CHEMIA POZIOM ROZSZERZONY

Transkrypt

1 EMIA PZIM RZSZERZNY zadanianumer Kryteria oceniania czekiwana odpowiedź Za narysowanie klatkowego modelu konfiguracji elektronów walencyjnych: (4s ) (4p ) Za podanie symbolu pierwiastka Y oraz wartości liczby masowej jego izotopu: Symbol pierwiastka Y: Liczba masowa A : Za dokończenie obu zdań:. W cząsteczce amoniaku atomowi azotu przypisuje się hybrydyzację ( sp / sp / sp ).. Spośród ( dwóch / trzech / czterech ) zhybrydyzowanych orbitali atomu azotu jeden jest obsadzony przez ( wiążącą / niewiążącą ) parę elektronową. Uwagi Zwroty strzałek na podpowłoce 4p mogą być przeciwne niż na rysunku, ale wszystkie muszą być takie same. Po p. za uzupełnienie każdego zdania. Punktacja za umiejętność x suma- -ryczna 4 a) Za określenie stanu skupienia wodorków: X gazowy gaz Y gazowy gaz b) Za określenie położenia pierwiastków i wskazanie bloku energetycznego: Pierwiastek X leży w okresie trzecim III, pierwiastek Y leży w okresie piątym 5 V Blok energetyczny: p 5 Za wybór i podkreślenie wzorów wszystkich substancji niejonowych: N Na Na N N 4 l

2 6 Za metodę rozwiązania uwzględniającą zmianę stężeń substratu A i B Za obliczenia i wynik z jednostką: 0 mol dm s Przykład rozwiązania: c c = 0, mol dm 0 A = 0,4 mol dm 0 B ' 0 ca = ca = 0, mol dm = 0, mol dm Z równania reakcji wynika, że n A = n B, więc n B zmniejszy się o 0, mola w dm roztworu ' c = 0, mol dm B więc v = k c c = 0, dm mol s 0, mol dm 0, mol dm ' ' ' A B ' v = 0 mol dm s ' v = 0,00 mol dm s 7 a) Za określenie.: (reakcja) egzotermiczna mol v ' = 0,00 dm s mol ' v = 0 dm s b) Za ustalenie wartości i jednostki standardowej entalpii tworzenia: 45,94 kj/mol 45,94 kj mol 46 kj mol 8 Za napisanie równań reakcji: Po p. za każde x Etap : 4N + 7 ľ (Pt katalizator, ľ ľ ľ ľ ľ T) ľ 4N + 6 równanie. Etap : N + N + N Etap : N + N N 4 N N + N N 4 N + 9 Za wskazanie drobin tworzących sprzężone pary: Sprzężona para Kwas : Zasada : Sprzężona para Kwas : N + 4 Zasada : N Kolejność par jest dowolna.

3 0 Za podanie stosunku objętości kwasu solnego: Vk 00 Vk = 00 V V = p Przykłady rozwiązań: I sposób p Wzrost p o jednostki to zmniejszenie stężenia jonów + 0 = 00 razy, więc objętość końcowa musiała być większa 00 razy trzeba zwiększyć objętość 00-krotnie. II sposób l mocny kwas, więc [ + ] = c l = 0, mol/dm Zdający nie musi zapisać obliczeń i działań na jednostkach, ale jeżeli obliczenia i działania na jednostkach są, to muszą być poprawne. p = log [ + ] = log 0, = log 0 = p = p + = + =, więc [ + ] = 0 mol/dm, więc c l = 0 mol/dm = 0,00 mol/dm i n l = const, więc Vk 00 = V p Za metodę rozwiązania prowadzącą do powiązania szukanej z danymi Za obliczenia i wynik z jednostką podany z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku: mol 4,4 mol dm 4,4 dm Przykład rozwiązania: I sposób M N = 6 g mol c p = 4,00% d =,4 g cm =,4 0 g dm m ( c m = Ţ c n V m r n = V = ) M d c d 4,00%,4 0 g dm = = = 4,4mol dm M 00% 6g mol 00% p m Należy zwrócić uwagę na zależność wartości wyniku końcowego od ewentualnych wcześniejszych zaokrągleń. Należy uznać za poprawne wszystkie wyniki, będące konsekwencją przyjętych przez zdającego poprawnych zaokrągleń.

4 II sposób M N = 6 g mol c p = 4,00% d =,4 g cm =,4 0 g dm dm roztworu,4 0 g 00 g roztworu 4,00 g N 40 g roztworu x x = 7,6 g N mol N 6 g x 7,6 g x = 4,4 mola c = 4,4 mol dm m a) Za uzupełnienie schematu doświadczenia: (nadmiar) l zawiesina świeżo wytrąconego osadu Zn() b) Za podanie obserwowanych zmian, np.: I (nadmiar) Na (W obu probówkach) osad rozpuści się roztworzy zniknie. c) Za napisanie równań reakcji odpowiednio do uzupełnienia schematu w części a) zadania: Probówka I: Zn() + + Zn + + Probówka II: Zn() + [Zn() 4 ] Zn() + Zn() 4 a) Za dokończenie równania reakcji: a 0 (P 4 ) 6 () a + + 6P 4 + II Wybrane odczynniki mogą być odwrotnie przyporządkowane probówkom I i II. 4 x 4

