Temat: Korelacja sztuki malarskiej i filmowej na przykładzie filmu Jana Jakuba Kolskiego Historia kina w Popielawach

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Temat: Korelacja sztuki malarskiej i filmowej na przykładzie filmu Jana Jakuba Kolskiego Historia kina w Popielawach"

Kazimierz Urbaniak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Temat: Korelacja sztuki malarskiej i filmowej na przykładzie filmu Jana Jakuba Kolskiego Historia kina w Popielawach Opracowanie: Ida Łotocka-Huelle Etap edukacyjny: gimnazjum, liceum Przedmiot: plastyka Czas: 2 godziny lekcyjne (plus projekcja filmu) Po zajęciach uczeń będzie umiał: wyjaśnić na przykładzie na czym polega korelacja sztuk; porównać kadr filmowy do obrazu, wskazując podobieństwa i różnice; wskazać ruch jako specyfikę przekazu filmowego; wyjaśnić pojęcie kompozycji i określić jej typy; rozpoznać typy kompozycji na wybranych kadrach filmowych i obrazach malarskich; wyjaśnić pojęcie inspiracji i wskazać przykłady inspiracji malarstwem w obejrzanym filmie. Metody pracy: wykład, praca w zespołach, analiza materiału wizualnego, zadania plastyczne, rozmowa nauczająca, analiza filmu Środki dydaktyczne: film Jana Jakuba Kolskiego Historia kina w Popielawach, słownik pojęć plastycznych i wyrazów obcych, materiał pomocniczy nr 1 i 2 reprodukcje dzieł i kadry filmowe do analizy porównawczej - dostępne na stronach internetowych (Nasze lekcje/5.obrazy magiczne/metodyka), karty pracy ucznia nr 1, 2, 3, 4, 5, 6 dostępne na stronach internetowych ( Nasze lekcje/5.obrazy magiczne/metodyka), płyta CD z wszystkim załącznikami wykorzystywanymi podczas zajęć. Pojęcia kluczowe: korelacja inspiracja malarskość filmu kadr filmowy pole obrazowe ekspresyjna rola kompozycji ruchome obrazy kompozycja dzieła 1

podobieństwa i różnice; wskazać ruch jako specyfikę przekazu filmowego; wyjaśnić pojęcie kompozycji i określić jej typy; rozpoznać typy kompozycji na wybranych kadrach filmowych i obrazach

2 Uwagi: Uczniowie przed przystąpieniem do zajęć muszą obejrzeć film oraz zapoznać się z definicjami pojęć: korelacja, inspiracja, kompozycja, harmonia, kontrast, kadr filmowy. Przebieg zajęć: 1. Zapisz na tablicy temat. Zapytaj uczniów, czy rozumieją użyte w nim słowo korelacja. Wysłuchaj odpowiedzi, a w razie konieczności uzupełnij definicję. Zapowiedz, że podczas zajęć będziecie zajmować się porównywaniem sztuki malarskiej ze sztuką filmową, uwzględniając przede wszystkim kompozycję i wzajemne inspiracje obu tych sztuk. 2. Zainicjuj rozmowę na temat filmu obejrzanego przed zajęciami. Możesz wykorzystać poniższe pytania: W jakiej scenerii dzieje się akcja? Jaką rolę w życiu bohaterów odgrywa kino? Co według bohaterów filmu jest istotą filmowej magii? 3. Odtwórz kilka pierwszych sekund filmu (będą to nieruchome kadry pejzażu). Zapytaj o znaczenie pojęcia kadr filmowy oraz wyjaśnij, na czym polega podobieństwo kadru do pola obrazowego. Zapytaj uczniów, kiedy kadr będzie przypominał obraz i czy rozpoznali takie kadry w filmie, czym się charakteryzowały? Poproś, by podawali zapamiętane przykłady. Podsumowując wypowiedzi uczniów, wyjaśnij, że malarskość kadru, tzn. zorganizowanie go w taki sposób, jak malarz tworzy obraz, można uzyskać za pomocą bogatych środków wyrazu wizualnego, dających podobne jak na obrazie złudzenie przestrzeni, głębi, aury, kolorytu, efektów światła i cienia. Jednocześnie podkreśl, że między najbardziej nawet malarskim kadrem filmowym a obrazem pozostaną dwie zasadnicze różnice: ruch będący nieodłączną cechą filmu oraz fakt, że żaden kadr filmowy nie funkcjonuje w izolacji, zawsze on jest częścią całości. 4. Powiedz uczniom, że film jako sztuka, która powstała później, korzysta ze środków wyrazu innych sztuk, w tym malarstwa. Spytaj uczniów, jak rozumieją pojęcie inspiracja. Wyjaśnij, na czym polega inspiracja malarstwem w filmie oraz podaj najpopularniejsze formy jej wykorzystania (np. aluzje, cytaty, stylizacje, kompozycje kadru). 5. Jeśli to możliwe, to wyświetl za pomocą rzutnika wybrane przykłady inspiracji malarskich w filmie zamieszczone w materiale pomocniczym nr 1. Kolejno omów je z uczniami (odwołując się do ich wiedzy). W razie potrzeby zadawaj pytania pomocnicze: 2

