Kultura języka polskiego

Transkrypt

1 Akademia Liderów Samorządowych Działanie 5.2 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Warszawski Krakowskie Przedmieście 26/27, Warszawa als@wpia.uw.edu.pl Kultura języka polskiego Warszawa, r.

2 Kultura języka Kultura języka to ogół umiejętności praktycznych, wyrażających się dążnością do mówienia i pisania sprawnego i poprawnego, czyli zgodnegoz normami językowymi. Skrótowo kulturą języka nazywa się także działalność kulturalnojęzykową, której celem jest przekazanie umiejętności poprawnego i sprawnego mówienia i pisania.

3 Składniki kultury języka 1) poprawność językowa używanie każdego elementu zgodnie z przyjętymi normami językowymi, takie konstruowanie tekstu, by był wolny od błędów i usterek językowych; 2) sprawność językowa dobór takich środków językowych, które pozwolą najlepiej dotrzeć do odbiorcy, spowodować jego właściwą reakcję i wywołać u niego pozytywną ocenę mówiącego;

4 3) etyka słowa podmiotowe traktowanie słuchacza bądź czytelnika, przekazywanie komunikatu prawdziwego, w sposób uczciwy, rzetelny i przyjazny dla odbiorcy, a także odbieranie tekstu bez uprzedzenia i jakichkolwiek założeń wstępnych; 4) estetyka słowa ocena tekstu pod kątem tego, czy dostarcza dodatnich wrażeń estetycznych, czy też budzi negatywne odczucia, czy wreszcie jest pojmowany jako neutralny pod tym względem.

5

6 Typy błędów językowych zewnętrznojęzykowe wewnętrznojęzykowe ortograficzne interpunkcyjne systemowe stylistyczne (użycia) gramatyczne fonetyczne leksykalne morfologiczne składniowe słownikowe frazeologiczne fleksyjne słowotwórcz e

7 Sprawdź swoją polszczyznę test językowy hyży chyży hoży choży przechrzta przechżta gżegżółka - grzegrzółka [tytuł pisma] Gazeta Wyborcza [tytuł pisma] Gazeta wyborcza [tytuł pisma] Dookoła świata [tytuł pisma] Dookoła Świata [tytuł książki] Ogniem i mieczem [tytuł książki] Ogniem i Mieczem na co dzień nacodzień napewno na pewno naprawdę na prawdę

8 Test językowy (2) była ładna, ale nie umiała sobie radzić była ładna ale nie umiała sobie radzić wezmę plecak lub tę dużą torbę wezmę plecak, lub tę dużą torbę weź tę książkę, bądź tamtą weź tę książkę bądź tamtą był smutny, jadąc na pogrzeb był smutny jadąc na pogrzeb wziąwszy książki odwrócił się do nas wziąwszy książki, odwrócił się do nas odchodząc prosił, by zająć się jego domem odchodząc, prosił, by zająć się jego domem wyszedł i on, i jego brat wyszedł i on i jego brat rano jadał chleb biały, wieczorem razowy rano jadał chleb biały, wieczorem razowy ta historia wydarzyła się dziadek zawiesił głos ta historia wydarzyła się... dziadek zawiesił głos Nie wiem, czy jeszcze mnie kochasz. Nie wiem, czy jeszcze mnie kochasz?

9 Test językowy (3) przyszłem przyszedłem w cudzysłowie w cudzysłowiu wzięłem wziąłem tego punktu tego punkta przekonujący przekonywujący oddziaływuje oddziałuje [mianownik: pan Lato] pana Lata - [mianownik: pan Lato] pana Laty [mianownik: pan Mizio] pana Mizi - [mianownik: pan Mizo] pana Mizia w Zakopanem w Zakopanym w Białej Podlaskiej w Białej Podlasce

10 Test językowy (4) używam ten proszek używam tego proszku ustąp miejsce starszej osobie ustąp miejsca starszej osobie dotrzymał słowo dotrzymał słowa przestrzegał wszystkich przepisów przestrzegał wszystkie przepisy wujostwo przyjechali w niedzielę wujostwo przyjechało w niedzielę przyjechali Nowak i Kowalski przyjechał Nowak i Kowalski Padało trzy dni z rzędu padało trzy dni pod rząd co pod tym rozumiesz co przez to rozumiesz to kosztowało około tysiąc złoty to kosztowało około tysiąca złotych spóźnił się z powodu źle działającej komunikacji spóźnił się dzięki źle działającej komunikacji

11 Test językowy (5) goły jak święty turecki goły jak mysz kościelna bajońskie ceny bajońskie sumy nie zasypiać gruszek w popiele nie zasypywać gruszek w popiele po najmniejszej linii oporu po linii najmniejszego oporu oportunista to ten, kto się zwykle opiera oportunista to ten, kto jest uległy spolegliwy to taki, na którym można polegać spolegliwy to uległy, podporządkowujący dkowuj się humanitarny to pełen człowieczeństwa, ludzki humanistyczny to pełen człowieczeństwa, ludzki efektywny to taki, który robi duże wrażenie efektowny to taki, który robi duże wrażenie podam teraz cyfry na poparcie tezy o zastoju gospodarki podam teraz liczby na poparcie tezy o zastoju gospodarki nowa generacja tuszu nowy typ tuszu

