- o umorzeniu należności powstałych z tytułu niezapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Transkrypt

1 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII kadencja Druk nr 382 Warszawa, 1 marca 2012 r. Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani posowie wnosz projekt ustawy: - o umorzeniu należnoci powstaych z tytuu niezapaconych skadek na ubezpieczenia spoeczne osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz. Do reprezentowania wnioskodawcw w pracach nad projektem ustawy upoważniamy pani pose Izabel Katarzyn Mrzygock. (-) Magorzata Adamczak; (-) Tadeusz Aziewicz; (-) Leszek Blanik; (-) Łukasz Borowiak; (-) Jacek Brzezinka; (-) Janusz Cichoń; (-) Czesaw Czechyra; (-) Krzysztof Gadowski; (-) John Abraham Godson; (-) Teresa Hoppe; (-) Roman Kaczor; (-) Bożena Kamińska; (-) Krystyna Kosin; (-) Ewa Koodziej; (-) Zbigniew Konwiński; (-) Sawomir Kowalski; (-) Jacek Kozaczyński; (-) Jerzy Kozdroń; (-) Ligia Krajewska; (-) Jzef Lassota; (-) Tomasz Lenz; (-) Izabela Katarzyna Mrzygocka; (-) Killion Munyama; (-) Magorzata Niemczyk; (-) Tomasz Piotr Nowak; (-) Marzena Oka-Drewnowicz; (-) Janina Okrgy; (-) Maciej Orzechowski; (-) Witold Pahl; (-) Julia Pitera; (-) Agnieszka Pomaska; (-) Halina Rozpondek; (-) Krystyna Sibińska; (-) Henryk Siedlaczek; (-) Wiesaw Suchowiejko; (-) Pawe Suski; (-) Micha Szczerba; (-) Grzegorz Sztolcman; (-) Tomasz Szymański; (-) Marcin Świcicki; (-) Piotr Tomański; (-) Radosaw Witkowski; (-) Renata Zaremba; (-) Ryszard Zawadzki.

2 Ustawa z dnia 2012 r. o umorzeniu należnoci powstaych z tytuu niezapaconych skadek na ubezpieczenia spoeczne osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz Art.1 1. Na wniosek osoby podlegajcej, w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r., obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu, z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń spoecznych ( Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz.1585, z pźn. zm.), umarza si nieopacone skadki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwok, opaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziau Zakadu Ubezpieczeń Spoecznych, naczelnika urzdu skarbowego, lub komornika sdowego. 2. W przypadku osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć, o ktrych mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, wniosek o umorzenie skada patnik skadek. 3. Wniosek o umorzenie można zożyć w terminie 12 miesicy, od dnia wejcia w życie niniejszej ustawy. 4. Jeżeli decyzj o podleganiu obowizkowym ubezpieczeniom spoecznym lub decyzj o wysokoci zadużenia z tytuu skadek na obowizkowe ubezpieczenia spoeczne, o ktrych mowa w ust. 1, Zakad Ubezpieczeń Spoecznych wyda po dniu wejcia w życie niniejszej ustawy, wniosek o umorzenie można zożyć w terminie 6 miesicy od dnia uprawomocnienia si tej decyzji, chyba że termin okrelony w ust. 3 jest duższy. 5. Umorzenie należnoci, o ktrych mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopaconych skadek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwok, opat prolongacyjnych, kosztw upomnienia, opat dodatkowych, a także kosztw egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziau Zakadu Ubezpieczeń Spoecznych, naczelnika urzdu skarbowego lub komornika sdowego. 6. Umorzeniu podlegaj rwnież należnoci, o ktrych mowa w ust. 1 i 5, ktre do dnia wejcia w życie niniejszej ustawy zostay rozożone na raty i nie zostay opacone do dnia zożenia wniosku o umorzenie.. 7. Zakad Ubezpieczeń Spoecznych wydaje decyzj okrelajc warunki umorzenia, w ktrej ustala także kwoty należnoci, o ktrych mowa w ust. 1 i 5, z wyczeniem kosztw egzekucyjnych. 8. W przypadku prowadzenia przez Zakad Ubezpieczeń Spoecznych postpowania w sprawie podlegania ubezpieczeniom spoecznym z tytuu okrelonego w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w ust. 1, w odniesieniu do osb zgoszonych do tych ubezpieczeń przez osoby prowadzce pozarolnicz dziaalnoć albo spki, o ktrych mowa w art. 2, postpowanie, o ktrym mowa w ust. 7, ulega zawieszeniu do dnia uprawomocnienia si decyzji w sprawie podlegania tym ubezpieczeniom. 9. Warunkiem umorzenia należnoci, o ktrych mowa w ust. 1 i 5 jest opacenie, w terminie 12 miesicy od dnia uprawomocnienia si decyzji, o ktrej mowa w ust. 7,

