EGZAMIN MATURALNY 2010 CHEMIA

Transkrypt

1 Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 CHEMIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010

2 2 Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Standard Wykazanie si znajomoci i rozumieniem poj zwizanych z budow atomu w jakociowym ujciu mechaniki kwantowej (I.1.a) Symbol pierwiastka Numer okresu Numer grupy Symbol bloku Ga 4 lub IV lub czwarty 13 lub IIIA lub III gówna 1 p. poprawne podanie symbolu pierwiastka, numeru okresu i grupy oraz symbolu bloku ukadu okresowego 0 p. podanie co najmniej jednej bdnej odpowiedzi brak co najmniej jednej odpowiedzi Zadanie 2. (0 2) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Równanie przemiany, jakiej ulega izotop polonu Po: lub Po He Pb Zapisanie równa naturalnych przemian promieniotwórczych i sztucznych reakcji jdrowych (I.3.a) Po + Pb Równanie przemiany, w której powstaje izotop azotu 13 7 N: B He N n B + N + n lub p. poprawne napisanie obu równa 1 p. poprawne napisanie jednego równania 0 p. bdne napisanie obu równa lub brak odpowiedzi p Zadanie 3. (0 1) Poprawna odpowied Dokonanie selekcji i analizy informacji (II.3) CCl 4 Li 2 O SO 2 CS 2 BaBr 2 1 p. podkrelenie wzorów Li 2 O i BaBr 2 0 p. podkrelenie wzoru tylko jednej substancji podkrelenie wzorów Li 2 O i BaBr 2 oraz wzoru co najmniej jednej innej substancji podkrelenie wzorów innych substancji lub brak odpowiedzi

3 3 Zadanie 4. (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied 2HClO 4 Cl 2 O 7 + H 2 O Zapisanie równania reakcji na podstawie sownego opisu przemiany (I.3.a) 1 p. poprawne napisanie równania reakcji; adnotacje nad strzak równania reakcji nie maj wpywu na ocen 0 p. bdne napisanie równania reakcji (bdne wzory reagentów lub bdne wspóczynniki stechiometryczne) lub brak odpowiedzi Zadanie 5. (0 3) a) (0 1) Poprawna odpowied Dokonanie uogólnienia (III.3) 2000,0 hpa 2000 hpa 1 p. poprawne podanie wartoci cinienia w prawidowych jednostkach 0 p. bdne podanie wartoci cinienia wyraenie cinienia w nieprawidowych jednostkach pominicie jednostki cinienia b) (0 2) Przykadowe poprawne rozwizania V 1 = V 2 Zastosowanie do oblicze równania Clapeyrona (II.5.b) p T p T ,3 p p 2415,5 hpa p T T 481, pv = nrt n = pv RT n = ,1mola 83,1481,3 0,183,1581,3 p2 2415,3 hpa 2 n R T1 n R 100 n R 100 p2 p1 V V V 0,183,1100 p ,5 hpa 2 2 p. zastosowanie poprawnej metody obliczenia wartoci cinienia (wynikajcej z równania Clapeyrona zalenoci midzy danymi a szukan), poprawne wykonanie oblicze oraz podanie wyniku z waciw dokadnoci, poprawnym zaokrgleniem i w prawidowych jednostkach 1 p. zastosowanie poprawnej metody obliczenia wartoci cinienia i: popenienie bdów rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku liczbowego podanie wyniku z niewaciw dokadnoci podanie wyniku w nieprawidowych jednostkach bd w zaokrgleniu wyniku pominicie jednostki

