1. Romantyzm w malarstwie europejskim

Transkrypt

1 1. Romantyzm w malarstwie europejskim Uczeń powinien: Cele lekcji 1. a) Wiadomości umiejscowić epokę w czasie, przyporządkować dzieła autorom, związać prezentowane dzieła z miejscem, w którym się znajdują, znać pojęcia: batalistyka, folkizm, nocturn, akwatinta, akwaforta, litografia, purisimo, nazareńczycy. Uczeń potrafi: 2. b) Umiejętności zidentyfikować wybrane dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych, przypisać technikę plastyczną twórcom, którzy się w niej specjalizowali, rozpoznać artystę w oparciu o charakterystykę jego twórczości, rozpoznać w dziele sztuki temat, zinterpretować podstawowe tematy i treści dzieła sztuki, dostrzec i określić zależność dzieła sztuki od jego funkcji i środowiska powstania, opisać dzieło sztuki pod względem formy i treści, opisać fakty i zjawiska, które miały wpływ na formę dzieła, wskazać elementy formalne w malarstwie romantycznym: kompozycję, kolor, światłocień i perspektywę, wykazać zależność między miejscem powstania dzieła, sytuacją społeczno- -polityczną, kręgiem artystycznym a kształtem dzieła, podać fakty z życia artystów mające wpływ na cechy charakterystyczne ich twórczości, przeprowadzić analizę porównawczą dzieł na podstawie dowolnie wybranych przykładów, określić znaczenie i rolę dzieł dla przemian w sztuce, sformułować wnioski na temat wartości artystycznej dzieł, podać przykłady twórców i ich dzieł ilustrujących różne postawy artystyczne, wartościować dzieła sztuki, uwzględniając treści oraz środki wyrazu, a także ich znaczenie dla dziejów sztuki.

2 2. 2. Metoda i forma pracy Prezentacja multimedialna, pogadanka, praca w grupach Środki dydaktyczne Prezentacja multimedialna, podręcznik, tablice z reprodukcjami Przebieg lekcji 1. a) Faza przygotowawcza Nauczyciel powtarza z uczniami podstawowe wiadomości na temat rozwoju malarstwa europejskiego do początków XIX wieku. Odwołuje się do wiedzy uczniów na temat wydarzeń historycznych (wielka rewolucja francuska, wojny napoleońskie, restauracja monarchii w Europie po 1815 roku, ruchy rewolucyjne i narodowowyzwoleńcze XIX wieku), które wpłynęły na pojawienie się nurtu romantycznego w sztuce europejskiej oraz wyjaśnia pojęcia: folkizm, nocturn, akwatinta, akwaforta, litografia. 2. b) Faza realizacyjna Uczniowie śledzą tok prezentacji multimedialnej Romantyzm w malarstwie, wykonują notatki. Grupy otrzymują tablice z reprodukcjami, wyszukują dzieła z epoki romantyzmu, grupują je zgodnie z danymi twórcy, ustalają elementy formalne w dziełach malarskich (określają temat, elementy kompozycyjne, kolor, światłocień i perspektywę). Odwołując się do wiedzy uzyskanej z prezentacji multimedialnej, określają charakterystyczne cechy twórczości poszczególnych malarzy. Ustalają, w jakich muzeach znajdują się dzieła twórców epoki romantyzmu. 3. c) Faza podsumowująca Poszczególne grupy uczniów prezentują wyniki swoich prac i sporządzają notatki; ustalają, jakie style narodowe pojawiły się w epoce romantyzmu i czym się one charakteryzowały; określają, jakie pojawiły się wybitne indywidualności w sztuce i jaki był ich wpływ na rozwój malarstwa europejskiego; wskazują na znaczenie romantyzmu w dziejach sztuki, w tym zwracają uwagę na rolę romantyzmu w rozwoju malarstwa polskiego. Na koniec zajęć uczniowie otrzymują test sprawdzający celem wypełnienia go jako pracy domowej (załącznik 1) Bibliografia 1. Encyklopedia romantyzmu, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa Hugh H., Fleming J., Historia sztuki świata, Wydawnictwo Arkady, Warszawa Morawska H., Kryteria oceny romantyzmu, PWN, Warszawa Osińska B., Sztuka i czas. Od klasycyzmu do współczesności, WSiP, Warszawa Sproccati S., Przewodnik po sztuce. Artyści i ich dzieła, style i kierunki od XIV wieku do współczesności, Wydawnictwo Arkady, Warszawa Starzyński J., Romantyzm i narodziny nowoczesności, PWN, Warszawa Tematy, tradycje i teorie w sztuce doby romantyzmu, PWN, Warszawa Zieliński J.A., Stasiak J., Świat sztuki. Podręcznik dla klas 1-3 gimnazjum, WSiP,