3 wszystkich niepodlegajcych umorzeniu skadek na ubezpieczenia spoeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opacenia ktrych zobowizana jest osoba prowadzca pozarolnicz dziaalnoć lub patnik skadek, o ktrym mowa w ust. 2, wymagalnych na dzień wydania decyzji, o ktrej mowa w ust. 11, oraz należnych od tych skadek odsetek za zwok, opat prolongacyjnych, kosztw upomnienia, opat dodatkowych, a także kosztw egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziau Zakadu Ubezpieczeń Spoecznych, naczelnika urzdu skarbowego lub komornika sdowego. 10. W przypadku, gdy w terminie 12 miesicy od uprawomocnienia si decyzji, o ktrej mowa w ust. 7, niepodlegajce umorzeniu należnoci, z wyczeniem skadek finansowanych przez ubezpieczonych niebdcych patnikami skadek, zostan rozożone na raty albo zostanie odroczony termin ich patnoci, warunek, o ktrym mowa w ust. 9, uważa si za speniony po ich opaceniu. 11. Zakad Ubezpieczeń Spoecznych wydaje decyzj o: 1) umorzeniu należnoci, o ktrych mowa w ust. 1 i 5 po spenieniu warunku, o ktrym mowa w ust. 9, z uwzgldnieniem ust. 10, lub 2) odmowie umorzenia należnoci, o ktrych mowa w ust. 1 i 5 w przypadku nie spenienia warunku, o ktrym mowa w ust. 9, z uwzgldnieniem ust W okresie od dnia zożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia si decyzji, o ktrej mowa w ust. 11, postpowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu. 13. Bieg terminu przedawnienia należnoci, o ktrych mowa w ust. 1, 5, 9 i 10 ulega zawieszeniu na okres od dnia zożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia si decyzji, o ktrej mowa w ust Od decyzji, o ktrych mowa w ust. 7 i 11, przysuguje odwoanie do waciwego sdu w terminie i na zasadach okrelonych w art. 83 ust. 2, 3 i 5-7 ustawy wymienionej w ust Zakad Ubezpieczeń Spoecznych niezwocznie przekazuje decyzj, o ktrej mowa w ust. 11 pkt 1 dyrektorowi oddziau Zakadu Ubezpieczeń Spoecznych jako organowi egzekucyjnemu, naczelnikowi urzdu skarbowego lub komornikowi sdowemu w celu wydania postanowienia o umorzeniu kosztw egzekucyjnych. Art. 2. Przepisw art. 1 nie stosuje si do osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć, ktre w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r.: 1) zgaszay do ubezpieczeń spoecznych z tytuu okrelonego w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w art.1 ust.1 osoby, ktre na podstawie prawomocnych decyzji zostay przez Zakad Ubezpieczeń Spoecznych wyczone z tych ubezpieczeń, lub 2) byy wsplnikami jednoosobowych spek z ograniczona odpowiedzialnoci, spek jawnych, komandytowych lub partnerskich, zgaszajcych do ubezpieczeń spoecznych z tytuu okrelonego w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w art.1 ust.1 osoby, ktre na podstawie prawomocnych decyzji zostay przez Zakad Ubezpieczeń Spoecznych wyczone z tych ubezpieczeń. Art. 3 Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 maja 2012 r

