Możliwości uprawy i przetwarzania soi w Polsce

Transkrypt

1 Możliwości uprawy i przetwarzania soi w Polsce Konsorcjum POLSOJA Unowocześnienie technologii uprawy konwencjonalnych odmian soi (Glycine max) w warunkach Polski

2 SOJA: UNIKALNY SKŁAD CHEMICZNY NASION (ZAWARTOŚĆ W SUCHEJ MASIE ) BIAŁKO 33 45% TŁUSZCZ 18 22% BEZAZOTOWE ZWIĄZKI WYCIĄGOWE 26 34% LECYTYNA 1,5 2,5% TŁUSZCZU WŁÓKNO SUROWE 4 5% POPIÓŁ 6% IZOFLAWONY µg/g

3 SOJA: Najważniejsza roślina białkowa PRODUKCJA ŚRUT ROŚLIN OLEISTYCH W 2013 ROKU (MLN T) (SOYSTATS) Soja 199,5 Rzepak 37,7 Bawełna 17,2 Słonecznik 16,6 Razem Świat 294,0

4 Produkcja olejów roślinnych na świecie w sezonie 2015/2016 prognoza179 mln ton 2015/16 Olej palmowy sojowy rzepakowy słonecznikowy 2014/ / / / / / / / / / /05

5 Położenie Polski POLSKA 49 O 00 N - 54 O 50 N POZNAŃ 52 O 24 N 55 O N 54 O N 53 O N 52 O N 51 O N 50 O N 49 O N

6 49O 49O

7 Glycine soja - WYSTĘPOWANIE W Chinach G. soja występuje od 24 0 do 53 0 szerokości geograficznej, od 1,8 do 2650 m n.p.m., w różnych warunkach glebowych i klimatycznych, a w Rosji do 55 O. (Li i in. 1995) WIELKOPOLSKA 51 O 10 N - 53 O 66 N POZNAŃ CENTRUM 52 O 24 3 N DŁOŃ 51 O N

8 Hodowla odmian dostosowanych do warunków klimatycznych Polski Główne cele hodowlane Tolerancja na długość dnia Tolerancja na niskie temperatury w okresie kwitnienia Odmiany bardzo wczesne grupa dojrzałości 000 Wysokość osadzenia I strąka Wysoki potencjał plonowania

9 Historia soi w Polsce 1878 Antoni Sempołowski Pierwszy eksperyment polowy z soją w Polsce W Żabikowie w Szkole Rolniczej im. Haliny wysiano 19 odmian chińskich otrzymanych z Austrii od prof. Haberlanda soja nie dojrzała 1971 Prof. J. Szyrmer z zespołem rozpoczął prace nad soją w IHAR w Radzikowie 1974 Prof. J. Jaranowski z zespołem rozpoczyna prace nad soją w Katedrze Genetyki i Hodowli Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

10 Unowocześnienie technologii uprawy konwencjonalnych odmian soi (Glycine max) w warunkach Polski Projekt realizowany w ramach Programu Badań Stosowanych PBS2/A8/25/2013 KR Kietrz IOR PIB UP KGiHR Top Farms Głubczyce DANKO HR PP ITiICh

11 Cel Projektu Unowocześnianie technologii uprawy konwencjonalnych odmian soi i jej weryfikacja w warunkach wielkotowarowej produkcji rolniczej po przez: dobór odmian o wysokim potencjale plonowania, dojrzewających w warunkach Polski z uwzględnieniem oceny jakościowej oraz poszerzenie zmienności genetycznej opracowanie nowych sposobów nanoszenia (ciecze jonowe) szczepionek na nasiona soi, zwiększenie skuteczności i wytypowanie zapraw fungicydowych nie zmniejszających aktywności bakterii szczepionkowych

12 Cel Projektu Unowocześnianie technologii uprawy konwencjonalnych odmian soi i jej weryfikacja w warunkach wielkotowarowej produkcji rolniczej po przez: opracowanie optymalnej agrotechniki w zakresie gęstości siewu, rozstawy rzędów, nawożenia azotowego opracowanie skutecznego systemu zwalczania chwastów, patogenów oraz szkodników badanie opłacalności upraw soi w wielkotowarowej produkcji oraz jej wpływu na zmianowanie i plony roślin następczych rozpoznanie możliwości zagospodarowywania i skupu nasion oraz propagowanie uprawy soi w Polsce

