Ekologia ogólna M. wykład 3
|
|
- Alojzy Owczarek
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ekologia ogólna M wykład 3
2 Ekologia populacji
3 Populacja - definicja Grupa osobników tego samego gatunku, współwystępujących na tym samym obszarze i w tym samym czasie. współwystępowanie oddziaływanie jeden gatunek w tym samym miejscu i czasie krzyżowanie Jak wyznaczyć granice populacji? kryterium krzyżowania się osobników? kryterium związków między osobnikami? kryterium przebiegu dynamiki liczebności? wykład 3/3
4 Biologiczna koncepcja gatunku Grupa faktycznie lub potencjalnie krzyżujących się populacji naturalnych, które są reprodukcyjnie izolowane od innych takich grup. Definicja nie działa w przypadku: rozmnażania bezpłciowego hybrydyzacji niedostatecznej znajomości biologii hybrydy liger gatunki kryptyczne Salix Heliconius mewa srebrzysta mewa zółtonoga
5 Gatunek: definicje Możliwe definicje gatunku: morfologiczny wyróżniany na podstawie różnic genetycznych ewolucyjny filogenetyczny ekologiczny Gatunek to jest to, fenotypowy co za gatunek uważa kompetentny rozpoznający się jako gatunek specjalista prof. Tomasz Umiński wykład 3/5
6 Osobnik polikormon wieloosobnicza struktura roślinna kormus wieloosobnicza struktura zwierzęca weget / ramet potomny osobnik z pomnażania wegetatywnego genet / sekstem potomny osobnik z jednego nasienia osobnik genetyczny vs osobnik strukturalny wykład 3/6
7 Osobnik Polikormon gajowca (Galeobdolon luteum) Kolonia (kormus) rurkopława złożona z osobników pełniących różne funkcje, połączonych pniem ze wspólną jamą gastralną wykład 3/7
8 Charakterystyka populacji rozrodczość liczebność (zagęszczenie) struktura wiekowa migracje śmiertelność struktura przestrzenna struktura socjalna struktura genetyczna cecha podstawowa cecha bezpośrednio wpływająca na liczebność cecha wtórna wykład 3/8
9 Zagęszczenie: metody bezpośrednie (liczenie osobników) pośrednie (informacje o osobnikach) bezwzględne względne (ocena rzeczywistego zagęszczenia) (ocena względem jakiegoś punktu odniesienia) np. zliczenie wszystkich osobników np. liczba osobników na 1 pułapkę np. mapowanie terytoriów na podstawie odgłosów ptaków np. porównanie liczby tropów, odchodów wykład 3/9
10 Metody oceny liczebności Zwierzęta CMR: capture-mark-recapture fotopułapki różne metody pułapkowe mapowanie głosów (ptaki), śladów i odchodów (ssaki) pędzenia (kopytne) Rośliny: liczenie osobników (pędów) stopień pokrycia ziemi absorpcja światła (dla chlorofilu)
11 Zagęszczenie =liczebność osobników przypadających na jednostkę powierzchni lub objętości (organizmy wodne) wykład 3/11
12 Demografia (struktura) Cechy demograficzne populacji: struktura wiekowa przeżywalność rozrodczość Metody badania 1. Tabele przeżywania (śledzenie losów), tabele poziome śmiertelność w różnych grupach wiekowych / rozwojowych (jajo poczwarka postać dorosła) dla osobników (trudniejsze) lub dla kohort (łatwiejsze) kohorta grupa urodzona w jednym okresie 2. Tabele statyczne (1 pomiar), tabele pionowe liczba osobników w danym wieku można odtworzyć wcześniejszy stan populacji Wymyślone przez Raymona Pearla w 1921 roku na potrzeby towarzystw wykład 3/12 ubezpieczeniowych
13 Kohorty kohorta przydatna dla populacji o pokoleniach zachodzących na siebie maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień wykład 3/13
14 Tabela przeżywania pozioma z terenu klasa wiekowa (x) przedział wiekowy l x dx wyliczone qx ex rok t liczba osobników w klasie wieku x przewidywane dalsze życie liczba osobników umierających w klasie x p-stwo śmierci w klasie wieku x rok t+1 postać graficzna wykład 3/14
15 Tabela przeżywania statyczna (pionowa) klasa wieku (lata) liczebność w klasie wieku zgony Piramida demograficzna
16 Piramida wieku wykład 3/16
17 log (liczba przeżywających) Krzywe przeżywania typ I typ II typ III wiek wykład 3/17
18 Krzywe przeżywania % przeżywających Krzywa przeżywania może być różna dla tego samego gatunku w różnych warunkach. marzec kwiecień maj wiosnówka pospolita Zagęszczenia a) 1-2 x 103 os/m2 b) 5-10 x 103 os/m2 c) x 103 os/m2 d) x 103 os/m2 e) 50 x 103 os/m2 wykład 3/18
19 Pojęcia demograficzne Rozrodczość (pojęcie ekologiczne) liczba potomstwa produkowanego w określonym czasie Płodność (pojęcie fizjologiczne) zdolność osobnika do wydawania na świat potomstwa Śmiertelność liczba osobników umierająca w określonym czasie rozrodczość dł. życia potencjalna (fizjologiczna) noworodek co miesięcy realizowana (ekologiczna) noworodek 1.3 razy w życiu kobiety potencjalna (fizjologiczna) około lat realizowana (ekologiczna) Monako 89 lat Polska 77 lat Haiti 63 lata Czad 49 lat