4 Uzasadnienie Zgodnie z ustaw o systemie ubezpieczeń spoecznych patnikiem skadek jest m.in. osoba prowadzca pozarolnicz dziaalnoć. W okresie do 28 lutego 2009r. zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń spoecznych, za osob prowadzc pozarolnicz dziaalnoć uważano: 1) osob prowadzc pozarolnicz dziaalnoć na podstawie przepisw o dziaalnoci gospodarczej lub innych przepisw szczeglnych; 2) twrc i artyst; 3) osob prowadzc dziaalnoć w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisw o zryczatowanym podatku dochodowym od niektrych przychodw osiganych przez osoby fizyczne lub z ktrej przychody s przychodami z dziaalnoci gospodarczej w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym od osb fizycznych; 4) wsplnika jednoosobowej spki z ograniczon odpowiedzialnoci oraz wsplnikw spki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Osoby prowadzce pozarolnicz dziaalnoć, jako patnicy skadek, obowizane s do opacania należnych skadek na wasne ubezpieczenia za każdy miesic kalendarzowy prowadzenia tej dziaalnoci. S to oprcz skadek na ubezpieczenia spoeczne, także skadki na ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy, a od 1 stycznia 2010 r. w niektrych przypadkach także na Fundusz Emerytur Pomostowych. Skadki musz być opacane niezależnie od tego, czy osoba w okresie prowadzenia dziaalnoci uzyskuje w danym miesicu dochody, czy też wanie ponosi starty. Dodatkowo w najtrudniejszym poożeniu znajduj si te osoby, w ktrych przypadku zadużenie z tytuu nieopaconych skadek na wasne ubezpieczenia powstao za okres do 28 lutego 2009r. Wizao si to czsto ze zmian przepisw ustawy o systemie ubezpieczeń spoecznych, zwaszcza w zakresie dotyczcym zbiegu tytuw do ubezpieczeń, co utrudniao osobom prowadzcym pozarolnicz dziaalnoć, prawidowe okrelenie tytuu, z ktrego powinny podlegać tym ubezpieczeniom obowizkowo. Szczeglnie problemy te dotyczyy zmian wprowadzanych do ustawy o systemie ubezpieczeń spoecznych w pierwszych latach jej obowizywania. Rwnoczenie dopiero ustawa o swobodzie dziaalnoci gospodarczej uregulowaa jednoznacznie okresy, w ktrych przedsibiorca prowadzi dziaalnoć oraz daa możliwoć zgaszania jej zawieszenia. W okresie wczeniejszym takiej możliwoci nie byo, a ustalanie faktycznego okresu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci opierao si czsto na analizie dokumentacji zwizanej z t dziaalnoci skadanej w innych urzdach. Prowadzio to czsto do sporw oraz do przecigajcych si spraw w sdzie, co miao bezporedni wpyw na wysokoć odsetek, liczonych już od pierwszego dnia nastpujcego po dniu kiedy skadka stawaa si wymagalna (tj. od nastpnego dnia po terminie jej patnoci). Sytuacje takie wystpoway także w przypadku osb, ktre prowadziy pozarolnicz dziaalnoć i rwnoczenie zostay zgoszone do ubezpieczeń jako zleceniobiorcy lub jako nakadcy, a także jako pracownicy z wynagrodzeniem poniżej najniższego (a pźniej minimalnego) wynagrodzenia za prac. Zakad Ubezpieczeń Spoecznych zgodnie z ustaw o systemie ubezpieczeń spoecznych, mia prawo do egzekwowania należnoci z tytuu nieopaconych skadek przez okres 10. lat, a od 1 stycznia 2012r. ma prawo do ich egzekwowania przez okres 5. lat. Rwnoczenie w razie braku dobrowolnej spaty należnoci, Zakad ma obowizek podejmowania dziaań egzekucyjnych, zwikszajcych obciżenia patnika o należne opaty i koszty egzekucyjne. Osoba prowadzca pozarolnicz dziaalnoć na mocy tej ustawy ma jedynie możliwoć uzyskania ulgi w opacaniu skadek, poprzez rozożenie spaty zadużenia na raty lub

