Leki działające na układ inkretynowy w leczeniu cukrzycy typu 2
|
|
- Magda Podgórska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej Studium Szkolenia Podyplomowego mgr Aleksandra Faruga Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej Leki działające na układ inkretynowy w leczeniu cukrzycy typu 2 Kierownik specjalizacji mgr Zbigniew Dziadosz Wrocław 2019
2 Spis treści I. Wstęp Patogeneza i etiologia cukrzycy typu II Objawy i rozpoznanie cukrzycy typu II... 4 II. Leczenie cukrzycy typu II... 6 III. Leki działające na układ inkretynowy Efekt inkretynowy Skuteczność leków inkretynowych Bezpieczeństwo leków inkretynowych Podział leków inkretynowych Agoniści receptora peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP-1) Inhibitory peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4) tzw. gliptyny IV. Podsumowanie V. Bibliografia
3 I. Wstęp Cukrzyca to grupa zaburzeń metabolicznych charakteryzująca się zaburzeniami w wydzielaniu lub działaniu insuliny albo występowaniu obu tych nieprawidłowości jednocześnie [1]. Cukrzyca jest jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych współczesnej medycyny. Ocenia się, że w Polsce liczba chorych na cukrzycę przekracza 1 mln, przy czym u ponad 90% osób rozpoznaje się cukrzycę typu 2 [2]. Choroba ta stanowi istotny problem nie tylko ze względu na jej przewlekły charakter, ale przede wszystkim z powodu występowania w jej przebiegu wielu powikłań, często groźnych dla życia chorego. W wyniku długotrwałej hiperglikemii może dojść do uszkodzenia różnych narządów, w tym oczu, nerek, układu nerwowego i sercowonaczyniowego. [1]. Rozpoznanie choroby również wpływa na dotychczasowy tryb życia oraz może prowadzić do zmian emocjonalnych, w rezultacie powodując pogorszenie jakości życia chorego [3]. Obniżanie hiperglikemii odbywa się poprzez korektę obu mechanizmów patogenetycznych cukrzycy typu 2, czyli insulinooporności i upośledzenia wydzielania insuliny. Leczenie powinno być progresywne i dostosowane do aktualnego stanu zdrowia pacjenta. Jeżeli terapia przestaje być skuteczna i nie są osiągane docelowe wartości wyników hemoglobiny glikowanej należy przejść do kolejnych etapów leczenia [4]. 1. Patogeneza i etiologia cukrzycy typu II W etiopatogenezie cukrzycy typu II główną rolę odgrywają: interakcja między czynnikami genetycznymi, a czynnikami środowiskowymi upośledzenie wydzielania insuliny w różnym nasileniu i obwodowa insulinooporność Rolę w rozwoju cukrzycy typu II może odgrywać dziedziczenie wielogenowe, jednak do tej pory nie udało się ustalić genów odpowiedzialnych za zachorowanie. 3
4 Do środowiskowych czynników ryzyka należą: otyłość, zwłaszcza brzuszna, zwiększony wskaźnik masy ciała (BMI), zwiększony stosunek talii i bioder (WHR) mała aktywność fizyczna wiek rasa choroby układu sercowo-naczyniowego w tym nadciśnienie i zaburzenia gospodarki lipidowej stosowane leki: β-blokery, kortykosteroidy, tiazydy w dużych dawkach, diuretyki pętlowe, kwas nikotynowy, hormony tarczycy, fenytoina [5]. 2. Objawy i rozpoznanie cukrzycy typu II Cukrzyca typu II z uwagi na brak wyraźnych, klasycznych objawów, takich jak: zwiększone pragnienie i oddawanie moczu, zamazane widzenie i chudnięcie, przez długi okres czasu może mieć charakter utajony lub przebiegać jako stan przedcukrzycowy. Często choroba rozpoznawana jest przypadkowo podczas badań profilaktycznych lub wykonywanych z powodu wystąpienia innej choroby. Utajony, bezobjawowy przebieg choroby powoduje opóźnienie wdrożenia farmakoterapii, która mogłaby zapobiec powikłaniom. Najważniejsze cechy i objawy kliniczne cukrzycy typu II to: wiek pacjenta w chwili wykrycia choroby powyżej 40 lat powolna dynamika powstawania objawów wielomocz występuje rzadko nadmierne pragnienie występuje rzadko nadmierne łaknienie występuje dość często otyłość stłuszczenie wątroby bakteryjne i grzybicze zakażenie skóry i/lub błon śluzowych [6]. 4