4 4 0 p. zastosowanie bdnej metody obliczenia wartoci cinienia lub brak odpowiedzi Naley zwróci uwag na zaleno wartoci wyniku kocowego od ewentualnych wczeniejszych zaokrgle. Naley uzna za poprawne wszystkie wyniki, które s konsekwencj przyjtych przez zdajcego poprawnych zaokrgle. Zadanie 6. (0 1) Przykady poprawnej odpowiedzi Sformuowanie wniosku (III.3) (gaz lub substancja) X gsto X > gstoci Y d X > d Y lub X > Y d X = 2d Y lub X = 2Y 1 p. poprawne wskazanie gazu X 0 p. bdne wskazanie gazu (Y) lub brak odpowiedzi Zadanie 7. (0 2) Poprawna odpowied c p = 25,37%, wic 100 g roztworu 25,37 g KCl i m 74,63 g H 2 O 25,37 g KCl Skonstruowanie tabeli prezentujcej okrelone dane oraz wykonanie wykresu wedug podanych zalenoci (II.4.a) O H2 74,63 g 100 g 25,37 g 100 g H2O x g KCl x = 33,99 g 34g 74,63 g 50 Rozpuszczalno, g/100 g H 2 O 20 o C 40 o C Chlorek potasu Rozpuszczalno, g/100 g H 2 O Temperatura, ºC

5 5 2 p. poprawne podanie rozpuszczalnoci chlorku potasu w temperaturze 20 o C oraz poprawne narysowanie wykresu rozpuszczalnoci tej soli w zakresie temperatur od 0 o C do 50 o C (wykres powinien by lini prost); zapis oblicze nie jest wymagany, ale jeeli obliczenia s zapisane, musz by poprawne 1 p. poprawne podanie rozpuszczalnoci chlorku potasu w temperaturze 20 o C i bdne narysowanie wykresu rozpuszczalnoci tej soli (inny ni wskazany zakres temperatur lub wykres nie jest lini prost) bdne podanie rozpuszczalnoci chlorku potasu w temperaturze 20 o C, ale poprawne wykorzystanie tych danych do narysowania wykresu rozpuszczalnoci soli w zakresie temperatur od 0 o C do 50 o C (wykres powinien by lini prost); jeeli zdajcy otrzyma bdny wynik niecakowity, to punkt na wykresie odpowiadajcy temu wynikowi powinien zawiera si midzy dwiema odpowiadajcymi temu wynikowi liniami siatki na osi rozpuszczalnoci 0 p. bdne podanie rozpuszczalnoci chlorku potasu w temperaturze 20 o C i bdne narysowanie wykresu rozpuszczalnoci tej soli (inny ni wskazany zakres temperatur lub wykres nie jest lini prost, lub popenienie bdu w naniesieniu punktu odpowiadajcego rozpuszczalnoci KCl w temperaturze 20 o C lub 40 o C) Zadanie 8. (0 2) Przykadowe poprawne rozwizania Wykonywanie oblicze chemicznych z zastosowaniem pojcia mola i objtoci molowej gazów; obliczenie stenia procentowego (II.5.b,d) z zastosowaniem do oblicze niezao krglonych mas molowych chloru i wodoru: M HCl = 35,45 + 1,01 = 36,46 g/mol 36,46 g 22,4 dm 3 x 112,0 dm 3 x = 182,3 g 182,3 c p 100% 15, 42% 1182,3 z zastosowaniem do oblicze zaokrglonych mas molowych chloru i wodoru: MHCl = 35,5 + 1 = 36,5 g/mol 36,5g 22,4 dm 3 x 112,0 dm 3 x = 182,5 g 182,5 c p 100% 15, 43% 1182,5 2 p. zastosowanie poprawnej metody obliczenia stenia procentowego kwasu solnego (wynikajcej z definicji stenia procentowego i uwzgldniajcej objto molow gazów w warunkach normalnych zalenoci midzy danymi a szukan), poprawne wykonanie oblicze oraz podanie wyniku z waciw dokadnoci, poprawnym zaokrgleniem i w prawidowych jednostkach 1 p. zastosowanie poprawnej metody obliczenia stenia procentowego kwasu solnego i: popenienie bdów rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku liczbowego podanie wyniku z niewaciw dokadnoci podanie wyniku w nieprawidowych jednostkach bd w zaokrgleniu wyniku pominicie jednostek