5 odroczenie terminu zapaty skadek. Może także wystpić z wnioskiem o umorzenie skadek, jednak aby mogo to nastpić musi spenić okrelone przepisami warunki, ktre s bardzo rygorystyczne. Propozycja regulacji przewiduje możliwoć umorzenia skadek na wasne ubezpieczenia spoeczne, na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy, oraz odsetek za zwok i pozostaych powstaych kosztw (w tym kosztw egzekucyjnych), dla wszystkich osb prowadzcych pozarolnicza dziaalnoć, ktre w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. podlegay obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu, z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci i nie opaciy należnych z tego tytuu skadek. Warunkiem umorzenia bdzie zożenie wniosku w terminie 12 miesicy od daty wejcia w życie projektowanej ustawy oraz uregulowania wszystkich pozostaych niepodlegajcych umorzeniu skadek, odsetek za zwok i pozostaych powstaych kosztw (w tym opat i kosztw egzekucyjnych) w terminie 12 miesicy od daty uprawomocnienia si decyzji okrelajcej warunki umorzenia. Przy czym spenienie warunku nastpi także wwczas, gdy należnoci nie podlegajce umorzeniu (tj. np. skadki należne za pracownikw, podlegajce finansowaniu ze rodkw patnika skadek) zostan rozożone na raty na warunkach oglnych i spacone w ramach udzielonego ukadu ratalnego, ktry musi zostać zawarty nie pźniej niż w cigu 12 miesicy od dnia wejcia w życie ustawy, natomiast spata zobowizań może zostać rozożona na raty realizowane w terminach wykraczajcych poza ten okres. Proponowane zmiany maj przede wszystkim na celu zniwelowanie barier finansowych dla maych i rednich przedsibiorcw na rynku. Wychodz naprzeciw osobom prowadzcym pozarolnicz dziaalnoć, szczeglnie tym, ktre znajduj si w trudnej sytuacji finansowej midzy innymi z powodu posiadanego zadużenia z tytuu nieopaconych skadek na wasne ubezpieczenia za okres do lutego 2009r., narastajcego w zwizku ze zwikszajc si kwot odsetek oraz pozostaych należnoci, powstaych w konsekwencji nieopacenia skadek. Zmiany te, poprzez umorzenie najstarszych a wic najtrudniejszych do spaty - zalegoci, bd dużym wsparciem dla przedsibiorcw, pozwalajcym na odzyskanie pynnoci finansowej. Pozwol także na zagodzenie niekorzystnych skutkw spowolnienia gospodarczego i utrzymanie si przedsibiorcw na rynku. Przedsibiorcy, w stosunku do ktrych na mocy przepisw ustawy nastpi umorzenie należnoci na wasne ubezpieczenia spoeczne z tytuu prowadzonej dziaalnoci, nie bd mieli uwzgldnionego okresu, za ktry zostay umorzone należnoci, przy ustalaniu prawa do wiadczeń emerytalnych i rentowych. Ustawa w art. 2 nie przewiduje natomiast możliwoci umorzenia należnoci z tytuu skadek w stosunku do osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć i do spek, gdy osoby te lub wsplnicy tych spek sami byli zgaszani do ubezpieczeń spoecznych jako wykonawcy lub jako patnicy zgaszali inne osoby do ubezpieczeń z tego tytuu, gdy w stosunku do nich lub zgaszanych osb, Zakad Ubezpieczeń Spoecznych wyda prawomocn decyzj stwierdzajc niepodleganie ubezpieczeniom spoecznym z tytuu zatrudnienia na podstawie umowy o prac nakadcz. Stosowane w polskim systemie ubezpieczeń spoecznych prawo wyboru tytuu do ubezpieczeń, nie może być bowiem traktowane jako podstawa do unikania obowizku opacania skadek z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci. Proponowane umorzenie należnoci bdzie stanowio pomoc publiczn i podlega przepisom ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postpowaniu w sprawach dotyczcych pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 z pźn. zm.) oraz przepisom wsplnotowym. Zakad Ubezpieczeń Spoecznych jako podmiot udzielajcy pomocy bdzie zobowizany do dokonania oceny udzielanych rodkw pod ktem wystpienia przesanek okrelonych w art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wersja skonsolidowana traktatu Dz. U. UE C 83 z dnia 30 marca 2010 r., tj. do dokonania oceny, czy udzielenie