5 Zasady rozpoznania cukrzycy przedstawia poniższa tabela 1 [4]. Tab.1 5
6 II. Leczenie cukrzycy typu II Leczenie cukrzycy powinno być kompleksowe i wymaga stosowania wielu metod: Edukacja terapeutyczna Leczenie dietetyczne Wysiłek fizyczny Leczenie farmakologiczne o Doustnymi lekami hipoglikemizującymi o Lekami działającymi na układ inkretynowy o Insuliną Zwalczanie czynników ryzyka choroby sercowo-naczyniowej, zwłaszcza nadciśnienia tętniczego i zaburzeń gospodarki lipidowej Leczenie powikłań cukrzycy Postępowanie niefarmakologiczne ma takie samo znaczenie jak farmakoterapia i jest niezbędne w procesie leczenia. Podstawową rolę w leczeniu farmakologicznym odgrywają doustne leki przeciwcukrzycowe. Stosuje się je w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym łącząc ze sobą leki doustne z różnych grup, leki doustne z lekami inkretynowymi, albo leki doustne z insuliną. Pierwszym zalecanym lekiem doustnym jest metformina, o ile nie jest przeciwwskazana lub źle tolerowana. Z uwagi na fakt, że cukrzyca typu 2 jest chorobą postępującą, leczenie należy modyfikować z upływem czasu. Nowoczesne podejście do leczenia cukrzycy nakazuje indywidualne podejście do każdego chorego [5]. 6
7 Schemat postępowania w cukrzycy typu II przedstawia poniższa rycina 1 [4]. Ryc.1 7
8 III. Leki działające na układ inkretynowy Pomimo dużej dostępności doustnych leków hipoglikemizujących, stosowanych w monoterapii oraz terapii skojarzonej, kontrola glikemii u wielu pacjentów jest nadal niezadowalająca. Wynika z tego konieczność prowadzenia badań w celu poszukiwania nowych leków skutecznych w leczeniu cukrzycy. W ciągu ostatnich lat wprowadzono 2 grupy leków działających na układ inkretynowy naśladujące procesy fizjologiczne zachodzące w ludzkim organizmie. Należą do nich agoniści receptora peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP-1) oraz inhibitory peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4; gliptyny) [7]. Leki te mają działanie plejotropowe poza działaniem na gospodarkę węglowodanową wykazują również korzystne działanie na układ sercowo-naczyniowy, ośrodkowy układ nerwowy oraz powodują obniżenie masy ciała. Ponadto są to leki dobrze tolerowane przez pacjentów i nie powodują poważnych działań niepożądanych [8]. 1. Efekt inkretynowy Efekt inkretynowy to zjawisko w którym ilość wydzielanej insuliny w reakcji na glukozę przyjętą doustnie jest większa niż w przypadku glukozy podanej we wlewie dożylnym przy podobnym stężeniu glukozy we krwi w obu przypadkach [9,10]. Odpowiadają za to hormony inkretynowe: glukozozależny peptyd insulinowy (GIP) i glukagonopodobny peptyd-1 (GLP-1). Glukozozależny peptyd insulinowy jest wydzielany przez komórki ściany dwunastnicy, natomiast GLP-1 przez komórki dalszego odcinka jelita cienkiego i okrężnicy. Stężenia obu hormonów wzrastają 15 minut od spożycia posiłku, osiąga maksymalną wartość w ciągu minut i powraca do wartości wyjściowych w ciągu 2 3 godzin [11]. GIP oraz GLP-1 wiążą się ze swoistymi receptorami na powierzchni komórki β i pobudzają wydzielanie insuliny. Wpływ na wydzielanie insuliny jest skorelowany ze stężeniem glukozy we krwi im większe, tym wyższe wydzielanie insuliny i zahamowanie wydzielania glukagonu. Gdy stężenie glukozy zbliża się do wyjściowego, wpływ GLP-1 i GIP zanika. Hormony te powodują nasilone wydzielanie insuliny, kiedy stężenie glukozy w surowicy wzrośnie, ale nie pobudzają wydzielania insuliny i nie hamują wydzielania glukagonu, kiedy stężenie glukozy normalizuje się lub zbliża do zakresu hipoglikemicznego. Ponadto GLP-1 spowalnia opróżnianie żołądkowe, co opóźnia trawienie oraz wchłanianie glukozy do krwioobiegu, a tym samym przyczynia się do złagodzenia 8
