KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Transkrypt

1 KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia KOM(2006) 28 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW w sprawie przeglądów rynku na podstawie ram regulacyjnych UE Konsolidacja rynku wewnętrznego łączności elektronicznej {SEK(2006) 86} PL PL

2 KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW w sprawie przeglądów rynku na podstawie ram regulacyjnych UE Konsolidacja rynku wewnętrznego łączności elektronicznej 1. WSTĘP Ramy regulacyjne dla łączności elektronicznej, określone w 2002 r., stanowią gruntowną zmianę podejścia regulacyjnego, w nowatorski sposób łącząc regulacje branżowe i przepisy dotyczące konkurencji. Poprzednie, bardziej mechaniczne podejście do regulacji zostało zastąpione podejściem ekonomicznym, w którym regulacja opiera się na zasadach prawa o konkurencji. Wymaga ono, aby krajowe organy regulacyjne przeprowadziły przeglądy rynku w celu określenia, czy dany rynek powinien być regulowany. Jeżeli dany rynek jest poddany istniejącym (ex ante) regulacjom, a regulator stwierdza, że jedno lub kilka przedsiębiorstw ma znaczącą pozycję rynkową - pozycję SMP (co odpowiada pojęciu dominacji w prawie o konkurencji) na tym rynku, organ powinien wprowadzić odpowiednie regulacje. Natomiast nie należy wprowadzać regulacji, a istniejące regulacje należy wycofać, jeżeli żadna firma nie ma pozycji SMP. Proces przeglądu rynku podlega kontroli Komisji w ramach wspólnotowego mechanizmu konsultacji ustanowionego na podstawie art. 7 dyrektywy ramowej. Celem ram regulacyjnych i wspólnotowego mechanizmu konsultacyjnego będącego ich podstawą jest rozwijanie konkurencji, inwestycji i innowacji w celu osiągnięcia celów określonych w strategii Komisji o nazwie Agenda i2010, której zadaniem jest stymulowanie rozwoju i tworzenia miejsc pracy w sektorze telekomunikacyjnym, i realizowanie wznowionej agendy lizbońskiej na rzecz rozwoju gospodarczego i zatrudnienia. Niniejszy komunikat przedstawia ocenę funkcjonowania wspólnotowego mechanizmu konsultacyjnego w sektorze łączności elektronicznej i dotychczas zdobytego doświadczenia w jego stosowaniu. Przez pierwsze dwa lata dzięki mechanizmowi konsultacji wynikającemu z artykułu 7 komisja zyskała dokładny wgląd w rozwój rynków łączności elektronicznej w całej Unii Europejskiej. Proces ten niestety nie dobiegł jeszcze końca, jednak Komisja uznaje za właściwe udostępnienie zdobytej wiedzy szerszemu kręgowi odbiorców. Wnioski przedstawione w niniejszym komunikacie stanowią pierwszą ocenę procedur i wyników zastosowania tego nowego instrumentu. Stanowią one wkład w zbliżający się przegląd ram regulacyjnych, w tym Zaleceń Komisji w odniesieniu do poszczególnych rynków, w 2006 r. 2. PROCEDURY ARTYKUŁU 7: OMÓWIENIE Mechanizmy konsultacyjne wynikające z artykułu 7 mają trzy główne cele: (i) zagwarantowanie spójnej regulacji w całej UE w oparciu o zasady prawa konkurencji; (ii) ograniczenie regulacji do rynków, na których dochodzi do stałego nieprawidłowego funkcjonowania rynku; oraz (iii) wprowadzenie większej przejrzystości do procesu PL 2 PL

3 regulacyjnego. Wobec powyższego procedury te mogą się walnie przyczynić do konsolidacji rynku wewnętrznego łączności elektronicznej. Artykuł 7 dyrektywy ramowej 1 wymaga, aby krajowe urzędy regulacyjne (NRA) informowały Komisję i inne NRA o swych ustaleniach odnośnie do definicji rynku i analizy SMP oraz obowiązków regulacyjnych, które zamierzają nałożyć (lub zdjąć) ( proponowane środki ). Następnie Komisja ma jeden miesiąc na ocenę powiadomienia o proponowanych środkach ( fazy pierwsza procedury). Znakomita większość przypadków zostaje rozpatrzona w tym jednomiesięcznym okresie, a do NRA jest wysyłane pismo, które może zawierać uwagi Komisji dotyczące możliwości ulepszenia danych środków. W przypadkach, w których Komisja uzna, że pod względem definicji rynku lub analizy SMP