Zapowiedz, że podczas zajęć będziecie zajmować się porównywaniem sztuki malarskiej ze sztuką filmową, uwzględniając przede wszystkim kompozycję i wzajemne inspiracje obu tych sztuk. 2.

3 Co łączy kadr filmowy z prezentowanym obrazem? Co jest cechą wspólną? Dlaczego reżyser zdecydował się zastosować taki zabieg? Czy potrafisz określić zakres inspiracji czy jest to stylizacja (cytat, aluzja itp.)? 6. Zapytaj wybranego ucznia o definicję pojęcia kompozycja, przypomnij (lub poproś o to kolejnego ucznia) typy kompozycji omawianych do tej pory. Następnie, wykorzystując materiał pomocniczy nr 2, dokonaj wraz z uczniami analizy porównawczej wybranych kadrów filmowych i reprodukcji dzieł sztuki pod względem kompozycji. 7. Podziel uczniów na sześć grup i rozdaj im po jednej karcie pracy. Zadaniem każdego z zespołów będzie rozpoznanie zasady kompozycyjnej wykorzystanej w przedstawionym kadrze z filmu. Są to: karta pracy ucznia nr 1 kompozycja oparta na rytmie, nr 2 kompozycja zbudowana światłem, nr 3 kompozycja symetryczna, nr 4 kompozycja zbudowana światłem, nr 5 kompozycja asymetryczna/z mocnym punktem, nr 6 kompozycja oparta na kontraście kierunków. W określonym przez ciebie czasie uczniowie analizują kadry i wybierają właściwą zasadę spośród umieszczonych pod nimi propozycji. Omów z podopiecznymi ich spostrzeżenia (warto wszystkie kadry wyświetlić za pomocą rzutnika, tak by wszyscy mogli przyjrzeć się obrazom analizowanym przez inne grupy). 8. Zapytaj uczniów, jakie odczucia budzą analizowane typy kompozycji. Czemu może służyć ich zastosowanie w dziele filmowym? Poleć uczniom, aby pisemnie sformułowali wniosek o ekspresyjnej roli kompozycji kadru i jej funkcji w budowaniu dramaturgii filmu. Ochotników poproś o odczytanie notatek. Podsumowanie: Podsumowując lekcję, zwróć uwagę na to, że film, dysponujący własnymi środkami wyrazu, korzysta również z osiągnięć sztuk, które były przed nim. Dzięki językowi malarstwa, już utrwalonemu w kulturze, a tym samym w percepcji widzów, film uzyskuje czytelność symboli i metafor, klarowność obrazu, spodziewaną ekspresję oraz jasne powiązanie tematu z epoką. Podobieństwa środków wyrazu filmu i malarstwa są przykładem korelacji sztuk. Praca domowa: Zachęć uczniów do stworzenia własnej kompozycji malarskiej inspirowanej filmem Kolskiego, opartej na jednej z zasad kompozycyjnych omówionych na lekcji. 3

Zapytaj wybranego ucznia o definicję pojęcia kompozycja, przypomnij (lub poproś o to kolejnego ucznia) typy kompozycji omawianych do tej pory.

