znajduje Declarative się pacjent Learning i dopasowanie do tego poziomu

Transkrypt

1 6 Rozdził Chpter 1. Wstęp Introduction 1 Ug Toronie ug Stymulcj zroko, słucho, dotyko metodzie PNF pozncz kojrzenio utonomiczn.. Ryc. Fig Phses Fzy nuczni of motor motorycznego lerning (Fitts (Fitts i Posner, 1967). b Fcilittion b. Toronie i PNF PNF in etpch phses nuczni of motor motorycznego. lerning b pozncz kojrzenio utonomiczn ści or t te home mógł ykonyć here ptient smodzielnie, performs bez or obecności ctivities simultneously By osiągnąć (dul tki tsk). cel tk The odtrz rpist się should czyn- terpeuty. ności bring dni ptient codziennego, into sitution by pełni tht odzoroyły resembles runki future sitution potrzebne or into pcjentoi. his on Trening socil sitution. tego typu odby się zróno szpitlu, jk i poz nim. Możliości metody PNF poprie poziomu uczestnict są tkie sme, Lerning jk ykorzystyne Phses leczeniu zburzeń czynnościoych. Chodzenie szpitlu czy sntorium Fitts dość yrźnie Posner (1967) różni się described od chodu three poz szpitlem lerning czy phses domu, (. Fig. którym 1.3): pcjent ykonuje jednocześnie inne 1. Cognitive zdni (tz. phse: zdni The podójne). ptient hs Terpeut to think poinien bout storzyć every pcjentoi ction sytucje cnnot do przypominjące nor tsk przyszłe t runki sme time. uczestnict życiu społecznym. 2. Associtive phse: The ptient tries to find solution Fzy for nuczni problem. The rpist should llo ptient to mke mistkes so he cn Fitts lern i Posner from (1967) mistkes. opisli He trzy my, fzy hoever, nuczni fcilitte 1.3): ptient so tht he cn find right ( ryc. 1. Fzę solution. poznczą: pcjent musi myśleć o kżdej 3. czynności Autonomic i nie phse może or utomtic tym smym phse: czsie The ykonyć ptient no innego longer zdni. needs to think bout solving 2. Fzę problem kojrzenioą: cn pcjent even simultneously str się znleźć fulfill or roziązni tsks (dul problemu tsks). ruchoego. Terpeut sposób poinien pozolić n popełninie błędó, tk by Ptients ćiczący ho uczył hve się suffered n łsnych n illness pomyłkch. or hve hd Ter- severe peut ccident może jednk must often stymuloć go through pcjent se tk, lerning mógł phses on multiple znleźć pridłoe times. It is roziąznie. role of rpist by 3. to identify Fzę utonomiczną hich phse lub utomtyczną: ptient is in pcjent to set up nie rpy musi już ccordingly, myśleć o roziązyniu so s to tret problemu ptient optimlly. i potrfi Therefore, jednocześnie bsic ykonyć principles inne zdnie techniques (tz. re zdni suitble podójne). options. There re severl possibilities to relern n c- Pcjent tivity. cierpiący z poodu choroby czy po pożnym ypdku dość często musi ielokrotnie pokonć przedstione poyżej fzy nuczni. Zdniem terpeuty jest ustlenie jkiej fzie nuczni znjduje Declrtive się pcjent Lerning i dopsonie do tego poziomu terpii. Every ction Pozoli is nlyzed to optymlne exctly leczenie n prcticed. pcjent. Z This tego form zględu of lerning zsdy is głóne pplied, i techniki for exmple, stnoią in przydtne sports here opcje one terpeutyczne. needs to lern specific movement Istnieje pttern iele perfectly. sposobó This potórnego requires lmost nuczeni 3,000 się repetitions. ykonyni Ne dnych ctivities czynności. tht e nt to tech our ptients require high intensity gret number Nucznie of repetitions deklrtyne (repetition ithout repetition, Bern- Kżdą stein 1967). czynność dokłdnie się nlizuje, nstępnie ćiczy. Tę formę uczeni stosuje się, n przykłd, sporcie, Procedurl którym Lerning trzeb nuczyć się perfekcyjnie ykonyć It is not jkiś necessry zorzec ruchoy. to think Wymg consciously. to prie You lern 