9 nagłego poposiłkowego wzrostu glukozy we krwi. Opóźnione opróżnianie żołądkowe powoduje też wcześniejsze uczucie sytości, co może prowadzić do ogólnego zmniejszenia ilości przyjmowanego pokarmu. Glukozozależny peptyd insulinowy pobudza ponadto ekspresję genu kodującego proinsulinę [12,13]. 2. Skuteczność leków inkretynowych Skuteczność leków inkretynowych, zarówno w monoterapii, oraz jako element leczenia skojarzonego, wielokrotnie potwierdzono w badaniach klinicznych [14]. Początkowo leki te zalecane były w leczeniu skojarzonym z metforminą lub pochodną sulfonylomocznika. Obecnie niektóre z nich (linagliptyna, wildagliptyna i sitagliptyna) mogą być stosowane w monoterapii lub w połączeniu z insuliną. W przypadku nieuzyskania zadowalającego wyrównania cukrzycy przy stosowaniu metforminy lub pochodnej sulfonylomocznika bądź obu leków w skojarzeniu można dołączyć preparat poprawiający efekt inkretynowy, zanim zastosuje się insulinoterapię. [15] 3. Bezpieczeństwo leków inkretynowych Hipoglikemia stanowi ważny problem podczas leczenia pacjentów insuliną oraz doustnymi lekami hipoglikemizującymi [16]. Groźne jest nie tylko samo wystąpienie hipoglikemii, ale czas jej trwania, co przy doustnych lekach hipoglikemizujących podawanych raz dziennie i działających całą dobę nabiera szczególnego znaczenia [17]. Pobudzenie receptora GLP-1 na komórce beta trzustki przez agonistę lub naturalny GLP-1, który występuje w większej ilości w wyniku zadziałania inhibitora DPP-4, prowadzi do efektywnej sekrecji insuliny, ale tylko w obecności bodźca glikemicznego (spożycie pokarmu). Taki mechanizm działania hipoglikemizującego leków inkretynowych stanowi ich główną zaletę. Choroba sercowo-naczyniowa jest bardzo częstym powikłaniem cukrzycy i główną przyczyną zgonu w populacji chorych na cukrzycę. Korzystne działanie na układ sercowonaczyniowy przypisuje się jedynie metforminie. Receptory dla GLP-1 występują poza trzustką, także na komórkach mięśnia sercowego i śródbłonka [15]. 9
10 Lecząc cukrzycę chorych w wieku podeszłym, powinno się mieć na względzie bezpieczeństwo terapii, czyli narażenie chorych w jak najmniejszym stopniu na hipoglikemię. Spośród dostępnych leków przeciwhiperglikemicznych inhibitory DPP-4 wydają się dobrą opcją terapeutyczną u osób starszych, ponieważ są dobrze tolerowane przez chorych i niosą za sobą niewielkie ryzyko hipoglikemii [18]. Cukrzyca jest jedną z głównych przyczyn niewydolności nerek. Mając na względzie fakt, że rozpoczęcie insulinoterapii znacznie pogarsza komfort życia, dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie linagliptyny, która nie podlega eliminacji drogą nerek, więc nie wymaga redukcji dawki w przebiegu niewydolności nerek [19]. 4. Podział leków inkretynowych Do leków działających na układ inkretynowy (leków inkretynowych) należą: Agoniści receptora peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP-1) o Eksenatyd o Liraglutyd o Liksysenatyd o Albiglutyd Inhibitory peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4) tzw. Gliptyny o Linagliptyna o Saksagliptyna o Sitagliptyna o Wildagliptyna [15] 5. Agoniści receptora peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP-1) Mechanizm działania polega na zmniejszeniu stężenia glukozy we krwi poprzez aktywację receptora GLP-1, w wyniku czego zwiększa się wydzielanie insuliny zależne od glukozy. Agoniści GLP-1 hamują wydzielanie glukagonu, opóźniają opróżnianie żołądka i zmniejszają łaknienie, co redukuje masę ciała. Wymagają podania podskórnego. 10