13 Zadania Nr zadania Tytuł zadania Wykonawca 1 Ocena potencjału plonowania nowych genotypów i odmian soi w warunkach Polski oraz tworzenie nowej zmienności genetycznej. UP, DANKO HR, IOR- PIB, Top Farms Głubczyce 2 Usprawnienie sposobu stosowania szczepionki zawierającej bakterie Bradyrhizobium japonicum oraz określenie wpływu zapraw fungicydowych na skuteczność działania tej szczepionki. IOR-PIB, PP 3 4 Sprawdzenie skuteczności działania zmodyfikowanych zapraw fungicydowych jako środka do zaprawiania nasion soi przed siewem. Wpływ odsady roślin oraz nawożenia azotowego na plonowanie 4 odmian soi. IOR-PIB, PP IOR-PIB, UP, Top Farms Głubczyce 5 Ochrona plantacji przed zachwaszczeniem. IOR-PIB, Top Farms Głubczyce

14 Zadania Nr zadania Tytuł zadania Wykonawca Określenie odporności odmian soi na najważniejsze patogeny i opracowanie metod ochrony przed chorobami. Określenie odporności odmian soi na szkodniki i opracowanie metod ochrony. Wpływ soi na rośliny uprawiane następczo ocena ilościowa i jakościowa plonów. Analiza opłacalności uprawy soi w Polsce w warunkach dużego gospodarstwa rolnego. Opracowanie systemu skupu i zagospodarowania nasion soi pochodzących od krajowych producentów na przykładzie Kombinatu Rolnego Kietrz Sp. z o. o. Upowszechnianie wyników badań oraz promocja uprawy konwencjonalnych odmian soi w Polsce. IOR-PIB, UP, DANKO HR, Top Farms Głubczyce IOR-PIB, UP, DANKO HR, Top Farms Głubczyce IOR-PIB, UP, KR-Kietrz, Top Farms Głubczyce KR-Kietrz, Top Farms Głubczyce KR-Kietrz IOR-PIB, UP, Top Farms Głubczyce

15 Zadanie 1 Tworzenie nowej zmienności genetycznej Weryfikacja roślin pokolenia F 1 Ogród doświadczalny KG i HR, Poznań, Sołacz Rząd genotyp mateczny Rośliny F1 Rząd genotyp ojcowski

16 Zadanie 1 Krzyżowanie pomiędzy gatunkami Glycine max i Glycine soja Szklarnia i ogród Katedry Genetyki i Hodowli Roślin Genotypy do krzyżowania: G. soja: 6 genotypów z kolekcji KG i HR G. max: odmiany Nawiko, Augusta, Aldana, Mavka, Merlin

17 Zadanie 1 Ocena potencjału plonowania nowych genotypów i odmian soi w warunkach Polski Lokalizacja doświadczeń: RGD Dłoń, DANKO HR Modzurów i Laski Testowanie: 65 genotypów 56 linii mutacyjnych z odmian Nawiko i Augusta oraz genotypów kolekcyjnych KGiHR, 9 odmian: w tym wzorcowe - Aldana, Augusta i Mavka Badania Rejestracyjne COBORU DS33s

18 Zadanie 2 Usprawnienie sposobu stosowania szczepionki zawierającej bakterie Bradyrhizobium japonicum Testowanie cieczy jonowych i ich wpływu na przeżywalność bakterii i nasion Doświadczenia laboratoryjne i polowe nad wpływem wytypowanych cieczy jonowych na rozwój brodawek, plon i cechy jakościowe nasion Wytypowanie zapraw fungicydowych, które nie zmniejszają aktywności szczepionki bakteryjnej.

19 Zadanie 3 i 6 Zwiększenie skuteczności działania zapraw fungicydowych oraz wykazanie ich wpływu na ograniczenie chorób soi Porównano skuteczność działania cieczy jonowych i zapraw fungicydowych (Vitavax 200 FS i Tarcza 060 FS) w ochronie soi przed zgorzelą siewek oraz oceniono ich wpływ na fitotoksyczność, plonowanie oraz brodawkowanie Spośród badanych cieczy jonowych, wytypowano dwa związki zawierające difenokonazol do zaprawiania nasion soi w warunkach doświadczenia polowego w 2016 roku. Związki te skutecznie ograniczały wzrost grzybów w warunkach laboratoryjnych oraz nie hamowały kiełkowania nasion soi.