3000 potórzeń. ctivities by Noe prcticing czynności, m których under chcemy constntly nuczyć pcjent chnging ymgją circumstnces zncznej (jumping, intensyności cycling i ielu etc.). potórzeń (potórzeni bez potórzeń; Bernstein, 1967). Nucznie Motor procedurlne Contro l Nie zsze konieczne Motor jest Lerning śidome myślenie. Czynności możn się nuczyć ykonując ją stle zmienijących Applying się runkch principles (skoki, of motor jzd control n roerze motor itd.). lerning chllenges treting tem to solution oriented Kontrol thinking for motoryczn individul limittions of ptient. i nucznie These principles ruchu re helpful in subsequent steps of tretment, integrting process Wykorzystnie of clinicl resoning zsd kontroli improving motorycznej multidisciplinry ruchoego temork. ymusz n zespole terpeutycznym i nuczni sposób myśleni nkierony n likidonie chrkterystycznych Motor Controldl kżdego pcjent ogrniczeń. Zsdy Motor control te są przydtne is study kolejnych of postures etpch terpii, move- pozlją ments tht boiem re controlled zintegroć by centrl proces comms nioskoni klinicznego spinl reflexes, i poprić including prcę functions ielodyscyplinrnego of mind zespołu body tht medycznego. govern posture movement (Brooks 1986). Motor control orgnizes ctivities tht re Kontrol lredy present motoryczn in ptient or hve lredy been Kontrol lerned. Furrmore, motoryczn to in bdnie motor development, posty i ruchó mo- cił tor control kontrolonych proceeds przez in progressive komendy centrlne processes i od- or

2 1.1. Koncepcj PNF e spółczesnej terpii kompleksoej 7 1 Studium przypdku Pcjent: Pn B. Po ielu spotknich terpeutycznych u pn B. ziększył się czynny i bierny zkres ruchomości obręczy brkoej. Pcjent potrfi czynnie unosić soją prą kończynę górną, jednk może ją utrzymć pozycji końcoej jedynie przez chilę. Z tego zględu dlszym ciągu nie były możlie tkie ktyności jk: nkłdnie i zdejmonie okulró, jedzenie, picie. Centrln stbilizcj tułoi jest ystrczjąc. Kolejność terpii: Fz 2 poinn być leczon jko piersz: stbilność obręczy brkoej pożądnej pozycji. Zsdy głóne możlie do zstosoni to: proksymcj, opór, komend słon, kontkt mnulny. Techniki możlie do zstosoni to: stbilizcj zrotn, kombincj skurczy izotonicznych, rytmiczn stbilizcj. Fz 3: kontrolon mobilność może zostć osiągnięt dzięki steroniu stbilnością rejonie stó bliższych z jednoczesnym ykonyniem ruchó stch dystlnych. Fz 4: osttniej fzie terpii nleży ziększć prę. N koniec usprnini pcjent potrfi przycinć głęzie drze stojąc n drbinie. ruchy rdzenioe, łączjąc to czynności umysłu i cił, które sterują postą i ruchmi cił (Brooks, 1986). Kontrol motoryczn orgnizuje ktyności, które już ystępują u pcjent lub te, które dopiero zostły yuczone. Co ięcej, rozoju ruchoym kontrol motoryczn rozij się peien uporządkony, etpoy sposób. Wyróżni się 4 kolejno nstępujące po sobie fzy kontroli motorycznej. Kżd z nich posid pene chrkterystyczne cechy (ptrz przegląd poniżej). Terpeut poinien dopsoć cele i ćiczeni obrębie tych fz. Ozncz to, że jeśli pcjent nie m koniecznej mobilności lub stbilności, to te etpy kontroli motorycznej są ćiczone przed Terpeut może ykorzystyć nstępujące po sobie fzy kontroli motorycznej do rozpoznni problemu pcjent i celu ułożeni progrmu terpii: 1. Mobilność: zdolność do przyjęci pozycji i do rozpoczęci ruchu. 2. Stbilność: utrzymnie noo przyjętej pozycji i kontrolonie płyu siły gritcji. 