11 Liraglutyd i eksenatyd są wskazane jako drugi lek w skojarzeniu z metforminą lub z pochodną sulfonylomocznika, lub jako trzeci lek w skojarzeniu z metforminą i pochodną sulfonylomocznika u chorych, u których nie uzyskano odpowiedniej kontroli glikemii, stosując maksymalne tolerowane dawki doustnych leków przeciwcukrzycowych. Liksysenatyd może być stosowany w monoterapii, jeśli nie można stosować metforminy lub w skojarzeniu z metforminą i/lub pochodną sulfonylomocznika, a także z insuliną podstawową. Albiglutyd w skojarzeniu z pochodną sulfonylomocznika lub insuliną może być konieczność redukcji dawki pochodnej sulfonylomocznika lub insuliny. Do działań nieporządanych należą: łagodna lub umiarkowana hipoglikemia podczas leczenia skojarzonego, nudności (zależne od dawki, ustępują w trakcie leczenia), ból brzucha, wzdęcia, wymioty, łagodne reakcje w miejscu wstrzyknięcia, ostre zapalenie trzustki (rzadko, odnotowano kilka przypadków), niewydolność nerek [5,20]. 6. Inhibitory peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4) tzw. gliptyny Mechanizm działania polega na szybkim i całkowitym hamowaniu DPP-4 po podaniu leku. Następuje zwiększenie stężenia endogennych inkretyn. Poprawia się wrażliwość komórek β wysp Langerhansa na glukozę i zwiększa zależne od glukozy wydzielanie insuliny. Poprawia się również wrażliwość komórek α na glukozę, co powoduje bardziej dostosowane do stężenia glukozy wydzielanie glukagonu. Leki te nie powodują przyrostu masy ciała. Linagliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna, wildagliptyna są wskazane w monoterapii u chorych, jeśli nie można stosować metforminy lub w skojarzeniu z metforminą. Istnieją preparaty skojarzone gliptyn z metforminą. Niektóre gliptyny stosowane są również jako drugi lek z pochodnymi sulfonylomocznika lub insuliną oraz jako trzeci lek w skojarzeniu z innymi lekami. Linagliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna oraz wildagliptyna stosowane są doustnie z posiłkiem lub niezależnie od posiłku. Do działań niepożądanych należą: nudności, nadmierna senność, ból w nadbrzuszu, zaparcia lub biegunki (w leczeniu skojarzonym), reakcje nadwrażliwości (pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy), hipoglikemia (w leczeniu skojarzonym). U chorych przyjmujących saksagliptynę stwierdzono większą częstość hospitalizacji z powodu niewydolności serca [5]. 11
12 IV. Podsumowanie Cukrzyca wraz z powikłaniami upośledza jakość życia pacjentów oraz zwiększa śmiertelność, co skłania naukowców do poszukiwania nowych leków, które zatrzymałyby postęp choroby i pozwoliłyby na lepszą kontrolę glikemii. W przypadku chorych na cukrzycę ważne jest, aby pracownicy ochrony zdrowia rozumieli zasady prowadzenia terapii wyżej omówionymi lekami, a także wpływ tej terapii na bezpieczeństwo i jakość życia tych chorych. Idealny lek przeciwhiperglikemiczny dla osób z cukrzycą typu 2 powinien charakteryzować się: długotrwałą skutecznością niskim ryzykiem hipoglikemii korzystnym wpływem na układ sercowo-naczyniowy korzystnym wpływem na metabolizm lipidów powinien ułatwiać redukcję masy ciała być bezpieczny i dobrze tolerowany. Leki inkretynowe z uwagi na swoje mechanizmy działania oraz wynikające z niego efekty terapeutyczne wydają się być właściwe w leczeniu cukrzycy typu 2. Preparaty inkretynowe od kilku lat zajmują stałe miejsce w standardach leczenia chorych na cukrzycę typu 2. Ich skuteczność w obniżaniu glikemii została wielokrotnie potwierdzona w badaniach klinicznych zarówno w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym. 12
