DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE

Transkrypt

1 DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE Sylwia Musioł

2 STATYSTYKI NA ŚWIECIE ŻYJE BLISKO 3OO MILIONÓW LUDZI CHORYCH NA CUKRZYCĘ SZACUJE SIĘ, ŻE LICZBA TA W CIĄGU JEDNEGO POKOLENIA WZROŚNIE DO OKOŁO 500 MILIONÓW W POLSCE NA CUKRZYCĘ CHORUJE 2,5 MILIONA OSÓB, CZYLI 5% SPOŁECZEŃSTWA, ALE PRAWDOPODOBNIE OKOŁO 750 TYS. KOLEJNYCH OSÓB NIE WIE O CHOROBIE

3 CO PIĘĆ SEKUND NA ŚWIECIE UMIERA CZŁOWIEK Z POWODU CUKRZYCY SPOŚRÓD TYCH OSÓB, DUŻA CZĘŚĆ TO OSOBY W NAJBARDZIEJ PRODUKTYWNYM WIEKU (40-60LAT) WHO SZACUJE, ŻE 15 MILIONÓW LUDZI UTRACIŁO WZROK W WYNIKU POWIKŁAŃ CYKRZYCY W WIELU KRAJACH CUKRZYCA JEST NAJCZĘSTRZĄ PRZYCZYNĄ NIEWYDOLNOŚCI NEREK I UTRATY KOŃCZYN DOLNYCH

4 CUKRZYCA JEST DEFINIOWANA JAKO GRUPA CHORÓB METABOLICZNYCH CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ HIPERGLIKEMIĄ (WYSOKIM STĘŻENIEM GLUKOZY WE KRWI) WYNIKAJĄCĄ Z DEFEKTU WYDZIELANIA I/LUB DZIAŁANIA INSULINY CUKRZYCĘ DZIELIMY NA CZTERY TYPY I. CUKRZYCA TYPU 1 II. CUKRZYCA TYPU 2 III. INNE TYPY CUKRZYCY IV. CUKRZYCA CIĘŻARNYCH

5 ROZPOZNANIE CUKRZYCY ROZPOZNANIE MOŻNA POSTAWIĆ W OPARCIU O TRZY RÓWNORZĘDNE KRYTERIA: 1. OZNACZENIE GLIKEMII PRZYGODNEJ, KTÓRA W CUKRZYCY NIEZALEŻNIE OD PORY DNIA I SPOŻYTEGO POSIŁKU JEST 200 mg 2. DWUKROTNE STĘŻENIE GLUKOZY NA CZCZO 126 mg 3. STĘŻENIE GLUKOZY PO DOUSTNYM TEŚCIE TOLERANCJI GLUKOZY 200 mg ABY ROZPOZNAĆ CUKRZYCĘ NALEŻY STWIERDZIĆ DWA OZNACZENIA GLUKOZY NA CZCZO

6 CUKRZYCA TYPU 2. ZABURZONE SĄ OBA POWYŻEJ OPISANE MECHANIZMY RYZYKO ZACHOROWANIA ZWIĘKSZA SIĘ WRAZ Z WIEKIEM OKOŁO 80% OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ I NADWAGĄ CIERPI NA CUKRZYCĘ TYPU 2. ROZWIJA SIĘ PODSTĘPNIE, CZĘSTO PRZEZ WIELE LAT JEST NIEROZPOZNANA OBJAWY: PRZEWLEKŁY NADMIAR GLUKOZY WE KRWI - HIPERGLIKEMIA NIEWYJAŚNIONA UTRATA WAGI WZMOŻONE PRAGNIENIE ODDAWANIE DUŻYCH ILOŚCI MOCZU OSŁABIENIE TRUDNE GOJENIE SIĘ RAN NIE DO OPANOWANIA SENNOŚĆ W CIĄGU DNIA

7 LECZENIE CUKRZYCY TYPU2. POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE OBEJMUJE W PIERWSZEJ KOLEJNOŚCI ZMIANĘ NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH ORAZ ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ BADANIA WYKAZUJĄ, ŻE ODPOWIEDNIE ŻYWIENIE I RUCH SĄ O WIELE SKUTECZNIEJSZE W ZAPOBIEGANIU ROZWOJU CUKRZYCY TYPU 2 NIŻ JAKIEKOLWIEK LEKI