20 Rozrodczość 500 liczba urodzeń na osobnika liczba nasion na osobnika Może zmieniać się w czasie (w ciągu życia) różnice między grupami wiekowymi 250 wiek (mies) wierzchlina (Poa annua) mulak (Odocoileus hemionus ) wykład 3/20
21 Śmiertelność Śmiertelność i rozrodczość zależne od zagęszczenia to wynik konkurencji wewnątrzgatunkowej liczba przeżywających śmiertelność Tribolium 1 śmiertelność niezależna od zagęszczenia 2 śmiertelność zależna od zagęszczenia (niepełna kompensacja) 3 śmiertelność zależna od zagęszczenia (nadkompensacja) wykład 3/21
22 Migracje daleki dystans okresowe (coroczne) mały dystans okresowe (dobowe) daleki dystans raz w życiu wykład 3/22
23 Migracje Kiedy migracje są korzystne? mozaikowego i/lub niestabilne w czasie środowisko potencjalnie dostępne lepsze środowiska wzrost zagęszczenia populacji Model Lidickera Migracja przednasyceniowa poszukiwanie lepszych siedlisk dobre osobniki Migracja nasyceniowa redukcja liczebności wyrzucanie gorszych osobników
24 Migracje: powody unikanie wsobności ( mieszanie genów ) Zbyt dalekie mieszanie nie jest dobre, ze względu na lokalne przystosowania! Delphinium nelsonii wykład 3/24
25 Migracje: powody unikanie konkurencji z krewniakami Hamilton i May (1977): presja na potomstwo do migracji, nawet w stabilnym środowisku. Równowaga (ESS) między genotypem osiadłym i migrującym. u samców dystans migracji wzrasta z wielkością miotu u samic wzrasta z liczbą sióstr Peromyscus californicus wykład 3/25
26 Teoria selekcji siedlisk (Fretwell) Sukces mierzony liczbą potomstwa Przy dużym zagęszczeniu, takim sam sukces w każdym środowisku na jle ps ze śr ed na j go rs ni e ze zagęszczenie populacji liczba osobników Wyższa jakość siedliska zapewnia wyższy sukces rozrodczy. jakość siedliska małe średnie duże zagęszczenie wykład 3/26
27 Struktura przestrzenna rozmieszczenie równomierne zapewnia maksymalną separację osobników środowisko homogenne + antagonizmy (allelopatia u roślin) wykład 3/27
28 Struktura przestrzenna rozmieszczenie przypadkowe środowisko homogenne relacje neutralne wykład 3/28
29 Struktura przestrzenna rozmieszczenie skupiskowe środowisko niehomogenne (płaty) interakcje socjalne - grupowanie wykład 3/29
30 Struktura przestrzenna Określanie struktury przestrzennej w terenie ocena na podstawie zliczenia osobników w wielu małych poletkach rozkład losowy najwięcej poletek o średniej liczbie osobników rozkład równomierny - poletek o średniej liczbie osobników jest więcej niż wynikałoby to z rozkładu losowego rozkład skupiskowy najwięcej poletek o małej lub dużej liczbie osobników wykład 3/30
31 Struktura przestrzenna liczba poletek Rozkład losowy pokrywa się z krzywą rozkładu normalnego. Rozbieżności wskazują na rozmieszczenie nie-losowe. m liczba osobników Indeks Lexisa L = V/m v wariancja m - średnia L=1 rozkład losowy L<1 rozkład równomierny L>1 rozkład skupiskowy wykład 3/31
32 Struktura przestrzenna Czynniki faworyzujące skupiska: samolubne stado Hamiltona (selfish herd) mozaikowo rozmieszczone zasoby Czynniki przeciw skupiskom drapieżnictwo konkurencja o zasoby wykład 3/32
33 Struktura przestrzenna areał osobniczy cały obszar, po którym zwierzę porusza się i na którym zaspokaja wszystkie potrzeby życiowe (Burt) Wielkość areału zależy od: bazy pokarmowej wielkości ciała zagęszczenia populacji dostępności partnerów itp. Generaliści mają mniejsze areały niż specjaliści < < wykład 3/33
34 Struktura przestrzenna terytorium aktywnie broniony obszar areału Kiedy terytorium się opłaca? pokarm rozmieszczony równomiernie lub nieprzewidywalny (żerowanie grupowe) koszty obrony < korzyści z obrony Kształt i wielkość terytorium może się zmieniać w czasie terytoria rysi w Puszczy Białowieskiej (Jędrzejewski et al. 2002)
35 Struktura przestrzenna podział watahy wilków w Puszczy Białowieskiej (Jędrzejewski et al. 2004) wykład 3/35
36 Tempo wzrostu populacji Tempo wzrostu zależne od zagęszczenia K dn =rn dt N, liczebność populacji N, liczebność Tempo wzrostu niezależne od zagęszczenia dn N =rn (1 ) dt K t, czas r=b d b rozrodczość (births) d śmiertelność (deaths) K pojemność środowiska wykład 3/36
37 Tempo wzrostu a pojemność środowiska K
