Ocena zgodnoci wyrobów

Transkrypt

1 Mgr in. Józef Kaczmarczyk Dr in. Andrzej Figiel Mgr in. Jan Małecki Instytut Techniki Górniczej KOMAG Ocena zgodnoci wyrobów S t r e s z c z e n i e W artykule, na przykładzie działalnoci Zakładu Bada Atestacyjnych Jednostki Certyfikujcej ITG KOMAG w ostatnich 30 latach, przedstawiono jak zmieniało si podejcie do oceny wyrobów, zwłaszcza tych, które były przeznaczone do stosowania w zakładach górniczych. Pokrótce omówiono transformacj systemu oceny zgodnoci wyrobów, poczwszy od systemu dopuszczania pewnych rodzajów wyrobów, poprzez krajowy system oceny zgodnoci i skoczywszy na systemie europejskim, wynikajcym z dyrektyw nowego podejcia oraz transformacj zakresu oceny zgodnoci wyrobów poprzez uzyskiwanie uprawnie do wykonywania oceny wyrobów, które nie s przeznaczone do stosowania w zakładach górniczych. S u m m a r y Change in approach to assessment of products before their use in mining plants was presented on the example of activity of the Division of Attestation Tests, Certifying Body at the KOMAG Institute of Mining Technology within last 30 years. Transformation of the system for assessment of products conformity, from the system for approval of some products, through the Polish system for conformity assessment to the European system resulting from the Directive of new approach, was shortly discussed. 1. Wprowadzenie 2. Okres Stosowanie maszyn, urzdze i sprztu w zakładach górniczych wizało si zawsze z koniecznoci uwzgldnienia podczas ich projektowania i wytwarzania, wymaga bezpieczestwa, które okrelono w ustanowionych przepisach prawnych i normach technicznych. Znaczenie i zakres przepisów prawnych oraz norm ulegało cigłym zmianom, zmierzajc do ujednolicenia wymaga dotyczcych bezpieczestwa stosowania maszyn i urzdze, sprztu oraz wymaga dotyczcych oceny zgodnoci tych wyrobów, nadajc im coraz wiksz rang. W okresie, kiedy wydawano pierwszy numer kwartalnika Maszyny Górnicze, wymagania dotyczce oceny zgodnoci wyrobów przeznaczonych do stosowania w zakładach górniczych miały tylko rang zarzdze branowych, a ich zakres stosowania był bardzo ograniczony. Wraz z upływem lat, zmianom ulegały regulacje prawne odnoszce si do oceny zgodnoci, by osign obecny stan spójnoci z ustanowionym we wszystkich krajach Unii Europejskiej. ledzc histori kwartalnika Maszyny Górnicze mona dostrzec równie proces zmian podejcia do oceny zgodnoci maszyn, urzdze i sprztu oraz dostosowywania si Instytutu Techniki Górniczej KOMAG do wykonywania zada akredytowanej jednostki certyfikujcej wyroby, z uprawnieniami notyfikacji w zakresie czterech dyrektyw. W czasie, gdy podjto decyzj o wydawaniu kwartalnika Maszyny Górnicze, Instytut Techniki Górniczej KOMAG kontynuował działalno w zakresie bada i oceny wymaganego poziomu bezpieczestwa maszyn i elementów urzdze wycigowych z jazd ludzi, przed ich oddaniem do ruchu w zakładzie górniczym. Działalno ta była prowadzona w Zespole Atestacji Maszyn Wycigowych, na podstawie Zarzdzenia nr 3 Prezesa Wyszego Urzdu Górniczego z dnia 6 kwietnia 1971 r. w sprawie dopuszczania do eksploatacji w podziemnych zakładach górniczych typów maszyn i elementów urzdze wycigowych przeznaczonych do jazdy ludzi szybami obowizujcego od 1 stycznia 1970 r. w stosunku do wyrobów wymienionych w załczniku nr 1. Celem bada i oceny, nazywanych