Wyznaczanie natężenia opadów atmosferycznych na podstawie danych z radarów meteorologicznych w aspekcie bezpieczeństwa transportu lądowego
|
|
- Michalina Wawrzyniak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PIETREK Sławomir 1 JASIŃSKI Janusz 1 WINNICKI Ireneusz 1 CHAŁADYNIAK Dariusz 1 KRAWCZYK Karolina 1 Wyznaczanie natężenia opadów atmosferycznych na podstawie danych z radarów meteorologicznych w aspekcie bezpieczeństwa transportu lądowego WSTĘP Współczesne radary meteorologiczne pozwalają na badanie atmosfery zarówno przy użyciu kanału klasycznego, jak i kanału dopplerowskiego. W kanale klasycznym, na podstawie zmierzonej wartości mocy odebranego radioecha od obiektów meteorologicznych, wyznaczana jest wartość odbiciowości radarowej. Radioecha odebrane w kanale dopplerowskim poddawane są analizie częstotliwościowej w celu wyznaczenia częstotliwości dopplerowskiej, tzn. różnicy pomiędzy częstotliwością emitowanego impulsu fali elektromagnetycznej a częstotliwością odebranego radioecha. Dopplerowska zmiana częstotliwości powodowana jest ruchem kropel wody lub kryształków lodu tworzących chmurę lub hydrometeor. Przetwarzanie wyznaczonych wartości odbiciowości radarowej i częstotliwości dopplerowskich realizowane jest przez system informatyczny, który generuje podstawowe produkty (obrazy) radarowe, tzw. produkty pierwszego rzędu, zawierające dane pozwalające na jakościowy i ilościowy opis stref występowania chmur i opadów atmosferycznych oraz związanego z nimi pola wiatru. Procedury obliczeniowe systemu informatycznego, w których wykorzystywane są zależności, głównie empiryczne, pomiędzy danymi radarowymi a wybranymi parametrami meteorologicznymi oraz dane pomiarowe pochodzące z innych systemów (pomiary bezpośrednie, sondaże aerologiczne itp.) opracowują wtórne produkty radarowe, tzw. produkty drugiego rzędu. Ta grupa produktów radarowych dostarcza dodatkowych danych o stanie atmosfery i warunkach atmosferycznych, m. in. natężenie i suma opadów atmosferycznych, klasyfikacja występujących zjawisk meteorologicznych, turbulencja atmosferyczna. Algorytmy rozpoznawania i klasyfikowania zjawisk pogody bazują na wynikach pomiarów przeprowadzonych eksperymentów, które poddano opracowaniu statystycznemu. Otrzymanie wiarygodnych danych o występujących zjawiskach atmosferycznych wymaga uwzględnienia w obliczeniach wpływu warunków środowiskowych i mikroklimatycznych na procesy fizyczne przebiegające w atmosferze, głownie w warstwie granicznej atmosfery. W osłonie hydrometeorologicznej kraju wykorzystywany jest system radarów meteorologicznych POLRAD, który składa się z 8 nowoczesnych radarów dopplerowskich. Każdy z radarów z częstością co 10 minut wykonuje skanowanie atmosfery wokół radaru. W kanale klasycznym uzyskuje się dane pomiarowe z obszaru o promieniu 250 km, a w kanale dopplerowskim km. Zarejestrowane radioecha przetwarzane są w systemie informatycznym RAINBOW, który generuje podstawowe oraz wtórne produkty radarowe (obrazy radarowe), które są dostępne w sieci Internet. Dane z radarów meteorologicznych wykorzystywane są w biurach meteorologicznych do meteorologicznego zabezpieczenia wielu dziedzin działalności ludzkiej, w tym transportu lądowego, lotniczego i morskiego. 1 Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego, Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji; Instytut Geodezji, Zakład Systemów Informacji Geograficznej, Warszawa; ul. gen. Sylwestra Kaliskiego 2. Tel: , slawomir.pietrek@wat.edu.pl, janusz.jasinski@wat.edu.pl, dariusz.chaladyniak@wat.edu.pl, ireneusz.winnicki@wat.edu.pl, karolina.krawczyk@wat.edu.pl 5298
2 1. WYKORZYSTANIE RADARÓW DO BADANIA ATMOSFERY 1.1. Równanie radarowe dla obiektów przestrzennych Podstawowym przeznaczeniem radarów jest wykrywanie celów (samoloty, statki, balony itp.), które nazywane są obiektami punktowymi. Natomiast obiekty meteorologiczne, jakimi są chmury i hydrometeory, są obiektami przestrzennymi o rozmiarach z zakresu od kilku do kilkudziesięciu kilometrów, a także ich struktura znacząco różni się od obiektów punktowych. Chmura zbudowana jest z kropelek wody i kryształków lodu o rozmiarach rzędu od kilku do kilkudziesięciu mikrometrów, których koncentracja w jednostce objętości zmienia się w szerokim zakresie od kilkuset do tysięcy kropel w 1 cm 3. W radarowym badaniu atmosfery uzyskuje się zobrazowania horyzontalnego rozkładu radioecha, tzn. wzdłuż kierunku propagacji fali elektromagnetyczne wykrywane są zarówno granice obiektów meteorologicznych leżących bliżej radaru, jak i innych dalej położonych obiektów. Równanie radiolokacji dla obiektów przestrzennych, wyprowadzone na podstawie równania radiolokacji dla obiektów punktowych, ma postać[1]: PG t Lr h Pr 1024ln 2 R jedn. obj. 2 2 moc radioecha [W]; P t moc wyemitowanego impulsu [W]; G zysk (wzmocnienie) anteny radaru [liczba niemianowana]; L r współczynnik strat mocy impulsu i radioecha między nadajnikiem i anteną oraz anteną i odbiornikiem[liczba niemianowana]; λ długość fali elektromagnetycznej [m]; θ szerokość wiązki antenowej [rad]; h długość impulsu [m]; σ jedn.obj. skuteczna powierzchnia rozpraszania jednostki objętości chmury (hydrometeoru) [m 2 ] będąca sumą skutecznych powierzchni rozpraszania cząstek chmurowych zawartych w tej objętości; R odległość obiektu meteorologicznego od radaru [m]. Z wyrażenie (1) wynika, że moc odbieranego radioecha od obiektu meteorologicznego, jedyny parametr mierzony w kanale klasycznym radaru, zależy od struktury chmury (hydrometeoru), która opisywana jest przez zmienną σ jedn.obj., oraz od odległości pomiędzy radarem a obiektem-r 2. Współczynnikami proporcjonalności są parametry techniczne radaru, które zachowują stałą wartość dla danej konstrukcji radaru. Ważnym parametrem technicznym radaru jest czułość progowa jego odbiornika, która określa minimalną moc radioecha możliwego do rozróżnienia na tle szumów. Rozpraszanie fali elektromagnetycznej o długości λ na cząstkach chmur i opadów o średnicy D i zależne jest od powierzchni skutecznej rozpraszania pojedynczej cząstki kulistej σ i, której wartość opisuje wyrażenie [1]: i K D 4 i (2) K niemianowana funkcja zespolonego współczynnika załamania materiału cząstki (woda, lód lub mieszanina); D i średnica cząstki chmurowej lub opadowej [mm]. Eksperymentalnie zmierzono, że w typowych warunkach wartość współczynnika K 2 wynosi dla kropel wody 0,93, a dla kryształków lodu-0,197[1]. Powierzchnia skuteczna rozpraszania jednostki objętości chmury(hydrometeoru) σ jedn. obj. jest sumą powierzchni skutecznych σ i wszystkich cząstek znajdujących się w tej objętości. Dla jednorodnej (1) 5299