38 Tempo wzrostu populacji (r) r tempo wzrostu populacji cecha populacji, nie osobnika średni przyrost liczebności populacji r = b d Zależy od: średniej przeżywalności / długości życia tempa dojrzewania / wzrostu osobników tempa rozrodczości kombinacja cech osobników i czynników środowiskowych Tempo reprodukcji cecha osobnika (kohorty) z tabel przeżywania netto -=liczba córek na pokolenie na samicę brutto = suma średniej liczby potomstwa wydanego w poszczególnych klasach wiekowych wykład 3/38
39 Tempo wzrostu populacji (r) Wniosek praktyczny: Im większe (dłużej żyjące) organizmy, tym trudniej jest szybko odbudować ich populacje zagrożone wyginięciem wykład 3/39
40 Efekt Aleego Przy małych zagęszczeniach populacji wzrost populacji jest wolniejszy niż przy dużych zagęszczeniach. Możliwe mechanizmy ograniczona liczba partnerów żerowanie lub obrona w grupie zmiany siedliska na korzyść gatunku wykład 3/40
41 Cykle populacyjne Heiki Hentonnen wykład 3/41
42 Dlaczego? N, liczebność 19 mln słoni przez 750 lat t, czas dn =rn dt r=b d Skoro populacje nie rosną w nieskończoność, co hamuje ich wzrost? wykład 7/42
43 Opóźnienie czasowe w modelu N (t T ) dn =rn (1 ) dt K 150 t T 100 N t czas bieżącego pokolenia T pokolenie wcześniejsze, od którego zależy rozrodczość 50 0 t << T t N t t << T 0.8 N t wykład 6/43
44 Cykle populacyjne: hipotezy Hipoteza lunarna (Siivonen, Koskimies) cykliczność populacji lemingów jest skorelowana z cykliczną powtarzalnością faz Księżyca Komentarz: nie zawsze zbieżność zjawisk musi świadczyć o ich związku Hipoteza cykliczności losowej (Cole) cykliczność wynika wyłącznie z losowości zdarzeń, więc tak naprawdę nie istnieje (a w każdym razie nie ma określonej przyczyny). Komentarz: hipotezę tę można odrzucić poprzez modelowanie dynamiki liczebności pseudocykliczność uzyskana w szeregu liczb losowych wykład 3/44
45 Cykle populacyjne: hipotezy Hipoteza wpływu czynników klimatycznych (Fuller) cykle są zsynchronizowane w całej strefie, w tak dużej skali może działać tylko klimat. Komentarz: Synchronizacja przez klimat nie oznacza, że jest on przyczyną. Hipoteza zjawisk stresowych (Christian) w skrajnie wysokich zagęszczeniach u gryzoni narasta agresja, wzrasta stres, spada płodność, rośnie śmiertelność. Komentarz: Wiele badań potwierdza tę hipotezę, ale istnieją też wyniki przeciwne. Hipoteza oscylacji w układzie drapieżca-ofiara (Pearson, Lack) oscylacje w populacji ofiar wiążą się z wahaniami liczebności drapieżników. Komentarz: Populacje ofiar mogą wykazywać cykliczność, kiedy liczebność drapieżników się nie zmienia. Hipoteza wyczerpywania zasobów pokarmowych (Lack) w okresie wzrostu liczebności gryzoni dochodzi do wyczerpania zasobów. Komentarz: Eksperymenty z dokarmianiem nie przedłużały fazy wzrostu liczebności. Zużycie wszystkich zasobów mało wiarygodne. wykład 6/45
46 Cykle populacyjne Zmiany zagęszczeń w Puszczy Białowieskiej Apodemus flavicollis Myodes glareolus Jędrzejewska i Jędrzejewski 1998 wykład 3/46
47 Cykle populacyjne wykład 6/47
48 Regulacja liczebności populacji Czynniki ograniczające Ich zmiana powoduje zmianę zagęszczenia równowagi (średniego zagęszczenia populacji) np. Liczebność populacji wolnej od pasożyta jest wyższa niż populacji zarażonej. Czynniki regulujące Wpływ czynnika zależy od zagęszczenia populacji. np. Liczebność populacji rośnie tym wolniej, im więcej osobników jest zarażonych wykład 6/48
49 Regulacja liczebności Sprzężenie zwrotne (czynniki zależne od zagęszczenia) koszty uzyskania zasobów zasoby per capita śmiertelność zagęszczenie rozrodczość zagęszczenie tak samo, ale na odwrót :) wykład 3/49
50 Przyrost populacji ludzkiej epoka kamienia epoka brązu epoka żelaza średnio- współwiecze czesność co minutę przybywa na świecie ok. 150 osób tempo wzrostu wynosi 3 os./sek. w czasie wykładu przybędzie ok osób w ciągu tygodnia przybędzie ok osób rocznie przybywa ok osób
51 Przyrost liczby ludności Zmiany technologiczne zmieniają pojemność środowiska Obecne szacunki K (pojemności środowiska) dla człowieka: 516 mld (mediana: 10 mld) 2% rewolucja przemysłowa 0.1% 10 mld rolnik-hodowca 10 mln % myśliwi-zbieracze mln 100 tys 10 tys 10 tys lat temu 10 0 wykład 13/51
52 Prognozy liczebność (w mld) 20Zachowanie aktualnego tempa wzrostu 15Powolne zmniejszanie tempa wzrostu (0 w roku 2100) Gwałtowne zmniejszenie tempa wzrostu (0 w roku 2050) wykład 13/52
53 Model World 3 Symulacja wzrostu populacji ludzkiej uwzględniająca zależności między ludźmi, rozwojem przemysłu, produkcją żywności i ograniczeniami ekosysytemu.
