Spis treści. Część I. Istota choroby Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17

Transkrypt

1 Spis treści Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika Część I Istota choroby Spotkanie 1. Przemiana materii i rola insuliny w jej regulacji Składniki organizmu i pożywienia Insulina i jej rola w przemianie materii Spotkanie 2. Praktyczne określenie cukrzycy. Ile jest rodzajów tej choroby? Określenie cukrzycy Co to jest hiperglikemia? Postacie cukrzycy Cukrzyca typu Cukrzyca typu Różnicowanie między cukrzycą typu 1 a cukrzycą typu Cukrzyca wtórna Cukrzyca ciężarnych Spotkanie 3. Podejrzenie cukrzycy typu 2 wczesne rozpoznanie szansą uniknięcia powikłań Spotkanie 4. Jakie są mechanizmy powstawania cukrzycy typu 2? Zmniejszenie wytwarzania i wydzielania insuliny Insulinooporność Przyczyny insulinooporności Czynniki dziedziczne Czynniki nabyte i środowiskowe

2 8 Otyłość jako przyczyna lub czynnik wywołujący objawy cukrzycy typu 2. Nadrzędna rola normalizacji masy ciała. 62 Przyczynowe znaczenie niezdrowego żywienia produkty nienaturalne, wpływy cywilizacji Efekt starzenia się Wpływ nadużywania niektórych leków Dodatkowe choroby Stres Wielokrotne ciąże Niedostatek środków materialnych, brak wiedzy, zła sytuacja społeczna Inne czynniki Spotkanie 5. Jak rozpoznaje się cukrzycę typu 2? Jakie są Twoje objawy? Maski cukrzycy typu Charakterystyka cukrzycy typu 2 bezobjawowej, utajonej Spotkanie 6. Zespół metaboliczny zespół zaburzeń skojarzonych z cukrzycą typu 2o szczególnym ryzyku dla zdrowia Szczególna rola otyłości brzusznej Zmniejszanie nadmiernej masy ciała możliwość zapobiegania cukrzycy typu Praktyczne cele Jakie wybrać postępowanie w tej sytuacji? Zaburzenia składu tłuszczów we krwi (dyslipidemia) w cukrzycy typu Nadciśnienie tętnicze u osób z cukrzycą typu Spotkanie 7. Nadciśnienie tętnicze zły kompan cukrzycy, możesz go kontrolować Co to jest ciśnienie tętnicze krwi? Cukrzyca a nadciśnienie tętnicze Postacie nadciśnienia tętniczego Kontrola ciśnienia tętniczego Leczenie nadciśnienia tętniczego Niefarmakologiczne leczenie nadciśnienia tętniczego Spotkanie 8. Cukrzyca u osób w starszym wieku zapobieganie i aktywne leczenie Odrębności leczenia cukrzycy u osób starszych Opieka nad chorym w domu. Kształtowanie właściwych postaw... 95

3 Część II Ważne problemy codziennego życia Spotkanie 9. Nasz system intensywnego, wieloskładnikowego leczenia cukrzycy typu Co jest najważniejsze w leczeniu cukrzycy? Edukacja terapeutyczna w cukrzycy podstawa partnerstwa lekarz pacjent Szkoła dla chorych na cukrzycę Szkoła samoopieki i samokontroli cukrzycy Jak często należy zgłaszać się do lekarza? Tryb i styl życia Spotkanie 10. Jak radzić sobie z cukrzycą? Tworzenie nowych wartości życiowych Wpływ stężenia glukozy we krwi na emocje Stres a kontrola cukrzycy Szczególny stres spowodowany faktem chorowania na cukrzycę Spotkanie 11. Pomóż sobie sam bądź racjonalny Reakcje psychoemocjonalne wobec rozpoznania. Tworzenie racjonalnej postawy w stosunku do cukrzycy Rodzaje postaw psychoemocjonalnych Cukrzyca a plany życiowe Opanowanie lęku Przykłady postaw pozytywnych i negatywnych. Kształtowanie właściwych postaw Opanowanie choroby Spotkanie 12. Wizyty u lekarza konieczność starannej, planowej, ciągłej, przyjaznej i partnerskiej opieki lekarskiej Pierwsza wizyta Wizyty kontrolne Samokontrola i samoopieka Planowe badania laboratoryjne Doroczny bilans zdrowia Wizyty doraźne i nieplanowane kontakty pacjenta lub jego rodziny z lekarzem albo poradnią Spotkanie 13. Praktyczne problemy, jakie niesie codzienne życie Operacje