3 chmury (tylko krople wody, albo tylko kryształki lodu), co oznacza stałą wartość K 2, powierzchnia skuteczna rozpraszania jednostki objętości σ jedn. obj. wynosi[1]: jedn. obj. K Di (3) i, jedn. obj. Ostatni czynnik w równaniu (3) nazywany jest odbiciowością radarową chmury lub hydrometeoru Z [mm 6 m -3 ]: 6 Z D i (4) i, jedn. obj. Przy definiowaniu odbiciowości radarowej zakłada się, że cząstki chmur i opadów spełniają przybliżenie Rayleigh'a, tzn. są: a) tylko kuliste o średnicach znacznie mniejszych od długości emitowanej fali; b) w jednakowym stanie skupienia; c) wypełniającymi całkowicie przestrzeń wiązki antenowej radaru; d) rozłożone i poruszają się przypadkowo w przestrzeni. W radarowych badaniach chmury należy uwzględnić, że na stan fazowy cząsteczek chmurowych wpływa zarówno pole temperatury powietrza, jak i prądy pionowe (wstępujące i zstępujące). Izoterma 0 C nie stanowi wyraźnej granicy pomiędzy kroplami wody a kryształkami lodu. W rzeczywistych warunkach obserwuje się występowanie kryształków lodu (śnieżynek) w warstwie poniżej izotermy 0 C oraz kropel wody (woda przechłodzona) powyżej tej izotermy. Ponieważ nie można jednoznacznie określić czy badany obiekt składa się z kropelek wody, czy z kryształków lodu, czy z ich mieszaniny, a ma to znaczenie przy wyznaczaniu odbiciowości radarowej (patrz wyrażenie (2) i (3)), to zazwyczaj w obliczeniach przyjmuje się stałą wartość współczynnika K 2 =0,93 (krople wody). Wyznaczona w ten sposób odbiciowość radarowa chmury nazywana jest odbiciowością skuteczną Z e, tzn. jest odbiciowością zastępczej chmury zbudowanej z kropelek wody, której radioecho rejestrowane przez odbiornik radaru ma taką samą moc jak radioecho od chmury rzeczywistej [4]. Ponieważ wartość odbiciowości radarowej Z e [mm 6 m -3 ]zmienia się w bardzo szerokim zakresie (o kilka rzędów wielkości), to dogodnie jest stosować skalę logarytmiczną i wyrażać ją w jednostkach nazywanych decybelami odbiciowości [dbz] obliczanych zgodnie ze wzorem: Z [ dbz ] 10log (5) e Z e Obiekty meteorologiczne charakteryzują się ogromną różnorodnością rozmiarów i ich zmienną mikrostrukturą - od mało rozbudowanych chmur piętra wysokiego i średniego do potężnych chmur burzowych i gradowych. Możliwości techniczne radaru meteorologicznego w zakresie detekcji poszczególnych obiektów meteorologicznych najdogodniej jest określić podając prawdopodobieństwo ich wykrycia na różnych odległościach od radaru i w różnych warunkach, np. w lecie czy w zimie Wyznaczanie natężenia opadów atmosferycznych Na podstawie wartości zarejestrowanej odbiciowości radarowej opadu (chmury) można wyznaczyć natężenie opadu R [mm/h]. Przy założeniu, że krople opadu mają jednakowe rozmiary, ich ilość w jednostce objętości (1 m 3 ) wynosi N, a ich odbiciowość radiolokacyjna wynosi Z, natężenie opadu określa zależność [4]: a współczynnik liczbowy R a N Z (6)
4 W rzeczywistości cząstki opadów atmosferycznych nie są jednorodne, charakteryzują się dużą różnorodnością zarówno rozmiarów, co opisuje tzw. widmo cząstek N(D), jak i stanu skupienia (krople wody, kryształki lodu lub ich mieszanina)[3]. Ogólną zależność pomiędzy odbiciowością radiolokacyjną chmury Za natężeniem opadu R można przedstawić w postaci: Z AR (7) Ai α parametry zależne od widma cząstek chmurowych N(D). Do określenia natężenia opadu atmosferycznego na podstawie danych radarowych wykorzystywane są zależności empiryczne opracowane na podstawie wyników szeregu eksperymentów polowych. W procedurach obliczeniowych do tworzenia radarowych produktów hydrologicznych wykorzystuje [2]: a) zależność podaną przez Marshala i Palmera do wyznaczenia natężenia jednostajnego opadu deszczu: 1,6 Z 200R (8) b) zależność do wyznaczenia natężenia opadu przelotnego pochodzenia konwekcyjnego: 1,4 Z 350R (9) c) zależność podaną przez Blancharda do wyznaczenia natężenia opadu deszczu powodowanego czynnikami orograficznymi: 1,71 Z 31R (10) d) zależność podaną przez Jossa do wyznaczenia natężenia przelotnego opadu deszczu z chmury burzowej: 1,5 Z 500R (11) e) zależność podaną przez Gunna i Marshala do określenia natężenia opadu śniegu: 2 Z 2000R (12) Radar meteorologiczny w zasadzie nie wykrywa chmur bezopadowych, które zbudowane są głównie z małych kropelek wody i kryształków lodu, co powoduje, że ich odbiciowość radarowa nie może mieć dużych wartości (patrz zależność (4)). Tak więc, prawdopodobieństwo ich wykrycia nawet w niewielkiej odległości od radaru jest bardzo niskie. Na podstawie wyników badań mikrostruktury chmur przyjęto, nie tylko w meteorologii radarowej, że promień kropli wody równy 100 μm stanowi umowną granicę pomiędzy kroplą wody w chmurze a kroplą deszczu. W związku z tym, na zobrazowaniach radarowych generowanych przez system RAINBOW nie są prezentowane radioecha o wartości odbiciowości radarowej poniżej 4 dbz, ponieważ radioecho o tej wartości pochodzi od chmury, w której nie występują krople deszczu Radarowe produkty hydrologiczne Produkt SRI (SurfaceRainIntensity) przedstawia obliczone wartości natężenia opadu skorygowane względem topografii terenu. W procedurze obliczeniowej na podstawie numerycznego modelu terenu wybierana jest odbiciowość radiolokacyjna z najniższego dostępnego kąta elewacji osi anteny, przy którym nie ma przeszkód terenowych (np. gór). Obliczenia uwzględniają rzeczywistą wysokość nad powierzchnią ziemi. W systemie RAINBOW obliczenia prowadzone są względem średniego poziomu morza. Mapa sumy opadów PAC (PrecipitationAccumulation) opracowywana jest na podstawie wartości natężenia opadu podawanych w produkcie SRI. Dane zawarte na mapie PAC pochodzą z sumowania wartości natężenia opadów dla zdefiniowanego przedziału czasu (np. 1, 2 lub 3 godziny). Procedura obliczeniowa wykonuje przeliczenia wartości natężenia opadu [mm/h] na wielkość opadu atmosferycznego podawanego w [mm], co odpowiada grubości warstwy wody na powierzchni 1 m 2. Dla kolejnych produktów SRI obliczanie danych do mapy PAC rozpoczyna się od początku. Produkt RSA (River SubcatchmentAccumulation) dostarcza danych o sumarycznej wielkości opadów na obszarze zdefiniowanej wcześniej zlewni (wybranego rejonu). Otrzymane wyniki dostępne 5301
