INNOWACJE PEDAGOGICZNE i EKSPERYMENTY: źródła, rodzaje, uregulowania prawne oraz przykłady. PODN Wodzisław Śl. Katarzyna Hawel

Transkrypt

1 INNOWACJE PEDAGOGICZNE i EKSPERYMENTY: źródła, rodzaje, uregulowania prawne oraz przykłady PODN Wodzisław Śl. Katarzyna Hawel

2 AUTONOMIA SZKOŁY społeczność szkolna, posiadając duży zakres autonomii, tworzy wizje i plany rozwoju szkoły, wprowadza najbardziej dla niej korzystne zmiany, które będą prowadzić do coraz lepszej szkoły

3 Wśród wielu pojęć związanych z kategorią zmiany najczęściej spotykane jest pojęcie innowacji. Innowacja to robienie czegoś innego, to robienie czegoś inaczej.

4 Ćwiczenie: Proszę zapisać (powiedzieć), co takiego mówią ludzie, że odechciewa się Wam myśleć nieschematycznie, oryginalnie, inaczej, niż robią wszyscy dookoła (7 min ). LISTA ZDAŃ MORDERCÓW POMYSŁÓW 1. 2.

5 Najczęstsze wyniki Nigdy tego jeszcze nie robiliśmy, to nie może działać. Może to ładnie wygląda na papierze, ale w rzeczywistości... Co pomyślą inni nauczyciele? To jest zbyt nowatorskie. Może wrócimy do tego przy innej okazji. Nie mamy dość siły przebicia. Nie stać nas na to. Mamy w tej chwili zbyt dużo innej pracy. Prześpijmy się z tym, co nagle, to po diable.

6 Najczęstsze wyniki Jakoś to do tej pory funkcjonowało, prawda? A w ogóle kto to wymyślił? Bądźmy realistami, to się u nas nie sprawdzi. To nie nasza sprawa, nie odpowiadamy za to. To nie należy do naszych obowiązków. To oznacza więcej pracy. To na pewno wymyślił jakiś mądrala z uniwersytetu, a tu jest samo życie. Zawsze sobie radziliśmy i bez tych nowości. Nikt mnie nie będzie uczył, co mam robić (jak mam pracować).

7 Dlaczego boimy się nawet korzystnych zmian? (przykłady przyczyn oporu przed zmianami) Lęk przed nieznanym i obronna postawa: niech już zostanie, jak jest. Niechęć do eksperymentowania, płynąca ze schematyczności myślenia. Niepewność, jakie nieoczekiwane skutki pociągnie za sobą zmienianie czegoś. Brak zaufania do osób proponujących zmiany. Brak zaufania do ludzi w ogóle. Przykre doświadczenia z przeszłości. Przewidywanie najgorszego ze względu na wrodzony lub nabyty pesymizm. Niechęć uczenia się, wynikająca z poczucia zagrożenia dla utrwalonych postaw, wiadomości i umiejętności.

8 Obawa przed utratą czegoś, do czego przywykło się i polubiło. Brak natychmiastowych, widocznych korzyści. Zrozumiały lęk przed popełnieniem błędu i np. ośmieszeniem się. Lęk przed obniżeniem własnej wysokiej pozycji w grupie. Lęk przed obniżeniem poczucia własnej wartości. Bierność, niechęć do aktywnego działania, lenistwo. Utrwalone nawyki. Złe samopoczucie przepracowanie, przemęczenie, apatia, depresja. Rywalizacja w dobrze znanej sobie sytuacji. Mało twórczy klimat dla pomysłów wprowadzania jakichkolwiek zmian. Konformizm chęć ulegania ludziom w celu zdobycia ich sympatii.