20 Zadanie 5 Opracowanie skutecznego systemu zwalczania chwastów Sprawdzono skuteczność ochrony plantacji soi przed najważniejszymi chwastami za pomocą 12 systemów herbicydowych stosowanych doglebowo i nalistnie oraz ich fitotoksyczność na rośliny soi Preparaty, które charakteryzują się wysoką skutecznością w stosunku do chwastów w plantacji soi, a także są selektywne dla rośliny uprawnej: LINUREX 500 SC + COMMAND 480 EC LINUREX 500 SC + DUAL GOLD 960 EC SUCCESOR T 550 SE PLATEEN 41,5 WG

21 Zadanie 7 Opracowanie skutecznego systemu zwalczania szkodników Przeprowadzanie monitoringu pojawiania się szkodników w wszystkich lokalizacjach doświadczeń oraz odłowów Zwalczania szkodników nie prowadzono ze względu na ich małe liczebnie występowanie. Wytypowano szkodniki głównie kłująco- ssące oraz żerujące na liściach tj. gąsienice rusałki osetnik, wieczernica szczawiówka, przędziorek chmielowiec, zmiennik lucernowiec Rusałka osetnik i gąsienice Przędziorek chmielowiec

22 Upowszechnianie wyników badań oraz promocja uprawy konwencjonalnych odmian soi w Polsce. Dni Soi Polowa Stacja Doświadczalna IOR-PIB Winna Góra 1września 2014r.

23 Dni Soi i Kukurydzy KR Kietrz - 5 września 2014r. - 4 września 2015r.

24 IV i V Dni Pola Soi Top Farms Głubczyce wraz ze Stacją Doświadczalną Oceny Odmian w Głubczycach 14 września 2014r. i 5 września 2015r.

25 Dzień Soi RGD Dłoń 21sierpnia 2015 r.

26 Promocja uprawy soi Prezentacje wygłoszone przez dr hab. Jerzego Nawracałę prof. nadzw Soja cudowna roślina Hodowla Roślin Danko Sp. Z o.o. Seminarium, Choryń Soybean and camelina breeding in Department of Genetics and Plant Breeding Konferencja międzynarodowa: EkoSeedForum Europejska konferencja nt. ekologicznego materiału siewnego, ekologicznej hodowli roślin i różnorodności roślin uprawnych , Poznań Stan obecny i perspektywy uprawy soi w Polsce -Instytut Ochrony Roślin-PIB, Seminarium, Poznań Uprawa soi w warunkach polski - problemy i perspektywy Konferencja Rola odmiany i ochrony roślin w intensyfikacji produkcji roślinnej, 7 9 maja 2014, Dymaczewo Nowe Stan obecny i perspektywy uprawy soi w Polsce, Dzień Soi organizowany przez konsorcjum PolSoja, Winna Góra Stan obecny i perspektywy uprawy soi w Polsce, Polny Dni Sóji, Zemědělská agentura, s.r.o, Ostrawa, Czechy Problemy hodowli i uprawy soi w Polsce, Seminarium Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Wrocław Problemy hodowli i uprawy soi w Polsce Walne zebranie Związku Twórców Odmian Roślin Uprawnych, Poznań

27 Promocja uprawy soi Prezentacje wygłoszone przez dr hab. Jerzego Nawracałę prof. nadzw Perspektywy uprawy soi w Polsce Szkolenie dla rolników firmy lechpol Grocholin Hodowla i uprawa soi w Katedrze Genetyki i Hodowli Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Dzień Soi RGD Dłoń Choroby soi. Szkolenie dla kwalifikatorów plantacji nasiennych PIORIN. RGD Dłoń Soja w Polsce, Polny Dni Sóji, Zemědělská agentura, s.r.o, Kutna Hora, Czechy Perspektywy uprawy soi w Polsce z uwzględnieniem dotychczasowych osiągnięć pracy hodowlanej. Szkolenie dla rolników firmy lechpol. Żnin

28 Zadanie Seminarium Konsorcjum PolSoja

29 Możliwości uprawy w Polsce

30 Czynniki zewnętrzne sprzyjające rozwojowi uprawy soi: utrzymujące się na rynkach światowych względnie wysokie ceny soi i śruty sojowej Stałe zapotrzebowanie na soję wzrost importu soi w Chinach

31 Czynniki wewnętrzne sprzyjające rozwojowi uprawy soi: poszerzenie oferty odmianowej - rozpoczęcie hodowli w Polsce przez firmy hodowlane - wzrost zainteresowania firm zagranicznych zwiększenie produkcji kwalifikowanego materiału siewnego program Zazielenienia, w ramach którego można siać rośliny strączkowe w tym soję, dopłaty do uprawy roślin strączkowych oraz dopłaty do materiału siewnego, pojawienie się w Polsce podmiotów gospodarczych skupujących soję

32 Hodowla twórcza soi w Polsce Katedra Genetyki i Hodowli Roślin Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR Sp. z o.o. Fot. DANKO HR

33 Korzyści płynące z uprawy soi Wzbogacenie płodozmianu Użyźnienie gleby (azot) Poprawa struktury gleby Oszczędzanie środowiska Zmniejszenie wydatków na nawozy azotowe

