Wynagrodzenia pracowników samorzadowych Komentarz, przykłady, pytania i odpowiedzi, przepisy. Dorota Wołoszyn-K dziołka

Transkrypt

1 Dorota Wołoszyn-K dziołka Wynagrodzenia pracowników samorzadowych Komentarz, przykłady, pytania i odpowiedzi, przepisy Wynagrodzenie zasadnicze Dodatki i nagrody Regulaminy wynagradzania Trzynastka Zasady wyliczania wynagrodze

2 Wynagrodzenia pracowników samorzadowych

3

4 pod redakcj Doroty Wołoszyn-K dziołki Wynagrodzenia pracowników samorzadowych Komentarz, przykłady, pytania i odpowiedzi, przepisy Wydawnictwo C. H. Beck Warszawa 2011

5 Wynagrodzenia pracowników samorz dowych Komentarz, przykłady, pytania i odpowiedzi, przepisy 1. wydanie Stan prawny: maj 2011 Autorzy: Dorota Wołoszyn-K dziołka Agnieszka Kosiarz Michał Culepa Krzysztof Klimek Łukasz Prasołek Renata Majewska Bartosz Miszewski Hanna Miszewska Redakcja: Anna Chybi ska Projekt grafi czny: Katarzyna Juras Korekta: Monika Mielczarek Wydawnictwo C. H. Beck 2011 ul. Bonifraterska 17, Warszawa tel , fax Wszelkie prawa zastrze one. Opinie zawarte w niniejszym dziele wyra aj osobisty punkt widzenia Autorów. Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck, Dorota Niewiadomska Druk i oprawa:centrum Poligrafi i ISBN e-book

6 Spis treści Wykaz skrótów... Wykaz piktogramów... Wstęp... XI XII XV A. Komentarz i przykłady... 1 I. System wynagrodzeń pracowników samorządowych Regulamin wynagradzania Składniki obligatoryjne i fakultatywne Granice maksymalne i minimalne wynagrodzeń Maksymalne granice dla pracowników z wyboru Maksymalne granice w przypadku powołania Maksymalne wynagrodzenie innych pracowników samorządowych Minimalne wynagrodzenie pracowników z wyboru Minimalne wynagrodzenie innych pracowników samorządowych II. Wynagrodzenie zasadnicze Informacje ogólne Pracownicy umowni Pracownicy z wyboru Pracownicy z powołania III. Dodatek za wieloletnią pracę Informacje ogólne Dodatek dla pracowników samorządowych Wypłata dodatku IV. Dodatek specjalny Informacje ogólne Dodatek specjalny obligatoryjny Dodatek specjalny fakultatywny Dodatek specjalny a podstawa wynagrodzenia urlopowego Dodatek specjalny a podstawa wynagrodzenia (zasiłku) chorobowego V. Dodatek funkcyjny Charakterystyka ogólna Wysokość dodatku funkcyjnego Dodatek funkcyjny dla pracowników z wyboru V

7 Spis treści VI 4. Dodatek funkcyjny dla pracowników zatrudnionych na podstawie powołania Przykładowe postanowienia regulaminu wynagradzania VI. Nagroda jubileuszowa Uwagi ogólne Okresy zaliczane Nabycie prawa do nagrody Wypłata nagrody VII. Dodatkowe wynagrodzenie roczne Podmioty uprawnione Prawo pracowników samorządowych Kryteria przyznania trzynastki Pojęcie przepracowania Wyjątki od wymogu minimalnego sta u Przypadki nie nabycia prawa Zasady obliczania wysokości Termin wypłaty trzynastki Trzynastka a podstawa wymiaru zasiłku (wynagrodzenia) chorobowego VIII. Odprawa emerytalna i rentowa Dwie regulacje Wynagrodzenie brane pod uwagę przy ustalaniu odprawy IX. Odprawa w związku z upływem kadencji X. Odprawa dla zwalnianych pracowników Zasady przyznawania Obowiązki pracodawcy Uchylenie ochrony Prawo do odprawy Wysokość odprawy XI. Premie Pojęcie premii Premia dla pracowników samorządowych XII. Nagrody Pojęcie nagrody Wyłączenie pracowników z wyboru XIII. Regulamin wynagradzania Zagadnienia wstępne Przedmiot regulacji