6 6 0 p. zastosowanie bdnej metody obliczenia stenia procentowego kwasu solnego lub brak odpowiedzi Naley zwróci uwag na zaleno wartoci wyniku kocowego od ewentualnych wcz eniejszych zaokrgle. Naley uzna za poprawne wszystkie wyniki, które s konsekwencj przyjtych przez zdajcego poprawnych zaokrgle. Zadanie 9. (0 2) a) (0 1) Analiza informacji zawartych w tablicach chemicznych przewidywanie odczynu wodnego roztworu soli (II.1.b) Poprawna odpowied Kwiaty zabarwiy si na kolor niebieski. 1 p. poprawne okrelenie koloru kwiatów 0 p. bdne okrelenie koloru kwiatów (róowoczerwony) lub brak odpowiedzi b) ( 0 1) Wiadomoci i rozumienie Przykady poprawnej odpowiedzi NH 4 + H 2 O NH 3 + H 3 O + NH 4 + 2H 2 O NH 3 H 2 O + H 3 O + NH 4 NH 3 + H NH + H2 O NH 3 H 2 O + H Zilustrowanie przebiegu reakcji równaniem zapisanym w formie jonowej skróconej (I.3.a) 1 p. poprawne napisanie równania reakcji w formie jonowej skróconej 0 p. bdne napisanie równania reakcji (bdne wzory reagentów lub bdne wspóczynniki stechiometryczne lub zapis niejonowy) lub brak odpowiedzi Zadanie 10. (0 2) Wiadomoci i rozumienie Podanie przykadów kwasów i zasad wedug teorii Brönsteda (I.2.b) Poprawna odpowied Sprzona para 1 Kwas 1: H 2 O Zasada 1: OH Sprzona para 2 + Kwas 2: CH 3 NH 3 Zasada 2: CH 3 NH 2 lub odwrotnie, tzn. CH3NH 3 + i CH3NH 2 jako sprzona para 1 oraz H 2 O i OH jako sprzona para 2. 2 p. poprawne napisanie wzorów kwasów i zasad stanowicych obie sprzone pary kwasp. bdne napisanie wzorów kwasów i zasad stanowicych obie sprzone pary kwas- zasada (po 1 p. za kad par) 1 p. poprawne napisanie wzoru kwasu i zasady stanowicych jedn sprzon par kwaszasada 0 zasada lub brak odpowiedzi

7 7 Zadanie 11. (0 1) Przykady poprawnej odpowiedzi Analiza danych przedstawionych w tabeli okrelenie mocy elektrolitu na podstawie wartoci stopnia dysocjacji (II.1.b) CH3COOH C6H5COOH HCOOH (kwas) etanowy lub octowy (kwas) benzenokarboksylowy lub benzoesowy (kwas) metanowy lub mrówkowy 1 p. poprawne poda nie wzorów lub n azw kwasów we waciwej kolejnoci 0 p. podanie wzorów lub nazw kwasów w niewaciwej kolejnoci bdny zapis wzoru lub nazwy którego z wymienianych kwasów Zadanie 12. (0 2) a) (0 1) Poprawna odpowied Dokonanie analizy informacji zawartych w tekstach o tematyce chemicznej (II.1.a) NaX + HY NaY + HX NaY + HX reakcja nie zachodzi 1 p. poprawne dokoczenie równania reakcji pierwszej i stwierdzenie, e reakcja druga nie zachodzi 0 p. bdne dokoczenie równania reakcji pierwszej dokoczenie równania reakcji drugiej stwierdzenie, e reakcja pierwsza nie zachodzi b) (0 1) Poprawna odpowied HX 1 p. wskazanie wzoru kwasu HX 0 p. wskazanie wzoru kwasu HY lub brak odpowiedzi Zadanie 13. (0 1) Przykady poprawnej odpowiedzi Dokonanie analizy informacji zawartych w tekstach o tematyce chemicznej (II.1.a) Dokonanie uogólnienia i sformuowanie wniosku (III.3) (Poniewa) staa dysocjacji nie zaley od stenia (elektrolitu). (Poniewa) stopie dysocjacji zaley od stenia (elektrolitu). 1 p. poprawne wyjanienie 0 p. wyjanienie niepoprawne lub niewystarczajce lub brak odpowiedzi Przykad odpowiedzi niewystarczajcej Poniewa staa dysocjacji jest bardziej uniwersaln miar mocy elektrolitu.