9 Jak rozwiązać problem? Przydatne wskazówki. Szukaj innych punktów widzenia, odmiennych sposobów myślenia, analizuj różnicę zdań. Nie mów:,,to niemożliwe, zaprzecz ogólnym przekonaniom. Rozłóż problem na elementy, przyjrzyj się jego elementom składowym, oceń, które są niezbędne, które niepotrzebne, których brak. Szukaj analogii, zastanów się, co Ci to przypomina, z czym się kojarzy. Notuj swoje rozproszone myśli. Mózg człowieka ma właściwości samoregulacji, t.j. pracuje ( kojarzy różne dane), kiedy śpimy, odpoczywamy i zdarza się, że dostajemy nagle olśnienia. Jednak nasze myśli bywają ulotne. Bądź wariatem! Nie obawiaj się działać niekonwencjonalnie, inaczej niż wszyscy, ponieważ trzymanie się utartych kanonów działania nie sprzyja rozwojowi w żadnej dziedzinie. NA ZANEGOWANIU LĘKÓW PRZED KRYTYKĄ OPIERA SIĘ TWÓRCZE, INNOWACYJNE MYŚLENIE

10 Podstawowe kryteria innowacyjności Pionierstwo Prekursorstwo Odkrywczość Wynalazczość Odejście od stereotypów - wyjście poza ramy obowiązującego systemu edukacji, pozostające w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego

11 INNOWACJE PEDAGOGICZNE i EKSPERYMENTY programów kształcenia MOGĄ DOTYCZYĆ: metod nauczania-uczenia się sposobu oceniania uczniów sposobów organizowania klasy, szkoły sposobów kontaktu między uczniami, uczniami i nauczycielami, nauczycielami i rodzicami rozwiązywania problemów wychowawczych doskonalenia nauczycieli

12 Każdą działalność innowacyjną powinna cechować: celowość rozumiana jako: zmiana rozważna, wynikająca z uzasadnionej potrzeby przekształcania stanu istniejącego. Towarzyszyć jej powinna świadomość przyczyn stanu rzeczy, a także wyobrażenie przyszłych przewidywanych efektów.

13 Każdą działalność innowacyjną powinna cechować: planowość rozumiana jako: określenie kto?, co?, kiedy?, jak?, w jakim czasie? Należy wyodrębnić osoby, zadania, określić sposoby realizacji.

14 Każdą działalność innowacyjną powinna cechować: użyteczność rozumiana jako: działalność uzasadniona racjonalnie, służąca rozwiązywaniu określonego problemu praktycznego, zmieniająca istniejący stan rzeczy na lepsze

15 NALEŻY DOKONYWAĆ ZMIAN W: celach kształcenia, treściach programowych, metodach i formach pracy.

16 Czym się kierować, planując innowację w szkole? * Innowacją pedagogiczną (...) prowadzoną w publicznych szkołach i placówkach, (...) są nowatorskie rozwiązania programowe, organizacyjne lub metodyczne, mające na celu poprawę jakości pracy szkoły. * Innowacja ( ) wszystkie lub wybrane zajęcia edukacyjne, całą szkołę oddział lub grupę.

17 RODZAJE INNOWACJI: programowe metodyczne organizacyjne

18 ROZPORZĄDZENIE z dn. 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej (...) Zapisy tego rozporządzenia tracą moc 1 września 2017 r. ale mogą pomóc w planowaniu działań przez szkołę oraz dokumentowaniu przebiegu innowacji.

19 INNOWACJA PO NOWEMU Nowe regulacje prawne dotyczące działalności innowacyjnej szkoły przeniesiono na poziom ustawy, tj. ustawy Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 60). Akcentuje się w niej, że działalność innowacyjna szkoły jest integralnym elementem działalności szkoły.

20 W stosunku do obecnego stanu prawnego zmiany polegają na: zniesieniu konieczności zgłaszania innowacji pedagogicznej kuratorowi oświaty i organowi prowadzącemu, zniesieniu wymagań formalnych warunkujących rozpoczęcie działalności innowacyjnej.

21 Oznacza to, że szkoła będzie samodzielnie podejmowała decyzję, jakie innowacje będzie realizowała, dokumentowała itp. Szkoły nie mają obowiązku zgłaszania do kuratora oświaty innowacji pedagogicznych.

