Temat: Jak to? Wśród przyjaciół serce pękło na pół? (I. Krasicki Przyjaciele )

Transkrypt

1 Scenariusz zajęć edukacyjnych z języka polskiego w klasie V Ilość jednostek lekcyjnych 1 godz. Temat: Jak to? Wśród przyjaciół serce pękło na pół? (I. Krasicki Przyjaciele ) 1. Cel ogólny: doskonalenie umiejętności analizy tekstu. 2. Cele operacyjne (uczeń): - stosuje w zdaniu prawidłową formę gramatyczną wyrazu "przyjaciel" w l. p. i l. m.; - zna utwór Krasickiego Przyjaciele ; - zna termin uosobienie ; - wymienia bohaterów utworu; - nazywa cechy bohaterów utworu; - wie, że pod postaciami zwierząt w bajce kryją się ludzie; - wypowiada się na temat przyjaźni bohaterów w odniesieniu do tytułu utworu; - wskazuje morał bajki; - opowiada o prawdziwej przyjaźni; - stosuje TIK oraz tablicę interaktywną. 3. Metody pracy: słowna poszukująca, metoda ćwiczeniowa (zastosowanie tablicy interaktywnej), praca z tekstem. 4. Formy pracy: zbiorowa (prowadzący + klasa), jednostkowa (to samo zadanie dla każdego ucznia), grupowa. 5. Pomoce dydaktyczne: podręcznik do kształcenia literackiego: tekst wiersza, tablica interaktywna, prezentacje multimedialne z elementami dźwiękowymi, krzyżówka multimedialna wykonana w programie EclipseCrossword.

2 Przebieg zajęć edukacyjnych: I.Część wstępna 1. Powitanie i czynności organizacyjne. (2 min.) 2. Wprowadzenie do tematu zajęć edukacyjnych. Rozmowa o przyjaźni o tej prawdziwej, szczerej i tej fałszywej, pozornej. (2 min.) 3. Próba wyjaśnienia, co oznacza sformułowanie mieć przyjaciela lub być czyimś przyjacielem? (1 min.) 4. Przypomnienie odmiany rzeczownika przyjaciel w l. p. i l. m. Uzupełnienie przez uczniów rzeczownikiem przyjaciel w l. p. i l. m. podanych zdań. (Na specjalnie przygotowanej prezentacji uczniowie wybierają odpowiedną formę rzeczownika. Jeśli wybiorą prawidłową odpowiedz pojawiają się oklaski. Jeśli złą odgłos dezaprobaty.) (2 min.) 5. Uświadomienie celów lekcji. (1 min.) II. Część podstawowa 6. Wprowadzenie nowego materiału. (1 min.) 7. Skierowanie do uczniów pytania: jak rozumieją sformułowanie Wśród przyjaciół serce pękło na pół. Co to znaczy, że komuś pęka serce? (wielki smutek, przykrość, ból) Czy jest możliwe, aby wśród przyjaciół komuś serce pękło? (2 min.) 8. Zapisanie tematu zajęć edukacyjnych. (1 min.) 9. Głośne odczytanie bajki. (5 min.) 10. Określenie bohaterów bajki (zajączek, koń wół, kozioł, owca, cielę). (1 min.) 11. Uporządkowanie i uzupełnienie relacji. (4 min.) (Kolejne zadania wykonywane są na przygotowanej prezentacji z wykorzystaniem tablicy interaktywnej.) RELACJA Serca, które pękło na pół Zapowiadał się piękny dzień. Zbudzony promykiem słońca, wczesnym rankiem wyszedłem na łąkę. Trawa tak rozkosznie pachniała. Aż się chciało żyć! Nagle dobiegły mnie odgłosy (trąb) i ujadanie (psów). Nie rozumiałem tego hałasu. Był jednak tak przerażający, postanowiłem wrócić do domu. Niestety, wcześniej nie zauważyłem, jak bardzo się oddaliłem. Początkowo nie martwiłem się tym, przecież miałem w lesie wielu (przyjaciół), jednak po pewnym czasie ogarnął mnie niepokój. Na szczęście spotkałem (konia). Poprosiłem, by wziął mnie na grzbiet, lecz odmówił. Po chwili dostrzegłem (woła) i u niego szukałem ratunku. Wół był zajęty, więc wskazał mi (kozła), który przechadzał się w pobliżu. Kozioł wyraził swoje ubolewanie, doradzając jednak miękki grzbiet (owcy), zamiast własnego. (Owca) odmówiła mi pomocy, obawiając się o własną skórę i wskazując (cielę), pasące się blisko. Nie miałem już siły, (cielę) było moją ostatnią deską ratunku. Nie pomogło mi jednak Uciekło 12. Określenie charakteru konia, wołu, kozła, owcy, cielęcia na podstawie ich zachowania wobec zajączka. (10 min.)