8 8 Zadanie 14. (0 2) Przykadowe poprawne rozwizanie [ CO2 ][H 2 ] 6,312, 9 K i [H 2O] x 9 [CO][H O] 0,3x 2 Obliczenie stenia równowagowego jednego z reagentów (II.5.f) x 30,1 mol/ dm 2 p. zastosowanie poprawnej metody obliczenia równowagowego stenia pary wodnej (wynikajcej z prawa dziaania mas zalenoci midzy danymi a szukan), poprawne wykonanie oblicze oraz podanie wyniku z waciw dokadnoci, poprawnym zaokrgleniem i w prawidowych jednostkach 1 p. zastosowanie poprawnej metody obliczenia równowagowego stenia pary wodnej i popenienie bdów rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku liczbowego podanie wyniku z niewaciw dokadnoci podanie wyniku w nieprawidowych jednostkach bd w zaokrgleniu wyniku pominicie jednostek 0 p. zastosowanie bdnej metody obliczenia stenia lub brak odpowiedzi 3 Zadanie 15. (0 2) Obliczenie ste pocztkowych reagentów (II.5.f) Przykadowe poprawne rozwizanie 0 C = [CO] + [CO l/dm 3 CO 2] = 0,3 + 6,3 = 6,6 mo 0 C = [H 2 ] [CO 2 ] = 12,9 6,3 = 6,6 mol/dm 3 n H2 CO n H 2 = 0 CCO 6,6 C = 6,6 = 1:1 0 H2 2 p. zastosowanie popraw nej metody obliczenia stosunku molowego : n 1:1; Wiadomoci i rozumienie n CO H2 1 p. zastosowanie poprawnej metody obliczenia stosunku molowego n CO : n H 2 i popenienie bdów rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku liczbowego 0 p. zastosowanie bdnej metody obliczenia stosunku molowego lub brak odpowiedzi Zadanie 16. (0 2) a) (0 1) Przykady poprawnej odpowiedzi CrCl 3 + 3NH 3 + 3H2O Cr(OH) 3 + 3NH4Cl CrCl 3 + 3(NH 3 H 2 O) Cr(OH) 3 + 3NH 4 Cl CrCl 3 + 3NH 3 H 2 O Cr(OH) + 3NH Cl Zapisanie równania reakcji chemicznej na podstawie sownego opisu przemiany (I.3.a) p. poprawne napisanie równania reakcji w formie czsteczkowej 0 p. bdne napisanie równania reakcji (bdne wzory reagentów lub bdne wspóczynniki stechiometryczne) lub brak odpowiedzi