4 Leki Uzębienie Tak zwane leczenie niekonwencjonalne i znachorstwo Karta identyfikacyjna Prawo jazdy Podróże Przyjęcia i inne imprezy towarzyskie Dlaczego powinieneś być członkiem Stowarzyszenia Chorych na Cukrzycę? Pięć kręgów społecznego wsparcia Praca zawodowa Jaki zawód wykonywać? Zawody wskazane dla chorych na cukrzycę Zawody przeciwwskazane dla chorych na cukrzycę Zmiana zawodu Renta inwalidzka Spotkanie 14. Ważne problemy stylu życia Picie alkoholu a cukrzyca Palenie tytoniu a cukrzyca Jak pozbyć się nałogu palenia tytoniu? Uzależnienie od leków lub narkotyków Jeszcze o zwalczaniu stresu Część III Leczenie niefarmakologiczne modyfikacja żywienia i lecznicze stosowanie wysiłków fizycznych Spotkanie 15. Co, ile i jak jeść w cukrzycy typu 2? Składniki pożywienia Węglowodany złożone i proste Sztuczne środki słodzące Białko w pożywieniu Tłuszcze różne rodzaje i ich wybór do diety Ograniczenie cholesterolu w diecie Witaminy Sole mineralne Woda

5 Włókno pokarmowe ważny regulator trawienia Warzywa i owoce w diecie Przyprawy Produkty dietetyczne dla chorych na cukrzycę Ile jeść? Zapotrzebowanie energetyczne Reguły dobrego sposobu odżywiania się Indywidualizacja diety Przyrządzanie potraw Diety stosowane w cukrzycy typu Dieta śródziemnomorska Kiedy i jak często należy spożywać posiłki Stosowanie zaleceń dietetycznych w restauracji i na przyjęciu Spotkanie 16. Przepisy dietetyczne wybierz przepis dla siebie Najprostszy przepis dietetyczny Trzy listy produktów jakie produkty wybierać, jakie ograniczać, a jakich unikać Proste przepisy dietetyczne oparte na listach produktów Przepisy dietetyczne o nieco wyższym stopniu trudności, oparte na układzie wymienników węglowodanowych Spotkanie 17. Redukcja nadmiernej masy ciała odchudzanie Prawidłowa masa ciała i BMI Odchudzające przepisy dietetyczne oparte na listach produktów Przepisy dietetyczne oparte na układzie wymienników dietetycznych Sztuczne diety odchudzające Spotkanie 18. Żywienie w cukrzycy współistniejącej z niektórymi innymi chorobami Żywienie w cukrzycy współistniejącej z chorobami układu sercowo-naczyniowego Zasady diety zmniejszającej stężenie cholesterolu i triglicerydów Żywienie w cukrzycy współistniejącej z nadciśnieniem tętniczym Żywienie w cukrzycy współistniejącej z chorobą wątroby i dróg żółciowych Żywienie w cukrzycy współistniejącej z przewlekłymi chorobami żołądka i jelit Żywienie kobiet chorych na cukrzycę w czasie ciąży i w okresie laktacji. 283 Spotkanie 19. Żywienie a wysiłki fizyczne

6 Spotkanie 20. Planowany wysiłek fizyczny (ruch, ćwiczenia gimnastyczne, praca fizyczna) w leczeniu cukrzycy umacnianie fizycznej kondycji Znaczenie wysiłku fizycznego w leczeniu cukrzycy Dlaczego chorzy na cukrzycę powinni uprawiać ćwiczenia fizyczne? 290 Wpływ wysiłku fizycznego na stężenie glukozy Wpływ wysiłku fizycznego na układ krążenia Zmniejszanie masy ciała Zapobieganie cukrzycy typu 2 a trening fizyczny Ryzyko wysiłku fizycznego u chorych na cukrzycę Jak stosować w praktyce wysiłek fizyczny? Kiedy ćwiczyć? Program ćwiczeń Kwalifikacja do treningu Właściwa forma ćwiczeń Właściwa pora na ćwiczenia fizyczne Kontrola stężenia glukozy we krwi Intensywność wysiłku fizycznego Plan treningu Jak połączyć program wysiłków fizycznych z leczeniem cukrzycy? Szczególne problemy Wysiłek fizyczny przed posiłkiem Zapobieganie powysiłkowej acetonurii i kwasicy ketonowej Unikanie hipoglikemii po intensywnym wysiłku fizycznym Wysiłek fizyczny w celu redukcji nadwagi Wysiłek fizyczny w czasie choroby Warunki bezpieczeństwa ćwiczeń fizycznych Część IV Leczenie za pomocą doustnych leków zmniejszających stężenie glukozy we krwi (hipoglikemizujących) Spotkanie 21. Pomocnicy z aptecznej półki tabletki (leki) zmniejszające stężenie glukozy we krwi Różne rodzaje leków Pochodne sulfonylomocznika pobudzanie komórek beta Pochodne kwasu benzoesowego (glinidy) Pochodne biguanidu leki zmniejszające insulinooporność, najczęściej stosowane u osób z cukrzycą i nadwagą Tiazolidinediony