3. Kontrolon mobilność/mobilność n stbilność: ruch może być kontrolony kżdym zkresie z utrzymniem stbilnej pozycji, 4. Wpr: możlie są szelkie ruchy, szystkie części cił mogą się przemieszczć i być kontrolone e szystkich kierunkch. W procesie usprnini specjlist dopsouje terpię do możliości i potrzeb pcjent. trenoniem ktulnej czynności (przykłd pn B.). N podstie nlizy możliości i problemó pcjent terpeut ybier ćiczeni nkierone n roziąznie problemu funkcjonlnego orz decyduje o doborze pozycji yjścioej. Pod ugę bierze się rónież fzę kontroli motorycznej. Pozl to dobrć tkie ćiczenie konkretnej pozycji yjścioej, którego pcjent nie potrfi jeszcze ykonć czy też smodzielne ykonnie spri mu pene trudności. Możn ykorzystć mechnizm sprzężeni stępnego. Terpeut przedsti pcjentoi cel ktyności, tk by mógł on oprcoć pln ruchu i odpoiednio ykonć nkzną czynność. Wykonnie ruchu zleży od: celu, zdni, smego pcjent, sytucji, której ykonyn jest dn czynność. Ruch toruje się dzięki ykorzystniu zsd i technik PNF. Dl popry stbilności możemy ykorzystć: opór, proksymcję orz komendę słoną. Stosonymi technikmi będą: rytmiczn stbilizcj lub stbilizcj zrotn. Dl popry ykonni ruchu stosujemy: opór, komendę słoną, stymulcję zrokoą, kontkt mnulny, trkcję i kolejność ruchu. Stosone techniki to: rytmiczne zpoczątkonie ruchu, kombincj skurczó izotonicznych orz odtrznie ruchu. Ustlenie, jk form toroni poinn zostć ykorzystn, zleży nie tylko od ynikó ktulnej oceny stnu pcjent (ykonnej przed rozpoczęciem terpii),

3 8 Rozdził Chpter 1. Wstęp Introduction 1 b. Ryc. Fig. 1.4., b b. Activity: Aktyność: bringing zbliżnie cup kubk to do mouth ust. Studium przypdku Cse Study Pcjent: Pn B. Ptient Pn B. dlszym exmple: ciągu Mr. nie B. potrfi pić Mr. i jeść B bez is still pomocy. not ble Zkres to drink ruchomości or to et kończyny ithout górnej help. jest The ystrczjący, required mobility odpoiedni in upper jest też extremity stbilność is present tułoi. s is Pcjent stbility nie potrfi of jednk trunk. He ystrczjąco is unble to długo stbilize utrzymć his shoulder kończyny górnej position pozycji long enough umożliijącej to bring in zbliżenie fork to idelc his mouth. do ust. Kolejność terpii: podczs ćiczeń utrzymyni Sequence of tretment: rmieni To pożądnej shoulder pozycji to sty (stbilność) in desired możn position trin ykorzystć (stbility), zsdy bsic głóne: principles proksymcjęproximtion, opór, resistnce, komendę słoną. verbl Po of p- ćiczenich comm cn utrzymyni be effectively rmieni implemented. pozycji uniesieni After Mr. B. ykonnych hs trined by smodzielnie himself to mintin przez pcjent, this position może on trenoć zbliżnie idelc do ust long (pr). enough, Do he trenoni cn ork on tej bringing fork możn to his się mouth posłużyć: (skill). opo- Re- czynności rem, sistnce, komendą verbl słoną, instructions, sprzężeniem visul zrokoym input, i zstosoć techniques techniki: of combintion of isotonics skurczó izotonicznych repliction kombincji i odtrzni cn be used ruchu to fcilitte ( ryc. this 1.4). skill (. Fig. 1.4). le rónież od rekcji pcjent n już zstosone leczenie. Nleży plns przy his tym y pmiętć, of tretment. że odpoiedź Motor lerning pcjent rpist is m duże set of znczenie processes określniu ssocited formy ith toroni. prctice or experience Po ćiczenich leding to reltively pcjentoi permnent dostrcz chnges się infor- mcji cpbility zrotnych for dotyczących responding końcoych (Schmidt rezulttó Wrisberg ktyności 2004). (iedz This process o ynikch). consists Dodtkoo of: perception słone cognition ction i dotykoe sprzężenie (Shumy-Cook zrotne podczs ykonyni Woollcott 1995) zdni (. ruchoego Fig. 1.5). pomg lepszym jkościoo ykonniu Ech tsk czynności tht (iedz ptient o is przebiegu given should zdni). hve specific gol specific function. Performing tsk Nucznie is determined ruchoe by cpbilities