Raport z debaty klimatycznej. w Gorlicach

Transkrypt

1 Raport z debaty klimatycznej w Gorlicach Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrali: Katarzyna Juras Krzysztof Ciurej Nadzór eksperta: Tadeusz Narkun Warszawa, Projekt Dobry klimat dla powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 DATA DEBATY MIEJSCE CEL DEBATY PATRONAT UCZESTNICY DEBATY MODERATORZY EKSPERT 14 stycznia 2013 Gorlice Wypracowanie społecznych założeń dla Powiatowego Programu Niskowęglowego Rozwoju czyli strategii rozwoju przy założeniach ograniczenia emisji CO 2. Minister Środowiska, Starosta Gorlicki Miejsce debaty : Gorlice - Starostwo Powiatowe Uczestnikami debaty byli pracownicy Starostwa Powiatowego w Gorlicach, przedstawiciele lokalnych gmin, lokalnych przedsiębiorców, przedstawiciel działu technicznego szpitala, nauczyciele i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, Katarzyna Juras, Tomasz Pawelec Tadeusz Narkun Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 2

3 Raport MDK z przeprowadzonej debaty W dniu 14 lutego odbyła się debata klimatyczna, której celem było wypracowanie założeń do Powiatowego Programu Niskowęglowego Rozwoju. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele społeczności lokalnej m.in. pracownicy Starostwa Powiatowego w Gorlicach, przedstawiciele lokalnych gmin, przedsiębiorców oraz działu technicznego szpitala a także uczniowie i nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych, ekspert- przedstawiciel Związku Powiatów Polskich Tadeusz Narkun, oraz moderatorzy Katarzyna Juras, Tomasz Pawelec. Debata była jedną z około 90 zaplanowanych w całej Polsce realizowanych w ramach projektu Dobry klimat dla powiatów, której realizatorem jest Instytut Na rzecz Ekorozwoju, Związek Powiatów Polskich, oraz Community Energy Plus (Wielka Brytania). Debata została otwarta przez starostę Mirosława Wędrychowicza, który przywitał wszystkich uczestników debaty, następnie przybliżył uczestnikom lokalne problemy związane z ochroną klimatu i powietrza. Po wystąpieniu starosty powiatu głos przejął ekspert - przedstawiciel Związku Powiatów Polskich Tadeusz Narkun, który podziękował za możliwość organizacji debaty oraz w kilku słowach przedstawił założenia realizowanego projektu. Przebieg debaty: Debata została podzielona na dwa moduły; pierwszy, w którym przedstawiono prezentację zawierającą podstawowe informacje o zmianach klimatu, jej skutkach oraz działaniach podejmowanych przez społeczność międzynarodową oraz Polskę zmierzające do ochrony klimatu. W dalszej części, przedstawiciel powiatu wyświetlił prezentację na temat projektów, dotyczących odnawialnych źródeł energii, realizowanych w powiecie. Na koniec części wstępnej zaprezentowano film Tydzień z dobrym klimatem" przedstawiający dobre przykłady działań podejmowanych w Polsce, zmierzających do ochrony klimatu, zmniejszania emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Przedstawione przykłady dotyczyły działań podejmowanych przez samorządy, a także lokalnych przedsiębiorców. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 3