22 ZAPROPONOWANE W USTAWIE REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ OKREŚLAJĄ: konieczność zapewnienia przez system oświaty kształtowania u uczniów postaw przedsiębiorczości i kreatywności, sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym, w tym poprzez stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych lub metodycznych (art. 1 pkt 18),

23 ZAPROPONOWANE W USTAWIE REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ OKREŚLAJĄ: obowiązek tworzenia przez szkoły i placówki warunków do rozwoju aktywności, w tym kreatywności uczniów (art. 44 ust. 2 pkt 3),

24 ZAPROPONOWANE W USTAWIE REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ OKREŚLAJĄ: możliwość wspierania nauczycieli, w ramach nadzoru pedagogicznego, w realizacji zadań służących poprawie istniejących lub wdrożeniu nowych rozwiązań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu nowatorskich działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów oraz nauczycieli (art. 55 ust. 1 pkt 4),

25 ZAPROPONOWANE W USTAWIE REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ OKREŚLAJĄ: obowiązek stwarzania przez dyrektora szkoły warunków do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki (art. 68 ust. 1 pkt 9),

26 ZAPROPONOWANE W USTAWIE REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ OKREŚLAJĄ: warunki, na jakich w szkole lub placówce mogą działać, z wyjątkiem partii i organizacji politycznych, stowarzyszenia i inne organizacje, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki (art. 86 ust. 1).

27 INNOWACJE PLANOWANE NA 2017/2018 ROK MOGĄ BYĆ DWOJAKO TRAKTOWANE: jeśli rada pedagogiczna podjęła już uchwałę w sprawie wprowadzenia innowacji pedagogicznej (a wcześniej nauczyciele wyrazili zgodę na uczestniczenie w innowacji, autor (autorzy) wyraził zgodę na jej prowadzenie, organ prowadzący wyraził zgodę na finansowanie planowanych działań), to z mocy prawa dyrektor powinien wykonać uchwałę rady, a w konsekwencji zgłosić innowację do kuratora przed 1 września 2017 r. (w przeciwnym razie dyrektor naraziłby się na zarzut niewykonania uchwały),

28 INNOWACJE PLANOWANE NA 2017/2018 ROK MOGĄ BYĆ DWOJAKO TRAKTOWANE: jeśli działania przygotowujące innowację mogą być sformalizowane dopiero w nowym roku szkolnym (przesunięcie procesu), według zasad określonych przez szkołę, bez zgłaszania innowacji do kuratora oświaty, to nie wystąpi niezgodność z przepisami prawa.

29 WNIOSKI- PODSUMOWANIE Przepisy nie określają, czy i jaką procedurę powinna przyjąć szkoła w sprawie wprowadzania innowacji po 1 września 2017 r. Uwzględniając wartość dobrze zorganizowanego działania, opracowanie szkolnej procedury jest pożądane. Innowacje wymagające dodatkowych środków finansowych muszą być uzgodnione z organem prowadzącym, jak każde działanie wykraczające poza plan finansowy. Przepisy nie określają także, czy nauczyciele nadal mają wyrażać zgodę, jednak takie zabezpieczenie także wydaje się uzasadnione.

30 PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1943) art. 41 ust. 1 pkt 3. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) art. 1 pkt 18, art. 44 ust. 2 pkt 3, art. 55 ust. 1 pkt 4, art. 68 ust. 1 pkt 9, art. 86 ust. 1.

31 KOMUNIKAT W SPRAWIE INNOWACJI PEDAGOGICZNYCH 1 września 2017 r. traci moc rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez szkoły i placówki (Dz. U r., nr 56, poz. 506 z późn. zm). W związku z powyższym nie należy przesyłać do Kuratorium Oświaty w Katowicach kart zgłoszenia innowacji pedagogicznych. Kuratorium Oświaty w Katowicach nie będzie prowadzić i upubliczniać wykazu innowacji. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 poz. 59 ze zm.) działalność innowacyjna ma być integralnym elementem działalności szkoły/placówki, a poprzez zniesienie wymogów formalnych, warunkujących według dotychczas obowiązujących przepisów, realizację innowacji, wyzwolić kreatywność uczniów i nauczycieli. W ustawie Prawo oświatowe nie określono wymagań formalnych warunkujących rozpoczęcie działalności innowacyjnej w szkole ani nie wskazano konieczności zgłaszania innowacji pedagogicznej kuratorowi oświaty i organowi prowadzącemu Kuratorium Oświaty w Katowicach

32 O co powinniśmy zadbać? * Powinniśmy na piśmie zyskać: - zgody nauczycieli, którzy będą uczestniczyć w innowacji - opinię rady szkoły - pisemną zgodę autora lub zespołu autorskiego innowacji na jej prowadzenie w szkole, w przypadku gdy założenia innowacji nie były wcześniej opublikowane

33 * Jeżeli innowacja wymaga przyznania szkole dodatkowych środków, należy uzyskać pisemną zgodę organu prowadzącego na finansowanie planowanych działań.