4 Karta pracy nr 1 symetria asymetria rytm kontrast kierunków budowanie światłem mocny punkt Karta pracy nr 2 Symetria asymetria rytm kontrast kierunków budowanie światłem mocny punkt 4

5 Karta pracy nr 3 Symetria asymetria rytm kontrast kierunków budowanie światłem mocny punkt Karta pracy nr 4 Symetria asymetria rytm kontrast kierunków budowanie światłem mocny punkt 5

6 Karta pracy nr 5 Symetria asymetria rytm kontrast kierunków budowanie światłem mocny punkt Karta pracy nr 6 Symetria asymetria rytm kontrast kierunków budowanie światłem mocny punkt 6

7 Załącznik 1. Inspiracje malarskie Harmonia krajobrazu - aluzja Kadr 0:10:43 W. Podkowiński Krajobraz z Wilczyc Polskie wnętrze folklor, przełom XIX/ XX w -stylizacja Kadr 0:27:17 W. Tetmajer Zaloty Kucie kos motyw z powstania styczniowego aluzja, symbol Kadr 1:21:36 A. Grottger Kucie kos cykl Polonia, Wiesław Juszczak, "Artur Grottger. Pięć cyklów". Wydawnictwo Arkady Warszawa, 1960., obraz ze strony 7

Tetmajer Zaloty Kucie kos motyw z powstania styczniowego aluzja, symbol Kadr 1:21:36 A.

8 Powstańcy motyw z powstania styczniowego cytat, symbol Kadr 1:20:15 A. Grottger Bitwa cykl Polonia, [w:]wiesław Juszczak, "Artur Grottger. Pięć cyklów". Wydawnictwo Arkady Warszawa, 1960., obraz ze strony W obliczu zniszczenia aluzja - symbol Kadr1:25:24 A. Grottger Pożoga z cyklu Wojna, [w:]wiesław Juszczak, "Artur Grottger. Pięć cyklów". Wydawnictwo Arkady Warszawa, 1960http:// Kadr 0:04:40 8

, obraz ze strony http://www.pinakoteka.zascianek.pl/grottger/images/pol4.

9 Załącznik 2. Kompozycja Kompozycja kontrast kierunków Kadr 0:56:58 F. Ruszczyc Słoneczny pejzaż, Kompozycja - rytmy Kadr 0:02:20 F.Ruszczyc Wóz z sianem 9

Ruszczyc Słoneczny pejzaż, http://www.pinakoteka.

10 Kompozycja - asymetria Kadr 0:27:17 J. Malczewski Wiosna Kompozycja budowana światłem Kadr 1:23:43 Caravaggio Powołanie św. Mateusza,

jpg Kompozycja budowana światłem Kadr 1:23:43 Caravaggio Powołanie św.

11 Kompozycja z mocnym punktem Kadr 1:33:23 F. Ruszczyc Pustka 11

Podobne dokumenty

wykład, praca w zespołach, analiza materiału wizualnego, zadania plastyczne, rozmowa nauczająca, analiza filmu

wykład, praca w zespołach, analiza materiału wizualnego, zadania plastyczne, rozmowa nauczająca, analiza filmu Tytuł: Historia kina w Popielawach scenariusz Autor: Ida Łotocka-Huelle Program: Kulturalnie i obywatelsko w bibliotece Rodzaj materiału: scenariusz zajęd 1. Korelacja sztuki malarskiej i filmowej na przykładzie