13 V. Bibliografia 1. Gil R., Opolski G. red. Kardiologia interwencyjna. Tom 1 wyd. I. 2009: Czyżyk A. Patofizjologia i klinika cukrzycy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997: Joanna Pufal i wsp. Jakość życia chorych na cukrzycę typu 2. Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2004, tom 4, nr Gumprecht J. i wsp. Diabetologia Praktyczna. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę. 2018, tom 4, nr Gajewski P. Szczeklik A. red. Interna Szczeklika. Wyd. MP, Kraków 2017: Korzeniowska K., Jabłecka A. Cukrzyca część II. Farmacja Współczesna 2009; 2: Smolarek I., Jabłecka A. Leki działające na układ inkretynowy w terapii cukrzycy typu 2. Farm Współ 2016; 9: Brietzke SA. Oral antihyperglycemic treatment options for type 2 diabetes mellitus. Med Clin North Am. 2015;99: Nauck M., Stockmann F., Ebert R., Creutzfeld W. Reduced incretin effect in type 2 (noninsulin-de - pendent) diabetes. Deacon, 2007; 29: Gallwitz B. New therapeutic strategies for the treat - ment of type 2 diabetes mellitus based on incretins. Rev. Diabetic Stud. 2005; 2: Ranganath L.R. The entero-insular axis: implications for human metabolism. Clin. Chem. Lab. Med. 2008; 46: Drucker D.J. The biology of increatin hormones. Cell Metabolism. 2006; 3: Holst J.J., Vilsbøll T., Deacon C.F. The incretin system and its role in type 2 diabetes mellitus. Mol. Cell. En - docrinol. 2009; 297: Bosi E., Lucotti P., Setola E. i wsp. Incretin-based therapies in type 2 diabetes: a review of clinical results. Diabetes Res. Clin. Pract. 2008; 82 (supl. 2): S102-S Wróbel M. i wsp., Bezpieczeństwo doustnych leków inkretynowych, Diabetologia Kliniczna 2014, tom 3, nr Frier B.M. Hypoglycaemic valleys: an under-recognised problem in type 2 diabetes? Int. J. Clin. Pract. Suppl. 2002; 129: Pop-Busui R., Evans G.W., Gerstein H.C. i wsp. Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes Study Group. Effects of cardiac autonomic dysfunction on mortality risk in the Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes (ACCORD) trial. Diabetes Care 2010; 33:
14 18. Karagiannis T., Paschos P., Paletas K. i wsp. Dipeptidyl peptidase-4 inhibitors for treatment of type 2 diabetes mellitus in the clinical setting: systematic review and metaanalysis. BMJ 2012; 344: Blech S., Ludwig-Schwellinger E. The metabolism and disposition of the oral dipeptidyl peptidase-4 inhibitor, linagliptin, in humans. Drug Metab. Dispos. 2010; 38: Ratajczak A. i wsp. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2014, tom 5, nr 4,
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoCukrzyca. Leczenie dietetyczne. Leczenie farmakologiczne leki doustne 2013-02-18. Leki stosowane w cukrzycy
Cukrzyca Leki stosowane w cukrzycy Leczenie dietetyczne Regularność przyjmowanych posiłków Zbliżona łączna kaloryczność posiłków każdego dnia Zmniejszona kaloryczność posiłków u osób otyłych Skład jakościowy
Bardziej szczegółowoUwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Bardziej szczegółowoInnowacje w diabetologii. Skutecznośd i dostępnośd leków inkretynowych
Innowacje w diabetologii. Skutecznośd i dostępnośd leków inkretynowych Grzegorz Dzida Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych UM w Lublinie Warszawa, 2. grudnia 2011r. Historia naturalna cukrzycy typu 2
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoAstma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida
Astma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 21.11.14. Cukrzyca. Globalne wyzwanie, polska perspektywa Perspektywa
Bardziej szczegółowoHipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Hipoglikemia - niedocukrzenie Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Holstein A, Patzer OM, Machalke K i wsp.: Substantial increase in incidence of severe hypoglycemia between 1997-2000 and
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoCukrzyca. Cukrzyca (wg WHO) Główne typy cukrzycy 2014-03-05. Leki stosowane w cukrzycy