9 9 b) (0 1) Poprawna odpowied Zaklasyfikowanie substancji na podstawie opisu reakcji chemicznych (III.3) (Ma waciwoci) amfoteryczne lub (charakter) amfoteryczny 1 p. poprawne okrelenie charakteru chemicznego zwizku tworzcego osad 0 p. bdne okrelenie charakteru chemicznego lub brak odpowiedzi Zadanie 17. (0 4) a) (0 2) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Równanie procesu utleniania: Fe 2 3 Fe + e (x 6) Zastosowanie prawa zachowania masy i prawa zachowania adunku do uzgadniania równa reakcji utleniania i redukcji zapisanych w formie jonowej skróconej (I.3.a) Równanie procesu redukcji: Cr 2 O H + 6e 3 2Cr + 7H 2 O (x 1) 2 p. poprawne (uwzgldniajce bilans masy i bilans adunku) napisanie obu równa w formie jonowej 1 p. poprawne napisanie jednego równania w formie jonowej i bdne zapisanie drugiego równania lub zapisanie go w formie niejonowej (zapis formalny) brak zapisu jednego równania reakcji 0 p. bdne napisanie obu równa (bdne wzory reagentów lub bdne wspóczynniki stechiometryczne lub zapis niejonowy) bdne przypisanie równa procesom utleniania i redukcji brak odpowie dzi b) (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied 2 2 (1)Cr 2 O 7 + 6Fe Zastosowanie zasady bilansu elektronowego do uzgadniania równa reakcji zapisanych w formie jonowej skróconej (I.3.a) + 14H 2Cr Fe + 7H 2 O 1 p. poprawne uzupenienie wspóczynników stechiometrycznych; zdajcy otrzymuje 1p. równie wtedy, gdy nie otrzyma oceny pozytywnej za zapis równa w czci a) zadania, ale poprawnie dobra wspóczynniki w czci b) 0 p. bdne uzupenienie wspóczynników stechiometrycznych lub brak odpowiedzi c) (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Wskazanie utleniacza i reduktora (I.1.h) Stosunek molowy utleniacza do reduktora: 1 : 6 1 p. poprawne okrelenie stosunku molowego utleniacza do reduktora (1:6 lub inny wynikajcy z nieprawidowo dobranych wspóczynników w czci b) zadania) 0 p. bdne okrelenie stosunku molowego utleniacza do reduktora (kady wynik, który nie odpowiada zapisowi równania reakcji w czci b) zadania) lub brak odpowiedzi

10 10 Zadanie 18. (0 2) a) (0 1) Okrelenie zalenoci przyczynowo-skutkowych przewidywanie kierunku przebiegu reakcji utlenianiaredukcji (III.1) Przykady poprawnej odpowiedzi Cd + 2NiO(OH) + 2H 2 O Cd(OH) 2 + 2Ni(OH) 2 Cd + 2NiO(OH) + 2H 2 O + 2OH Cd(OH) 2 + 2Ni(OH) 2 + 2OH Cd + 2NiO(OH) + 2H 2 O + 2OH Cd(OH) 2 + 2Ni(OH) 2 + 2OH 1 p. poprawne napisanie sumarycznego równania reakcji 0 p. bdne napisanie sumarycznego równania reakcji (bdne wzory substratów lub produktów, lub bdne reakcji) b) (0 1) Poprawna odpowied SEM (= 0,52 V ( 0,81 V)) = 1,33 V wspóczynniki stechiometryczne, lub zapis w równaniu Obliczenie SEM ogniwa (II.5.e) 1 p. poprawne obliczenie wartoci siy elektromotorycznej (SEM) ogniwa we waciwych jednostkach (zapis oblicze nie jest wymagany) 0 p. bdne podanie wartoci siy elektromotorycznej (SEM) ogniwa lub wyraenie jej w niewaciwych jednostkach, lub pominicie jednostek Zadanie 19. (0 1) Poprawna odpowied Wybrany metal: cynk Zaproponowanie metody zapobiegania korozji elektrochemicznej (III.2) 1 p. poprawne podanie nazwy lub symbolu metalu 0 p. bdne podanie nazwy lub symbolu metalu (mied lub Cu) lub brak odpowiedzi Zadanie 20. (0 1) Poprawna odpowied Okrelenie zalenoci przyczynowo-skutkowych przewidywanie kierunku przebiegu reakcji utleniania- redukcji (III.1) Po mechanicznym uszkodzeniu cynowej powoki na wewntrznej stalowej powierzchni zamknitej puszki z konserw cyna ulega procesowi utleniania. 1 p. poprawne dokoczenie zdania 0 p. bdne dokoczenie zdania (wskazanie redukcji lub wskazanie obu procesów) lub brak odpowiedzi