34 Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 poz. 59 ze zm.) W statucie szkoły powinny znaleźć się zapisy na temat prowadzenia przez szkołę działań o charakterze innowacyjnym lub eksperymentalnym, ale bez szczegółowych zapisów zawartych w innej dokumentacji prowadzonej przez placówkę.

35 PROPONOWANA DOKUMENTACJA DOTYCZĄCA PROWADZONEJ W SZKOLE INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Tytuł/nazwa innowacji pedagogicznej Autor innowacji Rodzaj innowacji (programowa, organizacyjna, metodyczna):. Zakres innowacji, w tym informacja na temat: Kto zostanie objęty innowacją cała szkoła, klasa, grupa uczniów itp.

36 PROPONOWANA DOKUMENTACJA DOTYCZĄCA PROWADZONEJ W SZKOLE INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Jakich zajęć edukacyjnych dotyczy innowacja:. Obszar tematyczny innowacji:.. Zapewnienie odpowiednich warunków kadrowych i organizacyjnych, niezbędnych do realizacji planowanych działań innowacyjnych:.. Przewidywany czas realizacji innowacji od... do...

37 PROPONOWANA DOKUMENTACJA DOTYCZĄCA PROWADZONEJ W SZKOLE INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Źródło działań innowacyjnych, w tym np. wyniki diagnozy poprzedzającej wprowadzenie innowacji:. Cel innowacji (spodziewane efekty):. Spełnienie podstawowych kryteriów innowacyjności (pionierstwo, prekursorstwo, odkrywczość, wynalazczość, odejście od stereotypów, wyjście poza ramy obowiązującego systemu edukacji):.

38 PROPONOWANA DOKUMENTACJA DOTYCZĄCA PROWADZONEJ W SZKOLE INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Krótki opis nowatorskich rozwiązań programowych, metodycznych, organizacyjnych: Opinie merytoryczne pozyskane w sprawie planowanej innowacji pedagogicznej: Sposób prowadzenia ewaluacji działań innowacyjnych:

39 STRUKTURA INNOWACJI PROGRAMOWEJ: założenia dydaktyczne i organizacyjne cele ogólne i szczegółowe materiał kształcenia oczekiwane osiągnięcia ucznia procedury osiągania celów projekt ewaluacji

40 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY Art Szkoła lub placówka może realizować eksperyment pedagogiczny, który polega na modyfikacji istniejących lub wdrożeniu nowych działań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu nowatorskich rozwiązań programowych, organizacyjnych, metodycznych lub wychowawczych, w ramach których są modyfikowane warunki, organizacja zajęć edukacyjnych lub zakres treści nauczania, określone w art. 14 ust. 1 pkt 3 5.

41 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 2. Celem eksperymentu pedagogicznego realizowanego w szkole lub placówce jest rozwijanie kompetencji i wiedzy uczniów oraz nauczycieli. 3. Eksperyment pedagogiczny jest przeprowadzany pod opieką jednostki naukowej. 4. Eksperyment pedagogiczny realizowany w szkole lub placówce nie może prowadzić do zmiany typu szkoły lub rodzaju placówki.

42 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 5. Eksperyment pedagogiczny nie może naruszać uprawnień ucznia do bezpłatnej nauki, wychowania i opieki w zakresie ustalonym w niniejszej ustawie oraz ustawie o systemie oświaty, a także w zakresie uzyskania wiadomości i umiejętności niezbędnych do ukończenia danego typu szkoły oraz warunków i sposobu przeprowadzania egzaminów, określonych w odrębnych przepisach.

43 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 6. Postępowanie rekrutacyjne do szkół, placówek lub oddziałów, w których jest przeprowadzany eksperyment pedagogiczny, odbywa się na podstawie przepisów ustawy. Minister, udzielając zgody, o której mowa w ust. 8, może także wyrazić zgodę na inne zasady postępowania rekrutacyjnego.