Cukrzyca Leki stosowane w cukrzycy Cukrzyca (wg WHO) To grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoHipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko
Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoDavid Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA
David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr
Bardziej szczegółowoHipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Hipoglikemia Hipoglikemia Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem, oznacza obniżanie stężenia glukozy we krwi do wartości poniżej 55 mg/dl (3,1 mmol/l) Niekiedy objawy hipoglikemii mogą wystąpić przy
Bardziej szczegółowoinwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoVI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Sophamet przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Sophamet przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1. Omówienie rozpowszechnienia choroby Cukrzyca staje się współcześnie jedną z
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoHemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca
Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoInhibitory dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4) ze szczególnym uwzględnieniem sitagliptyny
WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE Mariusz Jasik Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Inhibitors of dipeptidyl peptidase 4 (DPP-4) with a focus on
Bardziej szczegółowoLeczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym
Badanie POInT (Primary Oral Insulin Trial) Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Drodzy Rodzice/Opiekunowie Chcemy objąć Państwa dziecko troskliwą, specjalistyczną
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoAgoniści GLP-1 dla lekarzy praktyków
GLP-1 agonists for physician Agnieszka Ratajczak 1, Monika Szulińska 2, Paweł Bogdański 2 1 Zakład Edukacji i Leczenia Otyłości oraz Zaburzeń Metabolicznych 2 Zakład Edukacji i Leczenia Otyłości oraz Zaburzeń
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoVia Medica. www.cukrzyca.info.pl
Redaktor Naukowy: Prof. dr hab. med. Jacek Sieradzki Redaktor Prowadzący: Dr hab. med. Maciej Małecki Małopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Katedra Chorób Metabolicznych 31 501 Kraków,
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoOmówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego leczenia hiperglikemii u chorych na cukrzycę typu 2
Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 198 203 D I A B E T O K A R D I O L O G I A Redaktor działu: prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak Omówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoNowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości
Spis treści Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości Rozdział 1. Wprowadzenie: problematyka otyłości w ujęciu historycznym i współczesnym..................................... 15 Problematyka
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoPokonać cukrzycę lek. med. Krzysztof Kubiak
Pokonać cukrzycę lek. med. Krzysztof Kubiak Mielec, 12.04.2014 1. Cukry w ludzkim organizmie: niezbędny składnik diety cukry złożone trawione są do cukrów prostych i wchłaniane do krwi poziom głównego
Bardziej szczegółowo- Lyxumia stosowana raz dziennie w połączeniu z insuliną bazalną poprawia kontrolę glikemii u pacjentów rasy azjatyckiej z cukrzycą typu 2
INFORMACJA PRASOWA Pozytywne wyniki dotyczące preparatu Lyxumia (Liksysenatyd) zaprezentowane na 71. Dorocznej Sesji Naukowej Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego - Terapia preparatem Lyxumia,
Bardziej szczegółowoW kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii
Bardziej szczegółowoDr hab. med. Mariusz Jasik. Postępy terapii w cukrzycy - leki inkretynowe