3 ZAJĄCZEK KOŃ WÓŁ KOZIOŁ OWCA CIELĘ Cechy osobowości zgodny, miły, rozkoszny, grzeczny, przyjacielski, lubiany, naiwny, łatwowierny, szczery zasłania się innymi, nieczuły, bez serca, egoista, bezduszny, pewny siebie, dumny, egoistyczny, zarozumiały łakomy, egoistyczny, przedkłada przyjemności nad obowiązki wobec przyjaciół, zagubiony wywyższający się, pewny siebie, obłudny nieszczery, spycha obowiązki na innych, fałszywy pesymistyczna, tchórzliwa, bojaźliwa, wygodna, nie chce brać na siebie odpowiedzialności głupie, nie ma własnego zdania, obojętne, strachliwe, lękliwe, bojaźliwe, myśli tylko o sobie, naiwne, młode, nieżyczliwe 13. Wskazanie uosobienia i morału zawartego w bajce i jego interpretacja przez uczniów. (2 min.) (Uczniowie powinni dostrzec: Nadanie cech ludzkich przedstawionym w utworze zwierzętom uosobienie. Sformułowanie spostrzeżenia, iż bajka Ignacego Krasickiego jest uniwersalna, ponadczasowa, dotyczy sytuacji, które zdarzają się ludziom na co dzień.) 14. Zapisanie wniosku płynącego z dyskusji. (2 min.) 15. Zadania dodatkowe, jeśli klasa będzie pracowała sprawnie: Próba dyskusji na temat czy słuszne jest przysłowie, że "Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie". Odniesienie się do własnych doświadczeń w zdobywaniu przyjaźni i pielęgnowaniu tego pięknego uczucia. Podawanie konkretnych przykładów z literatury, życia codziennego, filmów. III. Część końcowa 15. Podsumowanie zajęć edukacyjnych. (2 min.) 16. Rozwiązanie interaktywnej krzyżówki dotyczącej przysłów i związków frazeologicznych związanych z przyjaźnią. (4 min.) Uzupełnij właściwymi określeniami. (Darzyć) przyjaźnią. (Dowód) przyjaźni. (Wierna) przyjaźń. (Bezinteresowna) przyjaźń. (Przyjazna) dusza. Przyjaciel od (serca) Przyjaźń do (grobowej) deski. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w (biedzie). Przyjaciele naszych przyjaciół są naszymi (przyjaciółmi).

4 Przyjaciela tak potrzeba, jak wody i (chleba). Przyjaciela trudno znaleźć, a prędko go (stracić) można. 17. Ocena najaktywniejszych uczniów. (1 min.) 18. Objaśnienie pracy domowej: Na czym polega prawdziwa przyjaźń? Napisz na ten temat 5 7 zdań. (1 min.) 19. Pożegnanie uczniów. (1 min.)