6 danego rodka przedsibiorcy bdzie stanowio pomoc publiczn oraz prawidowej kwalifikacji danego rodka jako pomocy de minimis lub innej niż de minimis. Analiza ta musi być przeprowadzona w oparciu o przedożon przez przedsibiorc dokumentacj pozwalajc na stwierdzenie, czy nie nastpi przekroczenie progw ustalonych dla pomocy de minimis oraz czy przedsibiorca nie znajduje si w trudnej sytuacji ekonomicznej w rozumieniu Wytycznych wsplnotowych dotyczcych pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsibiorstw (Dz. U. UE C 244 z dnia 1 października 2004 r.), co wyklucza udzielenie pomocy de minimis. W takiej sytuacji udzielenie rodka bdzie dopuszczalne dopiero wwczas, gdy Komisja Europejska wyrazi zgod na udzielenie przedsibiorcy pomocy publicznej. Szacunkowe skutki finansowe projektowanej ustawy Umorzeniu podlegayby nieopacone należnoci z tytuu skadek na ubezpieczenia spoeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy za okres , należne za osoby prowadzce pozarolnicz dziaalnoć, z przyjciem, że za lata należy uwzgldnić tylko należnoci objte przymusowym dochodzeniem, gdyż nie ulegy przedawnieniu. Szacuje si wic, że umorzenie objoby należnoci w wysokoci: - na ubezpieczenia spoeczne - ok. 549,5 mln z (w tym 256,0 mln z odsetek) - na ubezpieczenie zdrowotne - ok. 275,8 mln z (w tym 116,7 mln z odsetek) - na Fundusz Pracy - ok. 43,2 mln z (w tym 21,3 mln z odsetek) Przyjmujc natomiast, że obecnie cigalnoć należnoci za lata ksztatuje si na poziomie 7,2%, należaoby przyjć, iż z cznej kwoty 868,5 mln z możliwe byoby odzyskanie w kolejnym roku należnoci w wysokoci ok mln z. Brak jest natomiast możliwoci wyszacowania skutkw finansowych umorzenia kosztw egzekucyjnych, gdyż nie jest prowadzona ewidencja kosztw, ktre nie zostay pokryte. Rwnoczenie biorc pod uwag, iż od 1 stycznia 2012r. wesza w życie ustawa z dnia 16 wrzenia 2011r. o redukcji niektrych obowizkw obywateli i przedsibiorcw (Dz. U. Nr 232, poz. 1378), ktra m.in. skrcia z 10. do 5. lat okres przedawnienia należnoci z tytuu skadek, co oznacza że przedawnienie obejmie należnoci za okres , jeżeli nie zostay objte spat rataln, postpowaniem egzekucyjnym lub zabezpieczone na nieruchomociach, można przyjć, że z podanej wyżej kwoty przedawnieniu ulegoby ok. 15% należnoci. Projektowana regulacja jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.

7 BAS-WAPEiM-617/12 Warszawa, 15 marca 2012 r. Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie zgodnoci z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu ustawy o umorzeniu należnoci powstaych z tytuu niezapaconych skadek na ubezpieczenia spoeczne osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz (przedstawiciel wnioskodawcw: pose Izabela Katarzyna Mrzygocka) Na podstawie art. 34 ust. 9 uchway Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r. poz. 32) sporzdza si nastpujc opini: 1. Przedmiot projektu ustawy Projekt przewiduje umorzenie niezapaconych skadek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz. Umorzeniem maj być objte także należne od skadek odsetki za zwok, opaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opaty dodatkowe oraz naliczone koszty egzekucyjne. Umorzenie ma nastpować na wniosek osoby podlegajcej, w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r., obowizkowo tym ubezpieczeniom z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci gospodarczej. Wniosek o umorzenie bdzie można zożyć w terminie 12 miesicy od dnia wejcia w życie proponowanej ustawy. Artyku 3 projektu stanowi, że ustawa wchodzi w życie z dniem 1 maja 2012 r. 2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objtej projektem ustawy Ze wzgldu na przedmiot projektu należy wskazać nastpujce postanowienia prawa Unii Europejskiej dotyczce pomocy publicznej: - art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczce zasad przyznawania pomocy przez państwo, - rozporzdzenie Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiajce szczegowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz. Urz.