8 CUKRZYCA TYPU 1. W 85-90% DOTYCZY DZIECI, MŁODZIEŻY ORAZ MŁODSZYCH OSÓB PRZED 30 ROKIEM ŻYCIA NAJCZĘŚCIEJ UJAWNIA SIĘ MIĘDZY ROKIEM ŻYCIA W POLSCE NA CUKRZYCĘ TYPU 1. CHORUJE 20 TYS. OSÓB PONIŻEJ 18 ROKU ŻYCIA KAŻDEGO ROKU PRZYBYWA OK NOWYCH ZACHOROWAŃ OBJAWY POSTĘPUJĄCE I BEZZWROTNE NISZCZENIE KOMÓREK BETA TRZUSTKI CZĘSTOMOCZ I WZMORZONE PRAGNIENIE GWAŁTOWNA UTRATA MASY CIAŁA NIEUZASADNIONE ZMĘCZENIE POGŁĘBIONY ODDECH ZAPACH ACETONU Z UST, PROWADZĄCY DO CUKRZYCOWEJ ŚPIĄCZKI KETONOWEJ

9 LECZENIE CUKRZYCY TYPU 1. LEKIEM Z WYBORU W LECZENIU CUKRZYCY TYPU 1. JEST INSULINA, PODAWANA PODSKÓRNIE PRZY POMOCY STRZYKAWEK KILKA RAZY W CIĄGU DOBY LUB OSOBISTEJ POMPY INSULINOWEJ (OPI) TERAPIA INSULINĄ POWINNA NAŚLADOWAĆ FIZJOLOGICZNY PROFIL INSULINY ZMIENIAJĄCY SIĘ W ZALEŻNOŚCI OD BODŹCÓW POKARMOWYCH ZRÓWNOWAŻONE ŻYWIENIE KONTROLOWANY WYSIŁEK FIZYCZNY

10 OSTRYM POWIKŁANIEM CUKRZYCY ZAGRAŻAJĄCYM ŻYCIU JEST CIĘŻKIE NIEDOCUKRZENIE HIPOGLIKEMIA CZYLI STĘŻENIE GLUKOZY WE KRWI SPADA PONIŻEJ 70 mg

11 OBJAWY HIPOGIKEMII ZABURZENIA CZYNNOŚCI MÓZGU (BÓLE GŁOWY) TRUDNOŚCI W LOGICZNYM MYŚLENIU I MÓWIENIU NIEPOKÓJ SZYBKIE BICIE SERCA BLADOŚĆ SKÓRY POCENIE DRĘTWIENIE WARG, JĘZYKA PŁACZLIWOŚĆ WILCZY GŁÓD ZMIANA NASTROJU I ZACHOWANIA DRŻENIE RĄK, NÓG NIEUZASADNIONE ZMĘCZENIE ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI DRGAWKI ŚPIĄCZKA

12 WYSIŁEK FIZYCZNY A CUKRZYCA? WYSIŁEK FIZYCZNY JEST JEDNĄ Z WAŻNIEJSZYCH CZYNNOŚCI POWSZECHNIE ZALECANYCH OSOBOM CHORUJĄCYM NA CUKRZYCĘ WYSUŁEK FIZYCZNY WSPOMAGA DZIAŁANIE INSULINY, SPRZYJA OBNIŻANIU SIĘ NADMIERNIE PODWYŻSZONEGO STĘŻENIA CUKRU WE KRWI ZNACZNIE POPRAWIA OGÓLNĄ KONDYCJĘ CHOREGO DZIECKA,DAJE POCZUCIE BYCIA SPRAWNYM MIMO CHOROBY

13 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA WYMAGA JEDNAK PRZESTRZEGANIA OKREŚLONYCH ZASAD POSTĘPOWANIA, KTÓRE MAJĄ ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO - KONTROLA GLIKEMII PRZED I PO ZAJĘCIACH - DODATKOWA KONTROLA, JEŻELI WYSTĘPUJĄ OBJAWY NIEDOCUKRZENIA - WSKAZANE JEST SPOŻYCIE DODATKOWEJ PORCJI JEDZENIA. ZWOLNIENIE Z ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO POWINNY BYĆ WYDAWANE PRZEZ LEKARZA W WYJĄTKOWYCH SYTUACJACH I NA OKREŚLONY CZAS

14 KIEDY NALEŻY PRZERWAĆ ZAJĘCIA SPORTOWE? W SYTUACJI NIEDOCUKRZENIA W SYTUACJI ZNACZNIE PODWYŻSZONEGO CUKRU WE KRWI (300 mg) GDY WYSTĘPUJĄ BÓLE BRZUCHA NUDNOŚCI WYMIOTY