34 Odmiany soi wpisane do Krajowego Rejestru COBORU (2016) Odmiana Kraj Hodowca Odmiany wpisane Aldana Polska Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Augusta Polska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Mavka Polska Hodowla Soi AgroYoumis Polska sp. z o.o. Madlen Polska Hodowla Soi AgroYoumis Polska sp. z o.o. Aligator Francja Euralis Semences Abeline Austria Saatzucht Donau Ges.m.b.H. & CoKG

35 Odmiany soi zgłoszone do badań COBORU (2016) Lp. Nazwa Nazwa Data przyjęcia Hodowca hodowlana ostateczna do badań 1 148/ Hodowla Soi AgroYoumis Polska sp. z o.o. 2 SZD Universität Hohenheim Landessaatzuchtanstalt SZD Saatzucht Donau Ges.m.b.H. & CoKG 4 CH22188 Coraline Agroscope Changings-Wädenswil ACW 5 DS33S DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu 6 ESG Euralis Semences 7 GL Saatzucht Gleisdorf Hodowla Soi AgroYoumis Polska sp. z o.o 9 SN Oressa Soya-North Co., Ltd. 10 CH20731 Paradis Agroscope Changings-Wädenswil ACW 11 OAC Petrina University of Guelph 12 SOJ Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG 13 OAC 07-03C Viola University of Guelph

36 Powierzchnia kwalifikowanych plantacji nasiennych soi w Polsce w latach (PIORIN) Aldana 1,0 11,8 14,8 14,18 Augusta 0,5 0,5 0,5 0,5 7,5 Nawiko 0,5 0,5 Annushka 340,94 241,17 Mavka 7,0 156,84 Merlin 14,7 47,5 91,7 158,2 Lissabon 10,0 Atlanta 9,6 Razem 2,0 27,5 48,0 454,94 597,49 Fot. J. Nawracała

37 Powierzchnia kwalifikowanych plantacji nasiennych soi w Polsce w 2014 r. (PIORIN) L.p. Odmiana Liczba Powierzchnia plantacji (ha) 1 Aldana 1 3,5 2 Amandine 2 9,0 3 Annushka ,29 4 Atlanta ,54 5 Augusta 2 6,5 6 Lissabon 8 36,9 7 Mavka ,41 8 Merlin ,5 9 Protina 1 15,0 10 Simona 1 11,2 11 Smuglyanka 5 39,46 12 Violetta 1 3,2 13 Viorica 1 2,5 Razem ,00

38 Powierzchnia kwalifikowanych plantacji nasiennych soi w Polsce w 2015 r. (PIORIN) Lp. Odmiana Liczba plantacji Powierzchnia plantacji zakwalifikowanych (ha) 1 Abelina ,00 2 Aldana 2 12,50 3 Aligator 5 41,56 4 Amandine 13 70,00 5 Annushka ,01 6 Atlanta ,00 7 Augusta 10 40,74 8 Lissabon ,98 9 Madlen ,77 10 Mavka ,92 11 Merlin ,00 12 Petrina 1 4,38 13 Protina 5 94,40 14 Simona ,97 15 Sirelia 2 33,80 16 Smuglyanka 2 32,50 11 Violetta 6 75,64 18 Viorica ,28 Razem Soja: ,45

39 Szacunkowa powierzchnia uprawy soi w Polsce w latach > ha 2013 > ha 2014 > ha 2015 > ha Fot. Top Farms

40 Promocja uprawy soi na AgroShow w Bednarach wrzesień 2015 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Genetyki i Hodowli Roślin KG i HR, jak co roku, wzięła udział w największych w Europie targach rolniczych AgroShow w Bednarach Na stoisku UP w Poznaniu Katedra prezentowała swoją odmianę soi Augustę i podczas rozmów z setkami rolników pracownicy i doktoranci Katedry promowali uprawę soi Na stoisku był prezentowany poster informujący kompleksowo o konsorcjum PolSoja jego uczestnikach oraz wszystkich zadaniach

41 AgroShow w Bednarach

42 Możliwości przetwarzania soi w Polsce

43 Rozwój rynku przetwórczego w Polsce Stan obecny 1 zakład przetwórczy Bodaczowice/ Glencore wiele małych ekstruderów w firmach paszowych 1 mikronizer (Michel) Perspektywa 2017r. znaczący rozwój rynku przetwórczego soi inwestycja Agrolok z Golubia-Dobrzynia zakład przetwórstwa nasion soi i innych strączkowych ponad t/r inwestycje w środkowej i południowej Polsce: t/r (między innymi Cedrob, Solar Corn itd)

44 Metody przetwarzania soi źródło: Agrel GmbH

45 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