8 WE L 83 z r., str. 1, ze zmianami; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 8, t. 1, str. 339). 3. Analiza przepisw projektu pod ktem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej 3.1. Zgodnie z art. 1 ust. 1 projektu na wniosek osoby podlegajcej, w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r., obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu, z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń spoecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zmianami), maj być umarzane nieopacone skadki na te ubezpieczenia za ten okres oraz należne od nich odsetki za zwok, opaty prolongacyjne, koszty upomnienia i opaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziau Zakadu Ubezpieczeń Spoecznych, naczelnika urzdu skarbowego lub komornika sdowego. Umorzenie tych należnoci bdzie skutkowao umorzeniem nieopaconych skadek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwok, opat prolongacyjnych, kosztw upomnienia i opat dodatkowych oraz naliczonych kosztw egzekucyjnych (art. 1 ust. 5 projektu). Warunki umorzenia oraz kwot umarzanych należnoci, z wyczeniem kosztw egzekucyjnych, okreli decyzja wydana przez ZUS. Artyku 1 ust. 9 projektu uzależnia umorzenie należnoci od opacenia, w terminie 12 miesicy od dnia uprawomocnienia si tej decyzji ZUS, wszystkich wskazanych w tym przepisie niepodlegajcych umorzeniu skadek, odsetek za zwok, opat i kosztw. Dopiero po opaceniu tych należnoci ZUS wyda decyzj o umorzeniu należnoci, ktr niezwocznie przekaże dyrektorowi oddziau ZUS jako organowi egzekucyjnemu, naczelnikowi urzdu skarbowego lub komornikowi sdowemu w celu wydania postanowienia o umorzeniu kosztw egzekucyjnych. Przewidziane przez projekt ustawy umorzenie należnoci stanowi pomoc publiczn. Proponowan regulacj należy ocenić z punktu widzenia zgodnoci z unijnymi reguami konkurencji, w szczeglnoci z zasadami udzielania pomocy przez państwo. Artyku 107 ust. 1 TfUE stanowi, że wszelka pomoc przyznawana przez państwo czonkowskie lub przy użyciu zasobw państwowych w jakiejkolwiek formie, ktra zakca lub grozi zakceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektrym przedsibiorstwom lub produkcji niektrych towarw, jest niezgodna z rynkiem wewntrznym w zakresie, w jakim wpywa na wymian handlow midzy państwami czonkowskimi. Użyte w art. 107 ust. 1 TfUE pojcie przedsibiorstwo jest rozumiane szeroko w unijnym prawie konkurencji. Zgodnie z orzecznictwem Trybunau Sprawiedliwoci Unii Europejskiej za przedsibiorstwo uznawana jest każda jednostka wykonujca dziaalnoć gospodarcz, niezależnie od jej formy 2