5

6

7 przyjaźnią. przyjaźni. przyjaźń. przyjaźń. dusza. Przyjaciel od Przyjaźń do deski. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w Przyjaciele naszych przyjaciół są naszymi. Przyjaciela tak potrzeba, jak wody i. Przyjaciela trudno znaleźć, a prędko go można. przyjaźnią. przyjaźni. przyjaźń. przyjaźń. dusza. Przyjaciel od Przyjaźń do deski. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w Przyjaciele naszych przyjaciół są naszymi. Przyjaciela tak potrzeba, jak wody i. Przyjaciela trudno znaleźć, a prędko go można. przyjaźnią. przyjaźni. przyjaźń. przyjaźń. dusza. Przyjaciel od Przyjaźń do deski. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w Przyjaciele naszych przyjaciół są naszymi. Przyjaciela tak potrzeba, jak wody i. Przyjaciela trudno znaleźć, a prędko go można.

8 Uzupełnij właściwymi określeniami. Więzy przyjaźni. Darzyć przyjaźnią. Dowód przyjaźni. Wierna przyjaźń. Żyć w przyjaźni. Zawrzeć przyjaźń. Wzajemna przyjaźń. Bezinteresowna przyjaźń. Okazywać przyjaźń. Przyjazna dusza. Przyjaciel od serca Przyjaźń do grobowej deski. Być z kimś w przyjaźni. Zjednać sobie przyjaciela. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Lepszy mądry wróg niż głupi przyjaciel. Dla przyjaciela nowego nie opuszczaj starego. Przyjaciele naszych przyjaciół są naszymi przyjaciółmi. Nigdy nie mów źle o swoich przyjaciołach. Przyjaciela tak potrzeba, jak wody i chleba. Przyjaciół dość nabędziesz, gdy mało brać, wiele dawać będziesz Przyjaźń szczera nigdy nie umiera. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie Przyjaciela trudno znaleźć, a prędko go stracić można. Przyjaźń jest jak wino, im starsze tym lepsze. Ten przyjaciel prawdziwy, kto w nieszczęściu życzliwy. Przyjaźń buduje niezgoda rujnuje. Szczera przyjaźń nie rdzewieje. Dał mi przyjaźni dowody, Utopił mnie w łyżce wody.

9 Czy zgadzamy się z tytułem bajki I. Krasickiego "Przyjaciele"? POROZMAWIAJMY O PRZYJAŹNI Czy zgadzamy się z tytułem bajki I. Krasickiego "Przyjaciele"? Przyjaciele Ignacego Krasickiego gorzką bajką o braku przyjaźni. L. p. l. Mój (kto?) przyjaciel ma na imię Tomek, 2. Często odwiedzam mojego (kogo?) (Komu?)... opowiadam o moich kłopotach. 4. Widząc (kogo?)... bardzo się cieszę. 5. W każdą sobotę chodzę z moim (kim?)... do kina. 6. Często opowiadam (o kim?)... swoim rodzicom. 7. Kiedy zobaczę Tomka, wołam:, L. m. l. (Kto?)... są bardzo potrzebni każdemu człowiekowi, 2. Ktoś, kto nie ma (kogo?)..., nie jest do końca szczęśliwy. 3. (Komu?)... możemy zaufać i powierzyć największe sekrety, 4. Każdy z nas chciałby mieć prawdziwych (kogo?) Z (kim?)... rozmawiamy o naszych problemach. 6. Często myślimy o naszych (o kim?) Pisząc listy do naszych przyjaciół zwracamy się Kochani (kto?)... Wyjaśnienie użycia cudzysłowu. Rozważanie nad użyciem cudzysłowu w przypadku słowa przyjaciele 1. zgodny, zasłania się innymi, bojaźliwa, miły, bez serca, tchórzliwa, rozkoszny, grzeczny, nieczuły, pesymistyczna, przyjacielski, lubiany, łakomy, nieszczery, obojętne, egoistyczny, spycha obowiązki na innych, nie ma własnego zdania, przedkłada przyjemność i nad obowiązki wobec przyjaciół, fałszywy, głupie., grzeczna, egoistyczny, fałszywa, obłudny, miły, nieszczery, życzliwy, lekkomyślny, obojętny, sympatyczny, samolubny, powszechnie lubiany, lekceważy cudze kłopoty, spycha obowiązki na innych, naśladuje wady innych, przedkłada przyjemności własne nad obowiązki wobec przyjaciół, leniwy, głupie, bojaźliwa, próżny

