JAK WYKORZYSTAĆ PODSTAWĘ PROGRAMOWĄ NA II,III ETAPIE EDUKACYJNYM DO CELÓW ORIENTACJI ZAWODOWEJ? Sylwia Kurcab

Transkrypt

1 JAK WYKORZYSTAĆ PODSTAWĘ PROGRAMOWĄ NA II,III ETAPIE EDUKACYJNYM DO CELÓW ORIENTACJI ZAWODOWEJ? Sylwia Kurcab

2 Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2015/2016 ROK OTWARTEJ SZKOŁY Wzmocnienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych i ośrodkach rewalidacyjnowychowawczych. Podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez zaangażowanie przedstawicieli partnerów społecznych w dostosowywanie kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy. Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. Edukacja matematyczna i przyrodnicza w kształceniu ogólnym.

3 Regulacje prawne systemu doradztwa w Polsce Podstawowym dokumentem w tym zakresie jest ustawa z dnia r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. nr 256 z 2004r. poz ze zm.). Art.1. System oświaty zapewnia w szczególności:... 14) przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia.... Art.2. System oświaty obejmuje:... 4) poradnie psychologiczno pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu

4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych (Dz.U poz. 199) Dzieci i młodzież znajdą wsparcie w wyborze kierunku kształcenia i planowaniem kariery zawodowej nie tylko w szkole, ale także w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych ( 1., 8.1.). pomoc udzielana bezpośrednio dzieciom, młodzieży i rodzicom polega w szczególności na pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery zawodowej, pomoc udzielana jest w formie: warsztatów, porad i konsultacji, wykładów i prelekcji, działalności informacyjno-szkoleniowej, realizowanie zadań polega na udzielaniu nauczycielom, wychowawcom pomocy w planowaniu i realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego.

5 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U., z 2001 r. Nr 61, ze zm.) wprowadza funkcjonowanie wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, realizowanego we współpracy z poradniami psychologiczno - pedagogicznymi (załączniki nr 2, 3, 4, ppkt 9).

6 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977). Poniżej wyciąg zapisów z tych aktów prawnych, odnoszących się do polityki przygotowania do pracy i funkcjonowania w społeczeństwie. Celem kształcenia ogólnego w szkole podstawowej/ gimnazjum jest: 1) 2) 3) kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.

7 Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego w szkole podstawowej/gimnazjum należą: 1) czytanie rozumiane zarówno jako prosta czynność, jako umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów w zakresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy, rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu społeczeństwa; 2) myślenie matematyczne umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych; 3) myślenie naukowe umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, zarówno w mowie, jak i w piśmie; 5) umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji; 6) umiejętność uczenia się jako sposób zaspokajania naturalnej ciekawości świata, odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji; 7) umiejętność pracy zespołowej.

8 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977). Ważnym zadaniem szkoły podstawowej / gimnazjum jest przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, na zajęciach z różnych przedmiotów.

9 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977). W procesie kształcenia ogólnego szkoła podstawowa kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej. Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości

10 Stadia życia zawodowego wg. Supera Proces rozwoju zawodowego człowieka obejmuje całe życie, od dzieciństwa do późnej starości. 1. Stadium rośnięcia (od urodzenia do 14 roku życia). fantazja (4 10 rok życia), zainteresowania (11 12 rok życia), zdolności (15 24 rok życia). 2. Stadium eksploracji (15 24 rok życia). próbowania (15 17 rok życia) przejściowy (18 21 rok życia) próby (22 24 rok życia) wycofanie się (70 rok życia i więcej) 3. Stadium stabilizacji (25 44 rok życia). doświadczenie (25 30 rok życia), stabilizacja (31 44 rok życia). 4. Stadium zachowania status quo (45 64 rok życia). 5. Stadium schyłkowe (od 65 roku). osłabienie (65 70 rok życia), Czerwińska-Jasiewicz M., Psychologiczne problemy wyboru zawodu, UW, Warszawa 1991.

11 Orientacja i poradnictwo zawodowe dla dzieci i młodzieży uczącej się w systemie szkolnym powinna obejmować cztery etapy: etap I o obejmuje poznanie pracy w wybranych zawodach w ramach kształcenia zintegrowanego. etap II polega na wstępnej analizie znaczenia pracy w życiu osobistym człowieka i w życiu całych społeczeństw oraz organizacji pracy i jej efektów na przestrzeni czasu. etap III poradnictwo zawodowe decyzyjne w gimnazjum, w oparciu o programy nauczania, opisy zawodów, klasyfikacje zawodów, teczki zawodów i literaturę z zakresu poradnictwa zawodowego. etap IV poradnictwo zawodowe obserwacyjno-decyzyjne w szkole ponadgimnazjalnej. Weyssenhoff A., Kruk-Krymula E.,Biłko J., Piekarski M., Poradnik Orientacja zawodowa. Poradnik dla doradców zawodowych, nauczycieli, pedagogów szkolnych; Ministerstwo Edukacji Narodowej, Kraków 2011

12 Oddziaływanie pedagogiczne w zakresie orientacji zawodowej w klasach IV VI szkoły podstawowej Inicjatorem wszelkich form pracy związanej z orientacją zawodową są: wychowawca klasy, pedagog szkolny, nauczyciele. W czasie nauki w klasach IV VI w ramach np. lekcji wychowawczych, szkoła powinna opracować program przygotowujący do właściwego wyboru gimnazjum. Podstawy programowe w klasach IV VI powinny zostać wykorzystane dla celów orientacji zawodowej. Analiza treści podstawy programowej nauczania w tych klasach pozwala stwierdzić, że znajdują się tam elementy orientacji zawodowej.