limittions Nucznie of ruchoe, ptient przeciieństie by given sitution do koncepcji PNF, nie tsk jest is metodą be fulfilled. terpeutyczną, The y lecz of complet- stnoi in hich ing sego tsk, rodzju model cpbility yjśnijący, to do so, depends jki sposób on biomechnicl, terpeut plnuje psychologicl, proces terpeutyczny. neuropsychologicl motoryczne fctors. zest For procesó positive outcome ziąznych of rpy, z prk- Nucznie tyką ctivities lub dośidczeniem must be prcticed prodzących by do trłych ptient (Weinstein zmin dotyczących 1991) zdolności ctivities do regoni hve to be n men- bodziec (Schmidt i Wrisberg, 2004). Proces ten skłd ingful się z postrzegni for ptient poznni (l of effects). dziłni Only (Shumy- n ill -Cook ptient i Woollcott, mintin 1995) his motivtion. ( ryc. 1.5). These ctivities should Kżde be repeted zdnie dne mny pcjentoi times under poinno ever-chnging konkretny circumstnces cel i konkretne (Bernstein funkcje. 1967, Wykonnie repetition ith- zd- mieć out ni zleży repetition) od możliości should i ogrniczeń ultimtely pcjent be implemented sytucji, in everydy której ctivities zdnie musi (prticiption) być ykonne. (. Fig. Sposób 1.6). orz od ykonni The lerning zdni process orz możliość is more jego effective ukończeni if zleżą rpist od llos czynnikó ptient biomechnicznych to mke mistkes, i neuropsychologicznych. tht ptient By cn osiągnąć lern from pozytyny se errors. ynik This ter- so pii, method czynność of lerning musi zostć gives opnon ptient przez miniml pcjent (Weinstein, mount of input 1991) i musi guidnce on mieć so dl tht niego he cn znczenimlly (pro perform efektu). Tylko ctivity. tkim przypdku pcjent opti- utrzym Therpists są motycję. ho ork Trenone ith PNF czynności concept nleży often pply tctile potrzć verbl zmienijących input, but this się run- should ielokrotnie kch not lys (potrznie be cse. bez potórzeń; Ultimtely, Bernstein, ptients should 1967). W lern końcoej to perform fzie trenon this tsk czynność by mselves. poinn In zostć łączon tretment on czynności level of dni body codziennego structure (uczestnic- func-

4 86 Rozdził Chpter 6. Łoptk The Scpul i miednic Pelvis 6. Ryc. Fig. 6.18, b. b Ćiczenie Symmetricl reciprocl symetryczne-reciproklne: exercise: łoptk scpul ykonuje moves in ruch nterior przedniego elevtion, uniesieni, pelvis miednic in posterior tylnego depression obniżeni. izing tone, W celu or to zpobiegni ork on functionl lub redukoni gols such zmę- s rolling. czeni prcujących mięśni posłuż się techni- In ddition kmi nprzemiennymi. to exercises crried out ith one body Miednic prt in one i kończyny direction dolne ( zjemnie scpul moving ułtiją into nterior orz zmcniją elevtion) soją in both prcę. directions ( scpul moving Wzorce bck obniżni forth miednicy beteen spółdziłją nterior elevtion i ułtiją posterior przenoszenie depression), msy both scpule cił przez or scpul kończyny pelvis dolne. cn be Ztrzymj exercised miednicę simultneously. po- Any combintion zycji tylnego of obniżeni scpulr i ćicz pelvic ruchy ptterns ypro- my be used, stu kończyny depending dolnej on po tej gol smej of stronie. tretment Wzorce bilities unoszeni of ptient. miednicy Here spółdziłją uthors describe i ułtiją illustrte stinie to combintions. krokó i ruchy Use unosze- bsic procedures ni kończyn (grip, comm, dolnych. Ztrzymj resistnce, miednicę timing, etc.) techniques pozycji hen przedniego you use uniesieni symmetricl i ćicz ruchy symmetricl zgięci pttern kończyny combintions dolnej po tej just smej s hen stronie. you ork Wykorzystj ith single mechnizm ptterns in promienioni one direction. do