proponowane środki tworzyłyby barierę dla jednolitego rynku, albo w przypadku poważnych wątpliwości co do zgodności środków z prawem wspólnotowym (a w szczególności z celami wspólnej polityki, do których realizacji powinny dążyć wszystkie NRA), 2 może ona zbadać sprawę bardziej szczegółowo, na co ma kolejne dwa miesiące ( faza druga ). Po szczegółowej analizie, jeżeli obawy komisji zostaną potwierdzone, Komisja może zażądać, aby NRA wycofał proponowane środki (decyzja wetująca) i ewentualnie później ponownie przedłożył daną analizę rynku. Z uwagi na przejrzystość procesu, Komisja dotychczas podejmowała decyzję w każdej sprawie, nawet jeśli nie zgłaszała uwag. 3. LEPSZA WSPÓŁPRACA I JAWNOŚĆ 3.1. Komisja i krajowe organy regulacyjne Mechanizm konsultacyjny wynikający z art. 7 wymaga ścisłej współpracy między Komisją i krajowymi organami regulacyjnymi, oraz między poszczególnymi krajowymi organami regulacyjnymi. Przed wysłaniem powiadomienia przedstawiciele krajowego organu regulacyjnego mogą się spotkać nieformalnie z komisją, aby przedstawić najważniejsze elementy analizy. Takie narady przed powiadomieniem umożliwiają Komisji i krajowym organom regulacyjnym ustalenie i omówienie kwestii, które szczególnie je interesują już na wczesnym etapie współpracy. Komisja również wykorzystuje tę okazję, aby przedstawić krajowym organom regulacyjnym wskazówki odnośnie do informacji i wymaganego poziomu analizy uzasadniającej wyciągnięte przez te organy wnioski. Powiadomienia krajowych organów regulacyjnych zwykle zawierają wszystkie elementy proponowanych środków, chociaż niektóre organy wysyłają powiadomienia w dwóch etapach, najpierw analizę rynkową, a następnie środki zaradcze. Komisja zwraca uwagę, że to drugie podejście niepotrzebnie wydłuża proces regulacyjny. Po otrzymaniu powiadomienia komisja może przekazać danemu organowi regulacyjnemu pisemne wnioski o udzielenie dodatkowych informacji. Krajowe organy regulacyjne mają prawo do wycofania powiadomienia w dowolnym czasie w trakcie procedury. 1 2 Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa), Dz. Urz. L 108, , str. 33. Cele te są określone w art. 8 Dyrektywy Ramowej i obejmują promowanie konkurencji, rozwój rynku wewnętrznego i promowanie interesów obywateli Unii Europejskiej. PL 3 PL

4 3.2. Rola zainteresowanych stron Ramy regulacyjne uwzględniają konsultacje krajowe, w trakcie których wszystkie zainteresowane strony mają możliwość skomentowania analizy NRA i propozycji regulacji. Organ regulacyjny, jako główny punkt kontaktu dla wszystkich zainteresowanych stron informuje Komisję o stanowisku stron trzecich. Rzadko, tylko wtedy, gdy wymaga tego sytuacja, Komisja przyjmuje informacje przedkładane przez zainteresowane strony lub spotyka się bezpośrednio z nimi (zwykle na ich prośbę). Podczas rozpatrywania sprawy na drugim etapie Komisja standardowo zaprasza zainteresowane strony trzecie do bezpośredniego przedstawiania uwag. Chociaż mechanizm konsultacji wspólnotowych formalnie dotyczy tylko Komisji i krajowych organów regulacyjnych, jego celem jest zagwarantowanie jawności dla wszystkich zainteresowanych stron. Jawność taka zapewnia wyższą jakość i obiektywność analizy przeprowadzanej przez krajowy organ regulacyjny. Jawne wersje wszystkich powiadomień i środki ostatecznie podjęte przez krajowe organy regulacyjne są publikowane w przeznaczonej do tego celu stronie internetowej komisji 3 w ciągu kilku dni od otrzymania 4. Komisja publikuje również jawne wersje komentarzy, informacje o braku komentarzy i decyzje wetujące. Większość krajowych organów regulacyjnych przeprowadza konsultacje krajowe przed konsultacjami wspólnotowymi. Umożliwia im to uwzględnienie opinii uczestników rynku w powiadomieniu przedkładanym Wspólnocie i pozwala uniknąć potrzeby przesyłania Wspólnocie drugiego powiadomienia, w którym w wyniku konsultacji krajowych organ regulacyjny musiał poprawić pierwotnie