8 Spis treści XIV. Potrącenia Zasady dokonywania potrąceń Kwota wolna od potrąceń Dokonywanie potrąceń za zgodą XV. Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy Zasady ogólne Ustalanie składników wynagrodzenia Obliczanie wynagrodzenia urlopowego Urlop na przełomie miesięcy XVI. Wynagrodzenie za urlop okolicznościowy Informacje ogólne Zwolnienia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia Obliczanie wynagrodzenia za urlop okolicznościowy XVII. Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy Zagadnienia wstępne Okres wyczekiwania Okres 33 (14) dni Wynagrodzenie płatne za ka dy dzień Wysokość wynagrodzenia chorobowego Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego Składniki nieuwzględniane w podstawie wynagrodzenia chorobowego Gwarantowana minimalna podstawa XVIII. Wynagrodzenie za część miesiąca Nieprzepracowanie pełnego miesiąca z powodu choroby Nieprzepracowanie pełnego miesiąca z przyczyn innych ni choroba Choroba i inna nieobecność w jednym miesiącu XIX. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych Norma czasu pracy Rozkład czasu pracy Zasady wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych Rekompensata nadgodzin XX. Świadczenia z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia Okres wypowiedzenia w przypadku pracowników samorządowych Świadczenia pienię ne z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia Nieprawidłowe zastosowanie okresu wypowiedzenia VII

9 Spis treści XXI. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy Zagadnienia ogólne Przywrócenie do pracy Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy Zgłoszenie gotowości do pracy Wysokość wynagrodzenia B. Problemy szczegółowe pytania i odpowiedzi I. Dodatek za wieloletnią pracę i nagroda jubileuszowa Prawo do dodatku z tytułu wieloletniej pracy oraz nagrody jubileuszowej dla pracownika samorządowego zatrudnionego w kilku miejscach pracy Uwzględnianie okresów zatrudnienia rozpoczętych przed dniem zatrudnienia w zakładzie bud etowym przy obliczaniu dodatku sta owego Dodatek sta owy w przypadku niezakończonego zatrudnienia Dodatek sta owy na urlopie wychowawczym Nagroda jubileuszowa a koszty uzyskania przychodu II. Dodatkowe wynagrodzenie roczne Trzynastka w instytucjach kultury III. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych Brak prawa do dodatków dla pracownika samorządowego z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych w sobotę Podstawa do naliczania dodatkowego wynagrodzenia za pracę w nocy IV. Odprawy dla pracowników samorządowych Odprawa emerytalna wypłacana jest pracownikowi samorządowemu w dniu ustania stosunku pracy V. Podró słu bowa Zasady rozliczania podró y słu bowej pracownika samorządowego VI. Słu ba przygotowawcza Obowiązek odbycia słu by przygotowawczej przez pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku pomocniczym i obsługi, przenoszonego na stanowisko urzędnicze po wygraniu konkursu Umowa na zastępstwo nie powoduje obowiązku odbycia słu by przygotowawczej VIII

10 Spis treści C. Akty prawne 1. Ustawa o pracownikach samorządowych z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz.U. Nr 223, poz. 1458) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych z dnia 18 marca 2009 r. (Dz.U. Nr 50, poz. 398) Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 95) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy z dnia 26 lipca 2000 r. (Dz.U. Nr 61, poz. 710) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie sposobu ustalania nale ności z tytułu zwrotu kosztów podró y słu bowych radnych gminy z dnia 31 lipca 2000 r. (Dz.U. Nr 66, poz. 800) Ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery bud etowej z dnia 12 grudnia 1997 r. (Dz.U. Nr 160, poz. 1080) Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników z dnia 13 marca 2003 r. (Dz.U. Nr 90, poz. 844) Ustawa o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze bud etowej oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U. Nr 154, poz. 1799) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy z dnia 15 maja 1996 r. (Dz.U. Nr 60, poz. 281) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych oraz innych nale ności przewidzianych w Kodeksie pracy z dnia 29 maja 1996 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 289) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pienię nego za urlop z dnia 8 stycznia 1997 r. (Dz.U. Nr 2, poz. 14) Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 141) IX

11

12 Wykaz skrótów apel. art. EkwUrlRozp apelacja artykuł rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pienię nego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14 ze zm.) DniWolneU ustawa z r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 28 ze zm.) Dz.U. Dziennik Ustaw FinPublU ustawa z r. o fi nansach publicznych (Dz. U. Nr 249 poz ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KP ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) NIP numer identyfi kacji podatkowej KN ustawa z r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) Nr NSA NiewPracyRozp OSNAPIiUS PESEL pkt poz. PracSamU PromZatrU numer Naczelny Sąd Administracyjny rozporządzenie MPiPS z r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych nale ności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289 ze zm.) Orzecznictwo Sądu Najwy szego, Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności punkt pozycja ustawa z r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz. 1458) ustawa z r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.) XI