15 POMPA INSULINOWA LECZENIE ZA POMOCĄ POMPY INSULINOWEJ ZNACZNIE REDUKUJE ILOŚĆ ZASTRZYKÓW, SĄ ONE WYKONYWANE TYLKO PRZY ZAKŁADANIU DRENU DO TKANKI PODSKÓNEJ, PRZEWAŻNIE RAZ NA TRZY DNI. DREN POŁĄCZONY JEST ZE ZBIORNIKIEM INSULINY W POMPIE. PO ZAPROGRAMOWANIU ODPOWIEDNIEJ DAWKI INSULINY, POMPA AUTOMATYCZNIE UWALNIA DO ORGANIZMU ODPOWIEDNIĄ ILOŚĆ LEKU I DZIĘKI TEMU DZIECKO NIE MUSI BRAĆ ZASTRZYKÓW. DZIĘKI STAŁEMU DOSTĘPOWI DO INSULINY, ŁATWIEJ JEST RÓWNIEŻ UTRZYMAĆ PRAWIDŁOWE STĘŻENIE CUKRU WE KRWI.

16 WYCIECZKI SZKOLNE, WYJAZDY WAKACYJNE SAMODZIELNY WYJAZD DZIECKA CHORUJĄCEGO NA CUKRZYCĘ WYMAGA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY WYCHOWAWCĄ,RODZICAMI I UCZNIEM DZIECKO MUSI BYĆ WYSTARCZAJĄCO SAMODZIELNE, ABY MOGŁO PODOŁAĆ PODSTAWOWYM OBOWIĄZKOM WYNIKAJĄCYM Z CHOROBY

17 SAMODZIELNIE WYKONUJE POMIARY GLIKEMII SAMODZIELNIE PODAJE INSULINĘ LUB OBSŁUGUJE POMPĘ INSULINOWĄ ZAPISUJE BIEŻĄCE WYNIKI GLIKEMII I DAWKI INSULINY MŁODSZE DZIECI, DO 10 ROKU ŻYCIA, NAJCZĘŚCIEJ WYJEŻDŻAJĄ Z RODZICAMI OKRESOWE WAHANIA STĘŻENIA CUKRU WE KRWI NIE STANOWIĄ PRZECIWWSKAZANIA DO WYJAZDU DZIECKA NA WYCIECZKĘ, WAŻNE JEST TYLKO, BY DZIECKO WIEDZIAŁO, JAK MA REAGOWAĆ W TAKICH SYTUACJACH

18 CO UCZEŃ Z CUKRZYCĄ MUSI UMIEĆ, ABY SAMODZIELNIE WYJECHAĆ? WYKONAĆ POMIAR GLIKEMII I ZAPISAĆ WYNIK W DZIENNICZKU/NOTESIE. WIEDZIEĆ JAK REAGOWAĆ W SYTUACJI HIPOGLIKEMII / HIPERGLIKEMII DZIECI LECZONE PENAMI : WYKONAĆ ZASTRZYK Z INSULINY ZMIENIĆ PENFIL Z INSULINĄ WIEDZIEĆ,JAKIE DAWKI SOBIE PODAWAĆ DZIECI LECZONE POMPAMI : PODAĆ BOLUS Z INSULINY ZATRZYMAĆ/URUCHOMIĆ ORAZ PROGRAMOWAĆ POMPĘ ODŁĄCZYĆ/PRZYŁĄCZYĆ POMPĘ ZMIENIĆ WKŁUCIE

19 LISTA RZECZY NIEZDĘDNYCH NA WYJAZD DODATKOWY PEN Z INSULINĄ DODATKOWY PENFIL Z INSULINĄ ZAPASOWE PUDEŁKO PASKÓW GLUKOMETR DLA UŻYTKOWNIKÓW POMPY: WKŁUCIA I ZAPASOWE BATERIE GlucaGen SUGEROWANE DAWKI INSULINY DO POSIŁKÓW DAWKA INSULINY NA NOC/LUB DLA UŻYTKOWNIKÓW POMPY DAWKA INSULINY KOREKCYJNEJ

20 WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA W CZASIE WYSIŁKU FIZYCZNEHO W PRZYPADKU WYJAZDÓW ZA GRANICĘ INFORMACJA OD LEKARZA O CHOROBIE TELEFON KONTAKTOWY DO RODZICÓW TELEFON DO PARADNI DIABETOLOGICZNEJ LUB SZPITALA IMIĘ I NAZWYSKO LEKARZA

21 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