proponowane środki. Komisja zdecydowanie popiera takie podejście Rola krajowych urzędów ochrony konkurencji Definicja i analiza rynku na podstawie ram regulacyjnych opiera się na zasadach prawa konkurencji. Konsultacje między krajowymi organami regulacyjnymi i krajowymi organami ds. ochrony konkurencji ( NCA ) mają z tego względu zasadnicze znaczenie. Regulacje specyficzne dla sektora i egzekwowanie prawa konkurencji są instrumentami pomocniczymi w promowaniu rozwoju rynków łączności elektronicznej, na których skuteczna konkurencyjność służy dobru użytkowników. W większości przypadków krajowe organy regulacyjne wcześniej skonsultowały się z krajowymi organami ds. ochrony konkurencji, co było z korzyścią dla analizy rynkowej. W związku z tym komisja zachęca krajowe organy regulacyjne do uzyskania opinii krajowych organów ds. ochrony konkurencji przed przedstawieniem powiadomienia Obecnie Komisja planuje udostępnienie tłumaczeń również ogółowi społeczeństwa. PL 4 PL

5 4. SPOSTRZEŻENIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZAS OTRZYMANYCH POWIADOMIEŃ 4.1. Definicja odnośnego rynku Krajowe organy regulacyjne definiują odnośne rynki na podstawie warunków krajowych, uwzględniając zalecenia dotyczące odnośnych rynków 5 i wytyczne dotyczące znaczącej pozycji rynkowej (SMP) 6. Rynki, które mogą podlegać regulacji, są wybierane na podstawie zasad wspólnotowego prawa konkurencji. W swym zaleceniu Komisja przedstawiła test trzech kryteriów do wykorzystania przez państwa członkowskie 7. Odnośnie do rynków ujętych w rekomendacji przyjmuje się, że kryteria te zostały spełnione. Do tej pory krajowe organy regulacyjne zdefiniowały większość rynków zgodnie z zaleceniem, jednak w kilku przypadkach definicja tych rynków została zawężona lub rozszerzona. Komisja nie wyraziła zastrzeżeń wobec takich rozbieżnych definicji rynków, pod warunkiem, że poszczególne definicje rynku i analizy SMP są zgodne z zasadami wspólnotowego prawa konkurencji. Komisja sprawdziła również, czy wszystkie rynki przeanalizowane przez krajowe organy regulacyjne obejmują cały zakres rynków uwzględnionych w zaleceniu. Ogólnie rzecz biorąc, definicje rynku ujęte w zaleceniu i wyjaśnione w uzasadnieniu umożliwiły krajowym organom regulacyjnym przeprowadzenie analiz rynków łączności elektronicznej zgodnie z wymaganiami przepisów ramowych. Pojawiły się twierdzenia, że przy dalszej drobiazgowej analizie rynków może to prowadzić do nadmiernej regulacji i nakładania zbędnych obciążeń administracyjnych. Jednak z dotychczasowego doświadczenia Komisji wynika, że taka szczegółowa analiza w rzeczywistości sprzyja deregulacji sektora, ponieważ umożliwia wycofanie regulacji z rynków, na których rozwinęła się stabilna konkurencja. Na przykład podział hurtowych łączy dzierżawionych według przepustowości umożliwił zniesienie istniejących regulacji dotyczących bardzo wysokich przepustowości Analiza znaczącej pozycji rynkowej Wspólnotowe ramy regulacyjne dostosowały próg dla znaczącej pozycji rynkowej do pojęcia dominacji występującego w prawie konkurencji, zastępując poprzedni próg interwencji, który opierał się na stałej wartości udziału w rynku (25%). Ocena znaczącej pozycji rynkowej bazująca na prawie konkurencji często obejmuje dokładne badanie zagadnień prawnych i gospodarczych, w tym kwestie takie jak obecność równoważącej siły nabywczej i kryteria ustanowienia zbiorowej dominacji. Oceniając kryterium znaczącej pozycji rynkowej, krajowe organy regulacyjne sprawdzają, czy dany rynek jest lub stanie się skutecznie konkurencyjny w okresie obowiązywania danego Zalecenie komisji nr 2003/311/WE z 11 lutego 2003 r. w sprawie odnośnych rynków produktów i usług w obrębie sektora łączności elektronicznej podlegających istniejącym regulacjom zgodnie z Dyrektywą Ramową, Dz. Urz. L 114, , str. 45 ( Zalecenie ). Wytyczne komisji w sprawie analizy rynkowej i oceny znaczącej pozycji rynkowej w obrębie wspólnotowych ram regulacyjnych dotyczących sieci i usług łączności elektronicznej, Dz. Urz. C 165, , str. 6. Mianowicie: (i) obecność wysokich i trwałych barier dostępu, (ii) brak dynamicznych warunków rynkowych skłaniających ku skutecznej konkurencji oraz (iii) niezdolność samego prawa konkurencji do odpowiedniego uporania się z wszelkimi powiązanymi sytuacjami nieprawidłowego funkcjonowania rynku. Zob. kolejne punkty 9 do 16 preambuły zalecenia. Zob. przypadki UK/2003/ odnośnie do zakończeń łączy dzierżawionych. PL 5 PL