Dr hab. med. Mariusz Jasik Postępy terapii w cukrzycy - leki inkretynowe Czwartkowe obiady u diabetyków Warszawa 04.11.2010 Stanisław August Poniatowski - ostatni król Polski panował w latach 1764-1795
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoNOWE LEKI W LECZENIU CUKRZYCY
XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego SYMPOZJUM PIELEGNIAREK, POŁOZNYCH I DIETETYKÓW Dzień po dniu z edukacją w diabetologii NOWE LEKI W LECZENIU CUKRZYCY Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz Katedra
Bardziej szczegółowoLeki inkretynowe nowe horyzonty w terapii cukrzycy typu 2 Incretin-based therapies new horizons in diabetes type 2 therapeutics
209 G E R I A T R I A 2010; 4: 209-213 Akademia Medycyny ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER Otrzymano/Submitted: 20.09.2010 Zaakceptowano/Accepted: 24.09.2010 Leki inkretynowe nowe horyzonty w terapii cukrzycy
Bardziej szczegółowoChirurgiczne leczenie cukrzycy typu 2
Chirurgiczne leczenie cukrzycy typu 2 Niezadowalające efekty leczenia otyłości za pomocą tradycyjnej terapii zachowawczej oraz rozwój chirurgii bariatrycznej skłoniły do podjęcia bardziej zdeterminowanych
Bardziej szczegółowoMarcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 12/2012 z dnia 12 marca 2012 r. w zakresie niezasadności zakwalifikowania leku Trajenta (linagliptin) we wskazaniu:
Bardziej szczegółowotypu 2 Kamil Dirani Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapia Fizjoterapii
Fizjoterapia Kamil Dirani typu 2 Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapii Zatwierdzono w dniu... Podpis... ...3 Cel pracy...4 I. Charakterystyka jednostki chorobowej...5 1.1 Definicja i typy
Bardziej szczegółowoDZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE
DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE Sylwia Musioł STATYSTYKI NA ŚWIECIE ŻYJE BLISKO 3OO MILIONÓW LUDZI CHORYCH NA CUKRZYCĘ SZACUJE SIĘ, ŻE LICZBA TA W CIĄGU JEDNEGO POKOLENIA WZROŚNIE DO OKOŁO 500 MILIONÓW W POLSCE
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia CUKRZYCA ZAGROŻENIA W CHOROBIE Cukrzyca to poważna choroba. Ponieważ występuje dość często,
Bardziej szczegółowoEtiologiczny podział cukrzycy (1997)
Etiologiczny podział cukrzycy (1997) I. Cukrzyca typu 1 A) Wywołana czynnikiem immunologicznym B) Idiopatyczna II. Cukrzyca typu 2 III. Inne specyficzne typy cukrzycy A. Genetyczne zaburzenia funkcji komórek
Bardziej szczegółowoSzkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Bardziej szczegółowoI. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)
Spis treści 1. Wprowadzenie 13 Wstęp do wydania II 16 I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) 2. Podstawowa charakterystyka struktury i czynności nerek 21 3. Czynniki wpływające na rozwój uszkodzenia
Bardziej szczegółowoRozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2
Farmakoterapia cukrzycy Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Co oznacza termin cukrzyca Grupa schorzeń metabolicznych, których wspólną cechę stanowi hiperglikemia jako wynik absolutnego i/lub względnego
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. GLUCOPHAGE XR 750 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu (Metformini hydrochloridum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta GLUCOPHAGE XR 750 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu (Metformini hydrochloridum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów
Aneks III Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów Uwaga: Zmiany wprowadzone w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów są efektem przeprowadzenia procedury przekazania
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć?
Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć? Prof. dr hab. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Nadciśnienie tętnicze
Bardziej szczegółowoCIBA-GEIGY Sintrom 4
CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoNiedożywienie i otyłość a choroby nerek
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie
Bardziej szczegółowoB. ULOTKA DLA PACJENTA
B. ULOTKA DLA PACJENTA 0 ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA AVAMINA, 500 mg, tabletki powlekane Metformini hydrochloridum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA. MINIRIN Melt (Desmopressinum) 60 mikrogramów 120 mikrogramów 240 mikrogramów Liofilizat doustny
ULOTKA DLA PACJENTA Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY GAUCHERA ICD-10 E
załącznik nr 19 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE CHOROBY GAUCHERA ICD-10 E 75 Zaburzenia przemian sfingolipidów i inne zaburzenia spichrzania
Bardziej szczegółowoINFORMACJA DLA PACJENTA. Dla osób, którym przepisano preparat Suliqua
Polska INFORMACJA DLA PACJENTA Dla osób, którym przepisano preparat Suliqua Opracowaliśmy niniejszą broszurę dla osób, które cierpią na cukrzycę i którym lekarz przepisał preparat Suliqua (insulina glargine
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: Informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: Informacja dla pacjenta Trulicity 0,75 mg, roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym Trulicity 1,5 mg, roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoJacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta
Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta Konferencja Cukrzyca w codziennej praktyce Warszawa 14
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY. Marlena Rożen
CUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY Marlena Rożen CO TO JEST CUKRZYCA? Cukrzyca łacińska nazwa: Diabetes mellitus, ma związek z metabolizmem organizmu to choroba związana z odżywianiem, trawieniem i
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoChory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania
21.05.2016 Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania Wstęp: hipoglikemia skala problemu Hipoglikemia: konsekwencje Błędy pacjenta jako przyczyna hipoglikemii
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Istota choroby... 23. Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17
Spis treści Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17 Część I Istota choroby... 23 Spotkanie 1. Przemiana materii i rola insuliny w jej regulacji... 25 Składniki organizmu i pożywienia...
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 10
Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 10 Wszystko, tylko nie insulina! to może gliptyna? Jak DPP 4 oddalają konieczność zastosowania insulinoterapii w cukrzycy typu 2 dr n. med. Elektra Szymańska
Bardziej szczegółowoLP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoTrulicity 0,75 mg roztwór do wstrzykiwań Każdy wstrzykiwacz półautomatyczny napełniony zawiera 0,75 mg dulaglutydu* w 0,5 ml roztworu.
Niniejszy produkt leczniczy będzie dodatkowo monitorowany. Umożliwi to szybkie zidentyfikowanie nowych informacji o bezpieczeństwie. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Sitagliptin Polpharma, 25 mg, tabletki powlekane Sitagliptin Polpharma, 50 mg, tabletki powlekane Sitagliptin Polpharma, 100 mg, tabletki powlekane
Bardziej szczegółowoSPIS TREŒCI. Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego... 13. Rozdzia³ 1
SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 13 Rozdzia³ 1 NADCIŒNIENIE TÊTNICZE JAKO PROBLEM ZDROWOTNY prof. dr hab. n. farm. S³awomir Lipski,
Bardziej szczegółowoMolekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę
Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę Cukrzyca grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 16 Wnioski naukowe Haldol, który zawiera substancję czynną haloperydol, jest lekiem przeciwpsychotycznym należącym do grupy pochodnych butyrofenonu. Jest silnym antagonistą ośrodkowych
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Metformax 500, 500 mg, tabletki Metformini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Metformax 500, 500 mg, tabletki Metformini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoŚwiatowe dni walki z cukrzycą. Lidzbark Welski
Nowoczesne metody zapobiegania i leczenia cukrzycy Światowe dni walki z cukrzycą Lidzbark Welski 19.11.2016 dr hab n.med Ewa Pańkowska prof. nadzw. diabetolog,pediatra Instytut Diabetologii Warszawa www.instytutdiabetologii.pl
Bardziej szczegółowo