44 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 7. Eksperyment pedagogiczny może obejmować całą szkołę lub placówkę, oddział, grupę lub wybrane zajęcia edukacyjne. 8. Prowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkole lub placówce wymaga zgody ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, a w przypadku szkoły artystycznej ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. W przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego kształcenia w danym zawodzie minister właściwy do spraw oświaty i wychowania zasięga opinii ministra właściwego dla danego zawodu.

45 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 9. Dyrektor szkoły lub placówki, na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po uzyskaniu opinii rady rodziców, występuje do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, a w przypadku szkoły artystycznej do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, z wnioskiem o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkole lub placówce, w terminie do dnia 31 marca roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie tego eksperymentu.

46 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 10. Wniosek, o którym mowa w ust. 9, składa się za pośrednictwem kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej za pośrednictwem specjalistycznej jednostki nadzoru, o której mowa w art. 53 ust. 1, którzy dołączają swoją opinię.

47 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 11. Wniosek, o którym mowa w ust. 9, zawiera: 1) cel, założenia, czas trwania i sposób realizacji eksperymentu pedagogicznego; 2) opinię jednostki naukowej, dotyczącą założeń eksperymentu pedagogicznego wraz ze zgodą tej jednostki na sprawowanie opieki nad przebiegiem tego eksperymentu; 3) zgodę rady pedagogicznej wyrażoną w uchwale, o której mowa w ust. 9, opinię rady szkoły lub placówki oraz opinię rady rodziców;

48 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 11. Wniosek, o którym mowa w ust. 9, zawiera: 4) w przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieumieszczonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego także uzasadnienie potrzeby prowadzenia kształcenia w danym zawodzie wraz z pozytywnymi opiniami: a) wojewódzkiej lub powiatowej rady rynku pracy, wydanej po uzyskaniu opinii odpowiednio wojewódzkiego lub powiatowego urzędu pracy, b) organu samorządu gospodarczego lub innej organizacji gospodarczej właściwej dla danego zawodu, c) jednostki naukowej lub stowarzyszenia zawodowego właściwego dla zawodu, w zakresie merytorycznej zawartości programu nauczania przewidzianego dla danego zawodu.

49 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 12. Jeżeli planowany eksperyment pedagogiczny wymaga przyznania szkole lub placówce dodatkowych środków budżetowych, do wniosku dołącza się pisemną zgodę organu prowadzącego szkołę na finansowanie planowanych działań.

50 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 13. Dyrektor szkoły lub placówki prowadzącej eksperyment pedagogiczny przekazuje bezpośrednio po jego zakończeniu ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania, a w przypadku szkoły artystycznej ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, sprawozdanie z przeprowadzonego eksperymentu pedagogicznego wraz z opinią jednostki naukowej, która sprawuje opiekę nad przebiegiem tego eksperymentu.

51 EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY 14. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 13, dyrektor szkoły lub placówki przekazuje także organowi prowadzącemu oraz organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny. 15. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 13, składa się za pośrednictwem kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej za pośrednictwem specjalistycznej jednostki nadzoru, o której mowa w art. 53 ust. 1, którzy dołączają swoją opinię.

52 PRZYKŁADY INNOWACJI 1. Edukacja prawna. Program nauczania przedmiotu uzupełniającego dla klasy II liceum ogólnokształcącego. metod., progr. 2. Tworzenie gier komputerowych z elementami modelowania i teksturowania- org., progr. 3. Chemia na poziomie rozszerzonym na Platformie Moodle org., metod. 4. Fizyka dla przyrodników- metod., org., progr. 5. Programowanie z wykorzystaniem platformy APPKI.ORG w przygotowaniu uczniów do konkursów informatycznych. org., metod.

53 Najczęstsze pytania 1. Jakimi narzędziami prowadzić ewaluację innowacji? 2. Czy z zajęć objętych innowacją można stawiać stopnie? 3. Czy każdy przedmiot np. religia może podlegać działaniom innowacyjnym i eksperymentalnym? 4. 5.

54 Dziękuję za uwagę!