4 Podczas drugiego moduły, uczestnicy debaty mieli za zadanie wspólnie wypracować założenia niskowęglowego rozwoju powiatu. Moduł składał się z trzech etapów. Pierwszego, w którym zastanawiano się nad lokalnymi uwarunkowaniami w zakresie rozwoju gospodarki regionu w odniesieniu do zmian klimatycznych. Drugiego, w którym określono wizję powiatu w roku 2030 biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne, Trzeciego, w którym wypracowano pomysły w jaki sposób może być ona osiągnięta, której efekty przedstawiono w dalszej części sprawozdania. W trakcie warsztatów pracowały trzy grupy uczestników, zgodnie z metodyką zaproponowaną przez organizatorów spotkania, dzięki której stworzono możliwość wypracowania założeń dla Powiatowego Rozwoju Niskowęglowego. 1. Uwarunkowania dla rozwoju gospodarki regionu wynikające z kwestii zmian klimatycznych wskazane przez grupy robocze: W trakcie pracy warsztatowej uczestnicy wskazali: Szanse: - wydłużenie sezonu budowlanego, - obecność terenów rolniczych do wykorzystania, - duże, potencjalne zasoby biomasy (ok. 30 tys. ton), gdy wykorzystywane jest ok. 10% - potencjalne zasoby geotermalne, - duża lesistość, małe uprzemysłowienie, - likwidacja monopolu na dostawę energii i modernizacja sieci przesyłowych, otwieranie się nowych możliwości na rozwój energetyki rozproszonej, - obecność środków unijnych, pomocnych przy finansowaniu działań zmniejszających emisję CO 2, - wydłużenie się sezonu letniego, co może mieć wpływ na rozwój turystyki. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 4

5 Zagrożenia: - obecność ekstremalnych zjawisk pogodowych (susze, powodzie, burze, osuwiska), - skrócenie się sezonu narciarskiego, - obniżenie się zwierciadeł wód i problemy z zaopatrzeniem mieszkańców w wodę, - dominacja transportu samochodowego, - ubóstwo energetyczne problem palenia byle czym w paleniskach indywidualnych, - brak zieleni w mieście, - niska świadomość ekologiczna mieszkańców. W dalszej części pracy, sformułowała 4 wizje powiatu w 2030 roku. biorąc pod uwagę uwarunkowania regionu, każda z grup 2. Pomysły i wizje gospodarki w powiecie w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne wskazane przez grupy robocze: WIZJA 1: Czyste powietrze i zdrowi mieszkańcy powiatu gorlickiego POMYSŁY: Wytyczenie nowych ścieżek rowerowych, Edukacja ekologiczna w formie kazań w kościele (nt. szkodliwości spalania ubrań i śmieci), Likwidacja kotłowni opalanych węglem i tworzywami sztucznymi, Podłączenie osiedla domów jednorodzinnych, do ciepłowni przyszpitalnej opalanej biomasą, która dysponuje nadwyżkami energii, Instalacja kotłowni opalanych biomasą, gazem, instalowanie paneli słonecznych, pomp ciepła i turbin wiatrowych w każdym gospodarstwie domowym, Wprowadzenie mobilnej stacji pomiarowej emisji pyłów zawieszonych i CO 2, Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, Budowa profesjonalnej ciepłowni, która odzyskiwała by energię ze spalania odpadów, Stosowanie źródeł kogeneracyjnych, Modernizacja komunikacji miejskiej w powiecie. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 5

6 POMYSŁY: WIZJA2: Przyjazne środowisko dla przyszłych pokoleń" Tworzenie i wdrożenie gminnych programów ograniczania niskiej emisjilikwidacja palenisk domowych opalanych paliwem stałym, Wykorzystanie istniejących zasobów ciepła, np. z ciepłowni przyszpitalnej, Poprawa organizacji ruchu drogowego, rozwój transportu publicznego, budowa sieci ścieżek rowerowych, nadzorowanie i utrzymywanie dobrego stanu dróg, Edukacja ekologiczna wszystkich mieszkańców powiatu, Termomodernizacja budynków, Mała retencja, Wykorzystanie źródeł geotermalnych. POMYSŁY: WIZJA 3: Czyste powietrze w powiecie gorlickim Edukacja ekologiczna społeczeństwa, Zapewnienie mieszkańcom nowych miejsc pracy Dotacje do stosowanie ekologicznych źródeł energii Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii Wzmocnienie udziału transportu zbiorowego (modernizacja połączeń kolejowych i autobusowych) Po przedstawieniu przez poszczególne grupy swoich wizji oraz pomysłów, wszyscy uczestnicy zauważyli, że podstawowym problemem, który dotyczy ich powiatu to niska emisja, która oprócz emisji CO 2 niesie za sobą także problem zanieczyszczenia powietrza. W dalszej części spotkania uczestnicy każdej grupy podjęli się zadania zidentyfikowania Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 6