atestacj, było wykazanie zgodnoci budowy i działania maszyn wycigowych z warunkami i wymaganiami zawartymi w obowizujcych przepisach oraz w normach branowych. Podstawowymi dokumentami, przewidzianymi do obowizkowego stosowania przy konstruowaniu i ocenie zgodnoci maszyn, urzdze i sprztu, były: MASZYNY GÓRNICZE 2/ Zarzdzenie nr 38 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 10 padziernika 1973 r. (znak: DG 8859/73), wprowadzajce w ycie Szczegółowe przepisy w sprawie prowadzenia ruchu i gospodarki złoem w podziemnych zakładach górniczych wydobywa-

2 jcych wgiel kamienny i brunatny obowizujce od 1 stycznia 1974 r., zmienione w 1979 r. oraz w 1983 r. Zarzdzenie nr 9 Ministra Hutnictwa z dnia 16 lipca 1979 r. w sprawie prowadzenia ruchu i gospodarki złoem w podziemnych zakładach górniczych resortu hutnictwa wprowadzajce Szczegółowe przepisy w sprawie prowadzenia ruchu i gospodarki złoem w podziemnych zakładach górniczych resortu hutnictwa stanowice załcznik do zarzdzenia - obowizujce od 1 stycznia 1980 r. Zarzdzenie nr 14 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 28 czerwca 1984 r. (znak: GW-2/2523/84), wprowadzajce w ycie Szczegółowe przepisy prowadzenia ruchu i gospodarki złoem w podziemnych zakładach górniczych wydobywajcych wgiel kamienny i brunatny obowizujce od 1 listopada 1984 r. Zarzdzenie nr 37 Ministerstwa Przemysłu z dnia 13 stycznia 1989 r. w sprawie dopuszczania maszyn i urzdze do stosowania w podziemnych wyrobiskach górniczych - obowizujce od 13 stycznia 1989 r., zmienione Zarzdzeniem Nr 29 z dnia 29 sierpnia 1990 r. i Zarzdzeniem Nr 7 z dnia 29 marca 1991 r. wycigowych dopuszczonych do stosowania. Kryteriami oceny były: parametry techniczne, kompatybilno wbudowania, poprawa eksploatacji maszyn wycigowych. Wnioski owiadcze dotyczyły: przydatnoci urzdzenia, warunków włczenia w maszyn, warunków stosowania, zawartoci dokumentacji technicznej. 4. Załczniki do kart regulacji, które były sprawozdaniami z bada parametrów technicznych, decydujcych o bezpieczestwie maszyny, wykonywanych na obiekcie rzeczywistym. Przeprowadzone procesy oceny zgodnoci charakteryzowały si tym, e wydane dokumenty tylko potwierdzały spełnienie wymaga branowych dokumentów odniesienia, którymi były zarzdzenia odpowiedniego ministra nadzorujcego podmiot gospodarczy stosujcy maszyny bdce przedmiotem oceny zgodnoci. W zalenoci od: przedmiotu oceny, zakresu, etapu eksploatacji maszyn i urzdze, Zespół Atestacji Maszyn Wycigowych wydawał nastpujce dokumenty: 1. Opinie atestacyjne (rys. 1), których celem było przeprowadzenie oceny zgodnoci z: obowizujcymi przepisami wymienionymi powyej, ogólnymi zasadami budowy maszyn, dokumentacj techniczn, uwzgldniajcymi wieloletnie dowiadczenie eksploatacyjne wyrobów podobnych. Opinie atestacyjne zawierały wnioski dotyczce: zastosowania procedury dopuszczenia do stosowania, parametrów technicznych, ogranicze eksploatacyjnych, koniecznoci wprowadzenia zmian ze wzgldu na wymagania przepisów oraz przeprowadzenia dodatkowych oblicze, składu dokumentacji dopuszczeniowej, uczestnictwa personelu Zespołu Atestacji Maszyn Wycigowych w potwierdzaniu rzeczywistych parametrów zastosowanych podzespołów. 2. Wstpne opinie atestacyjne (rys. 2), których celem było przeprowadzenie oceny zgodnoci maszyn, urzdze charakteryzujcych si nowatorskimi rozwizaniami technicznymi, których własnoci nie mona było potwierdzi wieloletnimi dowiadczeniami eksploatacyjnymi wyrobów podobnych. Z tego włanie powodu, wstpne opinie atestacyjne zawierały wnioski o zastosowanie procedury dopuszczenia do próbnej eksploatacji. 3. Owiadczenia, które stanowiły dokumenty oceny zgodnoci urzdze, oceny zgodnoci zmian w urzdzeniach bdcych podzespołami maszyn Rys.1. Opinia atestacyjna Rys.2. Wstpna opinia atestacyjna 100 MASZYNY GÓRNICZE 2/2013

