14. Ziemniak odmiany jadalne średniowczesne i średniopóźne-mgr Mirosław Helowicz SDOO Przecław

Transkrypt

1 14. Ziemniak odmiany jadalne średniowczesne i średniopóźne-mgr Mirosław Helowicz SDOO Przecław Uwagi ogólne Aktualnie w Polsce jest zarejestrowanych 103 odmian ziemniaka /we wszystkich grupach wczesności/, w tym 78 jadalnych i 25 skrobiowych. Grupa odmian średnio wczesnych jest najliczniej reprezentowana w Krajowym Rejestrze i liczy 43 odmiany, w tym 12 skrobiowych i 6 odmian przeznaczonych dla przetwórstwa. Grupa odmian średnio późnych i późnych jest znacznie mniejsza i liczy 19 odmiany, w tym 12 odmian skrobiowych i 1 odmiana przeznaczona dla przetwórstwa. Doświadczenia zostały wykonane według metodyki COBORU. Powierzchnia poletek do zbioru wynosiła 15 m 2. Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne stosowano zgodnie z zasadami uwzględniającymi dobre praktyki rolnicze oraz wymogami nowoczesnej agrotechniki z uwzględnieniem ochrony przeciwko stonce ziemniaczanej i zarazie ziemniaka. Zbioru dokonano w fazie zamierania roślin. W czasie zbioru, z każdego poletka, pobrano reprezentatywne próby bulw do oceny: struktury plonu, zawartości skrobi, wad miąższu bulw i określenia ich zdrowotności. Charakterystykę użytkową jadalnych odmian ziemniaka podano na podstawie wieloletnich doświadczeń odmianowych, przeprowadzonych przez COBORU (Lista Opisowa Odmian Roślin Rolniczych, 2017). Przybliżenie cech morfologicznych, fizjologicznych i biochemicznych odmian ziemniaka, zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Odmian, ułatwi typowanie do uprawy odmian, o największej stabilności pożądanych przez rolnika cech w warunkach województwa podkarpackiego. Ponieważ na terenie województwa ogólnie prowadzonych jest mało doświadczeń zachęcamy do korzystania również z wyników doświadczeń województw: małopolskiego, świętokrzyskiego i lubelskiego. Wyniki dostępne są na stronie internetowej w zakładce wyniki doświadczeń odmianowych. Wymienione odmiany plonowały na dobrym poziomie w obu miejscowościach. Wyniki doświadczeń Plonowanie odmian ziemniaka średnio wczesnego w roku 2017 było niższe o 15,4 dt ha niż w roku Poziom plonowania odmian znacznie różnił się w poszczególnych miejscowościach. W SDOO w Przecławiu średnia plonowania wyniosła 401,7 dt z ha, a w PODR w Boguchwale była o 197,7 dt z ha wyższa. Przyczyną dużej rozbieżności wyników w plonowaniu były zróżnicowane warunki opadowe i glebowe. W Przecławiu występowała w okresie letnim susza. Ponadto doświadczenie było założone na słabszym stanowisku. Najplenniejszymi odmianami średnio wczesnymi w 2017 roku były w warunkach doświadczeń: Jurek, Mazur i Oberon. W dwuleciu 4 odmiany plonowały powyżej 110 % wzorca i były to: El Mundo (CCA), Laskara, Oberon i Satina. Odmiana średnio późna Jelly w roku 2017 przekroczyła 100 % wzorca ale jej średnie wyniki plonowania za dwulecie są poniżej wzorca. Odmiana ta słabiej plonowała w roku poprzednim.. Lepsze wyniki plonowania uzyskała w warunkach Przecławia. Porażenie roślin chorobami wirusowymi, czarną nóżką oraz alternariozą nie wystąpiło w dużym nasileniu. W tabeli 5 zamieszczono charakterystykę morfologiczną, właściwości konsumpcyjne jadalnych odmian ziemniaka. Charakterystykę użytkową tych odmian przygotowano na podstawie syntezy wyników odmianowych, przeprowadzonych przez COBORU. W niniejszej publikacji skoncentrowano się na przedstawieniu wartości użytkowej odmian, w ujęciu tabelarycznym, tak, aby potencjalny użytkownik odmian mógł samodzielnie wyciągnąć stosowne wnioski. Rolnik decydując się na uprawę danej odmiany, oprócz wysokości plonu bulw, czy też plonu skrobi z hektara, powinien brać pod uwagę odporność na choroby, smak i upodobania konsumpcyjne w określonym regionie. Każdy kierunek produkcji wymaga wyboru określonych specjalistycznych odmian. Znajomość cech użytkowych oraz wymagań agrotechnicznych pozwala na właściwy wybór odmiany, dostosowanej do wymagań rynku i zbytu.