5 są w postaci tabelarycznej lub wykresu przedstawiającego całkowite zasilanie zlewni przez opad atmosferyczny w funkcji czasu. Struktura chmury powoduje, że obliczone wartości natężenia opadu dla danej wysokości, np m nad poziomem ziemi, zwykle znacznie różnią się od wyników pomiarów bezpośrednich wykonanych za pomocą deszczomierza, którego wlot znajduje się na wysokości 1 m nad gruntem. Pionowe przekroje atmosfery wykonane na podstawie danych radarowych wskazują, że w chmurze występują znaczne zmiany wartości odbiciowości radarowej w kolejnych jej warstwach. Spowodowane jest to przez nierównomierny rozkład cząstek chmurowych (większe kropelki wody i kryształki lodu znajdują się zwykle bliżej podstawy niż wierzchołka chmury) oraz występującą warstwę topnienia śniegu (tuż poniżej izotermy 0ºC). Należy także uwzględnić wpływ warunków orograficznych na wzrost wielkości opadu atmosferycznego. Pionowy profil odbiciowości radarowej w chmurze powoduje, że algorytmy korekty wielkości opadu wyznaczonego na podstawie danych radarowych są bardzo złożone. Bazują one na wyidealizowanych profilach odbiciowości oraz na sparametryzowanym przebiegu tzw. jasnego pasma i orograficznego wzrostu wielkości opadu. W algorytmach zawarta jest też korekta odbiciowości uwzględniająca częściowe przesłanianie skanowanego obszaru przez przeszkody[5]. 2. ANALIZA WYBRANEJ SYTUACJI HYDROLOGICZNEJ Do oceny sytuacji hydrologicznej w wybranym rejonie(zlewni) przydatne jest równanie bilansu wodnego, które przedstawia zależność pomiędzy ilością wody dostarczonej a ilością wody odprowadzonej: P H E R (13) P wielkość opadu atmosferycznego na obszarze zlewni [mm]; H odpływ ze zlewni (powierzchniowy i podziemny) [mm]; E parowanie (z wód otwartych i gruntowych oraz transpiracja pokrywy roślinnej) [mmm]; ΔR wielkość retencji obszaru zlewni [mm]. Źródłem danych o wielkości opadu atmosferycznego są wyniki bezpośrednich pomiarów wykonanych za pomocą deszczomierzy oraz radarowe produkty hydrologiczne. W pracy przeprowadzono analizę sytuacji hydrologicznej na obszarze Krakowa (o powierzchni ok. 320km 2 ). Źródłem danych wykorzystywanych w analizie były produkty radarowe pozyskane z radaru znajdującego się w Ramży k/katowic oraz wyniki pomiarów meteorologicznych wykonanych na lotniskowej stacji meteorologicznej Kraków Balice. W pierwszym dniu analizowanego okresu sumaryczny opad deszczu wynosił53,5 mm a w dniu następnym 28,3 mm. Oznacza to, że oszacowane ilości wody z opadów deszczu, które wystąpiły nad Krakowem wynosiły odpowiednio około m 3 oraz około m 3. Analizę sytuacji hydrologicznej w trzecim dniu badanego okresu przeprowadzono na podstawie danych radarowych. Z obrazów radarowych z godziny UTC określono, że w analizowanych rejonie występowało pełne zachmurzenie o odbiciowości radarowej ok. 15 dbz (produkt MAX zobrazowanie horyzontalnego rozkładu maksymalnych wartości odbiciowości radarowej obiektów meteorologicznych, rysunek 1), natomiast górna granica radioecha wynosiła ok. 5 6 km (produkt EHT wysokości wierzchołków radioech obiektów meteorologicznych, rysunek 2). 5302
6 Rys. 1. Obraz horyzontalnego rozkładu maksymalnej odbiciowości radarowej [6] Rys. 2. Obraz horyzontalnego rozkładu górnej granicy radioecha [6] Do oszacowania wielkości opadu atmosferycznego wykorzystano dane zobrazowane na radarowych produktach hydrologicznych z godziny UTC. Z danych zawartych na mapie SRI (rysunek 3) wynika, że natężenie opadu wynosiło ok. 0,2 mm/h, a z mapy PAC (rysunek 4) - sumaryczny opad deszczu w czasie 50 minut wynosił ok. 0,2 0,3 mm, co pozwala na zakwalifikowanie tego opadu jako słaby opad deszczu. W analizowanym dniu pomiędzy godz a rezultatem występującego słabego opadu deszczu było, że na obszar zlewni(kraków) dotarło około m 3 wody z opadów atmosferycznych. 5303
7 Rys.3. Mapa horyzontalnego rozkładu natężenia opadu deszczu [6] Rys. 4. Mapa horyzontalnego rozkładu sumy opadu deszczu w czasie 50min [6] 3. WPŁYW SYTUACJI HYDROLOGICZNEJ NA WARUNKI NA DROGACH Wielkość opadów w ciągu pierwszych dwóch analizowanych dni znacznie przekraczała wartość średniego miesięcznego opadu deszczu dla Krakowa, który zgodnie z danymi klimatycznymi dla miesiąca maja wynosi 73,7 mm. W ocenie wpływu sytuacji hydrologicznej na warunki drogowe na terenie zurbanizowanym o rozbudowanej infrastrukturze, jakim jest Kraków, należy uwzględnić własności infiltracyjne podłoża i możliwości retencyjne oraz sprawność i wydajność miejskiej sieci ściekowej. Wymienione czynniki mają wpływ na funkcjonowanie miasta, w tym na warunki ruchu po drogach miejskich. Nawierzchnie dróg były przez cały okres mokre, a na drogach o złym stanie technicznym utrzymywały się kałuże wody oraz miejscami błoto naniesione przez spływającą wodę. 5304
8 Sytuację pogarszało występowanie opadów przelotnych, które w krótkim przedziale czasu dostarczały duże ilości wody opadowej, których odprowadzenie z ulic wymagało dużej sprawności miejskiej sieci ściekowej. Opady przelotne deszczu o dużym natężeniu powodują znaczne ograniczenie widzialności. Ponadto należy uwzględnić efekt rozpraszania świateł pojazdów przez krople deszczu. Do oszacowania widzialności w warunkach występowania deszczu można użyć nomogramów, które ilustrują zależność pomiędzy widzialnością meteorologiczną a natężeniem opadu atmosferycznego. W ocenie wpływu słabych opadów deszczu, które wystąpiły w trzecim analizowanym dniu, na sytuację hydrologiczną należało uwzględnić dane z poprzednich dni. Dwudniowe intensywne opady deszczu spowodowały wyczerpanie zdolności retencyjnych oraz infiltracyjnych zlewni, która w znacznej części jest terenem zurbanizowanym. W tej sytuacji woda z opadów mogła tylko spływać powierzchniowo, co powodowało znaczne zagrożenie dla infrastruktury