9 prawnej i sposobu finansowania. 1 Dziaalnoć gospodarcza oznacza każd dziaalnoć polegajc na oferowaniu na danym rynku towarw lub usug Z art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń spoecznych w zwizku z art. 1 ust. 1 projektu wynika, że umorzeniem bd mogy być objte: 1) osoby prowadzce pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz na podstawie przepisw o dziaalnoci gospodarczej lub innych przepisw szczeglnych; 2) twrcy i artyci; 3) osoby prowadzce dziaalnoć w zakresie wolnego zawodu: a) w rozumieniu przepisw o zryczatowanym podatku dochodowym od niektrych przychodw osiganych przez osoby fizyczne, b) z ktrej przychody s przychodami z dziaalnoci gospodarczej w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym od osb fizycznych; 4) wsplnicy jednoosobowej spki z ograniczon odpowiedzialnoci oraz wsplnicy spki jawnej, komandytowej lub partnerskiej; 5) osoby prowadzce niepubliczn szko, placwk lub ich zesp, na podstawie przepisw o systemie owiaty. Umorzenie bdzie wic dotyczyo osb prowadzcych dziaalnoć gospodarcz. Osoby te należy uznać za przedsibiorstwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TfUE Do naruszenia art. 107 ust. 1 TfUE dochodzi w sytuacji, gdy pomoc państwa wpywa na wymian handlow midzy państwami czonkowskimi. Przyznanie pomocy musi ponadto zakcać konkurencj na rynku lub grozić takim zakceniem. Zakaz udzielania przez państwo pomocy przedsibiorstwom (art. 107 ust. 1 TfUE) nie ma charakteru bezwzgldnego. W szczeglnoci art. 107 ust. 3 TfUE wskazuje kategorie pomocy, ktre mog zostać uznane za zgodne z rynkiem wewntrznym. Organem waciwym do oceny, czy okrelona pomoc spenia kryteria art. 107 ust. 3 w zwizku z art. 107 ust. 1 TfUE, jest Komisja Europejska. Artyku 108 ust. 3 TfUE nakazuje państwom czonkowskim informować Komisj o wszelkich planach przyznania lub zmiany pomocy. Państwo czonkowskie nie może wprowadzać w życie projektowanych rodkw dopki Komisja nie uzna projektowanej pomocy za zgodn ze wsplnym rynkiem. Tryb notyfikowania Komisji projektowanej pomocy publicznej jest okrelony w rozporzdzeniu Rady (WE) nr 659/1999. Projekt ustawy, umożliwiajcy umorzenie należnoci z tytuu niezapaconych skadek na ubezpieczenia spoeczne osb prowadzcych dziaalnoć gospodarcz, ustanawia program pomocy wymagajcy oceny co do zgodnoci z rynkiem wewntrznym. Ocena zgodnoci programu przyznania pomocy z rynkiem wewntrznym wymaga dokonania oceny przez Komisj Europejsk. 1 Wyrok Trybunau z dnia 3 marca 2011 r. w sprawie C 437/09 AG2R Prévoyance przeciwko Beaudout Père et Fils SARL, Zbiory orzecznictwa Trybunau Europejskiego 2011, pkt 41, oraz przywoywany tamże wyrok Trybunau z dnia 23 kwietnia 1991 r. w sprawie C 41/90 Höfner i Elser przeciwko Macroton GmbH, ECR 1991, str. I 1979, pkt Wyrok Trybunau w sprawie C 437/09 AG2R, pkt 42, oraz wyrok Trybunau z dnia 22 stycznia 2002 r. w sprawie C 218/00 Cisal, Zbiory orzecznictwa Trybunau Europejskiego 2002, str. I 691, pkt 23. 3