54 World 3
Ekologia ogólna. wykład 6. Ekologia populacji (cd)
Ekologia ogólna wykład 6 Ekologia populacji (cd) Struktura przestrzenna rozmieszczenie równomierne zapewnia maksymalną separację osobników środowisko homogenne + antagonizmy (allelopatia u roślin) wykład
Bardziej szczegółowoEkologia ogólna. wykład 5. Ekologia populacji
Ekologia ogólna wykład 5 Ekologia populacji Systemy rozrodcze panmiksja krzyżowanie zupełnie losowe rzadkie w świecie zwierząt założenie wielu modeli genetyki populacyjnej Faktyczne systemy rozrodcze monogamia
Bardziej szczegółowoWykład 2. Rodzaje konkurencji. Modele wzrostu populacji
Wykład 2 Rodzaje konkurencji. Modele wzrostu populacji Konkurencja o charakterze eksploatacji konkurencja o zasoby, które są w niedomiarze działanie jednego konkurenta zmniejsza ilość zasobów dostępną
Bardziej szczegółowoGenetyka populacji. Analiza Trwałości Populacji
Genetyka populacji Analiza Trwałości Populacji Analiza Trwałości Populacji Ocena Środowiska i Trwałości Populacji- PHVA to wielostronne opracowanie przygotowywane na ogół podczas tworzenia planu ochrony
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji biologii w gimnazjum klasa I
mgr Piotr Oleksiak Gimnazjum nr.2 wopatowie. Temat. Cechy populacji biologicznej. Konspekt lekcji biologii w gimnazjum klasa I Zakres treści: Populacja cechy charakterystyczne: liczebność, zagęszczenie,
Bardziej szczegółowoEkologia wyk. 1. wiedza z zakresu zarówno matematyki, biologii, fizyki, chemii, rozumienia modeli matematycznych
Ekologia wyk. 1 wiedza z zakresu zarówno matematyki, biologii, fizyki, chemii, rozumienia modeli matematycznych Ochrona środowiska Ekologia jako dziedzina nauki jest nauką o zależnościach decydujących
Bardziej szczegółowoInterakcje. Konkurencja. wykład 2
Interakcje. Konkurencja wykład 2 Ekologiczna istota konkurencji Kiedy konkurujące gatunki mogą współwystępować? Kiedy na skutek konkurencji jeden z nich wyginie? wykład 2/2 Tempo wzrostu populacji Tempo
Bardziej szczegółowoZnaczenie monitoringu populacji ssaków kopytnych w ochronie dużych drapieżników
Znaczenie monitoringu populacji ssaków kopytnych w ochronie dużych drapieżników Krzysztof Schmidt Instytut Biologii Ssaków PAN, Białowieża Duże ssaki drapieżne występujące w Polsce Fot. H. Schmidt Fot.
Bardziej szczegółowoInterakcje. Konkurencja a zespół organizmów
Interakcje Konkurencja a zespół organizmów Zespół organizmów Zbiór gatunków (populacji) wykorzystujących tę samą przestrzeń w tym samym czasie wszystkie gatunki na danym obszarze uwarunkowania środowiskowe
Bardziej szczegółowoKonkurencja. Wykład 3
Konkurencja Wykład 3 Współistnienie nierównych konkurentów wykład 3/2 Heterogenność środowiska Do tej pory zakładaliśmy, że środowisko, w którym zachodzi konkurencja, jest homogenne W rzeczywistości: środowisko
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 3. DYNAMIKA ROZWOJU
WYKŁAD 3. DYNAMIKA ROZWOJU POPULACJI MODELE Z CZASEM DYSKRETNYM DR WIOLETA DROBIK- CZWARNO MODELE ZMIAN ZAGĘSZCZENIA POPULACJI Wyróżniamy modele: z czasem dyskretnym wykorzystujemy równania różnicowe z
Bardziej szczegółowoMechanizmy obronne przed drapieżnikami
Drapieżnictwo może być istotnym czynnikiem selekcyjnym Mechanizmy obronne przed drapieżnikami M. Ślusarczyk Drapieżnictwo może zmniejszać dostosowanie organizmów Bezpośrednio - eliminując osobniki lub
Bardziej szczegółowoDrapieżnictwo II. (John Stuart Mill 1874, tłum. własne)
Drapieżnictwo II Jeżeli w ogóle są jakikolwiek świadectwa celowego projektu w stworzeniu (świata), jedną z rzeczy ewidentnie zaprojektowanych jest to, by duża część wszystkich zwierząt spędzała swoje istnienie
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z biologii do klasy III.