pośredniego usprnini odcink szyjnego kręgosłup i górnej części tułoi. Utrzymuj mksyml ny opór Symmetricl Reciprocl dl stbilizcji lub izometrycznej Exercise prcy mięśni miednicy do momentu zobseroni Here i yczuci scpul skurczu pelvis łściych move mięśni in sme obrębie digonl but górnej in opposite części tułoi ptterns lub odcink (. Fig. 6.18, szyjnego.. Fig. 6.19,. Fig. 6.20). You position your body prllel to lines Punkty of do digonls. zpmiętni This combintion of scpulr pelvic motions results in full trunk elongtion shortening Ruchy miednicy spółprcują z kończynmi dolnymi orz ułtiją ich ruchy. Jednk ith counter rottion. The motion is n enlrged zorce miednicy nie odpoidją dokłdnie version of norml motion of scpul, pelvis, zorcom kończyn dolnych. trunk during lking. Or functionl ctivities W przypdku ykorzystyni zorcó cn be rolling, pushing something y from you, miednicy do obrcni, miednic służy jedy- reching overhed. nie jko punkt chytu (przyłożeni siły).. Fig shos scpulr nterior elevtion pelvic posterior depression. Scpulr posterior. Ryc. Fig Wyprost Trunk extension i rotcj tułoi: ith rottion: kombincj symmetricl symetrycznych-reciproklnych combintion zorcó of scpul łoptki i pelvis miednicy ith extremity połącze- reciprocl motion niu z ruchmi kończyny górnej i dolnej. depression pelvic 6.6 Ćiczeni nterior symetryczne, elevtion is shon in. Fig reciproklne Trunk extension i symetryczne ith rottion using symmetricl combintion of scpul nterior elevtion głónych pelvic celó posterior terpeutycznych depression łączonych ith extremity zor- Do có motion łoptki is presented i miednicy in. możn Fig zliczyć ziększenie siły, uruchomienie, poprę koordyncji i yrónnie npięci mięśnioego rejonie tułoi. Możn też określić Asymmetricl cele funkcjonlne, Exercise jk np. przetcznie. Oprócz ćiczeń prodzonych jedną częścią cił For jednym symmetricl (ruch łoptki kierunku symmetricl przedniego combintionssieni) ll lub of dóch bsic kierunkch principles (łoptk techniques nprzemien- re used, nie przemieszcz lthough ith się między single h. przednim uniesieniem unie- tylnym In this obniżeniem), combintion obie łoptki scpul czy łoptk pelvis i mied- move in nic opposite mogą być digonls ćiczone rónocześnie. digonls Możn re not yko- prllerzystć (. kżdą Fig. 6.21, kombincję. Fig. 6.22). zorcó Position łoptki your i miednicy. body in Wybór middle ersji zleżny lign jest your od fores celu terpii so lub tht od one możli- is in ości line ruchoych of ech digonl. pcjent. You Poniżej cnnot opisno use your i zilustro- body no eight die for resistnce tkie kombincje. ith this Tk combintion. jk podczs ćiczeń pojedynczego When both zorc scpul jednym kierunku, pelvis move do yko- in nyni nterior symetrycznych ptterns (forrd i symetrycznych tord ech kombincji or)

5 6.6. Ćiczeni Symmetricl, symetryczne, Reciprocl, reciproklne Asymmetricl i symetryczne Exercises Ryc. Fig. 6.20, b. b Ćiczenie Symmetricl reciprocl symetryczne-reciproklne: exercise: łoptk scpul porusz moves się in posterior kierunku depression, tylnego obniżeni, pelvis miednic in nterior elevtion przemieszczn jest do przedniego uniesieni.. Ryc. Fig. 6.21, b. b Ćiczenie Asymmetricl zgięci exercise tułoi for e trunk zorcch flexion: symetrycznych: scpul moves przednie in nterior obniżenie depression, łoptki, przednie pelvis uniesienie in nterior elevtion miednicy. b. Ryc. Fig. 6.22, b. b Ćiczenie Asymmetricl yprostu exercise tułoi for trunk e zorcch extension: symetrycznych: scpul moves tylne uniesienie in posterior łoptki, elevtion, tylne obniżenie pelvis miednicy. in posterior depression

