Raport z debaty klimatycznej w Tomaszowie Lubelskim

Transkrypt

1 Raport z debaty klimatycznej w Tomaszowie Lubelskim Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrali: Katarzyna Juras Krzysztof Ciurej Komentarz eksperta: Grzegorz Kubalski Warszawa, Projekt Dobry klimat dl powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 DATA DEBATY MIEJSCE CEL DEBATY PATRONAT UCZESTNICY DEBATY MODERATORZY EKSPERT 18 października 2012 Tomaszów Lubelski Wypracowanie społecznych założeń dla Powiatowego Programu Niskowęglowego Rozwoju czyli strategii rozwoju przy założeniach ograniczenia CO 2. Minister Środowiska i Starosta Tomaszowski Uczestnikami debaty byli pracownicy Urzędu Miasta, przedstawiciele powiatu, przedstawiciele lokalnej społeczności: nauczyciel, przedstawiciel fundacji, przedstawiciele części gmin wchodzących w skład powiatu. Katarzyna Juras, Krzysztof Ciurej Grzegorz Kubalski Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu tomaszowskiego lubelskiego 2

3 Raport MDK z przeprowadzonej debaty Po części informacyjnej o projekcie, którą poprowadził Przedstawiciel Związku Powiatów Polskich Pan Grzegorz Kubalski, przedstawiona została- przez Krzysztofa Ciureja, prezentacja na temat zmian klimatu- przyczyn, skutków, przeciwdziałania oraz adaptacji. W kolejnej części spotkania, uczestnicy wzięli udział w projekcji filmu: Tydzień z Dobrym Klimatem- przedstawiającym dobre przykłady wykorzystania odnawialnych źródeł energii w różnych regionach Polski. Następnie uczestnicy wzięli udział w części warsztatowej, podzielonej na 3 bloki tematyczne. Pierwszy z nich dotyczył uwarunkowań dla rozwoju gospodarki regionu, wynikających z kwestii zmian klimatycznych, drugi: pomysłów i wizji gospodarki w regionie w 2030 roku biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne, a ostatni: instrumentów i zasobów niezbędnych do osiągnięcia wybranej wizji. Uczestnicy podzieleni zostali na mniejsze zespoły, które umożliwiły im swobodną pracę nad pierwszym z zagadnień. Po intensywnej burzy mózgów, przedstawiciele grup wskazywali na następujące uwarunkowania dla rozwoju gospodarki regionu wynikające z kwestii zmian klimatycznych, które rozpatrywano w kontekście szans i zagrożeń: Szanse: dobre nasłonecznienie, największa ilość dni słonecznych w Polsce, znaczna powierzchnia terenów rolniczych oraz leśnych, tereny atrakcyjne turystycznie wynikające z walorów przyrodniczych duża ilość obszarów objęta jest w gminach siecią Natura 2000, większe możliwości w porównaniu z innymi województwami w Polsce w pozyskiwaniu funduszy na inwestycje, zainteresowanie i chęć inwestowania przedsiębiorców w odnawialne źródła energii, możliwość pozyskiwaniu złóż węgla kamiennego oraz gazu z łupków, Zagrożenia: ograniczenia w podejmowaniu nowych inwestycji na obszarach Natura 2000 odczuwalne skutki zmian klimatu susze niszczące uprawy rolne niska świadomość społeczności lokalnej m.in. blokująca lokalne inwestycje związane z OZE, Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu tomaszowskiego lubelskiego 3

4 obniżanie poziomu wód gruntowych sprzeczność pomiędzy aktami prawnymi, a planami i programami, ograniczenia techniczne w zakresie przesyłu energii elektrycznej leżącej po stronie zakładów elektrycznych. Podczas dyskusji, szczególną uwagę zwracano na największą ilość słonecznych dni w roku w Polsce co jest szansą do wykorzystania paneli słonecznych oraz fotowoltaiki. W dalszej części pracy zespołowej, nawiązując do wypracowanych uwarunkowań w poprzednim module, uczestnicy- w wyniku dyskusji, zaproponowali następujące pomysły i wizje gospodarki w powiecie w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne. WIZJA 1: Powiat dobrze zaadaptowany do zmian klimatu. POMYSŁY: wykorzystywanie lokalnych zasobów np. dobrego nasłonecznienia do produkcji energii np. ogniwa, panele słoneczne. budowa infrastruktury magazynującej wodę np. zbiorniki retencyjne, ochrona terenów zalewowych przed zagospodarowaniem przez człowieka, budowa i modernizacja sieci kanalizacji burzowej, WIZJA2: Zachowanie terenów atrakcyjnych przyrodniczo oraz rozwój turystyki promującej region. POMYSŁY: stworzenie żywego skansenu, rozwój agroturystyki wykorzystującej OZE, rozwój turystyki rowerowej, konnej jako alternatywa turystyki zorientowanej na korzystanie z samochodów. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu tomaszowskiego lubelskiego 4