Rozkład materiału z biologii do klasy III. L.p. Temat lekcji Treści programowe Uwagi 1. Nauka o funkcjonowaniu przyrody. 2. Genetyka nauka o dziedziczności i zmienności. -poziomy różnorodności biologicznej:
Bardziej szczegółowoPORÓWNYWANIE POPULACJI POD WZGLĘDEM STRUKTURY
PORÓWNYWANIE POPULACJI POD WZGLĘDEM STRUKTURY obliczanie dystansu dzielącego grupy (subpopulacje) wyrażonego za pomocą indeksu F Wrighta (fixation index) w modelu jednego locus 1 Ćwiczenia III Mgr Kaczmarek-Okrój
Bardziej szczegółowoBaza pokarmowa: ocena dostępności ofiar wilka i rysia
Baza pokarmowa: ocena dostępności ofiar wilka i rysia Jakub Borkowski Katedra Leśnictwa i Ekologii Lasu Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Warszawa, 28 czerwca 2017 r. Fot. Jolanta Jurkiewicz Zdjęcie z fotopułapki,
Bardziej szczegółowo27.10. 2011. Wzrost zależny od zagęszczenia
27.10. 2011 Wzrost zależny od zagęszczenia Ochrona pop. zwierząt Rycina z Turchin 1999 Zagadnienie regulacji populacji Mechanizmy negatywnej zależności od zagęszczenia Model wzrostu logistycznego Założenia
Bardziej szczegółowoKonkurencja. Wykład 3
Konkurencja Wykład 3 Współistnienie nierównych konkurentów wykład 3/2 Heterogenność środowiska Do tej pory zakładaliśmy, że środowisko, w którym zachodzi konkurencja, jest homogenne W rzeczywistości: środowisko
Bardziej szczegółowoBiologia Klasa 3. - określa zakres ekologii, - wymienia biotyczne i abiotyczne
Biologia Klasa 3 Dział :Wzajemne zależności między organizmami a środowiskiem Numer lekcji Temat lekcji Osiągnięcia ucznia podstawowe Osiągnięcia ucznia ponadpodstawowe 1 2 3 4 1. Charakterystyka środowiska
Bardziej szczegółowoBest for Biodiversity
W tym miejscu realizowany jest projekt LIFE + Ochrona różnorodności biologicznej na obszarach leśnych, w tym w ramach sieci Natura 2000 promocja najlepszych praktyk Best for Biodiversity NAJLEPSZE PRAKTYKI
Bardziej szczegółowoWpływ produktywności pierwotnej łąk na demografię, dynamikę oraz kondycję populacji norników Microtus
Kamil Bartoń Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża Wpływ produktywności pierwotnej łąk na demografię, dynamikę oraz kondycję populacji norników Microtus Autoreferat rozprawy doktorskiej wykonanej w Zakładzie
Bardziej szczegółowoEKOLOGIA. Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa
EKOLOGIA Ekologia zespołów 1/26 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne Ile gatunków (bogactwo gatunkowe) Względna częstość występowania (dominacja, jednorodność)
Bardziej szczegółowoEKOLOGIA J = Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa
EKOLOGIA Ekologia zespołów Ekologia 1 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne Ile gatunków (bogactwo gatunkowe) Względna częstość występowania (dominacja,
Bardziej szczegółowoDrapieżnictwo. Ochrona populacji zwierząt
Drapieżnictwo Ochrona populacji zwierząt Ochrona populacji zwierząt Czy drapieżniki ograniczają liczebność ofiar? Kontrola z góry czy z dołu? Spektakularne przykłady wpływu drapieżnictwa na populacje:
Bardziej szczegółowoKonkurencja. Wykład 4
Konkurencja Wykład 4 W terenie Eksperyment w terenie 1. manipulacja liczebnością jednego lub dwóch konkurentów 2. obserwacja zmian przeżywalności, płodności itd. 3. porównanie z parametrami obserwowanymi
Bardziej szczegółowoMODELE ROZWOJU POPULACJI Z UWZGLĘDNIENIEM WIEKU
MODELE ROZWOJU POPULACJI Z UWZGLĘDNIENIEM WIEKU Dr Wioleta Drobik-Czwarno CIĄG FIBONACCIEGO Schemat: http://blogiceo.nq.pl/matematycznyblog/2013/02/06/kroliki-fibonacciego/ JAK MOŻEMY ULEPSZYĆ DOTYCHCZASOWE
Bardziej szczegółowoEkotoksykologia 12/9/2016. Procesy losowe w populacjach a skutki działania substancji toksycznych
Ekotoksykologia Procesy losowe w populacjach a skutki działania substancji toksycznych Prof. dr hab. Ryszard Laskowski Instytut Nauk o Środowisku UJ Ul. Gronostajowa 7, Kraków pok. 2.1.2 http://www.eko.uj.edu.pl/laskowski
Bardziej szczegółowoKonkurencja. wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów
Konkurencja wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów Zespół organizmów Zbiór gatunków (populacji) wykorzystujących tę samą przestrzeń w tym samym czasie wszystkie gatunki na danym obszarze uwarunkowania
Bardziej szczegółowoSzacowanie wartości hodowlanej. Zarządzanie populacjami
Szacowanie wartości hodowlanej Zarządzanie populacjami wartość hodowlana = wartość cechy? Tak! Przy h 2 =1 ? wybitny ojciec = wybitne dzieci Tak, gdy cecha wysokoodziedziczalna. Wartość hodowlana genetycznie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum Ocena dopuszczająca otrzymuje określa zadania ekologii, ochrony środowiska i ochrony przyrody rozpoznaje po 2-3 gatunki roślin, zwierząt i grzybów