miasta, w tym warunków na drogach. WNIOSKI Współczesne radary meteorologiczne wyposażone w kanały klasyczne i dopplerowskie rejestrują dane o odbiciowości radarowej obiektów meteorologicznych oraz o ruchu cząstek chmurowych. Do przetworzenia zarejestrowanych wyników pomiarów radarowych stosowane są procedury obliczeniowe, które w szerokim zakresie wykorzystują zależności pomiędzy otrzymanymi danymi radarowymi a zjawiskami atmosferycznymi. Zależności stosowane w procedurach obliczeniowych bazują nawiedzy o fizyce procesów atmosferycznych oraz na wynikach przeprowadzonych eksperymentów polowych. Przy interpretacji danych radarowych należy brać pod uwagę, że ograniczone możliwości pełnego uwzględnienia w obliczeniach wiedzy o wpływie warunków środowiskowych na przebieg procesów fizycznych w atmosferze, głównie w warstwie granicznej, powodują powstawanie pewnych błędów. Poprawa dokładności wyników obliczeń, które w sposób jakościowy i ilościowy opisują poszczególne procesy i zjawiska atmosferyczne, w tym natężenie i wielkość opadu, wymaga dalszych prac badawczych w zakresie weryfikacji danych radarowych na podstawie wyników pomiarów bezpośrednich(w tym sondaży aerologicznych) oraz cyfrowych danych satelitarnych. W Zakładzie Systemów Informacji Geograficznej podjęto prace związane z wykorzystaniem do interpretacji danych radarowych produktów mezoskalowych modeli prognoz pogody, głównie tych które opisują stan fazowy wody oraz prądy pionowe. Wprowadzane do użytku w sieci POLRAD radary o podwójnej polaryzacji wiązki radarowej pozwolą na uzyskanie znaczącej poprawy dokładności otrzymywanych danych radarowych. Systemy informatyczne wykorzystują algorytmy, które m. in. skuteczniej dokonują klasyfikacji wykrytych zjawisk atmosferycznych, a także poprawiają czytelność zobrazowań radarowych dla użytkowników spoza służby meteorologicznej. Mimo wymienionych ograniczeń radarowego badania atmosfery, to otrzymywane obrazy radarowe są ważnym źródłem danych wykorzystywanych w pracy operacyjnej komórek służby meteorologicznej w procesie osłony hydrometeorologicznej kraju, w tym realizacji zadań w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa transportu lądowego (stan nawierzchni dróg, ograniczenie widoczności, itp.).do użytkowników docierają z częstością co 10 minut komunikatywne zobrazowania radarowe zawierające dane z dużego obszaru, co w znacznej części kompensuje ograniczenia tej metody teledetekcyjnego badania atmosfery. Niniejsze opracowanie zostało wykonane przez pracowników Zakładu Systemów Informacji Geograficznej Wojskowej Akademii Technicznej w ramach realizacji pracy badawczej statutowej nr Streszczenie W prowadzonych badaniach wykorzystano podstawowe i hydrologiczne produkty radarowe, które zostały opracowane na podstawie wyników pomiarów wykonanych w kanale klasycznym oraz zależności 5305
9 empirycznych pomiędzy natężeniem opadów a odbiciowością radarową wykrytych hydrometeorów. Otrzymane produkty radarowe z pojedynczego radaru pozwalają na ocenę sytuacji meteorologicznej i hydrologicznej na obszarze o powierzchni ponad km 2 z częstością co 10 minut. Zastosowanie radarów meteorologicznych, w których wiązka radarowa jest o podwójnej polaryzacji pozwoliło na zakwalifikowanie otrzymanych radioech do odpowiedniej klasy zjawisk atmosferycznych. Znaczenie danych radarowych wzrasta jeżeli na zabezpieczanym obszarze jest rzadka sieć bezpośrednich pomiarów meteorologicznych. Dane radarowe wykorzystywane w analizie stanu warunków atmosferycznych w badanym rejonie pozwalają na kompleksową ocenę ich wpływu na bezpieczeństwo transportu lądowego (stan nawierzchni dróg, ograniczenie widoczności). Słowa kluczowe: radar meteorologiczny, produkty radarowe, hydrometeor, odbiciowość radarowa, natężenie opadów atmosferycznych Determination of atmospheric precipitation intensity based on meteorological radars data for land transportation safety Abstract The paper presents the basic and hydrological radar products developed using the results of radar measurements in the classic channel and empirical relations between the precipitation intensity and the radar reflectivity of the detected hydrometeors. The obtained products from a single radar enable to assess the meteorological and hydrological situation in an area of over 100,000 km 2 at 10 minutes intervals. Application of dual polarization meteorological radars enables to classify the obtained radar echoes to echo classes of specific atmospheric phenomena. The value of the radar data increases in areas of sparse networks of direct meteorological measurements. The radar data used for atmospheric conditions analyses in an area enable comprehensive assessment of their impact on the land transportation safety (road surface conditions, limited visibility). Keywords: meteorological radar, radar products, hydrometeor, radar reflectivity, atmospheric precipitation intensity BIBLIOGRAFIA 1. Buyukbas E., Sireci O., Hazer A., Temir I., Trening course on weather radar systems. Module A: Introduction to radar. Word Meteorological Organization, Antalya Gecer C., Trening course on weather radar systems. Module D: Radar products and operationalapplications. Word Meteorological Organization, Antalya Iribarne J. V., Cho H. R., Fizyka atmosfery. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa Moszkowicz S., Tuszyńska I., Meteorologia radarowa. Podręcznik użytkownika informacji radarowej IMGW. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa Tuszyńska I., Charakterystyka produktów radarowych. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa
ANALIZA PORÓWNAWCZA ROZWIĄZA ZAŃ METEOROLOGICZNYCH
ANALIZA PORÓWNAWCZA ROZWIĄZA ZAŃ WSPÓŁCZESNYCH RADARÓW METEOROLOGICZNYCH Wybrane fragmenty referatu wygłoszonego na obronie pracy dyplomowej na ww. temat w czerwcu 2005 Dyplomant - ppor. Marcin Dochniak
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Załącznik nr 1 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Przedmiotem zamówienia jest dostarczanie nw. danych hydrometeorologicznych i oceanograficznych dla potrzeb Szefostwa Służby Hydrometeorologicznej SZ RP. Wykonanie
Bardziej szczegółowoEwa Krajny, Leszek Ośródka, Marek Wojtylak
CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW OPADOWYCH DLA KATOWIC 1962 2014 Ewa Krajny, Leszek Ośródka, Marek Wojtylak Katowice, 9.10.2017 r. INSPIRACJE DO BADAŃ Inspiracją do badań nad charakterystykami opadów atmosferycznych
Bardziej szczegółowoRadary meteorologiczne w hydrologii Jan Szturc
Radary meteorologiczne w hydrologii Jan Szturc Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Ośrodek Teledetekcji Naziemnej 8.10.2013 Plan O radarach meteorologicznych Zastosowania
Bardziej szczegółowoWykorzystanie radaru meteorologicznego do detekcji i prognozy zjawisk meteorologicznych. Mateusz Barczyk
Wykorzystanie radaru meteorologicznego do detekcji i prognozy zjawisk meteorologicznych Mateusz Barczyk 22.04.2013 Plan prezentacji Cechy pomiaru radarowego, polska sieć POLRAD Wykrywane zjawiska, pożądane
Bardziej szczegółowoMeteorologia i Klimatologia
Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie I Poznań, 17.10.2008 mgr Bartosz Czernecki pok. 356 Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego (Zakład Klimatologii) Wydział Nauk Geograficznych
Bardziej szczegółowoModele opadowe PANDa w kontekście adaptacji miast do zmian klimatu. dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr
Modele opadowe PANDa w kontekście adaptacji miast do zmian klimatu dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr Doświadczenia projektu bydgoskiego Trudność z pozyskaniem lokalnych danych Brak metodyki opracowania
Bardziej szczegółowoCharakterystyka głównych składowych bilansu wodnego
Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Opad pionowy deszcz, mŝawka (opad ciekły); śnieg, grad (opady stałe). Opad poziomy mgła; rosa, szron, sadź, gołoledź (osady atmosferyczne) OPAD - pomiar
Bardziej szczegółowoMenu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery
Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni
Bardziej szczegółowoDane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej
Bardziej szczegółowoPANDa - Polski Atlas Natężeń Deszczów a adaptacja miast do zmian klimatu
PANDa - Polski Atlas Natężeń Deszczów a adaptacja miast do zmian klimatu Katarzyna Siekanowicz-Grochowina, RETENCJAPL Sp. z o.o. 18-19 września 2018 Warszawa Polski Atlas Natężeń Deszczów - PANDa Atlas
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 14. OGa-DPDExss-543/180-08/194/2008. Gdynia,
Załącznik nr 14 INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ Oddział Morski w Gdyni ul. Waszyngtona 42, 81-342 Gdynia tel.: (058) 62-88-100 fax.: (058) 62-88-163 e-mail: sekretariat.gdynia@imgw.pl www.imgw.pl
Bardziej szczegółowoMożliwości prognozowania gwałtownych burz w Polsce
Artur Surowiecki Stowarzyszenie Skywarn Polska Możliwości prognozowania gwałtownych burz w Polsce VII Zlot Polskich Łowców Burz Wrocław 2016 Po co prognoza dotycząca siły i aktywności burz? Burze, w zależności
Bardziej szczegółowoSystem wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych PERUN
Wojciech Gajda System wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych PERUN System detekcji i lokalizacji wyładowań atmosferycznych PERUN/SAFIR (z frenc. Surveillance et d Alerte Foundre par Interferometrie
Bardziej szczegółowoOpis przedmiotu zamówienia
Załącznik nr 1 do SIWZ Opis przedmiotu zamówienia Dotyczy: usługi przeszkolenia personelu Służby Meteorologicznej. Przedmiotem specyfikacji jest usługa Przeszkolenia personelu Służby Meteorologicznej do
Bardziej szczegółowoANALIZA PARAMETRÓW RADAROWEGO RÓWNANIA ZASIĘGU
PRACE WYDZIAŁU NAWIGACYJNEGO nr 22 AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI 2008 TADEUSZ STUPAK Akademia Morska w Gdyni Katedra Nawigacji ANALIZA PARAMETRÓW RADAROWEGO RÓWNANIA ZASIĘGU W artykule przedstawiono analizę
Bardziej szczegółowoEwelina Henek, Agnieszka Wypych, Zbigniew Ustrnul. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB)
Ewelina Henek, Agnieszka Wypych, Zbigniew Ustrnul Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) IT SYSTEM GŁÓWNE KOMPONENTY SYSTEMU ISOK: Dane LIDAR (4- punktów/m ; >00
Bardziej szczegółowoPoza pomiarem odbiciowości, w przypadku radarów dopplerowskich, mierzymy także prędkość radialną Pomiary prędkości radialnej (V)
Polska sieć radarów meteorologicznych Zasada działania radaru meteorologicznego ośnikiem informacji w przypadku meteorologicznych obserwacji radarowych są fale elektromagnetyczne z zakresu mikrofal. Energia
Bardziej szczegółowoHydrologia Tom II - A. Byczkowski
Spis treści Hydrologia Tom II - A. Byczkowski 4. Hydronomia - metody analizy 4.1. Bilans wodny 4.1.1. Zasoby wodne hydrosfery 4.1.2. Pojęcie bilansu wodnego 4.1.3. Bilans wodny Ziemi, Europy i Polski 4.1.3.1.
Bardziej szczegółowoPROGNOZY METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY OSŁONY HYDROLOGICZNEJ. Teresa Zawiślak Operacyjny Szef Meteorologicznej Osłony Kraju w IMGW-PIB
PROGNOZY METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY OSŁONY HYDROLOGICZNEJ Teresa Zawiślak Operacyjny Szef Meteorologicznej Osłony Kraju w IMGW-PIB 11.12.2013 Prognoza pogody określenie przyszłego najbardziej prawdopodobnego
Bardziej szczegółowoDr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas)
Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Cechy systemu wczesnego ostrzegania i monitoringu Zbieranie i analiza danych w czasie rzeczywistym Systemy przewidywania zjawisk Rozmieszczenie czujników
Bardziej szczegółowoPaństwowy Instytut Badawczy
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ Państwowy Instytut Badawczy INTERPRETACJA OBRAZÓW RADAROWYCH POD KĄTEM WYKORZYSTANIA DO PLANOWANIA LOTÓW I MOŻLIWOŚCI ICH WYKONANIA Irena Tuszyńska WYDZIAŁ TELEDETEKCJI
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stałej słonecznej i mocy promieniowania Słońca
Wyznaczanie stałej słonecznej i mocy promieniowania Słońca Jak poznać Wszechświat, jeśli nie mamy bezpośredniego dostępu do każdej jego części? Ta trudność jest codziennością dla astronomii. Obiekty astronomiczne
Bardziej szczegółowo3. Warunki hydrometeorologiczne
3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych
Bardziej szczegółowoPolaryzacja anteny. Polaryzacja pionowa V - linie sił pola. pionowe czyli prostopadłe do powierzchni ziemi.