10 2. TEMAT LEKCJI: Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie A. Mickiewicz Przyjaciele. METODY: aktywizujące (słoneczko), rozmowa ukierunkowana;, eksponująca; POMOCE DYDAKTYCZNE: podręcznik, ilustracje do tekstu, paski z cechami charakteru, FORMA PRACY: praca w grupach, indywidualna; ŚCIEŻKA MIĘDZYPRZEDMIOTOWA: CM, ŻS TOK LEKCJI 1. Przywitanie. Sprawdzenie listy obecności. Sprawdzenie pracy domowej. 2. Wprowadzenie do tematu. 3. Wzorowe odczytanie bajki Przyjaciele A. Mickiewicza, wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów lub zwrotów. 4. Pytania badające stopień zrozumienia i ilości przyjętych informacji: a) Kim są bohaterowie utworu Przyjaciele? b) Co wiemy o ich życiu? c) Jakie zdanie o Leszku i Mieszku mieli inni mieszkańcy powiatu? d) Kto opowiada o przygodzie z niedźwiedziem? Proszę uczniów by odpowiedzi potwierdzali cytatami z tekstu bajki. 5. Przypinam do tablicy w przypadkowej kolejności rysunki i polecam uczniom by je uporządkowali zgodnie z kolejnością wydarzeń. Rozdaję jednocześnie uczniom koperty z rysunkami, tytułami i proszę o wykonanie tego zadania w grupach.. Następnie proszę uczniów o zaprezentowanie pracy. (załącznik nr 1) 6. Ustalamy, że tytuły obrazków stanowią punkty planu, wg którego można opowiedzieć przebieg wydarzeń. Proszę by uczniowie zapisali punkty a następnie opowiedzieli historię Leszka i Mieszka rozpoczynając opowiadanie od słów: Dawno, dawno temu., Zdarzyło się to..pewnego razu 7. Następnie proszę uczniów by wypowiedzieli się o bohaterach bajki. ( Punktem wyjścia do rozmowy będzie tytuł pierwszego obrazka Czułe wyznania przyjaźni ) Jakimi więc cechami odznaczali się Leszek i Mieszek? Swobodne wypowiedzi uczniów. Wybranie kilku cech jakimi odznaczali się bohaterowie i proszę o dopasowanie ich do postaci Leszka i Mieszka. SAMOLUBNY, ZARADNY, FAŁSZYWY, SPRYTNY, UFNY, TCHÓRZLIWY, OBŁUDNY, PRZYJACIELSKI, NIEUCZYNNY, DARZĄCY ZAUFANIEM, EGOISTA, POMYSŁOWY, 8. Próba dyskusji: co oznacza sformułowanie mieć przyjaciela lub być czyimś przyjacielem?, w trakcie tej dyskusji zachęcam uczniów do określenia, na czym polega prawdziwa przyjaźń. Wybieramy kilka cech przypiętych na kartonikach, które określą prawdziwą przyjaźń. Czy takim określeniem możemy nazwać więzy łączące Mieszka i Leszka. PRAWDZIWA PRZYJAŹŃ NIEWIERNA, PRAWDZIWA, WIERNA, BEZINTERESOWNA, ODDANA, DO GROBOWEJ DESKI, MĄDRA, FAŁSZYWA, WSPOMAGA W TRUDNYCH CHWILACH, UDAWANA, POZNAJEMY JĄ W BIEDZIE, BEZGRANICZNA, DOBRA 9. Jaka prawda kończy opowieść o Leszku i Mieszku? Zapisanie przysłowia do zeszytu. 10. Zadanie pracy domowej.