11 11 Zadanie 21. (0 1) Poprawna odpowied H H H H C C C H H Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2) CH 2 = CH CH 3 1 p. poprawne napisanie wzoru strukturalnego lub póstrukturalnego 0 p. bdne napisanie wzoru lub brak odpowiedzi Zadanie 22. (0 3) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Równania reakcji: 1. CH 2 =CHCH 2 CH 3 + HCl Zapisanie równa reakcji chemicznych na podstawie sownego opisu przemian (I.3.a) (brak katalizatora, temperatura pokojowa) CH 3 CHClCH 2 CH 3 alkohol lub C2H5OH lub EtOH oraz T lub 80 C 2. CH 3 CHClCH 2 CH 3 + KOH H lub H SO CH 3 CH=CHCH 3 + H 2 O CH 3 CH(OH)CH 2 CH 3 CH 3 CH=CHCH 3 + KCl + H 2 O 3 p. poprawne napisanie trzech równa reakcji z zaznaczeniem wymaganych warunków reakcji w równaniu reakcji drugiej i trzeciej 2 p. poprawne napisanie dwóch równa reakcji (z zaznaczeniem wymaganych warunków reakcji) i bdne zapisanie jednego równania reakcji (bdne wzory reagentów lub bdne wspóczynniki stechiometryczne, lub niezaznaczenie warunków reakcji w równaniu reakcji drugiej lub trzeciej) brak jednego równania reakcji 1 p. poprawne napisanie jednego równania reakcji (z zaznaczeniem wymaganych warunków reakcji) i bdne zapisanie dwóch równa reakcji (bdne wzory reagentów lub bdne wspóczynniki stechiometryczne, lub niezaznaczenie warunków reakcji w równaniu reakcji drugiej lub trzeciej) brak dwóch równa reakcji 0 p. bdne napisanie wszystkich równa reakcji (bdne wzory reagentów lub bdne wspóczynniki stechiometryczne, lub niezaznaczenie warunków reakcji w równaniu reakcji drugiej lub trzeciej)

12 12 Zadanie 23. (0 3) a) (0 2) Poprawna odpowied Wzór zwizku B: Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji podanych w formie schematów procesów chemicznych (II.2) CH 3 C CH 3 lub CH 3 COCH 3 O Nazwa zwizku D: propanal lub kwas propanowy 2 p. poprawne napisanie wzoru póstrukturalnego zwizku B oraz podanie poprawnej nazwy systematycznej zwizku D 1 p. poprawne napisanie wzoru póstrukturalnego zwizku B i podanie bdnej nazwy zwizku D albo brak nazwy zwizku D bdne napisanie wzoru póstrukturalnego zwizku B albo brak wzoru zwizku B i podanie poprawnej nazwy zwizku D poprawne napisanie wzorów póstrukturalnych zwizku B i zwizku D lub podanie poprawnych nazw zwizku B i zwizku D 0 p. bdne napisanie wzoru zwizku B i podanie bdnej nazwy zwizku D b) (0 1) Wiadomoci i rozumienie W ykazanie si znajomoci i rozumieniem poj zwizanych z typami reakcji (I.1.e) Poprawna odpowied (reakcja) podstawienia (nukleofilowego) (reakcja) substytucji (nukleofilowej) 1 p. poprawne okrelenie typu reakcji (substytucja lub podstawienie) 0 p. bdne okrelenie typu reakcji lub brak odpowiedzi Zadanie 24. (0 1) Uzupenianie brakujcych danych na podstawie informacji podanych w formie schematów procesów chemicznych (II.2) Poprawna odpowied H3C CH2 C C H H CH2 CH3 lub H 5 C 2 C 2 H 5 C C H H 1 p. poprawne uzupenienie schematu 0 p. bdne uzupenienie schematu lub brak odpowiedzi