Bardziej szczegółowoCECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE
CECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE Zarządzanie populacjami zwierząt, ćwiczenia V Dr Wioleta Drobik Rodzaje cech Jakościowe o prostym dziedziczeniu uwarunkowane zwykle przez kilka genów Słaba podatność
Bardziej szczegółowoEkologia molekularna. wykład 4
Ekologia molekularna wykład 4 Zróżnicowanie między populacjami Przyczyny odchyleń od HWE Czynniki demograficzne nielosowe kojarzenie wsobność (inbred) struktura genetyczna populacji (subpopulacje) migracje
Bardziej szczegółowoDepresja inbredowa i heterozja
Depresja inbredowa i heterozja Charles Darwin Dlaczego rośliny chronią się przed samozapyleniem? Doświadczenie na 57 gatunkach roślin! Samozapłodnienie obniża wigor i płodność większości z 57 gatunków
Bardziej szczegółowoCzynniki kształtujące płodność samic jelenia (Cervus elaphus) w północno-wschodniej Polsce
Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii Tomasz Borowik Czynniki kształtujące płodność samic jelenia (Cervus elaphus) w północno-wschodniej Polsce Autoreferat rozprawy doktorskiej wykonanej w Instytucie
Bardziej szczegółowookreśla, czym się zajmują ekologia, ochrona środowiska i ochrona przyrody określa niszę ekologiczną wybranych gatunków
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z EKOLOGII Z ELEMENTAMI OCHRONY ŚRODOWISKA DLA KLASY III ZAKRES ROSZERZONY Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony Dział programu Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy
Bardziej szczegółowoMETODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII
METODY STATYSTYCZE W BIOLOGII 1. Wykład wstępny. Populacje i próby danych 3. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 4. Planowanie eksperymentów biologicznych 5. ajczęściej wykorzystywane testy statystyczne
Bardziej szczegółowoDziedziczenie poligenowe
Dziedziczenie poligenowe Dziedziczenie cech ilościowych Dziedziczenie wieloczynnikowe Na wartość cechy wpływa Komponenta genetyczna - wspólne oddziaływanie wielu (najczęściej jest to liczba nieznana) genów,
Bardziej szczegółowoCzynniki środowiskowe mające znaczenie w życiu ptaków leśnych
Ekologia i ochrona ptakó ptaków leś leśnych w świetle problemó problemów gospodarki leś leśnej, obowią obowiązują zującego ustawodawstwa oraz zmian klimatycznych Rysunki E. Grzędzicka Emilia Grzę Grzędzicka
Bardziej szczegółowoocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU
Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU wyróżnia elementy żywe i nieożywione w obserwowanym ekosystemie oblicza zagęszczenie wybranej rośliny na badanym terenie określa znaczenie wiedzy ekologicznej w życiu
Bardziej szczegółowoPOWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data
POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,
Bardziej szczegółowoThe influence of habitat isolation on space use and genetic structure of stone marten Martes foina population
The influence of habitat isolation on space use and genetic structure of stone marten Martes foina population Wpływ izolacji środowiska na użytkowanie przestrzeni i strukturę genetyczną populacji kuny
Bardziej szczegółowoDemografia Liczba, rozmieszczenie i struktura ludności
Demografia Liczba, rozmieszczenie i struktura ludności Materiały dydaktyczne Opracowano na podst. J. Holzer, Demografia, Warszawa 2003. Podstawowe czynniki determinujące rozmieszczenie ludności 1. Czynniki
Bardziej szczegółowoZastosowania automatów komórkowych
Sławomir Kulesza kulesza@matman.uwm.edu.pl Symulacje komputerowe (12) Zastosowania automatów komórkowych Wykład dla studentów Informatyki Ostatnia zmiana: 28 maja 2015 (ver. 4.0) Ewolucja populacji biologicznej
Bardziej szczegółowoPrzyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
Bardziej szczegółowo5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA
5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA 5.1. Liczebność populacji model S 5.2. Liczebność populacji model J 5.3. Demografia Polska 5.4. Liczebność populacji i jego regiony 5.5. Wskaźniki demograficzne - i jego regiony
Bardziej szczegółowoZad. 1. Wartość pożyczki ( w tys. zł) kształtowała się następująco w pewnym banku:
Zad. 1. Wartość pożyczki ( w tys. zł) kształtowała się następująco w pewnym banku: Kwota Liczba pożyczek pożyczki 0 4 0 4 8 8 12 40 12 16 16 Zbadać asymetrię rozkładu kwoty pożyczki w tym banku. Wynik
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja i monitoring populacji wilka w województwie zachodnio-pomorskim. Borowik T., Jędrzejewski W., Nowak S.