13 Doradztwo edukacyjno-zawodowe w szkołach podstawowych Wg zapisów podstawy programowej, nauczanie w klasach IV VI szkoły podstawowej, ma za zadanie m.in.: dostosować przekazywanie odpowiedniej wiedzy, kształtować umiejętności i postawy do naturalnej w tym wieku aktywności dzieci, umożliwić uczniom poznanie świata w jego jedności i złożoności, wspomagać ich samodzielność uczenia się, inspirować je do wyrażania własnych myśli i przeżyć, rozbudzać ich ciekawość poznawczą oraz motywację do nauki, przygotować do trafnego wyboru szkoły gimnazjalnej.

14 Szczególnie ważne znaczenie mają w nich takie treści, jak: społeczeństwo prawa i obowiązki obywatelskie, postawy prospołeczne i antyspołeczne, praca jej znaczenie w życiu indywidualnym i zbiorowym, organizacja pracy i jej efekty oraz wartość dla człowieka, wartości prawda, dobro, piękno, sprawiedliwość w otaczającym świecie, ja i inni co lubię, co potrafię, co jest dla mnie ważne, moje prawa i prawa innych, koleżeństwo, przyjaźń, moje możliwości organizacyjne i predyspozycje techniczne, korzystanie z różnych źródeł i sposobów zdobywania informacji oraz jej przedstawiania, przetwarzania i wykorzystania, zastosowanie nowoczesnych technologii informatycznych we własnym sposobie uczenia i poznawania świata, człowiek jako osoba: prawa i obowiązki, zasady i reguły postępowania, uczestnictwo w grupie, porozumiewanie się z innymi, wychowanie do życia w rodzinie, edukacja regionalna dziedzictwo kulturowe w regionie, wychowanie patriotyczne i obywatelskie.

15 Oddziaływanie pedagogiczne w zakresie orientacji zawodowej w gimnazjach ma na celu: kształtowanie elementów kultury pracy, zdobycie przez uczniów wiedzy o własnych predyspozycjach, kształtowanie zainteresowań i umiejętności samokształcenia, postawy prospołeczne i obywatelskie.

16 Doradztwo edukacyjno-zawodowe w gimnazjach Sytuacja psychofizyczna młodzieży szkół gimnazjalnych: rozwój kompetencji emocjonalnych, budowanie systemu własnej wartości, nabywanie pewności siebie, radzenie sobie ze zmianami, rozwijanie umiejętności interpersonalnych przez budowanie relacji społecznych z rówieśnikami i dorosłymi, poznawanie zasad współpracy z dorosłymi, doskonalenie umiejętności wyrażania swoich myśli i opinii.

17 Jak zbadać, czy wykorzystujemy podstawę programowa do celów orientacji zawodowej?

18 Jak wspierać nauczycieli przedmiotów w gimnazjum w prowadzeniu zadań z zakresu doradztwa edukacyjno - zawodowego?

19 Zatem orientacja zawodowa to długofalowa działalność wychowawcza, obejmująca swym zasięgiem wszystkie działania wychowawcze szkoły, rodziców i innych osób, grup oraz instytucji mające na celu przygotowanie młodzieży do podejmowania kolejnych decyzji edukacyjnozawodowych oraz planowania kariery zawodowej Szajek S., Orientacja i poradnictwo zawodowe, PWN, Warszawa 1980.

20 Zadania szkolnych realizatorów WSDZ (nauczyciele, wychowawcy, pedagog, biblioteka szkolna) umożliwienie uczniom poznania zawodów związanych z daną dyscypliną nauki kształtowanie umiejętności kluczowych u uczniów motywowanie do rozwoju zainteresowań zapewnienie uczniom pomocy w rozpoznawaniu swoich słabych i mocnych stron zachęcanie do udziału w konkursach, nie tylko uczniów z najlepszymi osiągnięciami współpraca z koordynatorem WSDZ przy bieżącym rozwiązywaniu problemów włączanie rodziców jako przedstawicieli różnych zawodów do działań informacyjnych

21 Dla wychowawców, rodziców i opiekunów dzieci można sformułować kilka ogólnych zasad współdziałania : zasada pozytywnej współpracy, zasada partnerstwa, zasada jedności oddziaływań, zasada systematycznej współpracy.

22 Realizacja doradztwa zawodowego w szkole propozycja WSD Szkolny program doradztwa zawodowego powinien zawierać: ciekawy tytuł, ramy prawne, filozofię, tło, założenia, adresatów programu, zadania wychowawcy, specjalisty, Cele, przewidywane rezultaty / profil absolwenta, Treści, formy pracy, zasoby (także scenariusze zajęć), sojuszników, formy ewaluacji. Dołęga-Herzog H., Rosalska M., Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu. Propozycje rozwiązań metodycznych, KOWEZiU 2014, s. 16

23 Publikacje

24 Portal Drogi zawodowe filmy + scenariusze zajęć

25 Otwarte zasoby edukacyjne Filmy o zawodach

26 LITERATURA Weyssenhoff A., Kruk-Krymula E.,Biłko J., Piekarski M., Poradnik Orientacja zawodowa. Poradnik dla doradców zawodowych, nauczycieli, pedagogów szkolnych; Ministerstwo Edukacji Narodowej, Kraków 2011 Szajek S., Orientacja i poradnictwo zawodowe, PWN, Warszawa Dołęga-Herzog H., Rosalska M., Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu. Propozycje rozwiązań metodycznych, KOWEZiU 2014, s. 16

27 Dziękuję za uwagę