Parametry anten Polaryzacja anteny W polu dalekim jest przyjęte, że fala ma charakter fali płaskiej. Podstawową właściwością tego rodzaju fali jest to, że wektory natężenia pola elektrycznego i magnetycznego
Bardziej szczegółowoLaboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej
Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej 1. Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wstęp Pomiar profilu wiązki
Bardziej szczegółowo4/4/2012. CATT-Acoustic v8.0
CATT-Acoustic v8.0 CATT-Acoustic v8.0 Oprogramowanie CATT-Acoustic umożliwia: Zaprojektowanie geometryczne wnętrza Zadanie odpowiednich współczynników odbicia, rozproszenia dla wszystkich planów pomieszczenia
Bardziej szczegółowoZintegrowanego Systemu
Zintegrowany System Informacji o Zlewni - CRIS Dane meteorologiczne dla Zintegrowanego Systemu Informacji o Zlewni CRIS dr Czesław Kliś Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach Projekt
Bardziej szczegółowoAnomalie gradientu pionowego przyspieszenia siły ciężkości jako narzędzie do badania zmian o charakterze hydrologicznym
Anomalie gradientu pionowego przyspieszenia siły ciężkości jako narzędzie do badania zmian o charakterze hydrologicznym Dawid Pruchnik Politechnika Warszawska 16 września 2016 Cel pracy Zbadanie możliwości
Bardziej szczegółowoStatystyka opisowa. Wykład I. Elementy statystyki opisowej
Statystyka opisowa. Wykład I. e-mail:e.kozlovski@pollub.pl Spis treści Elementy statystyku opisowej 1 Elementy statystyku opisowej 2 3 Elementy statystyku opisowej Definicja Statystyka jest to nauka o
Bardziej szczegółowodr Adam Hamerla Główny Instytut Górnictwa tel.:
Wpływ zmian klimatycznych na programowanie i prowadzenie gospodarki wodno-ściekowej w miastach. Analiza i przeciwdziałanie zjawiskom suszy i powodzi. Omówienie roli Informatycznego Systemu Osłony Kraju
Bardziej szczegółowoMetody obliczania obszarowych
Metody obliczania opadów średnich obszarowych W badaniach hydrologicznych najczęściej stosowaną charakterystyką liczbową opadów atmosferycznych jest średnia wysokość warstwy opadu, jaka spadła w pewnym
Bardziej szczegółowoZastosowanie pomiarów sodarowych do oceny warunków anemologicznych Krakowa
Zintegrowany system monitorowania danych przestrzennych dla poprawy jakości powietrza w Krakowie Zastosowanie pomiarów sodarowych do oceny warunków anemologicznych Krakowa Ewa Krajny, Leszek Ośródka Zakład
Bardziej szczegółowodr inż. Marek Zawilski, prof. P.Ł.
UŻYTKOWANIE I OCHRONA ŚRODOWISKA W STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z terenów zurbanizowanych do środowiska PROBLEMY OBLICZANIA PRZEPŁYWÓW MAKSYMALNYCH PRAWDOPODOBNYCH
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej
LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metody
Bardziej szczegółowoSystemy i Sieci Radiowe
Systemy i Sieci Radiowe Wykład 4 Media transmisyjne część Program wykładu Widmo sygnałów w. cz. Modele i tryby propagacji Anteny Charakterystyka kanału radiowego zjawiska propagacyjne 1 Transmisja radiowa
Bardziej szczegółowoWyznaczanie natężenia deszczów obliczeniowych w Niemczech na podstawie atlasu KOSTRA.
Wyznaczanie natężenia deszczów obliczeniowych w Niemczech na podstawie atlasu KOSTRA. Dr inż. Roman Edel PLAN PREZENTACJI Wyznaczanie natężenia deszczu w Niemczech w drugiej połowie XX wieku Podstawy i
Bardziej szczegółowoAgnieszka Boroń, Magdalena Kwiecień, Tomasz Walczykiewicz, Łukasz Woźniak IMGW-PIB Oddział w Krakowie. Kraków, 08.10.2014 r.
Prognoza stopnia zakłócenia w sieciach elektroenergetycznych na przykładzie Mapy zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych z uwagi na warunki meteorologiczne Agnieszka Boroń, Magdalena Kwiecień, Tomasz
Bardziej szczegółowoPrecyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS
Precyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS Załącznik nr 2 Rozdział 1 Techniki precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS 1. Podczas wykonywania pomiarów geodezyjnych metodą precyzyjnego pozycjonowania
Bardziej szczegółowoChmury obserwowane w atmosferze, zbiorowiska unoszących się w powietrzu cząstek w postaci kropelek wody lub kryształków lodu albo ich mieszaniny.
Chmury obserwowane w atmosferze, zbiorowiska unoszących się w powietrzu cząstek w postaci kropelek wody lub kryształków lodu albo ich mieszaniny. Rodzaje chmur Piętro wysokie Piętro średnie Piętro niskie
Bardziej szczegółowoMetody obliczania obszarowych
Metody obliczania opadów średnich obszarowych W badaniach hydrologicznych najczęściej stosowaną charakterystyką liczbową opadów atmosferycznych jest średnia wysokość warstwy opadu, jaka spadła w pewnym
Bardziej szczegółowoELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski
ELEMENTY GEOFIZYKI Atmosfera W. D ebski debski@igf.edu.pl Plan wykładu z geofizyki - (Atmosfera) 1. Fizyka atmosfery: struktura atmosfery skład chemiczny atmosfery meteorologia - chmury atmosfera a kosmos
Bardziej szczegółowoBilansowanie zasobów wodnych
1 Bilansowanie zasobów wodnych Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo (Dębski). 2. Przepływ średni roczny Q śr -jest to średnia
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoModelowanie przestrzennych rozkładów stężeń zanieczyszczeń powietrza wykonywane w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie w ramach
Modelowanie przestrzennych rozkładów stężeń zanieczyszczeń powietrza wykonywane w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie w ramach rocznych ocen jakości powietrza Informacje o modelu CALMET/CALPUFF
Bardziej szczegółowoDeszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska
Deszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska Kategorie deszczu wg Chomicza Deszcze nawalne wg klasyfikacji Chomicza oznaczają opady o współczynniku wydajności a od 5,66 do 64,00 Wraz ze wzrostem współczynnika
Bardziej szczegółowoUniwersytet Warszawski Wydział Fizyki. Światłowody
Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki Marcin Polkowski 251328 Światłowody Pracownia Fizyczna dla Zaawansowanych ćwiczenie L6 w zakresie Optyki Streszczenie Celem wykonanego na Pracowni Fizycznej dla Zaawansowanych
Bardziej szczegółowoAnaliza przestrzenna rozkładu natężenia pola elektrycznego w lasach
Analiza przestrzenna rozkładu natężenia pola elektrycznego w lasach Jan Kaczmarowski, jan.kaczmarowski@lasy.gov.pl Henryk Parapura, h.parapura@itl.waw.pl Jakub Kwiecień, j.kwiecien@itl.waw.pl 1 Agenda
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych. Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka Stankiewicza
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka tankiewicza Po co zajęcia w I Pracowni Fizycznej? 1. Obserwacja zjawisk i efektów
Bardziej szczegółowoObciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski
Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski 1. Obciążenia środowiskowe (wiatr, falowanie morskie, prądy morskie, poziomy zwierciadła wody, oddziaływanie lodu) 2. Poziomy obciążeń
Bardziej szczegółowoParametry elektryczne anteny GigaSektor PRO BOX 17/90 HV w odniesieniu do innych rozwiązań dostępnych obecnie na rynku.