Inwentaryzacja i monitoring populacji wilka w województwie zachodnio-pomorskim Borowik T., Jędrzejewski W., Nowak S. Terytoria wilczych watah w Puszczy Białowieskiej (jesień-zima 1997/98) Rozmieszczenie
Bardziej szczegółowoEKOLOGIA. Populacja termin różnie rozumiany. Cechy osobnicze vs cechy populacji. Ekologia populacji
EKOLOGIA Ekologia populacji Populacja termin różnie rozumiany W demografii (człowieka): ludzie zamieszkujący określony rejon: np. populacja Krakowa, populacja Polski południowej, populacja Polski, populacja
Bardziej szczegółowoTeoria ewolucji. Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie.
Teoria ewolucji Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie. Informacje Kontakt: Paweł Golik Instytut Genetyki i Biotechnologii, Pawińskiego 5A pgolik@igib.uw.edu.pl Informacje, materiały: http://www.igib.uw.edu.pl/
Bardziej szczegółowoMETODOLOGIA I METODYKA NAUK PRZYRODNICZYCH. Aleksandra Jakubowska
METODOLOGIA I METODYKA NAUK PRZYRODNICZYCH Aleksandra Jakubowska Źródła błędów Źródło Zmiana w czasie Efekt procedury Efekt obserwatora Błąd losowy (zmienność generowana przez eksperymentatora) Co redukuje
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do modelowania matematycznego w biologii. Na podstawie wykładów dr Urszuli Foryś, MIM UW
Wprowadzenie do modelowania matematycznego w biologii Na podstawie wykładów dr Urszuli Foryś, MIM UW Model matematyczny Jest to teoretyczny opis danego zjawiska na podstawie bieżącej wiedzy (często zwany
Bardziej szczegółowoRewolucja przemysłowa i teoria przejścia demograficznego
Rewolucja przemysłowa i teoria przejścia demograficznego XVIII i XIX Głębokie przemiany w wieku oświecenia (gospodarcze, społeczne, kulturowe) Pierwsza Wielka Brytania Postępy w rolnictwie (nawożenie,
Bardziej szczegółowoGENETYKA POPULACJI. Ćwiczenia 3 Biologia I MGR
GENETYKA POPULACJI Ćwiczenia 3 Biologia I MGR Heterozygotyczność Rozpatrując różnorodność genetyczną w populacjach o układzie hierarchicznym zauważamy, że najwyższy poziom heterozygotyczności zawsze występuje
Bardziej szczegółowoSeminarium Planowanie przestrzenne a ochrona ciągłości ekologicznej w północno-wschodniej Polsce" Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku
Seminarium Planowanie przestrzenne a ochrona ciągłości ekologicznej w północno-wschodniej Polsce" Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku wpływ inwestycji na duże ssaki drapieżne Robert Mysłajek Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT DRYF GENETYCZNY EFEKTYWNA WIELKOŚĆ POPULACJI PRZYROST INBREDU
ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT DRYF GENETYCZNY EFEKTYWNA WIELKOŚĆ POPULACJI PRZYROST INBREDU DRYF GENETYCZNY ) Każdy żywy organizm wytwarza więcej gamet, niż zdolne jest przetrwać (Darwin). 2) Przypadek
Bardziej szczegółowoProjekt Rozwój metapopulacji żubra w północno-wschodniej Polsce
Projekt Rozwój metapopulacji żubra w północno-wschodniej Polsce maj 2014 kwiecień 2016 http://projekteog.sggw.pl Teren realizacji Projektu Struktura Projektu Zadanie 1 Ochrona żubra w Puszczy Białowieskiej
Bardziej szczegółowoNaCoBeZu klasa 8 Dział Temat nacobezu programu I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? 2. Nośnik informacji genetycznej DNA 3. Podziały komórkowe
NaCoBeZu klasa 8 Dział programu Temat nacobezu I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? wymieniam zakres badao genetyki rozróżniam cechy dziedziczne i niedziedziczne wskazuję cechy indywidualne i gatunkowe omawiam
Bardziej szczegółowoPolityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie Maria Mellin Polityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bardziej szczegółowoBez względu na powód zmian jest cieplej
Bez względu na powód zmian jest cieplej Jeden ze skutków zmian klimatu: zwiększenie prawdopodobieństwa wystąpienia zjawisk ekstremalnych -5.5 C -2.75 C +2.75 C +5.5 C IPCC, 2004 1 Tempo metabolizmu/ Utrata
Bardziej szczegółowoSpis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15
Spis treści Przedmowa........................................... 11 1. Wstęp............................................ 15 1.1. Czego czytelnik powinien się spodziewać po tej książce?............. 15
Bardziej szczegółowo2. CZYNNIKI ZABURZAJĄCE RÓWNOWAGĘ GENETYCZNĄ
ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT 2. CZYNNIKI ZABURZAJĄCE RÓWNOWAGĘ GENETYCZNĄ POPULACJI Fot. W. Wołkow Prowadzący: dr Wioleta Drobik Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt MIGRACJE Zmiana frekwencji
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej rok szkolny 2018/2019 1. Czym jest genetyka? Uczeń:
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
24 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej w roku szkolnym 2019/2020 oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń:
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