2 Kod kraju pochodzenia Tabela 1. Ziemniak. Odmiany badane średnio wczesne jadalne i średnio późne jadalne. Rok zbioru: 2017 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 Cekin 2004 Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie, Świeszyno 2 El Mundo CCA NL KWS Polska sp.z o.o., ul. Chlebowa4/8, Poznań 3 Finezja 2007 Hodowla Ziemniaka Zamarte, Grupa IHAR Zamarte, ul. Parkowa 1, Kamień Krajeński 4 Jurek 2012 Hodowla Ziemniaka Zamarte, Grupa IHAR Zamarte, ul. Parkowa 1, Kamień Krajeński 5 Laskara 2013 Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie, Świeszyno 6 Lech 2016 Hodowla Ziemniaka Zamarte, Grupa IHAR Zamarte, ul. Parkowa 1, Kamień Krajeński 7 Malaga 2013 Hodowla Ziemniaka Zamarte, Grupa IHAR Zamarte, ul. Parkowa 1, Kamień Krajeński 8 Mazur 2014 Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie, Świeszyno 9 Oberon 2012 Hodowla Ziemniaka Zamarte, Grupa IHAR Zamarte, ul. Parkowa 1, Kamień Krajeński 10 Orchestra 2009 NL C. Meijer B.V. P.O. BOX 33, 4416 ZG Kruiningen 11 Satina 2000 Solana Polska sp. z o.o. Zduny 25, Zduny 12 Tajfun 2004 Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie, Świeszyno 13 Jelly 2005 Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o., Laski Koszalińskie 3A PL Biesiekierz

3 Tabela 2 Ziemniak odmiany średnio wczesne jadalne i średnio późne jadalne. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2017 Miejscowość PODR Boguchwała SDOO Przecław Powiat Rzeszów Mielec Kompleks rolniczej przydatności gleby Pszenny dobry Żytni bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby II III a ph gleby w KCl 5,34 5,9 Przedplon Soja Groch siewny Data sadzenia (dzień, m-c, rok) 25 IV IV 2017 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 11 IX IX 2017 Rozstawa Nawożenie mineralne N (cm) 70 x 35 67,5 x 37 (kg/ha) P (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami Basfoliar 36 Extra 3,0 l wieloskładnikowymi Basfoliar s+amino 3,0l Basfoliar PK 2,0l Plonvit K- 2,0 l x2 (l/ha) Plono Start 2,0 l Środki ochrony roślin Herbicyd Insektycyd dawka/ha) (nazwa, (nazwa, dawka/ha) Plateen 41,5 WG - 2,0 kg/ha Proteus 110 OD 0,4 l/ha Karate zeon 050 CS 0,1 l/ha Actara 25 WG 0,08 kg/ha Plateen 41,5 WG 2,0 kg/ha Actara 25 WG - 0,08 kg/ha Decis ogród 015 EW 0,5 l/ha Mospilan 20 SP 0,08 kg/ha Fungicyd dawka/ha) (nazwa, Ridomil Gold 67,8 MZ 2,0 kg/ha + ADOB CU + ADOB MN Infinito 687,5 - SC 1,6 l/ha Pyton Consento 450 SC 2,0 l/ha Galben M 73 WP 2,0 kg/ha Curzate top WG 2,0 kg/ha