7 potrzeb, zasobów, instrumentów umożliwiających osiągnięcie wizji zaprezentowanych przez wszystkich uczestników, czyli Likwidacja niskiej emisji. Do części tej- wykorzystano pytania pomocnicze, które miały na celu uzyskanie konkretnych odpowiedzi. Uczestnicy każdej z grup, starali się odpowiedzieć na pytania, które pomagały określić warunki w jakich wizja będzie realizowana: Jakie mamy/ potrzebujemy zasoby, aby zrealizować te działania? Jakie rezultaty chcemy osiągnąć realizując tą wizję? Jakie działania należy wykonać aby uzyskać planowane rezultaty? Kto (jakie organizacje) powinny realizować tę wizję w powiecie? Która powinna być liderem? Kto może być przeciwny, poszkodowany w wyniku realizacji tej wizji? flipchartach. Każda z grup, po wewnętrznej dyskusji nad tematem, zapisywała swoje pomysły na Uczestnicy zaznaczali, że aby realizować swoje pomysły posiadają następujące zasoby: nadwyżka ciepła pochodząca ze spalania biomasy (niewykorzystany ok 1 MW mocy) z ciepłowni szpitalnej, zasoby geotermalne, monitoring zanieczyszczeń. Co jest potrzebne aby zrealizować wizję?: fundusze z UE, sieć przesyłowa energii, inwestorzy, wykwalifikowana kadra, sprzyjanej warunki prawne do wykorzystywania OZE. Uczestnicy wskazywali rezultaty, które zostaną osiągnięte dzięki osiągnięciu wizji : Zdrowi, zadowolenie mieszkańcy, Czyste powietrze i środowisko. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 7

8 Uczestnicy wymieniali także organizacje, które powinny realizować wybraną wizję powiatu: Współpraca między: mieszkańcami, samorządami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorcami i władzami powiatu. Uczestnicy wskazali działania, które muszą wykonać, żeby uzyskać zaplanowane rezultaty: opracowanie szczegółowych planów działania i po ich analizie wystąpienie o fundusze zewnętrzne, realizacja zaplanowanych działań, promocja rozwiązań ekologicznych. Uczestnicy wskazali także potencjalnych przeciwników wprowadzanej wizji: konserwatywni mieszkańcy, którzy boją się zmian, monopole starych, konwencjonalnych systemów energetycznych, firmy transportowe. Podsumowanie debaty Rezultatem spotkania było wypracowanie wspólnej wizji powiatu gorlickiego w roku 2030 roku w odpowiedzi na zmieniający się klimat, którą uczestnicy określili biorąc pod uwagę potencjał oraz potrzeby powiatu. Uczestnicy debaty bardzo aktywnie brali udział w spotkaniu, szczególnie, że temat ten jest tematem aktualnym w powiecie, co miało wyraz w już realizowanych działaniach przez mieszkańców i samorząd. Spotkanie było okazją do wymiany poglądów, pomysłów i do postawienia sobie kolejnych celów w działaniach zmierzających do redukcji zanieczyszczeń i emisji CO 2. Wydaje się istotnym, by z inicjatywy Starosty, stworzono platformę do współdziałania przy realizacji wybranej wizji, która łączyć będzie wiele instytucji, przedsiębiorstw, organizacji i osób zainteresowanych. Warto zaangażować się także w działania, które będą promować wypracowaną wizję dla powiatu, tak aby stworzyć trwały efekt wynikający z warsztatów i aktywnego uczestnictwa w nim. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 8

9 Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 9

10 Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: Projekt Dobry klimat dla powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu gorlickiego 10