian nr 2) zaznajamiają się z pojęciem temperatura, zapoznają się z działaniem termometru, potrafią mierzyć temperaturę różnych ciał, a także posługują się skalą Celsjusza; za pomocą doświadczeń poznają przemiany stanów skupienia wody (parowanie, skraplanie, topnienie, krzepnięcie/zamarzanie) - potrafią dokonać podziału substancji na ciała stałe, ciecze i gazy, podając przykłady danych substancji znanych uczniom z ich najbliższego otoczenia, prowadzą obserwacje skraplania i parowania wody, także wykorzystując mieszanki innych płynów, np.: roztwór; obserwują, jak szybko trwa doprowadzenie wody do wrzenia, przeprowadzają doświadczenie oddzielania piasku od soli,

3 obserwują proces topnienia wody, zapisując wyniki za pomocą wykresu liniowego, potrafią wytłumaczyć, dlaczego zmiany stanów skupienia spełniają istotną role w przyrodzie, poznają, jakie są składniki pogody (temperatura powietrza, opady i osady atmosferyczne, zachmurzenie, ciśnienie atmosferyczne, kierunek i siła wiatru) zaznajamiają się z jednostkami pomiaru składników pogody, które są stosowane w meteorologii i potrafią dokonać ich pomiaru określić siłę i kierunek wiatru, zmierzyć temperaturę, określić rodzaj opadów, czy też oszacować stopień zachmurzenia nieba; obserwują pogodę i prowadzą kalendarz pogody, w którym opisują i porównują cechy pogody (także w różnych porach roku) wykonują pod nadzorem nauczyciela i opisują proste doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia atmosferycznego, budują, na podstawie instrukcji zawartej w podręczniku, prosty wiatromierz oraz deszczomierz w celu prowadzenia obserwacji oraz pomiarów (opadów oraz siły i kierunku wiatru) obserwuje pozorną wędrówkę Słońca nad widnokręgiem w różnych porach roku, zauważają zależność między wysokością Słońca, długością dnia a temperaturą powietrza w ciągu roku, potrafią dokonać analizy pozornej wędrówki Słońca nad widnokręgiem dokonują obserwacji stopnia zachmurzenia nieba i zapoznają się z podstawowymi rodzajami chmur na ilustracjach i za oknem - potrafią je poprawnie nazwać, a także przewidzieć pogodę na podstawie zachmurzenia, obserwują miejsca wschodu, górowania i zachodu Słońca w poszczególnych porach roku prowadzenie kalendarza pogody. Rozdział 5 MOJE ZDROWIE I BEZPIECZEŃSTWO (Grudzień sprawdzian nr 2) potrafią przedstawić negatywny wpływ bakterii i wirusów na zdrowie człowieka oraz pozytywne działania bakterii; uczniowie wiedzą, jakie zachowania potrafią zapobiec rozwojowi chorobom wywoływanym przez wirusy oraz bakterie; znają zasady postępowania z produktami spożywczymi (od chwili zakupu aż do spożycia); potrafią podać przykłady sytuacji niebezpiecznych, jakie mogą spotkać ich w domu, jak i w szkole; uczniowie znają podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się w domu - posługiwania się urządzeniami elektrycznymi, czy korzystania z instalacji gazowej i wodnej, znają zasady dbałości o własne ciało (higiena skóry, zębów, włosów, czy odzieży) wywiad z pielęgniarką? umieją zastosować zasady postępowania w przypadku stłuczenia, skaleczenia, czy użądlenia, jak i sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu człowieka (np. pożar, wypadek drogowy, jazda na łyżwach, kąpiel w niedozwolonych miejscach) odgrywanie scenek, inscenizacja sytuacji wymagających wezwania pomocy; zachowują zasady bezpieczeństwa na drodze, podczas gier i zabaw ruchowych, unikają zachowań i sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu człowieka, a także potrafią wezwać pomoc w razie wypadku; uczniowie są także zaznajomieni z wyposażeniem apteczki;