6 11.4 Mt Activities Aktyność n mcie Ryc. Fig. 11.4, b. b Obrót Rolling bckrd tył z ykorzystniem ith pelvic posterior ruchu tylnego depression obniżeni miednicy scpulr i posterior tylnego uniesieni elevtion łoptki. Tylne obniżenie Obrót tył jest połączony z yprostem tułoi. Ruch trunk jest ułtiny muscles. dzięki The ptient s yprostoi hed should odcink move szyjnego ith ( ryc b). Your distl grip is on h or distl fore Tylne cn control uniesienie entire extremity. Your proximl grip Obrót cn przód vry: jest grip połączony on or ner z bocznym scpul skróceniem is often tułoi. most Ruch effective. jest Your torony proximl dzięki h rotcji cn odcink lso be used szyjnego to guide tą smą resist stronę. ptient s hed motion. The comms you use cn be specific or simple. Przednie For rolling obniżenie forrd using pttern of extension dduction Obrót tył jest połączony specific z yprostem comm i rotcją my tułoi. Ruch be»squeeze my jest h ułtiny pull dzięki your yprostoi don i to rotcji your opposite odcink szyjnego hip. Lift your tym smym hed, kierunku. roll.«a simple comm ould be»squeeze pull, lift your hed.«punkty For do rolling zpmiętni bck using pttern of flexion bduction specific comm might be»rist bck, lift Ćiczon your czynność up to obrcnie, follo your łoptk h ith i miednic są jedynie miejscmi przyłożeni siły. Obrcnie się poinno ystąpić dzięki toroniu ze strony łoptki lub miednicy. Łoptk i miednic Kombincj zorcó podczs obrotu przód: przednie uniesienie miednicy, przednie obniżenie łoptki ( ryc. 11.3). Kombincj zorcó podczs obrotu tył: tylne obniżenie miednicy, tylne uniesienie łoptki ( ryc. 11.4). Kończyny górne Jeśli pcjent m sprną kończynę górną, połącz jej prcę your eyes. z odpoiednim Roll bck.«(opisnym The simple cześniej) comm zorcem ould łoptki be»lift your celu zmocnieni up look mięśni t your tułoi h.«lbo toroni Tke czynności ptient s obrcni. Wzorce into biegnące elongted do rnge przyiedzeni trction (przednie) to stretch torują obroty przód. scpulr Wzorce muscles. Furr elongtion odiedzenioe (tylne) stymulują ith trction obroty ill elongte tył. St łokcioy or stretch podczs synergistic ykonyni trunk muscles. czynności Hold może bck się zginć, on initil prostoć lub motion pozostć until you tej feel smej or pozycji. see Oporuj ptient s njsilniejsze trunk muscles mięśnie contrct, okolicy n stu llo łokcioego trunk celu uzyskni to move. You promienioni cn lock in pobudzeni ptient s do mięśni t ny strong tułoi. point Gło in pcjent its rnge poinn of motion, poruszć n exercise się tym smym trunk kierunku muscles co kończyn rolling górn. motion ith repeted Chyt contrctions. ręką dlszą The n ręce exercise lub dystlnej is for trunk części przedrmieni muscles not pcjent for pozl shoulder n muscles kontrolę (chnge jego cłej kończyny pivot). Approximtion górnej. Ręk bliższ through może być ułożon ith resistnce różnych to miejscch. rottion Chyt orks n ell lub to lock okolicy in łoptki tord jest njbrdziej end efektyny. of its rnge. Rękę bliższą możn też ykorzystć do prodzeni i oporoni ruchu głoy pcjent. Komendy słone mogą być szczegółoe i precyzyjne lub krótkie i proste. Szczegóło komend stoson podczs obrotu przód z ykorzystniem zorc yprost przyiedzenie może brzmieć: ściśnij moją rękę, ciągnij rmię dół, do przecinego biodr, podnieś głoę i obróć się do przodu. Ntomist krótką komendą będzie: ściśnij, ciągnij, gło do góry. W obrocie tył ykorzystującym zorzec zgięcie odiedzenie precyzyjn komend