Parametry elektryczne anteny GigaSektor PRO BOX 17/9 HV w odniesieniu do innych Korzystając ze wsparcia programu de minimis, na podstawie umowy zawartej z Politechniką Gdańską, wykonano w komorze bezechowej
Bardziej szczegółowoWykład 17: Optyka falowa cz.1.
Wykład 17: Optyka falowa cz.1. Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.31 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 1 Zasada Huyghensa Christian Huygens 1678 r. pierwsza
Bardziej szczegółowoZastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska. Wykład 2
Zastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska Wykład 2 RADAR (ang. Radio Detection And Ranging) Radar to urządzenie służące do wykrywania obiektów powietrznych, nawodnych oraz lądowych takich jak:
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNE TECHNOLOGIE ENERGETYCZNE Rola modelowania fizycznego i numerycznego
Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Energii NOWOCZESNE TECHNOLOGIE ENERGETYCZNE Rola modelowania fizycznego i numerycznego dr hab. inż. Zbigniew BIS, prof P.Cz. dr inż. Robert ZARZYCKI Wstęp
Bardziej szczegółowoAnaliza korelacyjna i regresyjna
Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Analiza korelacyjna i regresyjna Instrukcja do ćwiczenia nr 5 Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, kwiecień 2014 Podstawy Metrologii i
Bardziej szczegółowoHydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów.
Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów. Pomiary opadu atmosferycznego są wykonywane punktowo na posterunkach opadowych za pomocą deszczomierzy (pluwiografów).
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych. Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka Stankiewicza
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka Stankiewicza Po co zajęcia w I Pracowni Fizycznej? 1. Obserwacja zjawisk i
Bardziej szczegółowoWłasności optyczne półprzewodników
Własności optyczne półprzewodników Andrzej Wysmołek Wykład przygotowany w oparciu o wykłady prowadzone na Wydziale Fizyki UW przez prof. Mariana Grynberga oraz prof. Romana Stępniewskiego Klasyfikacja
Bardziej szczegółowoHigrometry Proste pytania i problemy TEMPERATURA POWIETRZA Definicja temperatury powietrza energia cieplna w
3 SPIS TREŚCI WYKAZ DEFINICJI I SKRÓTÓW... 9 WSTĘP... 13 METEOROLOGICZNE WARUNKI WYKONYWANIA OPERACJI W TRANSPORCIE. POJĘCIA PODSTAWOWE... 15 1. PODSTAWY PRAWNE FUNKCJONOWANIA OSŁONY METEOROLOGICZNEJ...
Bardziej szczegółowoBadanie pola wiatru dla obszarów morskich na podstawie danych teledetekcyjnych i modeli numerycznych
Scientific Journals Maritime University of Szczecin Zeszyty Naukowe Akademia Morska w Szczecinie 00, () pp. 9 00, () s. 9 Badanie pola wiatru dla obszarów morskich na podstawie danych teledetekcyjnych
Bardziej szczegółowoINSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT. TYTUŁ : Dane agrometeorologiczne w modelu SWAT
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT TYTUŁ : Dane agrometeorologiczne w modelu SWAT AUTOR: Danuta Kubacka, Urszula Opial - Gałuszka DATA: 23.03.2009 Dane
Bardziej szczegółowoPOMIAR APERTURY NUMERYCZNEJ
ĆWICZENIE O9 POMIAR APERTURY NUMERYCZNEJ ŚWIATŁOWODU KATEDRA FIZYKI 1 Wstęp Prawa optyki geometrycznej W optyce geometrycznej, rozpatrując rozchodzenie się fal świetlnych przyjmuje się pewne założenia
Bardziej szczegółowoBADANIE INTERFERENCJI MIKROFAL PRZY UŻYCIU INTERFEROMETRU MICHELSONA
ZDNIE 11 BDNIE INTERFERENCJI MIKROFL PRZY UŻYCIU INTERFEROMETRU MICHELSON 1. UKŁD DOŚWIDCZLNY nadajnik mikrofal odbiornik mikrofal 2 reflektory płytka półprzepuszczalna prowadnice do ustawienia reflektorów
Bardziej szczegółowoAtmosfera ziemska w obserwacjach promieni kosmicznych najwyższych energii. Jan Pękala Instytut Fizyki Jądrowej PAN
Atmosfera ziemska w obserwacjach promieni kosmicznych najwyższych energii Jan Pękala Instytut Fizyki Jądrowej PAN Promienie kosmiczne najwyższych energii Widmo promieniowania kosmicznego rozciąga się na
Bardziej szczegółowoModuł meteorologiczny w serwisie CRIS
Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Moduł meteorologiczny w serwisie CRIS Czesław Kliś Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Projekt finansowany ze środków funduszy
Bardziej szczegółowoWstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /43 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego,
Bardziej szczegółowoZespolona funkcja dielektryczna metalu
Zespolona funkcja dielektryczna metalu Przenikalność elektryczna ośrodków absorbujących promieniowanie elektromagnetyczne jest zespolona, a także zależna od częstości promieniowania, które przenika przez
Bardziej szczegółowoPodstawowe obserwacje meteorologiczne Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Podstawowe obserwacje meteorologiczne Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Czas trwania: 15 minut Czas obserwacji: przed lub po pomiarach fotometrem słonecznym
Bardziej szczegółowoMETEOROLOGIA RADAROWA
Państwowa Służba Hydrologiczno-Meteorologiczna Stanisław Moszkowicz, Irena Tuszyńska METEOROLOGIA RADAROWA Podręcznik użytkownika informacji radarowej IMGW Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Warszawa
Bardziej szczegółowoRozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni. Dla próżni równania Maxwella w tzw. postaci różniczkowej są następujące:
Rozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni Dla próżni równania Maxwella w tzw postaci różniczkowej są następujące:, gdzie E oznacza pole elektryczne, B indukcję pola magnetycznego a i
Bardziej szczegółowoĆwiczenie Nr 11 Fotometria
Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski Chorzów 2018 r. Ćwiczenie Nr 11 Fotometria Zagadnienia: fale elektromagnetyczne, fotometria, wielkości i jednostki fotometryczne, oko. Wstęp Radiometria (fotometria
Bardziej szczegółowoUniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki
TELEDETEKCJA POMIARY RADAROWE Główną różnicą między systemami teledetekcyjnymi opartymi na świetle widzialnym i w zakresie mikrofalowym jest możliwość przenikania sygnału radarowego przez parę wodną, mgłę,
Bardziej szczegółowoANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G
PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr
Bardziej szczegółowoVI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA
VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA Monitoring of rainfall chemistry and of the deposition of pollutants to the ground Przygotowano w oparciu o zlecone
Bardziej szczegółowoSusza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia
Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia. Wyznaczanie mocy akustycznej
POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Wyznaczanie mocy akustycznej Cel ćwiczenia Pomiary poziomu natęŝenia dźwięku źródła hałasu. Wyznaczanie mocy akustycznej źródła hałasu. Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr
Bardziej szczegółowoLaboratorium metrologii
Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium metrologii Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Pomiary wymiarów zewnętrznych Opracował:
Bardziej szczegółowoTemperatura powietrza. Odchyłki temperatury rzeczywistej od ISA. Temperatura punktu rosy. Widzialność. Widzialność
Temperatura powietrza Podstawowy czynnik meteorologiczny. Wpływ na wiele zjawisk istotnych dla lotnictwa Ćwiczenie 5 Oblodzenia Mgły Zamglenia Odchyłki temperatury rzeczywistej od ISA MSL (Mean Sea Level)
Bardziej szczegółowoKOOF Szczecin: www.of.szc.pl
3OF_III_D KOOF Szczecin: www.of.szc.pl XXXII OLIMPIADA FIZYCZNA (198/1983). Stopień III, zadanie doświadczalne D Źródło: Nazwa zadania: Działy: Słowa kluczowe: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Waldemar
Bardziej szczegółowoLaboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 5. Badanie wpływu periodycznych zgięd na tłumiennośd światłowodu
Laboratorium techniki światłowodowej Ćwiczenie 5. Badanie wpływu periodycznych zgięd na tłumiennośd Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoR Z G W REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE. Załącznik F Formuła opadowa wg Stachý i Fal OKI KRAKÓW
REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE R Z G W Załącznik F Formuła opadowa wg Stachý i Fal Formuła opadowa wg Stachý i Fal [1] Do obliczenia przepływów maksymalnych o określonym prawdopodobieństwie
Bardziej szczegółowoProjekt z meteorologii. Atmosfera standardowa. Anna Kaszczyszyn
Projekt z meteorologii Atmosfera standardowa Anna Kaszczyszyn 1 1. POGODA I ATMOSFERA: Pogoda różni się w zależności od czasu i miejsca. Atmosfera standardowa jest zdefiniowana dla Ziemi, tzn. możemy powiedzieć,
Bardziej szczegółowoSkala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński
Skala jasności w astronomii Krzysztof Kamiński Obserwowana wielkość gwiazdowa (magnitudo) Skala wymyślona prawdopodobnie przez Hipparcha, który podzielił gwiazdy pod względem jasności na 6 grup (najjaśniejsze:
Bardziej szczegółowoTELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10
TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10 Fotogrametria to technika pomiarowa oparta na obrazach fotograficznych. Wykorzystywana jest ona do opracowywani map oraz do różnego rodzaju zadań pomiarowych.
Bardziej szczegółowoZnaczenie modelowania w ocenie jakości powietrza. EKOMETRIA Sp. z o.o.
Znaczenie modelowania w ocenie jakości powietrza EKOMETRIA Sp. z o.o. Metody oceny wstępnej i bieżą żącej Pomiary (automatyczne, manualne, wskaźnikowe) Modelowanie Obiektywne szacowanie emisji Modelowanie
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR
30.11.2011 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 317/17 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 1235/2011 z dnia 29 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1222/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady
Bardziej szczegółowoWyznaczenie masy optycznej atmosfery Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wyznaczenie masy optycznej atmosfery Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Czas trwania: 30 minut Czas obserwacji: dowolny w ciągu dnia Wymagane warunki meteorologiczne:
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoOptyka. Wykład IX Krzysztof Golec-Biernat. Optyka geometryczna. Uniwersytet Rzeszowski, 13 grudnia 2017
Optyka Wykład IX Krzysztof Golec-Biernat Optyka geometryczna Uniwersytet Rzeszowski, 13 grudnia 2017 Wykład IX Krzysztof Golec-Biernat Optyka 1 / 16 Plan Dyspersja chromatyczna Przybliżenie optyki geometrycznej
Bardziej szczegółowoI. PROMIENIOWANIE CIEPLNE
I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE - lata '90 XIX wieku WSTĘP Widmo promieniowania elektromagnetycznego zakres "pokrycia" różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych promieniowania zawartego w danej wiązce. rys.i.1.
Bardziej szczegółowoRozkład normalny, niepewność standardowa typu A
Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Rozkład normalny, niepewność standardowa typu A Instrukcja do ćwiczenia nr 1 Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, listopad 2010 r. Podstawy
Bardziej szczegółowoKONKURS GEOGRAFICZNY
KOD UCZNIA KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW I ETAP SZKOLNY 22 października 2012 Ważne informacje: 1. Masz 60 minut na rozwiązanie wszystkich 21 zadań. 2. Zapisuj szczegółowe obliczenia i komentarze
Bardziej szczegółowoPochodna i różniczka funkcji oraz jej zastosowanie do obliczania niepewności pomiarowych
Pochodna i różniczka unkcji oraz jej zastosowanie do obliczania niepewności pomiarowych Krzyszto Rębilas DEFINICJA POCHODNEJ Pochodna unkcji () w punkcie określona jest jako granica: lim 0 Oznaczamy ją
Bardziej szczegółowoWSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH
WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH Dobrze przygotowane sprawozdanie powinno zawierać następujące elementy: 1. Krótki wstęp - maksymalnie pół strony. W krótki i zwięzły
Bardziej szczegółowoZjawiska fizyczne. Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A
Zjawiska fizyczne Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A Co to są zjawiska fizyczne??? Zjawiska fizyczne są to przemiany na skutek, których zmieniają się tylko właściwości fizyczne ciała lub obiektu fizycznego.
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 29 lipca 5 sierpnia 2014 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne
Bardziej szczegółowoAutomatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia III. Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia
Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych Instrukcja do ćwiczenia III Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia (Rys. ) jest to urządzenie
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM: ROZDZIELANIE UKŁADÓW HETEROGENICZNYCH ĆWICZENIE 1 - PRZESIEWANIE
LABORATORIUM: ROZDZIELANIE UKŁADÓW HETEROGENICZNYCH ĆWICZENIE 1 - PRZESIEWANIE CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wykonanie analizy sitowej materiału ziarnistego poddanego mieleniu w młynie kulowym oraz
Bardziej szczegółowo