4 przeprowadzają różne doświadczenia, jak np.: badają warunki kwaśnienia mleka, czy dokonują przeglądu produktów otrzymanych dzięki działaniu bakterii, potrafią sporządzić listy sposobów zabezpieczania żywności, dokonać przegląd opakowań i etykiet wybranych artykułów spożywczych (zawartość danego produktu) znają różne rodzaje owadów i potrafią rozpoznać, które z nich są nieszkodliwe, a które są niebezpieczne; Rozdział 6 RUCHY ZIEMI (Styczeń sprawdzian nr 3) poznają układ słoneczny i właściwości Słońca, Ziemi i Księżyca - tworzą własne modele i poznają ruchy gwiazd i planet, znają odpowiedź na pytanie: Czy Słońca się rusza i potrafią uargumentować swoją odpowiedź, obserwują wschód i zachód słońca, poznają wybranych astronomów i ich teorie na temat układu słonecznego, a także zapoznają się z przeznaczeniem teleskopu Hubble a, Rozdział 7 W WODZIE I NAD WODĄ (Luty sprawdzian nr 3) poznają obieg wody w przyrodzie (analiza schematu), potrafią uzasadnić konieczność właściwego postępowania z zasobami wodnymi Ziemi, a także konieczność zachowania bezpieczeństwa w pobliżu zbiorników wodnych, poznają stany skupienia wody oraz ich zmiany podczas krążenia wody w przyrodzie (parowanie, krzepnięcie, skraplanie, rozmarzanie) potrafią wymienić i scharakteryzować czynniki niezbędne do życia w wodzie, zaznajamiają się z rodzajami wód powierzchniowych, obserwują zjawiska zachodzące w najbliższej rzece, potrafią określić kierunek, w którym płynie woda, a także rozróżniają prawy i lewy brzeg rzeki, potrafią opisać, jakie są przystosowania budowy zewnętrznej oraz czynności życiowych roślin i zwierząt do życia w środowisku wodnym; uczniowie potrafią przedstawić proste zależności pokarmowe występujące w środowisku wodnym, posiłkując się modelem lub schematem. przeprowadzają doświadczenia przedstawiające powstawanie jeziora, wykonują model jeziora, oraz analizują jego przekrój, rozpoznają wybranych przedstawicieli wodnych roślin i zwierząt oraz potrafią wskazać ich cechy przystosowawczych do życia w wodzie zajęcia terenowe; uczniowie analizują cykl rozwojowy żaby i ryby, na podstawie schematu układają łańcuchy pokarmowe z organizmów żyjących w wodzie.

5 Rozdział 8 ŚWIAT ISTOT ŻYWYCH / OBSERWACJE ROZWOJU ROŚLIN (Marzec sprawdzian nr 4) zapoznają się z podziałem świata organizmów, z wybranymi grupami w królestwie zwierząt (owady, pajęczaki, ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki - charakterystyka); zaznajamiają się cechami istot żywych; uczniowie potrafią wskazać różnice między organizmami samożywnymi i cudzożywnymi; potrafią opisać przystosowania budowy zewnętrznej danego organizmu oraz czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska, w którym żyje; znają przykłady roślin i zwierząt hodowanych przez człowieka, potrafią wymienić podstawowe zasady opieki nad nimi, a także sposoby odżywiania się organizmów, potrafią podać przykłady negatywnego wpływu wybranych gatunków roślin, zwierząt i grzybów na zdrowie człowieka, a także wiedzą, jakie zachowania mogą zapobiec chorobom przez nie przenoszonym i wywoływanym, poznają etapy rozwoju roślin, potrafią wskazać części rośliny okrytonasiennej i opisać ich funkcje; uczniowie umieją rozpoznać i nazwać niektóre rośliny znają przykłady zależności pokarmowych między organizmami (posługują się przykładowym schematem, bądź modelem) uczniowie budują proste łańcuchy pokarmowe zabawa Kto kogo zjada? zapoznają się i z podstawowymi gatunkami grzybów, (za pomocą atlasu grzybów) zarówno tych jadalnych, jak i trujących; uczniowie dokonują również obserwacji pleśni i drożdży, przeprowadzają doświadczenia, wykazując że tlen jest czynnikiem niezbędnym do spalania, a także identyfikują dwutlenek węgla jako produkt spalania zapoznają się z budową i działaniem mikroskopu, a także uczą się sprawnie nim posługiwać, by sprawnie przeprowadzać doświadczenia, np.: obserwacja skórki cebuli pod mikroskopem; przeprowadzają doświadczenie wykazujące obecność dwutlenku węgla i niską zawartość tlenu w powietrzu wydychanym przez człowieka, aktywnie uczestniczą w zajęciach terenowych - uzupełniają schemat podziału organizmów na jajorodne i żyworodne, słuchają godowych odgłosów zwierząt, obserwują ptaki oraz ptasie gniazda; rozpoznają wybrane zwierzęta towarzyszące człowiekowi, znają najpopularniejsze rasy psów i kotów, a także zasady postępowania z czworonogami; poznają nazewnictwo i cechy niektórych roślin (ozdobnych, jak i doniczkowych) potrafią wskazać ich organy oraz wymienić które z nich zawierają substancje trujące, bądź szkodliwe dla ludzi; prowadzą doświadczenia na roślinach (m.in.: na fasoli); uczniowie pielęgnują i obserwują ich rozwój, wykazując tym samym, że woda i światło są niezbędne roślinom do życia; poznają budowę kwiatu oraz powstawanie owoców i nasion znają nazwy poszczególnych części nasion i roślin (kwiatów) oraz ich funkcje, a za pomocą wykresu słupkowego przedstawiają fazy wzrostu rośliny, poznają budowę nasion i proces kwitnięcia/wzrostu rośliny (samodzielne doświadczenia), potrafią przedstawić korzystne warunki dla rozwoju roślin oraz rozumieją, jaki wpływ na proces kwitnięcia ma światło lub jego brak,