6 przeglądu rynkowego. Komisja zasadniczo sprawdza, czy ocena krajowego organu regulacyjnego jest zgodna z zasadami wspólnotowego prawa konkurencji i w pełni uwzględnia wytyczne w sprawie SMP oraz czy ma wystarczające pokrycie w faktach. Chociaż udziały w rynku pozostają jedynym wskaźnikiem, inne czynniki (takie jak dynamika rynku, bariery dostępu i potencjalna konkurencja) są nie mniej ważne w ogólnej analizie Wprowadzanie i znoszenie środków regulacyjnych W przypadku stwierdzenia znaczącej pozycji rynkowej krajowe organy regulacyjne muszą nakładać na danych operatorów środki regulacyjne. Komisja rozważa, czy te środki są odpowiednie, tzn. czy są stosowne do charakteru ustalonego problemu, proporcjonalne i uzasadnione w świetle celów polityki określonych w dyrektywie ramowej 9. Chociaż w stosunku do środków regulacyjnych Komisja nie ma prawa veta, może ona przedstawiać uwagi, które krajowy organ regulacyjny winien w najwyższym stopniu brać pod uwagę. Komisję należy powiadomić o wprowadzonych środkach. Komisja nadzoruje, w jaki sposób państwa członkowskie uwzględniły przedstawione uwagi i podejmuje odpowiednie działania. Dotychczas znaczna część uwag komisji dotyczyła odpowiedniości zaproponowanych środków regulacyjnych. Komisja przedstawiła uwagi dotyczące środków regulacyjnych, które rozwiązywały tylko część stwierdzonego problemu z konkurencyjnością, 10 wydawały się niedostateczne 11 lub mogły doprowadzić zbyt późno do osiągnięcia pożądanych skutków 12. Oprócz uwzględniania w najwyższym stopniu uwag przedstawionych przez Komisję, krajowe organy regulacyjne powinny zagwarantować pełne i skuteczne egzekwowanie zaproponowanych środków regulacyjnych w możliwie jak najkrótszym czasie. Jeżeli wyegzekwowanie proponowanego środka regulacyjnego wymaga dodatkowego czasu (np. ponieważ odpowiedni model kosztowy zostanie dopiero opracowany), krajowe organy regulacyjne już we wstępnie proponowanym środku regulacyjnym powinny uwzględnić środki przejściowe dla naprawy stwierdzonej sytuacji braku konkurencji Na podstawie artykułu 8(4) Dyrektywy w sprawie dostępu. Tak jak w przypadku, gdy stawki za połączenie kończące się w sieci telefonii komórkowej były regulowane tylko w przypadku połączeń inicjowanych z sieci telefonii komórkowej lub przez abonentów zagranicznych, ale nie połączeń inicjowanych z sieci stacjonarnych. Tak jak w przypadku, gdy regulacja cen nie opierała się na najwłaściwszym modelu kosztowym albo gdy dobór modelu kosztowego i reguły rachunkowości kosztów pozostawiono przedsiębiorstwom, których dotyczyła regulacja. Tak jak w przypadku, gdy stawki zorientowane kosztowo w oparciu o model kosztowy LRIC (długookresowego kosztu przyrostowego) najpierw pozostawiono prywatnym negocjacjom między operatorami, zanim organ regulacyjny zainterweniował w kontekście rozstrzygania sporu. Może to na przykład być wskaźnik porównawczy lub obowiązek ograniczenia cen w oparciu o formułę cena detaliczna minus x, w oczekiwaniu na wprowadzenie pełnego modelu kosztowego dla celów orientacji kosztowej. PL 6 PL