7 Rozdził Chpter 11. Ćiczeni Mt Activities n mcie b 11 c d. Ryc. Fig d. g Wykorzystnie Using one zorcó for rolling: jednej forrd kończyny ith górnej flexion dduction; do obrotó:. b W bckrd przód ze ith zgięciem extension bduction; przyiedzeniem; b. c, d W forrd tył z yprostem ith extension dduction odiedzeniem; c, d. W przód z yprostem przyiedzeniem. kusing może brzmieć: One Arm yprostuj ndgrstek, podnieś rękę 4do góry, Rolling ptrz forrd oczmi ith z soją trunk-extension, ręką i obróć się lterl tył, ntomist flexion przykłdem rottion. krótkiej Fcilitte komendy ith neck może extension rękę rottion i ptrz z in nią. direction of rolling. być: podnieś N 5 Ptterns: początku Flexion dduction externl ust kończynę górną pcjent rottion rozciągnięci (. Fig ). i celu dlszego ydłużeni pozycji 4mięśni You kończyny cn lso use górnej ulnr i łoptki thrust ykonj pttern trkcję. Dlsze (. Fig. rozciągnięcie 11.5 g połączone 7 Sect ). z trkcją pozoli n 4ydłużenie Rolling bck synergistycznych ith trunk extension, mięśni tułoi. lterl Po zinicjoniu flexion, ruchu rottion. kończynie Fcilitte górnej ith ztrzymj neck lterl momentu flexion yczuci full rottion lub zobseroni in direction skur- of go do czu mięśni rolling tułoi motion. pcjent i dopiero tedy pozól n ruch 5 Ptterns: kończyny Extension bduction internl górnej. Możesz ztrzymć ruch kończyny rottion górnej (. Fig. doolnym 11.5 b). zkresie ruchomości 4( miejscu, You cn lso którym use mięśnie ulnr ithdrl kończyny górnej pttern są silne) (7 i Sect. ćicz 7.7.1). mięśnie tułoi orz ruch obrcni z 4pomocą Rolling potrznych forrd ith npięć trunk mięśnioych. flexion. Fcilitte Ćiczenie to ith jest neck przeznczone flexion in dl mięśni direction tułoi, of rolling nie dl mięśni motion. obręczy brkoej (zmień oś obrotu). Zstosonie 5 Ptterns: proksymcji Extension dduction internl osi kończyny górnej i oporu kierunku rottion ruchu (. rotcji Fig pomg c, d). unieruchomieniu kończyny 4 You cn górnej lso use końcoym rdil zkresie thrust pttern ruchomości. (7 Sect ). 4 Rolling Wykorzystnie bck ith jednej trunk kończyny extension. górnej Fcilitte Obrót ith neck przód extension z yprostem in direction tułoi, jego of skłonem bocznym motion. i rotcją. Ruch ułtiny jest po- rolling 5przez Pttern: yprost Flexion bduction odcink szyjnego i (. rotcję Fig kierunku e, f). obrotu.

8 Prktyczne Chpter spekty Git treningu Triningchodu 255. Fig..8 c Mnging brkes Ryc..8 -c. Obsług hmulcó..6.2 Wstnie i sidnie Przedstione poniżej ćiczeni są sztucznie podzielone n poszczególne grupy. W procesie terpeutycznym zzyczj przechodzi się płynnie z jednej czynności drugą i z jednego poziomu funkcjonlnego n kolejny. Pcjent siedząc n krześle, przesu się przód, stje, odzyskuje rónogę i zczyn iść. W zleżności od potrzeb pcjent terpeut dzieli ktyności, skupijąc się n tych czynnościch, które jeszcze nie są ykonyne pełni poprnie i płynnie. Wstnie jest zróno czynnością funkcjonlną, jk i pierszym etpem czynności chodzeni. Test stń i idź ykonyny n czs jest doskon-

9 .6 Prcticl Git Trining Prcticl Rozdził Git Trining. Trening chodu Fig..9, b Mnging rests. Ryc. Fig..9,, b. b Zdejmonie Mnging podłokietnikó. rests. Ryc. Fig..10,, b. b Sięgnie Mnging do stóp, legs, obsług feet, podnóżkó. pedls. Fig..10, b Mnging legs, feet, pedls łym sposobem oceny postępó pcjent (Podsidlo, 1991). Kżdy człoiek poinien być zdolny stć i usiąść n poierzchni o różnej ysokości. Pomimo że kżdy z ns cechuje się nieco innym sposobem przechodzeni z pozycji siedzącej do stojącej, ogólny sposób zminy pozycji możn opisć nstępująco (Nuzik i sp., 1986): Część piersz czynności ( ryc..15 -c): Gło, odcinek szyjny i tułó przemieszczją się do zgięci. Miednic usti się reltynym przodopochyleniu. Sty kolnoe zczynją się prostoć i przemieszczć przód stosunku do płsz-