6 Rozdział 9 NA ŁĄCE, NA POLU I W SADZIE / CYKL ŻYCIOWY ZAKWITU ROŚLIN (Kwiecień sprawdzian nr 4) potrafią opisać przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska życia na przykładach obserwowanych organizmów, potrafią wskazać przykłady miejsc, gdzie zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka. przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami żyjącymi na łące i na polu, posługując się modelem lub schematem, obserwuje i nazywa typowe organizmy łąki, pola uprawnego i sadu, a także dostrzega zależności zachodzące między organizmami w środowisku przyrodniczym, rozumieją, do czego potrzebne są roślinom kwiaty i potrafią opisać proces zapylania; znają różne sposoby rozprzestrzeniania nasion; poznają wybrane gatunki roślin łąkowych oraz budowę nasion wraz ze sposobem ich rozsiewania obserwacja podstawowych gatunków zbóż, obserwacja wybranych roślin uprawianych na polu, rozpoznawanie zwierząt żyjących na łące i polu, a także zwierząt hodowlanych - analiza tropów (lekcja multimedialna) pantomima przystosowania zwierząt do warunków życia na łące, na polu i w sadzie; tworzenie, z udziałem uczniów, łańcuchów pokarmowych złożonych z organizmów żyjących na łąkach, polach i w sadach, Rozdział 10 ŻYCIE LASU (Ma j/ Czerwiec sprawdzian 5) potrafią wymienić i scharakteryzować czynniki warunkujące życie na lądzie, a także znają przystosowania budowy zewnętrznej organizmów lądowych i ich czynności życiowych do środowiska na przykładach obserwowanych organizmów; obserwują, potrafią nazwać i scharakteryzować niektóre/typowe organizmy zamieszkujące lasy, jak również rozumieją, jakie jest znaczenie organizmów glebowych w odniesieniu do żyzności gleby, potrafią przedstawić proste zależności pokarmowe, które zachodzą między organizmami żyjącymi w lesie (posiłkując się przykładowym schematem); znają nazwy i charakterystykę warstw lasu, a także potrafią scharakteryzować warunki abiotyczne, które w nich panują; prowadzą dyskusję na temat znaczenia lasów dla człowieka, a także wiedzą, jak należy się zachowywać w lesie i dlaczego (np.: przestrzegają zakazów i nakazów obowiązujących w lasach, jak zakaz wstępu do lasu z powodu zagrożenia pożarowego), potrafią uzasadnić konieczność zachowania bezpieczeństwa w kontaktach ze spotkanymi zwierzętami leśnymi.

7 rozpoznają wybrane gatunki drzew i krzewów, a także porównują intensywność parowania z powierzchni liści w zależności od wielkości powierzchni blaski liściowej, analizują skorupy jaj ptaków i słuchają nagrań ich odgłosów; rozpoznają organizmy żyjące na poszczególnych piętrach lasu, a także za pomocą schematu układają łańcuchy pokarmowe złożone z organizmów żyjących w lesie tworzą zielnik liści drzew oraz obserwują i rozpoznają rośliny leśne i zwierzęta - wykonanie albumu zwierząt leśnych.