7 Na ogół krajowe organy regulacyjne stosowały podobne środki regulacyjne w przypadku podobnych nieprawidłowości konkurencji na rynku. Jednak szczegóły oraz wdrażanie tych środków regulacyjnych znacznie się różniły w poszczególnych państwach członkowskich. Takie różnice są widoczne, na przykład, w polityce cenowej (np. metodologi orientacji kosztowej), co ma istotne konsekwencje dla rynku wewnętrznego. Powstaje zatem pytanie, czy a jeśli tak w jaki sposób można osiągnąć większą spójność w stosowaniu środków regulacyjnych. To pytanie będzie przedmiotem najbliższego przeglądu ram regulacyjnych Żądania wycofania środków (decyzje wetujące) Komisja przyjęła decyzję wymagającą od krajowych organów regulacyjnych wycofania proponowanych środków w czterech przypadkach na 229 (ocenionych do 30 września 2005 r.) 14. Takie decyzje wetujące gwarantują, że żadne środki nie będą wprowadzane na poziomie krajowym, jeżeli są niezgodne z prawem wspólnotowym, a w szczególności z zasadami wspólnej polityki, do których powinny się stosować wszystkie krajowe organy regulacyjne. Dotychczas Komisja zgłaszała weto wobec proponowanych środków, gdy stwierdzała, że materiały uzasadniające definicję rynku lub SMP są niewystarczające. We wszystkich tych przypadkach Komisja skorzystała z prawa weta, aby zagwarantować spójność zastosowania zasad prawa konkurencji w całej Unii Europejskiej Kwestie horyzontalne Niekiedy mechanizm konsultacji ujawnia niedociągnięcia w transpozycji wspólnotowych ram regulacyjnych na prawo krajowe. Skierowanie uwagi na takie problemy wdrażania, mechanizmu konsultacyjnego może stanowić dodatkowy bodziec dla rozwiązania tych problemów jako uzupełnienie innych uprawnień Komisji, w szczególności uprawnienia do wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia. W celu zagwarantowania ciągłości ram regulacyjnych wszystkie istniejące obowiązki nałożone na przedsiębiorstwa o znaczącej pozycji rynkowej muszą nadal obowiązywać do zakończenia odpowiedniego przeglądu rynku. W przypadkach, w których nie nałożono żadnych regulacji, krajowy organ regulacyjny może wprowadzić nowe regulacje dopiero po zakończeniu odpowiedniego przeglądu rynkowego. W wyjątkowych okolicznościach, gdy zachodzi potrzeba pilnego działania, krajowe organy regulacyjne mogą wprowadzić środki tymczasowe 15. Środki tymczasowe mogą obowiązywać tylko przez pewien czas i jak najszybciej należy przedstawić odpowiednią analizę rynkową. Takie podejście horyzontalne stanowi wkład w zapewnienie realizacji jednego z głównych celów mechanizmu konsultacyjnego, którym jest zagwarantowanie spójności regulacji w całej Unii Europejskiej Zob. decyzję komisji: C(2004) 527 w przypadkach FI/2003/0024 i FI/2003/0027, C(2004) 3682 w przypadku FI/2004/0082, C(2004) 4070 w przypadku AT/2004/0090 i C(2005) 1442 w przypadku DE/2005/0144. Na podstawie artykułu 7(6) Dyrektywy Ramowej. PL 7 PL

8 5. PRZEGLĄD RYNKÓW Ta część komunikatu zawiera krótkie omówienie głównych trendów i wnioski wypływające z procesu przeglądu rynku, mimo że pierwsza runda analizy rynkowej jeszcze nie została zakończona. Do niniejszego komunikatu dołączone są dokumenty robocze Komisji, zawierające w postaci tabelarycznej dodatkowe informacje o wszystkich przypadkach ocenionych do 30 września 2005 r Sieci i usługi stacjonarne We wszystkich Państwach Członkowskich operator dominujący zachował dominację na rynku dostępu detalicznego, tzn. podłączenia do sieci telefonii stacjonarnej umożliwiającej wykonywanie i odbieranie połączeń, i korzystanie ze związanych z nimi usług. Jednakże na rynku połączeń krajowych i międzynarodowych stopniowo wyłania się konkurencja. Przebieg tego procesu jest łatwiejszy dzięki wprowadzeniu odpowiednich środków regulacyjnych (głównie wyboru/preselekcji operatora 16 i hurtowej dzierżawy łączy 17 ) oraz wprowadzeniu konkurencyjnych technologii, w szczególności VOIP 18, 19. Sytuacja przedstawiała się odwrotnie na rynkach hurtowych, na których widać było niewiele oznak trwałej konkurencji z wyjątkiem w niektórych, ograniczonych przypadkach rynku usług tranzytowych 20. Świadczenie usług połączeń wychodzących, które jest niezbędne dla alternatywnych operatorów, aby mogli oni świadczyć własne detaliczne usługi telefoniczne