13 Wykaz skrótów RM RoczWynDodU Rada Ministrów ustawa z r. o dodatkowym wynagrodzeniu pracowników jednostek sfery bud etowej (Dz.U. Nr 160, poz ze zm.) Słu bacywu ustawa z r. o słu bie cywilnej (Dz.U. Nr 227, poz. 1505) SN Sąd Najwy szy SysOśU ustawa z r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz ze zm.) t.j. tj. UbSpołU ust. w zw. ww. ZasChorU tekst jednolity to jest ustawa z r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) ustęp w związku wy ej wymienione ustawa z r. o świadczeniach pienię nych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.) ZakZdrowU ustawa z r. o zakładach opieki zdrowotnej (t. j. Dz. U r. Nr 14 poz. 89 ze zm.) ze zm. ZUS ZwolGrupU ze zmianami Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustawa z r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) ZwZawU 1ustawa z r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U r. Nr 79 poz. 854 ze zm.) XII

14 Wykaz piktogramów Orzecznictwo Podstawa prawna Pytanie Wa na informacja Zapamiętaj XIII

15

16 Wstęp Pracownicy samorządowi stanowią jedną z grup pracowniczych, których wynagrodzenia w większości uregulowane zostały poprzez odrębny akt prawny ustawę o pracownikach samorządowych oraz wydane do niej rozporządzenie. W niektórych przypadkach, pomimo osobnej regulacji, do wynagrodzeń pracowników samorządowych zastosowanie znajdują jednak powszechne przepisy prawa pracy. Publikacja ma na celu wskazanie systemu wynagrodzeń tej grupy pracowniczej nie tylko poprzez ogólne jego scharakteryzowanie, lecz równie poprzez przytoczenie szczegółowych przykładów praktycznego zastosowania obowiązujących w tym zakresie przepisów. Opracowanie omawia wszelkie niezbędne akty prawne, w oparciu o które zbudowany został system wynagrodzeń pracowników samorządowych. Omawiając poszczególne zagadnienia w kwestii wynagrodzeń pracowników samorządowych nie poprzestano na omówieniu przepisów, lecz wskazano równie linię orzecznictwa sądowego oraz poglądy doktryny. Szczegółowo poruszono zagadnienia dotyczące poszczególnych składników wynagrodzenia pracowników samorządowych takich jak wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, dodatek specjalny i funkcyjny. Ponadto, omówiono zasady przyznawania i obliczania takich świadczeń, jak nagroda i premia, nagroda roczna, nagroda jubileuszowa, dodatkowe wynagrodzenie roczne, czy odprawa emerytalna i rentowa. Bli ej poruszono równie kwestię tworzonego przez pracodawcę samorządowego regulaminu wynagradzania. Opracowanie mo e słu yć pomocą zarówno pracodawcom, jak równie pracownikom, w celu rozwiania jakichkolwiek wątpliwości dotyczących prawidłowości naliczenia wynagrodzeń. Publikacja mo e okazać się przydatna w codziennej praktyce słu b kadrowych. Ksią ka mo e równie stanowić ciekawą lekturę dla pracowników chcących pogłębić wiedzę o przysługujących im prawach pracowniczych w zakresie wynagrodzeń. XV

17

18 A. Komentarz i przykłady

19

20 I. System wynagrodzeń pracowników samorządowych Pracownicy samorządowi tworzą jedną z grup pracowników sfery bud etowej, których wynagrodzenia od r. reguluje ustawa z r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz ze zm.), dalej: PracSamU. Przepisy ustawy stosuje się do pracowników samorządowych zatrudnionych w: 1) urzędach marszałkowskich oraz wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych, 2) starostwach powiatowych oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych, 3) urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin, gminnych jednostkach bud etowych i samorządowych zakładach bud- etowych, 4) biurach (i ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych zakładów bud etowych utworzonych przez te związki, 5) biurach (i ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego. Przepisów ustawy nie stosuje się jednak do wy ej wskazanych grup pracowników, je eli ich status regulują przepisy odrębne. Ustawa przewiduje 3 podstawy zatrudnienia pracowników samorządowych. Są to wybór, powołanie oraz umowa o pracę. Wybór formy zatrudnienia zale y od funkcji pełnionej przez daną osobę w jednostce samorządowej. Ustawa pom a istniejące w poprzedniej regulacji dotyczącej pracowników samorządowych mianowanie, jako podstawę nawiązywania nowych stosunków pracy w samorządach. Zawiera ona jednak przepisy, zgodnie z którymi istniejące stosunki pracy z mianowania przekształcą się z mocy prawa z r. w stosunki pracy oparte na umowie o pracę na czas nieokreślony. Grupy objęte regulacją Formy zatrudnienia 3