13 13 Zadanie 25. (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Okrelanie stopni utlenienia pierwiastka (wgla) w czsteczce zwizku organicznego (I.1.h) CH 3 COOH CH 3 COOH Stopnie utlenienia atomów wgla III lub 3 (+) III lub (+) 3 1 p. poprawne okrelenie stopni utlenienia wskazanych atomów wgla 0 p. bdne okrelenie stopni utlenienia jednego lub obu atomów wgla brak co najmniej jednej odpowiedzi Zadanie 26. (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Wykazanie si znajomoci i rozumieniem poj zwizanych z izomeri podstawienia (I.1.i) Wzory izomerów 1,2-dimetylobenzenu: II IV 1 p. poprawne podanie obu numerów, którymi oznaczono wzory izomerów (II i IV) 0 p. kada inna odpowied (np. wskazanie wzoru I) Zadanie 27. (0 3) a) (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Uzupenienie równania reakcji na podstawie sownego opisu przemiany (I.3.a) CH 3 COCH 3 + 3I 2 + 4NaOH (T ) CHI 3 + CH 3 COONa + 3NaI + 3H 2 O 1 p. poprawne uzupenienie schematu, to znaczy wpisanie poprawnych wzorów produktów reakcji i poprawnych wspóczynników stechiometrycznych 0 p. bdne uzupenienie schematu, np. wpisanie bdnych wzorów produktów reakcji lub bdnych wspóczynników stechiometrycznych b) (0 1) Poprawna odpowied CHI 3 Zaklasyfikowanie substancji na podstawie opisu reakcji chemicznych (III.3) 1 p. poprawne napisanie wzoru produktu (CHI 3 ) 0 p. bdne napisanie wzoru produktu lub brak odpowiedzi c) (0 1) Wybranie informacji, które s niezbdne do uzasadniania wasnego pogldu (III.3)

14 14 Przykady poprawnej odpowiedzi Nie, poniewa etanal zawiera równie tak sam grup. Nie, poniewa etanal zawiera równie grup CH 3 CO Nie, poniewa etanal zawiera równie grup acetylow. 1 p. odpowied nie i poprawne uzasadnienie 0 p. odpowied nie i brak uzasadnienie lub bdne uzasadnienie odpowied tak i bdne uzasadnienie Zadanie 28. (0 2) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Zdanie 1. P Zdanie 2. P Zdanie 3. F Opisanie typowych waciwoci amin (I.2.b) 2 p. podanie trzech poprawnych odpowiedzi 1 p. podanie dwóch poprawnych odpowiedzi 0 p. jedna poprawna odpowied lub brak poprawnych odpowiedzi Zadanie 29. (0 2) a) (0 1) Poprawna odpowied Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2) C 3 H 6 O 3 1 p. napisanie poprawnego wzoru sumarycznego 0 p. napisanie bdnego wzoru sumarycznego lub brak odpowiedzi b) (0 1) Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2) Poprawne odpowiedzi O H 2 C CH 2 C OH OH lub CH 2 (OH)CH 2 COOH CH 3 OCH 2 COOH 1 p. napisanie poprawnego wzoru póstrukturalnego (lub strukturalnego) 0 p. napisanie bdnego wzoru póstrukturalnego lub brak odpowiedzi

15 15 Zadanie 30. (0 1) Poprawna odpowied O C CH CH 2 C H O + NH 3 HOOCCH H + 2 CH(N 3 )COOH Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2) 1 p. napisanie poprawnego wzoru póstrukturalnego (lub strukturalnego) jonu 0 p. napisanie bdnego wzoru póstrukturalnego jonu lub brak odpowiedzi Zadanie 31. (0 3) O Dokonanie selekcji i analizy informacji podanej w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.3) Poprawna odpowied 1. Glukoza i fruktoza s biaymi, krystalicznymi substancjami staymi. Bardzo dobrze rozpuszczaj si w wodzie. Odczyn ich wodnych roztworów jest obojtny. 2. Reakcja glukozy z wodorotlenkiem miedzi(ii) prowadzona na zimno potwierdza obecno w jej czsteczce kilku grup hydroksylowych zwizanych z ssiednimi atomami wgla. Glukoza w reakcji z wodorotlenkiem miedzi(ii) przeprowadzanej na gorco wykazuje waciwoci redukujce, co wie si z obecnoci w jej czsteczce grupy aldehydowej. 3. Fruktoza, podobnie jak glukoza, tworzy z wodorotlenkiem miedzi(ii) rozpuszczalne zwizki kompleksowe, dlatego obserwujemy powstanie szafirowego roztworu. Wynik reakcji fruktozy z wodorotlenkiem miedzi(ii) prowadzonej w podwyszonej temperaturze wskazuje, e zwizek ten ma take waciwoci redukujce, mimo e fruktoza zaliczana jest do ketoz. 3 p. poprawne uzupenienie wszystkich zda w trzech akapitach (po 1 p. za kady poprawnie uzupeniony akapit, to znaczy ze wszystkimi poprawnymi uzupenieniami) 2 p. poprawne uzupenienie dwóch akapitów 1 p. poprawne uzupenienie jednego akapitu 0 p. bdne uzupenienie wszystkich akapitów lub brak odpowiedzi Zadanie 32. (0 2) a) (0 1) ] Poprawna odpowied woda bromowa Br 2 (aq) OH 1 p. za poprawny wybór odczynnika 0 p. za bdny wybór odczynnika lub brak odpowiedzi Zaprojektowanie dowiadczenia wybór odczynnika pozwalajcego na identyfikacj rónych pochodnych wglowodorów (III.2)