i usługi wdzwanianego dostępu do Internetu, jest nadal wąskim gardłem dla konkurencji. Jednakże w przypadkach, gdy skuteczne środki regulacyjne są stosowane na tym poziomie, pomagają one w rozwinięciu stabilnej konkurencji na dalszych rynkach detalicznych (połączeń), umożliwiając wycofanie regulacji dotyczących rynku detalicznego. Jeżeli chodzi o hurtowe usługi zakończenia połączeń (usługi, które operatorzy kupują od siebie nawzajem, aby umożliwić swoim klientom wykonywanie połączeń do różnych sieci), stwierdzono, że wszyscy operatorzy, niezależnie od wielkości, mają dominującą pozycję, ponieważ, zgodnie z zaleceniem, sieć każdego operatora stanowi osobny rynek, na którym ma on monopol na zakończenia połączeń. Organy regulacyjne były w stanie uwzględnić różnice w wielkości operatorów, nakładając mniej uciążliwe środki regulacyjne na mniejszych z nich (tzn. nakładając asymetryczne środki regulacyjne). W uzasadnionych przypadkach Komisja popierała takie podejście. Oprócz tego Komisja zdecydowanie dba o to, aby środki regulacyjne na tym rynku były skuteczne: na przykład, obowiązek rozdzielności księgowej Udogodnienia umożliwiające klientom wykonywanie połączeń z wykorzystaniem operatora innego niż dostawca dostępu dla poszczególnych połączeń (selekcja operatora) lub na stałe (preselekcja operatora). W ramach Dyrektywy o usłudze powszechnej, jeżeli zostanie stwierdzone, że operator ma znaczącą pozycję rynkową w udostępnianiu podłączenia do i korzystania z publicznej sieci telefonicznej w stałej lokalizacji, krajowy organ regulacyjny musi wymagać od danego operatora umożliwienia selekcji i preselekcji operatora. Umożliwienie operatorom alternatywnym świadczenia usług dostępu detalicznego, łącznie z świadczeniem klientom końcowym usług połączeń. W przeciwieństwie do selekcji i preselekcji operatora, która musi być wymagana od operatorów posiadających znaczącą pozycję rynkową na danym rynku, obowiązek hurtowej dzierżawy łączy jest nakładany (odpowiednio do sytuacji) według uznania organu regulacyjnego. Protokół VoIP: przenoszenie ruchu głosowego za pomocą technologii protokołu internetowego. Ruch VoIP może być przenoszony przez sieć znajdującą się pod kontrolą prywatną ( Telefonia IP ) lub w publicznym Internecie ( Telefonia internetowa ). Komisja przyczyniła się do wyłonienia się technologii VOIP w 2003 r. za pomocą instrumentu finansowego Programu wieloletniego (MAP) zarządzanego przez Europejski fundusz inwestycyjny. Przekazywanie i/lub przełączanie lub kierowanie połączeń. PL 8 PL

9 zapewnia widoczność przekazów wewnętrznych i stanowi uzupełnienie innych obowiązków, chociaż kontrola kosztów może zapewniać niezbędną jawność i pewność prawną dla uczestników rynku, a także pomoc w obniżeniu opłat za zakończenia połączeń. Wreszcie, jeżeli chodzi o ostatnią milę sieci telefonicznej, podłączenie użytkownika końcowego (zwane również pętlą lokalną ), operator tradycyjny niezmienne zachowuje prawie 100% udział w rynku. Skuteczny dostęp (za pomocą otwarcia dostępu do pętli lokalnej ) i regulacje cenowe na poziomie lokalnym miały zasadnicze znaczenie jako środek stymulujący rozwój konkurencji na zależnych rynkach, na których operatorzy alternatywni są uzależnieni od dostępu do pętli lokalnej w świadczeniu usług. 5.2 Sieci i usługi telefonii komórkowej Inaczej niż na rynkach telefonii stacjonarnej, rynki i usługi sieci telefonii komórkowej okazały się ogólnie bardziej konkurencyjne, dlatego regulacje są znacznie bardziej ograniczone. Nie ma żadnych regulacji na poziomie detalicznym, a regulacje na poziomie hurtowym są ograniczone do hurtowych usług zakończenia połączeń. Zgodnie z zaleceniem zidentyfikowano trzy hurtowe rynki telefonii komórkowej: (1) dostępu i połączeń wychodzących, 21 (2) zakończenia połączeń i (3) roaming międzynarodowy. Usługa połączeń wychodzących z sieci telefonii komórkowej umożliwia operatorom lub dostawcom usług (niekiedy zwanym wirtualnymi operatorami sieci lub MVNO ) udostępnianie połączeń klientom detalicznym z wykorzystaniem sieci innego operatora telefonii komórkowej. Usługa zakończenia połączeń w sieci telefonii komórkowej odpowiada zakończeniu połączeń w sieci stacjonarnej, dlatego odnoszą się do niej podobne zasady (jeżeli chodzi o analizę rynku i środki regulacyjne). Roaming międzynarodowy umożliwia klientom inicjowanie i odbieranie połączeń podczas podróży zagranicznych. Jeżeli chodzi o rynek dostępu i połączeń wychodzących, interwencja organu regulacyjnego okazała się w większości zbędna, biorąc pod uwagę ogólnie notowany poziom konkurencji. Niemniej jednak ograniczona liczba krajowych organów regulacyjnych uznała środki regulacyjne za potrzebne, gdy stwierdzono, że jeden operator telefonii komórkowej zajmuje samodzielnie pozycję dominującą, albo dwóch lub większa liczba operatorów zajmuje pozycję dominującą zbiorowo. Tak jak w przypadku usługi zakończenia połączeń w sieci telefonii stacjonarnej, stwierdzono, że wszyscy operatorzy zajmują znaczącą pozycję rynkową na rynku, zgodnie z zasadą jedna sieć, jeden rynek. Ponadto w przypadkach gdy operatorzy wirtualni (MVNO) mają możliwość ustalania własnych cen za zakończenie połączenia niezależnie od sieci hosta, mogą oni zostać uznani za operatorów o dominującej pozycji 22. Nałożone środki regulacyjne doprowadziły do stopniowej redukcji opłat za zakończenie połączeń w sieciach telefonii komórkowej, chociaż redukcja ta nie miała jednakowej skali we wszystkich państwach członkowskich W porównaniu z telefonią stacjonarną, w której dostęp i inicjowanie połączeń jest zdefiniowane osobno. Uwaga poczyniona wcześniej odnośnie do sieci stacjonarnych i związanych z nimi usług w kontekście skuteczności środków regulacyjnych odnosi się tak samo do zakończenia połączeń w sieciach telefonii komórkowej. PL 9 PL

10 Analiza rynkowa wymaga zbierania danych w zakresie przekraczającym granice państw, w czym organy regulacyjne współpracują ze sobą w ramach europejskiej grupy organów regulacyjnych. W międzyczasie Komisja uruchomiła również serwis internetowy, w którym zebrano przykłady już opublikowanych taryf roamingowych operatorów telefonii komórkowej w UE, co ma stanowić dalszy wkład w zapewnienie jawności opłat za usługi roamingowe Usługi szerokopasmowe i nadawanie Hurtowy dostęp szerokopasmowy lub strumień bitów umożliwia operatorom alternatywnym świadczenie usług szerokopasmowych użytkownikom końcowym przez łączenie odcinków własnej sieci szkieletowej z odcinkami sieci operatora tradycyjnego. Dostęp typu strumień bitów jest ogólnie uznawany za podstawowy krok, który nowi uczestnicy rynku mogą wykonać w kierunku inwestycji w pełne wprowadzenie własnej sieci na bazie uwolnienia pętli lokalnej (najpierw przez współdzielony a następnie pełen uwolniony dostęp). We wszystkich przypadkach do 30 września 2005 r. krajowe organy regulacyjne wystąpiły do tradycyjnych operatorów o udostępnienie dostępu typu strumień bitów. Stanowiło to wsparcie dla konkurencji, która mogła się rozwinąć między innymi w sektorze detalicznych usług szerokopasmowych. Dotychczas rynek hurtowego dostępu szerokopasmowego obejmował tylko usługi bazujące na tradycyjnej sieci telefonicznej (czyli PSTN ) tzn. ADSL. Dla celów uwzględnienia w tym rynku technologii konkurencyjnych (kablowych lub satelitarnych) Komisja nalegała, aby przedstawiono dowody istnienia produktu hurtowego opartego na technologii kablowej lub innej, oraz dowody zamienności takiego produktu hurtowego i ADSL. Rynek hurtowy usług nadawczych to rynek, na którym krajowe organy regulacyjne najbardziej odeszły od zalecenia. Brak zamienności między różnymi platformami (kablową, satelitarną lub naziemną) na poziomie hurtowym sprawił, że krajowe organy regulacyjne podzieliły rynek według używanej platformy. Chociaż rzeczywiste warunki rynkowe różnią się znacznie w poszczególnych krajach wspólnoty, w większości państw członkowski główne przeszkody dla konkurencji wynikają z krajowych systemów naziemnej transmisji analogowej i cyfrowej. Wobec tego analizie rynkowej poddano dotychczas tylko transmisję naziemną i wobec niej zastosowano środki regulacyjne dotyczące znaczącej pozycji rynkowej. 