5 WIZJA3: Ekologiczny powiat zadowoleni i bogatsi mieszkańcy. POMYSŁY: wykorzystanie OZE wiatraki, panele słoneczne, biogazownie, elektrownie wodne. wykorzystanie lokalnej biomasy do c.o, c.w.u. przyjazne i spójne prawo dla mieszkańców i inwestorów, kształcenie i uświadamianie społeczeństwa na temat zmian klimatu i ich skutków oraz możliwości do ich adaptacji, modernizacja infrastruktury elektrycznej, rozbudowa infrastruktury turystycznej np. ścieżek rowerowych. W wyniku głosowania, uczestnicy wybrali do dalszej dyskusji wizję powiatu nr 3 tj. Ekologiczny powiat zadowoleni i bogatsi mieszkańcy. W dalszej części spotkania, uczestnicy zastanawiali się jakie zasoby oraz instrumenty posiadają do tego aby osiągnąć wybraną wizję. Zasoby, które wskazały grupy robocze jako istotne do osiągnięcia wybranej wizji. zasoby naturalne (nasłonecznienie, lesistość, czyste powietrze, łąki, czyste gleby), warunki do rozwoju produkcji biogazu, zasoby ludzkie - coraz więcej NGO, także dobrze rozwinięta sieć szkół, zbiorniki retencyjne (stawy rybne), przyjazne samorządy, zasoby wód geotermalnych, duża liczba dni wietrznych, rozwinięte rolnictwo. Wśród instrumentów, które wskazały grupy robocze jako istotne do osiągnięcia wybranej wizji wymieniano: fundusze zewnętrzne, ulgi finansowe dla inwestorów, sprzyjające prawo lokalne. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu tomaszowskiego lubelskiego 5

6 Uczestnicy bardzo aktywnie brali udział w debacie. Na pierwszy plan wysuwał się aspekt sięgania po zasoby naturalne powiatu, czyli odnawialne źródła energii w postaci słońca czy wiatru. Uczestnicy podkreślali, dobre warunki dla rozwoju energetyki odnawialnej na ich terenie, także pod względem pozyskiwania inwestorów i funduszy zewnętrznych na te cele. W dyskusji pojawił się pomysł sięgania po nieodnawialne źródła energii takie jak gaz z łupków czy złoża węgla kamiennego, co w kontekście planów przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną nie jest uzasadnione. Spalanie tych paliw, powoduje emisję gazów cieplarnianych, należy więc ograniczyć, a w przyszłości dążyć do całkowitego wykluczenia eksploatacji tych zasobów. Uczestnicy w kontekście działań adaptacyjnych do zmian klimatu, wskazali budowę zbiorników retencyjnych, co w dłuższej perspektywie może mieć negatywny wpływ na ekosystem wodny i tym samym nie jest rekomendowanym sposobem na przeciwdziałanie powodziom. W podsumowaniu debaty głos zabrał ekspert- Grzegorz Kubalski, który odpowiedział na liczne pytanie odnośnie prawa w zakresie inwestycji związanych z OZE. Pan Grzegorz Kubalski wskazał uczestnikom źródła informacji na ten temat oraz zachęcał do włączania się w dyskusję nad nowo powstałymi aktami prawnymi bezpośrednio dotyczącymi problemów, które poruszyli. Ważnym jest aby podjąć pierwszy krok czym mogłoby być zwołanie przez Starostę Forum Tomaszowskiego na rzecz realizacji wybranej wizji Ekologiczny powiat zadowoleni i bogatsi mieszkańcy które zgromadziłoby instytucje samorządu lokalnego, organizacje, instytucje i przedsiębiorstwa zainteresowane takim przedsięwzięciem a następnie rozwinięcie i jej wdrażanie. Następnym krokiem mogłoby być sformułowanie szczegółowej strategii a kolejnym przygotowanie programu wykonawczego w nawiązaniu do możliwości wykorzystania przyszłych funduszy UE, a dzięki zawiązanej współpracy ułatwiłoby jej osiągnięcie. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu tomaszowskiego lubelskiego 6

7 Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. [ droga_ku_niskoemisyjnosci przyklad_z_kornwalii] W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: Projekt Dobry klimat dla powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu tomaszowskiego lubelskiego 7