GENETYKA POPULACJI. Ćwiczenia 3 Biologia I MGR

Transkrypt

1 GENETYKA POPULACJI Ćwiczenia 3 Biologia I MGR

2 Heterozygotyczność Rozpatrując różnorodność genetyczną w populacjach o układzie hierarchicznym zauważamy, że najwyższy poziom heterozygotyczności zawsze występuje na najwyższym piętrze hierarchii. H S <<< H R <<< H T Hs p ; p ; p 3 H ; H ; H 3 p 4 ; p 5 H 4 ; H 5 H H 3 H4 H5 H 5 p 3 H 3 p 45 H 45 p 345 H 345 H R 3xH xh

3 Homozygotyczność Podział populacji na subpopulacje > spadek heterozygotyczności > wzrost homozygotyczności homozygotyczność = - heterozygotyczność Homozygotyczność osobno >>> homozygotyczność razem R osobno >>> R razem q =0,4 q =0 R =0,6 R =0 0,6 0 R 0,8 0,4 0 q 0, R=0, =0,4

4 ZASADA WAHLUNDA (złamanie bariery) spadek średniej homozygotyczności na skutek połączenia się subpopulacji R osobno R razem q q q POŁĄCZENIE SUBPOPULACJI A NASTĘPNIE LOSOWE KOJARZENIE POWODUJĄ OBNIŻENIE ŚREDNIEJ WARTOŚCI HOMOZYGOT W STOPNIU RÓWNYM WARIANCJI CZĘSTOŚCI ALLELI W SUBPOPULACJACH.

5 Zadanie 0 Sprawdź, jak zmieni się różnorodność genetyczna gatunku po połączeniu osobników należących do trzech subpopulacji o następujących wartościach frekwencji alleli S I : p=0,3 S II : p=0,5 S III : p=0,9 Oblicz wariancję częstości alleli w subpopulacjach wyjściowych. 0,06

6 EFEKTYWNA WIELKOŚĆ POPULACJI RZECZYWISTEJ Liczba osobników w teoretycznej populacji idealnej charakteryzującej się takim samym zakresem dryfu genetycznego jak populacja rzeczywista. innymi słowy Liczebność idealnej, teoretycznej populacji, która traciłaby heterozygotyczność w tym samym tempie, w którym następuje utrata heterozygotyczności w rzeczywistej, badanej populacji.

7 DRYF GENETYCZNY duża losowo rozmnażająca się populacja p A =0,5; q a =0,5 0,5 AA; 0,5 Aa; 0,5 aa.kataklizm... Cztery losowo wybrane osobniki przeżyły z całej populacji Wszystkie cztery AA zdarzenie z p-stwem (0,5) 4 =0,0039 Wszystkie cztery aa zdarzenie z p-stwem (0,5) 4 =0,0039..w efekcie..... Dowolna kombinacja genotypów..nowe losowanie... Częstość alleli w nowym pokoleniu zależna jedynie od genotypów tworzących poprzednie pokolenie, a nie od częstości początkowych.

8 DRYF GENETYCZNY ) Każdy żywy organizm wytwarza więcej gamet, niż zdolne jest przetrwać (Darwin). ) Przypadek (między innymi) decyduje o tym, która gameta przetrwa i wejdzie w skład nowego pokolenia, a która zginie. 3) Przypadek staje jest istotnym czynnikiem kształtującym częstość genów w populacjach. 4) Zjawisko losowych (przypadkowych) zmian alleli = dryf genetyczny. DRYF proces losowy nie wpływa na zmiany częstości alleli w żaden ustalony sposób.

9 KULA częstość alleli ZAŁOŻENIA: nieskończenie długi tor do gry w kręgle na powierzchni występują liczne drobne nierówności po bokach są dwie rynny SKUTEK: wady powierzchni (I TYLKO ONE) sprawiają, że niepodlegająca grawitacji kula może zmieniać kierunek ruchu, ewentualnie wpaść do rynny INTERPRETACJA: Przyszłe położenie kuli zależy wyłącznie od położenia bieżącego, nie zależy od tego, jak kula osiągnęła położenie bieżące. Rynny odpowiadają stanom utrwalenia (p=0; p=). Szerokość toru odpowiada wielkości populacji. (w jaki sposób?) Nawet szeroki tor nie zapobiega okazjonalnemu wypadnięciu kuli!

10 Efektywna wielkość populacji Średnia harmoniczna liczebności rzeczywistych odwrotność średniej odwrotności. (średnia harmoniczna jest wrażliwa na najmniejsze wartości) = pojedynczy okres niewielkiej liczebności, nazywany wąskim gardłem (ang. bottleneck), może powodować poważny spadek heterozygotyczności. N T ( N N... e 0 N t => N e x X (alternatywna droga do tego samego wyniku) N e N N T... N t Ne efektywna wielkość populacji T liczba pokoleń N 0, N, ( ) liczba osobników w pokoleniu

11 Zadanie Populacja przeszła przez wąskie gardło w następujący sposób: N 0 =000, N =0 N =000 Oblicz (średnią) efektywną wielkość populacji w czasie wszystkich trzech pokoleń. Ne=9,4=670

12 Zadanie Jakie jest tempo przyrostu inbredu w populacji, w której w pierwszym pokoleniu jest 00 osobników, w drugim pokoleniu 30 osobników, w trzecim pokoleniu 5 osobników? Odp: Ne=47,6 =0,005 F F Ne Za bezpieczną Ne uznaje się 50 osobników, wtedy przyrost inbredu na pokolenie F jest równy %.

13 Zadanie 3 Jaka jest efektywna wielkość populacji dla populacji rzeczywistej, w której w rozrodzie bierze udział 5 samców i 30 samic? Ne NmN f 4 N N m f N m liczba samców N f liczba samic Odp. Ne=7,4

14 Zadanie 4 Jaki będzie przyrost inbredu po 8 pokoleniach w populacji, w której w każdym sezonie do rozrodu przystępuje 0 samic i 0 samców? t liczba pokoleń F ( F) t t Odp.: Ne=68,57 F = 0,0079 F t =0,057

15 Zadanie 5 Jaki będzie przyrost inbredu po trzech pokoleniach w populacji, w której do rozrodu przystąpiło: sezon = 0 samców i 40 samic sezon = 4 samców i 80 samic sezon 3 = 6 samców i 40 samic Odp.: F t =0,049

16 Na podstawie: Hartl D.L., A.G. Clark: Podstawy genetyki populacyjnej. Wyd. UW, 009