24 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Kryteria oceniania z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia,
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. Uczeń: rozróżnia cechy dziedziczne i niedziedziczne definiuje pojęcia genetyka i zmienność organizmów
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Dobroniu oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń:
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki
Bardziej szczegółowoZarządzanie populacjami zwierząt. Parametry genetyczne cech
Zarządzanie populacjami zwierząt Parametry genetyczne cech Teoria ścieżki zależność przyczynowo-skutkowa X p 01 Z Y p 02 p 01 2 + p 02 2 = 1 współczynniki ścieżek miary związku między przyczyną a skutkiem
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2019/2020 I. Gene tyka 1. Czym jest genetyka? Uczeń:
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
24 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki
Bardziej szczegółowoZmienność. środa, 23 listopada 11
Zmienność http://ggoralski.com Zmienność Zmienność - rodzaje Zmienność obserwuje się zarówno między poszczególnymi osobnikami jak i między populacjami. Różnice te mogą mieć jednak różne podłoże. Mogą one
Bardziej szczegółowoRównanie logistyczne zmodyfikowane o ubytki spowodowane eksploatacją:
Sterowanie populacją i eksploatacja populacji Wykład 5 / 10-11-2011 (można o tym poczytać w podręczniku Krebsa) Modele eksploatacji populacji Model oparty na założeniu logistycznego wzrostu populacji (logistic
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Gene tyka Kryteria ocen z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2018/2019 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa
Bardziej szczegółowoPuszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity. Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN
Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Tomasz Wesołowski Pracownia Badań Lasu, Uniwersytet Wrocławski Awifauna PB: podstawowe fakty Kompleks leśny
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej, oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej (opracowane przez Grażynę Beściak na rok szkolny
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? określa zakres badań genetyki wyjaśnia,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? określa zakres badań genetyki wyjaśnia,
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Biologia (klasa ósma)
Przedmiot: Biologia (klasa ósma) Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy ósmej szkoły
Bardziej szczegółowoWyk. 2 Ekologia behawioralna
Wyk. 2 Ekologia behawioralna Be or not to be? How be to be? Pytania o zachowanie Dlaczego to zachowanie wyewoluowało? Gody przed kopulacją Życie samotnie lub w grupie Pieśni ptaków składają się z gwizdów
Bardziej szczegółowoEkologia ogólna. wykład 7. Regulacja liczebności populacji Interakcje między organizmami
Ekologia ogólna wykład 7 Regulacja liczebności populacji Interakcje między organizmami Dlaczego? N, liczebność 19 mln słoni przez 750 lat t, czas dn =rn dt r=b d Skoro populacje nie rosną w nieskończoność,
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Biologia, klasa VIII, rok szkolny 2018/2019 56/2017/18
Bardziej szczegółowoOcena wartości hodowlanej. Dr Agnieszka Suchecka
Ocena wartości hodowlanej Dr Agnieszka Suchecka Wartość hodowlana genetycznie uwarunkowane możliwości zwierzęcia do ujawnienia określonej produkcyjności oraz zdolność przekazywania ich potomstwu (wartość
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT
ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT Ćwiczenia 1 mgr Magda Kaczmarek-Okrój magda_kaczmarek_okroj@sggw.pl 1 ZAGADNIENIA struktura genetyczna populacji obliczanie frekwencji genotypów obliczanie frekwencji alleli
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16. KLASA III Gimnazjum. Imię:... Nazwisko:... Data:...
BIOLOGIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA III Gimnazjum Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Ponumeruj poziomy organizacji materiału genetycznego, rozpoczynając od poziomu najniższego: - chromatyna -
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej
I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 8 DOBRY. DZIAŁ 1. Genetyka (10 godzin)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 8 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Genetyka (10 godzin) określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Ocena dopuszczająca II. III. określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE. dla klasy VIII. Karolina Kielian
WYMAGANIA EDUKACYJNE z przedmiotu BIOLOGIA dla klasy VIII Karolina Kielian 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej Dział 1. Czym jest genetyka? określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech
Bardziej szczegółowo