12 Test językowy (6) odnośnie tych przepisów odnośnie do tych przepisów marszałek i sekretarz przekazują marszałek i sekretarz przekazuje sprawować urząd ministra pełnić urząd ministra ONZ uchwaliła ONZ uchwaliło pociąga to koszty, które urząd nie może ponieść pociąga to koszty, których urząd nie może ponieść o nieważności tego stwierdza wojewoda nieważność tego stwierdza wojewoda oszczędność równa lub większa od różnicy cen oszczędność równa różnicy cen lub większa od niej dziedziczą oni to, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa dziedziczą oni to, co przypada łącznie rodzicom i rodzeństwu minister określi warunki i wysokość odpłatności za szkolenie i postępowanie egzaminacyjne mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu edukacyjnego minister określi warunki i wysokość odpłatności za szkolenie i postępowanie egzaminacyjne, mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu edukacyjnego powołuje komisje stałe i określa ich skład osobowy powołuje komisje stałe, określając ich skład osobowy

13 Klucz 1 ORTOGRAFIA hyży chyży hoży choży przechrzta przechżta gżegżółka gżegrzółka [tytuł pisma] Gazeta Wyborcza tytuł pisma] Gazeta wyborcza [tytuł pisma] Dookoła świata [tytuł książki] Ogniem i Mieczem [tytuł pisma] Dookoła Świata [tytuł książki] Ogniem i mieczem na co dzień nacodzień napewno na pewno naprawdę na prawdę

14 Klucz 2 INTERPUNKCJA była ładna, ale nie umiała sobie radzić była ładna ale nie umiała sobie radzić wezmę plecak lub tę dużą torbę wezmę plecak, lub tę dużą torbę weź tę książkę, bądź tamtą weź tę książkę bądź tamtą był smutny, jadąc na pogrzeb był smutny jadąc na pogrzeb wziąwszy książki odwrócił się do nas wziąwszy książki, odwrócił się do nas odchodząc prosił, by zająć się jego domem odchodząc, prosił, by zająć się jego domem wyszedł i on, i jego brat wyszedł i on i jego brat rano jadał chleb biały, wieczorem razowy rano jadał chleb biały, wieczorem razowy ta historia wydarzyła się dziadek zawiesił głos ta historia wydarzyła się... dziadek zawiesił głos Nie wiem, czy jeszcze mnie kochasz. Nie wiem, czy jeszcze mnie kochasz?

15 Klucz 3 ODMIANA WYRAZÓW przyszłem przyszedłem w cudzysłowie w cudzysłowiu wzięłem wziąłem tego punktu tego punkta przekonujący przekonywujący oddziaływuje oddziałuje [mianownik: pan Lato] pana Lata [mianownik: pan Lato] pana Laty [mianownik: pan Mizio] pana Mizi [mianownik: pan Mizo] pana Mizia w Zakopanem w Zakopanym w Białej Podlaskiej w Białej Podlasce

16 Klucz 4 SKŁADNIA używam ten proszek używam tego proszku ustąp miejsce starszej osobie ustąp miejsca starszej osobie dotrzymał słowo dotrzymał słowa co pod tym rozumiesz co przez to rozumiesz przestrzegał wszystkich przepisów przestrzegał wszystkie przepisy wujostwo przyjechali w niedzielę wujostwo przyjechało w niedzielę przyjechali Nowak i Kowalski przyjechał Nowak i Kowalski padało trzy dni pod rząd padało trzy dni z rzędu to kosztowało około tysiąc złoty to kosztowało około tysiąca złotych spóźnił się z powodu źle działającej komunikacji spóźnił się dzięki źle działającej komunikacji

17 FRAZEOLOGIA I LEKSYKA Klucz 5 goły jak święty turecki goły jak mysz kościelna bajońskie ceny bajońskie sumy nie zasypiać gruszek w popiele nie zasypywać gruszek w popiele po najmniejszej linii oporu po linii najmniejszego oporu oportunista to ten, kto się zwykle opiera oportunista to ten, kto jest uległy spolegliwy to taki, na którym można polegać spolegliwy to uległy, podporządkowujący się humanitarny to pełen człowieczeństwa, ludzki humanistyczny to pełen człowieczeństwa, ludzki efektywny to taki, który robi duże wrażenie efektowny to taki, który robi duże wrażenie podam cyfry na poparcie tezy o zastoju firmy podam liczby na poparcie tezy o zastoju firmy nowa generacja tuszu nowy typ tuszu

18 Klucz 6 WYRAŻENIA URZĘDOWE I PRAWNICZE odnośnie tych przepisów odnośnie do tych przepisów marszałek i sekretarz przekazują marszałek i sekretarz przekazuje sprawować urząd ministra pełnić urząd ministra ONZ uchwaliła ONZ uchwaliło pociąga to koszty, które urząd nie może ponieść pociąga to koszty, których urząd nie może ponieść o nieważności tego stwierdza wojewoda nieważność tego stwierdza wojewoda oszczędność równa lub większa od różnicy cen oszczędność równa różnicy cen lub większa od niej dziedziczą oni to, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa dziedziczą oni to, co przypada łącznie rodzicom i rodzeństwu minister określi warunki i wysokość odpłatności za szkolenie i postępowanie egzaminacyjne mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu edukacyjnego minister określi warunki i wysokość odpłatności za szkolenie i postępowanie egzaminacyjne, mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu edukacyjnego powołuje komisje stałe i określa ich skład osobowy powołuje komisje stałe, określając ich skład osobowy