7 Pochodne kwasu nikotynowego Leki hamujące trawienie skrobi i oligocukrów w jelicie cienkim Stosowanie insuliny w cukrzycy typu Otyłość a stosowanie doustnych leków hipoglikemizujących Nieprawidłowe stosowanie doustnych leków hipoglikemizujących Wtórna niewrażliwość na pochodne sulfonylomocznika Część V Samoopieka i samokontrola Spotkanie 22. Prawa i zadania pacjenta. Idea samoopieki jest w Twoich rękach Prawa i zadania pacjenta Twoje prawa jako pacjenta Plan leczenia i cele samokontroli Edukacja systemem ciągłym Twoje zadania jako pacjenta Idea racjonalnej samoopieki Dlaczego należy stosować racjonalną samoopiekę? Kto powinien nauczać, a kto uczyć się stosowania samoopieki i samokontroli? Gdzie należy uczyć się stosowania samoopieki? Jaki jest cel uczenia się samoopieki? Spotkanie 23. Samokontrola stężenia glukozy we krwi i innych wskaźników skuteczności leczenia Metoda samokontroli Prawidłowe i pożądane jako cel leczenia stężenia glukozy we krwi Możliwości zapobiegania powikłaniom cukrzycy dzięki samokontroli Domowe laboratorium Co jest potrzebne do prowadzenia samokontroli glikemii? Glukometr Nakłuwacz Testy paskowe (sucha chemia) Jak wykonuje się badanie glikemii? Kiedy należy przeprowadzić samokontrolę glikemii? Interpretacja wyników Trudności samokontroli glikemii Błędy w samokontroli glikemii

8 Czy stężenie glukozy oznaczać we krwi czy w moczu? Badanie obecności acetonu w moczu Kiedy należy oznaczać stężenie acetonu w moczu? Jak oznacza się stężenie acetonu w moczu? Kiedy badać mocz na zawartość acetonu? Badanie zawartości glikowanej hemoglobiny Oznaczanie glikowanej hemoglobiny (HbA 1 lub HbA 1c ) Oznaczanie fruktozaminy Dziennik samokontroli Książeczka opieki diabetologicznej Co robić, jeśli wyniki analiz są złe? Oceń się! Część VI Bezpośrednie zagrożenia życia Spotkanie 24. Jak uniknąć ostrych powikłań cukrzycy Hiperglikemia i zapobieganie hiperglikemicznej śpiączce cukrzycowej Postępowanie w hiperglikemii zapobieganie śpiączkom Hipoglikemia polekowa przy stosowaniu pochodnych sulfonylomocznika. 392 Postępowanie w hipoglikemii Spotkanie 25. Co robić, gdy pojawi się dodatkowa choroba lub wystąpią inne poza cukrzycą zaburzenia zdrowia? Jak postępować w okresie dodatkowej choroby? Postępowanie w ostrej infekcji Postępowanie w razie pojawienia się dodatkowych zaburzeń lub dolegliwości Część VII Przewlekłe powikłania zapobieganie i leczenie Spotkanie 26. Intensywne i staranne leczenie obniżające stężenie glukozy we krwi, zapobiegające przewlekłym powikłaniom badanie UKPDS 405 Powikłania cukrzycy Przyczynowa rola hiperglikemii Planowe badania kontrolne w zapobieganiu powikłaniom

9 Spotkanie 27. Zapobieganie chorobom oczu i utracie wzroku Retinopatia cukrzycowa Jak ustrzec się retinopatii cukrzycowej? Zaćma Jaskra Pomoc dla słabo widzących z powodu cukrzycy Jeszcze raz o zapobieganiu Pomoc Polskiego Związku Niewidomych Trudne problemy codziennego życia Spotkanie 28. Zapobieganie cukrzycowej chorobie nerek (nefropatii cukrzycowej) Spotkanie 29. Zapobieganie neuropatii cukrzycowej Neuropatia czuciowa i ruchowa Neuropatia autonomiczna Spotkanie 30. Zapobieganie niedokrwiennej chorobie serca Zapobieganie miażdżycy tętnic Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym Co możesz zrobić, żeby zapobiegać chorobom serca i naczyń? Spotkanie 31. Zapobieganie udarowi mózgu Spotkanie 32. Zapobieganie zespołowi stopy cukrzycowej i amputacjom 446 Zagrożenie uszkodzeniem stopy w cukrzycy Pielęgnowanie stóp Zasady postępowania zapobiegającego chorobie stóp u chorych na cukrzycę bez owrzodzeń Zasady postępowania zapobiegającego chorobie stóp u osób, u których powstały owrzodzenia zapobieganie amputacjom Ćwiczenia nóg dla chorych na cukrzycę Zmiany skórne w przebiegu cukrzycy Spotkanie 33. Cukrzyca i sfera życia intymnego informacje o sprawach, których nie należy się wstydzić Zaburzenia sfery życia intymnego u mężczyzn Czy impotencję można leczyć? Zaburzenia sfery życia intymnego u kobiet Przesłanie końcowe