10 3.4. Projektowany program pomocy powinien zostać przesany Komisji Europejskiej w trybie notyfikacyjnym, okrelonym w art. 108 ust. 3 TfUE, i poddany ocenie Komisji pod wzgldem zgodnoci z rynkiem wewntrznym w wietle przesanek ustanowionych w art. 107 ust. 2 i ust. 3 TfUE. Projektowane rodki nie mog zostać wprowadzone w życie dopki procedura notyfikacyjna nie doprowadzi do wydania przez Komisj decyzji końcowej (art. 108 ust. 3 zdanie trzecie TfUE). Należy wskazać, że krajowy element procedury notyfikacyjnej uregulowany zosta w art. 12 i n. ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postpowaniu w sprawach dotyczcych pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404, ze zmianami). Zgodnie z art. 16a tej ustawy w przypadku projektu ustawy bdcej programem pomocowym opracowanym przez podmiot niebdcy organem administracji publicznej, Marszaek Sejmu wystpuje z wnioskiem do Prezesa Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw m.in. o wydanie opinii w sprawie zgodnoci z rynkiem wewntrznym lub o przekazanie Komisji projektu w celu dokonania jego notyfikacji. 4. Konkluzja Projekt ustawy o umorzeniu należnoci powstaych z tytuu niezapaconych skadek na ubezpieczenia spoeczne osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz zawiera przepisy objte prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy jest projektem zawierajcym postanowienia zwizane z udzielaniem pomocy publicznej. Projekt ustawy podlega notyfikacji Komisji Europejskiej. Zgodnoć projektu ustawy z prawem UE uzależniona jest od zachowania wymogw procedury notyfikacyjnej oraz od wydania przez Komisj Europejsk pozytywnego rozstrzygnicia w sprawie zgodnoci planowanej pomocy z rynkiem wewntrznym. Szef Kancelarii Sejmu Lech Czapla 4

11 BAS-WAPEiM-618/12 Warszawa, 15 marca 2012 r. Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie stwierdzenia w trybie art. 95a ust. 3 regulaminu Sejmu czy poselski projekt ustawy o umorzeniu należnoci powstaych z tytuu niezapaconych skadek na ubezpieczenia spoeczne osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz (przedstawiciel wnioskodawcw: pose Izabela Katarzyna Mrzygocka) jest projektem ustawy wykonujcej prawo Unii Europejskiej Projekt przewiduje umorzenie niezapaconych skadek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz. Umorzeniem maj być objte także należne od skadek odsetki za zwok, opaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opaty dodatkowe oraz naliczone koszty egzekucyjne. Umorzenie ma nastpować na wniosek osoby podlegajcej, w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r., obowizkowo tym ubezpieczeniom z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci gospodarczej. Wniosek o umorzenie bdzie można zożyć w terminie 12 miesicy od dnia wejcia w życie proponowanej ustawy. Projekt ustawy jest projektem zawierajcym postanowienia zwizane z udzielaniem pomocy publicznej i podlega notyfikacji Komisji Europejskiej. Projekt ustawy o umorzeniu należnoci powstaych z tytuu niezapaconych skadek na ubezpieczenia spoeczne osb prowadzcych pozarolnicz dziaalnoć gospodarcz nie jest projektem ustawy wykonujcej prawo Unii Europejskiej. Szef Kancelarii Sejmu Lech Czapla

12 Ł Ł Ł ż ć Ż Ź ń Ą Ć ń Ż ń ż ń ż ń ć Ż ń Ź Ż

13 ć Ż Ż ż ń ń ć Ż ń Ż ć ń ń ż ć Óź

14 Ą ć ż ż ćż ż ć ż ż ż ż ż ż

15 ż ż ż ż ż ż ń ć ż ż ć ż ć ć Ź ż ż ń ć ń ć ż ż ć ż ż ż ż ć ż ż ż

16 Ą ż Ę ć Ą

17 Ą ń ż ć Ś Ż Ż ń Ś ń ń ż Ś Ó Ę

18 ń ń ć ń ń ń ń Ę ć ĄĄ ń Ó ń Ó ż ń Ą ż ć Ż

19 Ó ż Ś ć ń ż ń ż ć Ż ć ż ż ń Ż ć ż ć ń ć Ę ż ć ż ż ć ż ć ż ć ń ń ń

20 ż ć ż Ą ń

21 Ę Ł Ę ż Ę Ę ć ć ń ń ć ć ć ń ń

22 ń ń ż ń ń ż ń ń ń ń ź ć ń ź ń ć ć ć ń ż ć Ó

23 Ń ń Ż Ń ń ż ć ć ć ń ż ź ń ć Ś Ę ć ń ń ń ń ć Ę Ę Ś

24 ż ć ń ć Ń ń Ę ż Ę Ę ń ć ć

25 ć ń ć Ż Ś ć Ó Ś ń ń

26 ć ć Ż Ść Ż Ż ć ć ć Ż ń ć ń Ż Ź