5 b) Za określenie wpływu, np.: zmniejsza szkliwo wolniej ulega odwapnieniu hamuje proces odwapnienia szkliwa zwiększa szkliwo szybciej ulega odwapnieniu przyspiesza odwapnienie szkliwa 4 Za napisanie równań reakcji elektrodowych: Równanie reakcji katodowej: + e + + e - Równanie reakcji anodowej: l l + e l e - l l l + e - (i l l ) dpowiedź typu będzie powstawało więcej/mniej szkliwa jest niepoprawna. 5 a) Za zapis równania reakcji: Fe + + Sn + Fe + + Sn 4+ b) Za zapis schematu ogniwa: Pt Sn +, Sn 4+ Fe +, Fe + Pt c) Za obliczenie SEM ogniwa podanie wartości liczbowej z jednostką: (SEM = 0,77 V 0,5 V = )0,60 V 0,6 V 6 a) Za napisanie równań procesu redukcji i procesu utleniania po p. za każde równanie: Równanie procesu redukcji: l e - l + /(x ) l e - l + /(x ) Równanie procesu utleniania: r() + 5 r e - /(x ) - 4 b) Za uzupełnienie równania: r() + l + 4 r + l Zapis powoduje utratę punktu. Jeśli zdający zapisze obliczenia, to muszą być one poprawne. c) Za określenie funkcji anionów chloranowych(i): utleniacz x 4 5

6 7 Za ustalenie objętości roztworu substancji B: 5,0 (cm ) 8 Za określenie barwy fenoloftaleiny, np.: malinowa różowa 9 Za wybór związków: Substancja A: N Substancja B: K 0 a) Za wybór odczynnika X: Jeżeli zdający błędnie wybierze od- K S 4 K S KN czynnik w p. a), b) Za uzupełnienie tabeli: otrzymuje 0 p. za całe zadanie. Zaobserwowane zmiany po dodaniu wybranego odczynnika Numer probówki Roztwór w probówce stał się zielony. Roztwór w probówce odbarwił się. c) Za określenie czynnika, np.: środowisko (reakcji) p środowiska (reakcji) odczyn środowiska (reakcji) p roztworu (reakcji) odczyn roztworu (reakcji) Za określenie stopni utlenienia: Wzory związków organicznych Stopnie utlenienia atomów węgla II 0 II II I kreślenie musi jednoznacznie wskazywać na środowisko reakcji (p roztworu). Użycie cyfr arabskich (, ) oraz zapis +II + nie powoduje utraty punktów. 6

7 Za napisanie równań reakcji : x Równanie reakcji I: + l = l l Równanie reakcji II: n l (p, T, katalizator) l n n = l (p, T, katalizator) l n Za uzupełnienie schematu reakcji: Na + Na + benzenokarboaldehyd alkohol sól kwasu karboksylowego Na + 7

8 4 a) Za podanie nazwy systematycznej: (kwas -)metylopropanowy b) Za narysowanie wzoru: 5 Za napisanie wzoru sumarycznego tymolu: 0 4 każdy inny zapis, w którym podano właściwe liczby atomów, i w dowolnej kolejności 6 a) Za ocenę prawdziwości zdań:. Karwakrol i tymol to izomery, ponieważ mają taki sam wzór sumaryczny, ale różnią się wzorami strukturalnymi.. W cząsteczkach obu związków sześciu atomom węgla można przypisać hybrydyzację sp, a czterem atomom węgla hybrydyzację sp.. ząsteczki karwakrolu i tymolu są chiralne. P P F b) Za ocenę prawdziwości zdań:. Karwakrol i tymol są fenolami, tworzą więc z roztworem chlorku żelaza(iii) kompleksy o charakterystycznym zabarwieniu. P. Karwakrol i tymol nie wykazują zdolności tworzenia estrów. F. Karwakrol i tymol nie ulegają reakcji nitrowania. F 8

9 7 Za napisanie wzorów po p. za każdy wzór: x Produkt organiczny reakcji I: Na - Na + Produkt organiczny reakcji II: 8 Za uzupełnienie tabeli: Właściwość. dwodnienie (dehydratacja) tej substancji jest laboratoryjną metodą otrzymywania etenu (etylenu). Numer wzoru. Związek ten ulega reakcji hydrolizy zasadowej i kwasowej. IV. W warunkach laboratoryjnych związek ten jest gazem o charakterystycznym zapachu, który bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwór o odczynie zasadowym. 4. Związek ten reaguje z wodnym roztworem Na, tworząc sól, a nie reaguje z kwasem solnym. 5. Addycja wody do tej substancji (wobec gs 4 i S 4 ) stanowi ważną metodę otrzymywania etanalu. 9 a. Za podanie wzoru i nazwy związku X: Wzór związku X: Nazwa systematyczna związku X: -metylopropan--ol II V III I Jeśli zdający napisze poprawny wzór i poda poprawną nazwę produktu ubocznego (-metylopropan-- olu), należy przyznać punkt. za 5 poprawnych odpowiedzi p. 4 odpowiedzi p. mniej odpowiedzi 0 p. 9

10 b. Za określenie typu reakcji i : Typ reakcji : eliminacja Typ reakcji : addycja c. Za określenie mechanizmu reakcji : Mechanizm reakcji : elektrofilowy 0 Za metodę rozwiązania prowadzącą do powiązania szukanej z danymi Za obliczenia i podanie wzoru sumarycznego: 6 Przykład rozwiązania: I sposób M M nn M nn 6 =,4 x + 4 =,4 x 4 = 0, 4 Ţ x = 58 x n + n + 6 = 58 n = Ţ II sposób + 4n =,4 4n = 0,4 4n + 6 n = Ţ 6 0

11 Za uzupełnienie równań reakcji po p. za każde równanie: N + - N N + - N + - x Za uzupełnienie tabeli po p. za każdy wzór, np.: Para enancjomerów: Należy ocenić jako poprawne wzory, w których pominięto atomy wodoru, np.: x Para diastereoizomerów: Razem: 60