6. WNIOSKI I PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ Komisja uważa, że proces przeglądu rynku, w tym mechanizm konsultacyjny wynikający z art. 7, wprowadzony na podstawie dyrektywy ramowej umożliwił wprowadzenie spójniejszych regulacji i dlatego stanowi ważny krok w kierunku utworzenia rynku wewnętrznego łączności elektronicznej. System przeglądów rynkowych zagwarantował oparcie regulacji na gruntownej analizie ekonomicznej i ściśle ograniczenie ich do rynków, na których dochodzi do stałego nieprawidłowego działania mechanizmów konkurencji. Pozwoliło to podnieść jakość regulacji. Jeżeli chodzi o tworzenie wspólnej, europejskiej kultury regulacyjnej, ważne jest, aby wszystkie krajowe organy regulacyjne postępowały według wspólnej metodologii, 23 IP/05/1217, 4 października 2005 r. PL 10 PL

11 opartej na zasadach wspólnotowego prawa konkurencji. Mechanizm jawnych konsultacji ma również udział w tym procesie. Spójność została zagwarantowana głównie odnośnie do tego gdzie należy wprowadzać regulacje (rynków i pozycji rynkowej ich uczestników), i w mniejszym zakresie odnośnie do tego, które regulacje (środki regulacyjne) są właściwe. Obecnie Komisja we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi dąży do tego, aby stosowane przez nie środki regulacyjne były spójne. Chociaż niektóre rynki wykazały cechy trwałych wąskich gardeł, szereg rynków osiągnęło skuteczną konkurencyjność w państwach członkowskich, co umożliwiło wycofanie istniejących regulacji. Na przykład detaliczne usługi połączeń, dostęp do telefonii komórkowej i usługi połączeń wychodzących oraz międzymiastowe odcinki łączy dzierżawionych to rynki, na których stwierdzono skuteczną konkurencję 24. Mechanizmy konsultacyjne gwarantują większą jawność procesu regulacyjnego. Fakt, że krajowe organy regulacyjne regularnie konsultują się z uczestnikami rynku, Komisja zajmuje stanowisko w każdym przypadku, a wszystkie dokumenty końcowe są publikowane to tylko kilka przykładów jawności. W sumie system przeglądów rynkowych wprowadzonych na podstawie ram regulacyjnych okazał się sukcesem. Chociaż wymagane były pewne wstępne inwestycje w możliwości analityczne i organizacyjne po stronie krajowych organów regulacyjnych i Komisji, doprowadziło to do harmonizacji podejścia regulacyjnego, torującego drogę w kierunku wewnętrznego rynku łączności elektronicznej. Zagwarantowało to również możliwość opierania decyzji przez wszystkie organy regulacyjne na rozsądnych względach ekonomicznych i wprowadzanie regulacji rynków łączności elektronicznej tylko w minimalnym wymaganym zakresie. Chociaż duża liczba rynków krajowych jest regulowana, na innych rynkach istnieją oznaki stabilnej konkurencji. Odnosi się to szczególnie do rynków detalicznych, ale zależy od skutecznego egzekwowania środków regulacyjnych na poziomie hurtowym lub od istnienia alternatywnej infrastruktury. Wprowadzanie nowych technologii może tworzyć dodatkowy nacisk konkurencyjny, w którego kontekście regulacja będzie wymagana w mniejszym stopniu. W kontekście przeglądu Komisja będzie szukać sposobów zmniejszenia obciążeń administracyjnych nakładanych na firmy i sposobów dalszej optymalizacji procedur przez krajowe organy regulacyjne. Komisja ogłosiła wezwanie do zgłaszania uwag dotyczących ram przeglądowych i regulacyjnych, co dotyczy również procedur przeglądu rynku. 24 Zmiany te zostaną uwzględnione w przeglądzie aktualnej listy 18 rynków ujętych w Zaleceniu. Dodatkowe szczegóły dotyczące rynków konkurencyjnych, na których nie zastosowano regulacji dotyczących SMP znajdują się w Załączniku I. PL 11 PL