3 Warszawa Źródła ilustracji: (zadanie II, B) _La_Mort_de_Sardanapale.jpg (zadanie II, C) (zadanie IV, C) (zadanie IV, A) (zadanie IV, B) (zadanie II, A) załącznik Załączniki 1. a) Karta pracy ucznia I. Rozpoznaj dzieło i twórcę: 1. Angielski pejzażysta okolic Suffolk zwracał uwagę na nastrój i atmosferę prezentowanych kompozycji, często powracając do tego samego tematu: katedry w Salisbury, doliny Stour czy studium chmur o różnych porach dnia. Po śmierci ukochanej żony Marii poświęcił się przede wszystkim zobrazowaniu miejsca ich beztroskich wakacji 2. Francuski romantyk, próbujący aktywnie wypowiedzieć swój sprzeciw wobec współczesnych wydarzeń politycznych ( Masakra na wyspie Chios ) również w tematach zaczerpniętych z literatury (Dante, Byron) oponuje wobec cierpienia i śmierci. Na obrazie ukazującym podróż Wergiliusza i Dantego do piekła widać solidarność artysty z człowiekiem dotkniętym nieszczęściami, strachem i cierpieniem 3. Przez całe życie artysta ten malował przyrodę północnych Niemiec: okolice Drezna, wybrzeże Bałtyku i górzyste krajobrazy Saksonii. Nie poprzestawał na samym portretowaniu natury( Mnich nad morzem, Opactwo w dębowym lesie, Białe skały Rugii ). Nadawał jej dodatkowe, romantyczne znaczenie, wyrażone poprzez symbole, np. widoczną na obrazie odwróconą do nas plecami postać, chmury, mgły, horyzont. Przedstawiony w kompozycji człowiek to zagubiona w ogromie natury ludzkość, patrząca ku temu, co nierozpoznawalne i nieosiągalne 4. Związany z niemieckim preromantycznym nurtem Sturm und Drang przełożył na język obrazu swą miłość do poezji (Homer, Dante, Szekspir, Milton). Jego najsłynniejszy obraz torował drogę nowoczesnemu malarstwu, będącego wyrazem podświadomości. Reprodukcja tej pracy wisiała w gabinecie Freuda. Ukazywała stan koszmaru nocnego, w którym pojawiają się niepokojące symbole, np. głowa białego konia z zamkniętymi powiekami 5. Artysta znał wielu weteranów wojen napoleońskich i poświęcił im kilka obrazów

4 ( Ranny kirasjer ). Ponadto tworzył ekspresyjne wizerunki ofiar egzekucji i ludzi obłąkanych. Po katastrofie morskiej 1818 roku, która stała się narodowym skandalem, artysta ukazał ludzi zdanych na łaskę żywiołu, zawieszonych między życiem i śmiercią. Artysta protestuje przeciw ludzkiemu okrucieństwu i głupocie, opłakuje stan bezradności, w którym żyje większość z nas 6. Jako malarz hiszpańskiej rodziny królewskiej ( Rodzina Karola IV ) stworzył liczne obrazy ukazujące ludzi władzy, w tym piękne kobiety. Oprócz obrazów olejnych wykonywał cykle grafik ( Los Caprichos, Okropności wojny ) oraz tzw. czarne malowidła. Ku czci Hiszpanów rozstrzelanych za udział w powstaniu przeciwko Francuzom w 1808 roku namalował niezwykle sugestywne płótno, wystawione dzisiaj w Muzeum Prado 7. Artysta ten malował portrety (np. Rossiniego i Manzoniego) oraz obrazy zaczerpnięte z historii średniowiecza, zawierające ukryte przesłania patriotyczne ( Nieszpory sycylijskie ). W obrazie tym malarz ubrał w gotycki kostium scenę rodzajową spotkanie kochanków 8. Czołowy przedstawiciel nazareńczyków, grupy malarzy niemieckich, zmierzających do odrodzenia we współczesnej sztuce stylistycznej czystości artystów włoskich XV wieku. Najbardziej znane jego dzieło to symboliczne przedstawienie tęsknoty Niemców do związku z Italią 9. Najwybitniejszy pejzażysta angielski, wywarł wpływ na impresjonistów, początkowo tworzył akwarele, potem przedstawiał miejsca, które odwiedzał podczas podróży po Europie ( Zamek Norham, Parowiec podczas burzy śnieżnej, Pożar parlamentu w Londynie ). Jego ukochanym środkiem lokomocji był pociąg. Obraz ten powstał w czasie drogi powrotnej z Wenecji w 1840 roku II. Rozpoznaj i wpisz poniżej: a) dzieło, b) jego twórcę. A B C III. Podaj nazwiska twórców wymienionych dzieł: a) Lekcja słowika...

5 b) Wesele żydowskie w Maroku... c) Księżna Alba... d) Widok na katedrę w Salisbury... e) Dzień boskiego gniewu... IV. Na podstawie reprodukcji podaj: (a) nazwisko autora, (b) nazwę dzieła: A B C 2. b) Notatki dla nauczyciela Karta odpowiedzi I. 1. John Constable Zatoka Weymouth 2. Eugene Delacroix Łódź Dantego 3. Caspar David Friedrich Podróż ponad chmurami 4. Henry Fuseli Nocna mara 5. Theodore Gericault Tratwa Meduzy 6. Francisco Goya Rozstrzelanie powstańców madryckich

6 7. Francesco Hayez Pocałunek 8. Johann Friedrich Overbeck Italia i Germania 9. Joseph William Turner Deszcz, para i szybkość II. A. Panny mądre i głupie Peter von Cornelius B. Dwaj mężczyźni obserwują księżyc Caspar David Friedrich C. Śmierć Sardanapala Eugene Delacroix III. a) Lekcja słowika Philipp Otto Runge b) Wesele żydowskie w Maroku Eugene Delacroix c) Księżna Alba Francisco Goya d) Widok na katedrę w Salisbury John Constable e) Dzień boskiego gniewu John Martin IV. A. Jean Auguste Dominique Ingres Wielka odaliska B. Joseph William Turner Pożar Parlamentu brytyjskiego C. Johann Friedrich Overbeck Triumf religii w sztuce 45 minut Czas trwania lekcji ewentualnie 2 x 45 minut Uwagi do scenariusza Scenariusz może być realizowany zarówno na poziomie gimnazjalnym, jak i w liceum ogólnokształcącym (ewentualnie liceum plastycznym). Na poziomie licealnym praca zespołowa winna być rozbudowana do analizy zagadnień bardziej szczegółowych (temat prac, paleta barwna, symbolika).