16 16 b) (0 1) Przykady poprawnej odpowiedzi Zaprojektowanie dowiadczenia sformuowanie spostrzee umoliwiajcych identyfikacj badanych substancji (III.2) Probówka I: woda bromowa ulega odbarwieniu lub zacza si odbarwia Probówka II: woda bromowa nie ulega odbarwieniu lub nie zacza si odbarwia lub brak zmian lub brak objawów reakcji lub warstwa wodna (woda bromowa) odbarwia si, a warstwa CCl 4 zabarwia si na pomaraczowo lub óto lub brzowo 1 p. kady poprawny opis zmian (lub stwierdzenie ich braku) dla obu probówek, który wskazuje, e w probówce I brom reaguje z trioleinianem glicerolu, a w probówce II nie reaguje z tristearynianem glicerolu 0 p. bdny wybór odczynnika w czci a) zadania bdny opis zmian w obu probówkach bdny opis zmian w jednej probówce Zadanie 33. (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Zapisanie równania reakcji ilustrujcego waciwoci zwizków organicznych (I.3.a) n CH 2 =C COOCH 3 CH 2 COOCH 3 C CH 3 CH 3 n 1 p. poprawne uzupenienie schematu, to znaczy wpisanie poprawnego wzoru produktu reakcji 0 p. bdne uzupenienie schematu lub brak odpowiedzi Zadanie 34. (0 1) Wiadomoci i rozumienie Poprawna odpowied Wykazanie si znajomoci i rozumieniem poj zwizanych z izomeri konfiguracyjn (optyczn) ( I.1.i) CHO H HO HO C C C OH H H CH 2 OH 1 p. poprawne uzupenienie schematu 0 p. bdne uzupenienie schematu lub brak odpowiedzi

17 17 Ogólne zasady oceniania Zdajcy otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwizania, precyzyjnie odpowiadajce poleceniom zawartym w zadaniach. Rozwizania zada uwzgldniajce inny tok rozumowania ni podany w kluczu oceniane s zgodnie z ogólnymi zasadami punktacji. Gdy do jednego polecenia zdajcy podaje kilka odpowiedzi (z których jedna jest prawidowa, inne nieprawidowe), to nie otrzymuje punktów za adn z nich. Jeeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdajcy powinien napisa równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat. Dobór wspóczynników w równaniach reakcji chemicznych moe róni si od przedstawionego w kluczu (np. mog by zwielokrotnione), ale bilans musi by prawidowy. Niewaciwy dobór lub brak wspóczynników powoduje utrat 1 punktu za zapis tego równania. W rozwizaniach zada rachunkowych oceniane s: metoda, wykonanie oblicze i podanie wyniku z jednostk. Bdny zapis jednostki lub jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym powoduje utrat 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrglanie wyników liczbowych. Za poprawne obliczenia bdce konsekwencj zastosowania niepoprawnej metody zdajcy nie otrzymuje punktów. Za poprawne spostrzeenia i wnioski bdce konsekwencj niewaciwie zaprojektowanego dowiadczenia zdajcy nie otrzymuje punktów. Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie s wymagane.