4 Tabela 3 Ziemniak odmiany średnio wczesne i średnio późne. Plon bulw w % wzorca i plon skrobi w % w miejscowościach. Rok zbioru 2017 Plon ogólny Plon handlowy Plon skrobi Lp Odmiana Boguchwała Przecław Boguchwała Przecław Boguchwała Przecław Wzorzec dt z ha 599,4 401,7 587,8 323,8 83,9 50,2 1 Cekin El Mundo Finezja Jurek Laskara Lech Malaga Mazur Oberon Orchestra Satina Tajfun Jelly Wzorzec- średnia wszystkich badanych odmian

5 Tabela 4 Ziemniak odmiany średnio wczesne i średni późne. Plon bulw ogólny, plon handlowy ( % wzorca). Lata zbioru : 2016,2017 Plon ogólny Plon handlowy Lp Odmiana Wzorzec dt z ha 500,6 516,0 508,3 455,8 464,0 459,9 1 Cekin El Mundo Finezja Jurek Laskara Lech Malaga Mazur Oberon Orchestra Satina Tajfun Jelly Wzorzec- średnia wszystkich badanych odmian

6 Tabela5. Ziemniaki. Odmiany średnio wczesne i średnio późne jadalne. Charakterystyka użytkowa wg COBORU Lp. Odmiana Kształt bulw Głębokość oczek Barwa skórki Barwa miąższu Smak Typ konsumpcyjny Zaraza 1 Cekin oow 7,0 ż jż 7 BC-C 4,0 2 El Mundo 3 Finezja oow 7,0 ż jż 6,5 BC 4,5 + 4 Jurek oow 6,8 ż ż 7,2 B-BC 4,5 5 Laskara oow 7,0 ż jż 6,7 B-BC 4,5 6 Lech oow 7,4 cz jż 7,0 B-BC 5,0 7 Malaga ow 7,5 ż jż 6,4 B-BC 3,5 8 Mazur ow 6,6 ż jż 6,6 AB 3,0 9 Oberon ow 6,8 cz jż 7,0 AB 3,5 10 Orchestra oow 7,5 ż jż 6,5 AB 2,0 11 Satina oow 7,5 ż ż 7,5 B 3,0 12 Tajfun ow 7,0 ż ż 7,0 B-BC 5,0 13 Jelly ow 7,5 ż ż 7,5 B 5,0 Typ konsumpcyjny: AB sałatkowy, B ogólnoużytkowy, BC lekko mączysty, C mączysty Kształt bulw: o okrągły, oow okrągłoowalny, ow owalny, pow podłużnoowalny, Głębokość oczek (skala 9 ) 1 bardzo głębokie, 9 bardzo płytkie, Smak (skala 9 ): 1 zły, 9 wybitnie dobry, Barwa skórki: ż żółta, róż. różowa, jbż jasnobeżowa, cz. czerwona, Barwa miąższu: b biały, kr kremowy, jż jasnożółty, ż żółty * opis według hodowcy Przydatność do przetwórstwa frytki chipsy

7 Charakterystyka odmian ziemniaka wpisanych do Krajowego rejestru (KR) wg LOO COBORU - Źródło: T. Lenartowicz; COBORU. Stokrotka Odmiana jadalna wczesna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do lekko mączystego, o dobrym smaku. Bulwy duże okrągłoowalne, o regularnym kształcie, oczka płytkie, skórka żółta, miąższ jasnożółty. Plenność średnia; duży udział frakcji handlowej w plonie ogólnym. Odporność na wirusa Y duża, na zarazę ziemniaka mała. Odmiana odporna na patotyp Ro 1 matwika ziemniaczanego. Hodowca Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. z siedzibą w Szczekęcinie, Strzekęcino 11, Świeszyno. Bojar Odmiana jadalna średniowczesna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do lekko mączystego, o dość dobrym smaku. Bulwy duże do bardzo dużych, okrągłoowalne, o regularnym kształcie, oczka płytkie, skórka żółta, miąższ jasnożółty. Plenność duża, stabilna w latach badań; duży udział w frakcji handlowej w plonie ogólnym. Odporność na wirusa Y duża do bardzo dużej, na zarazę ziemniak srednia. Odmiana odporna na patotyp Ro 1 mątwika ziemniaczanego Hodowca -,,Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. Grupa IHAR, Zamarte, ul. Parkowa Kamień Krajewski