3 Nie istniały normy branowe zawierajce wymagania bezpieczestwa, które powinny spełnia maszyny wycigowe, ich układy zasilania i sterowania oraz podzespoły. Wydawane dokumenty oceny zgodnoci podkrelały take, e gwarantem prawidłowo przeprowadzonej oceny zgodnoci były kompetencje personelu potwierdzone zdobytym wczeniej dowiadczeniem zawodowym przy projektowaniu i konstruowaniu maszyn, ich badaniu i eksploatacji w ruchu zakładu górniczego oraz uznanie dorobku i rangi Instytutu Techniki Górniczej KOMAG. Uznanie dorobku i ranga Instytutu decydowały take, e naturaln rzecz dla personelu było zachowywanie bezstronnoci i poufnoci w czasie przeprowadzania oceny zgodnoci. 3. Okres Zarzdzenie nr 37 Ministerstwa Przemysłu z dnia 13 stycznia 1989 r. w sprawie dopuszczania maszyn i urzdze do stosowania w podziemnych wyrobiskach górniczych, rozszerzyło wymóg dopuszczenia na pozostałe maszyny i urzdzenia stosowane w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. W zwizku z tym w Instytucie Techniki Górniczej KOMAG rozpoczto prace organizacyjne majce na celu rozszerzenie zakresu bada i oceny wszystkich maszyn i urzdze stosowanych w zakładach górniczych, wykorzystujc dowiadczenia Zespołu Atestacji Maszyn Wycigowych. W ten sposób stworzono now struktur organizacyjn pod nazw Zakład Bada Atestacyjnych, zadaniem której była ocena zgodnoci: maszyn wycigowych, kombajnów cianowych, przenoników zgrzebłowych, strugów wglowych, przenoników tamowych, wentylatorów lutniowych, odpylaczy suchych i mokrych, kombajnów chodnikowych, ładowarek gsienicowych, wozów i manipulatorów wiertniczych, kolejek linowych podwieszonych i spgowych, kołowrotów i cigników linowych, wiertarek obrotowo-udarowych i młotów hydraulicznych, agregatów hydraulicznych, pomp wirnikowych do wody, silników hydraulicznych, lokomotyw górniczych spalinowych, strumiennic powietrznych oraz wyposaenia elektrycznego maszyn i urzdze górniczych. Kompetencje Zakładu Bada Atestacyjnych zostały uznane za wystarczajce i Zarzdzeniem nr 7 Ministra Przemysłu z dnia 29 marca 1991 r. Zakład Bada Atestacyjnych uzyskał uprawnienia do przeprowadzania oceny zgodnoci ww. maszyn. Realizujc wymagania ww. Zarzdzenia nr 37 Ministra Przemysłu, Zakład Bada Atestacyjnych wydawał dokumenty, które nazywały si: Orzeczeniami Atestacyjnymi, Wstpnymi Orzeczeniami Atestacyjnymi. Procedury oceny były identyczne jak procedury oceny omówione w rozdziale II, i w zwizku z tym przebieg oceny, cele, zapisy, dokumenty odniesienia były identyczne, jak przy opracowywaniu opinii atestacyjnych. Producenci i uytkownicy maszyn i urzdze zwracali si take z wnioskami o ocen wyrobów, które nie podlegały ocenie obowizkowej i koniecznoci dopuszczania do stosowania, w zwizku z czym Zakład Bada Atestacyjnych przeprowadzał ocen zgodnoci w obszarze dobrowolnym i wydawał dokument pod nazw Opinia. Dokument ten, w punktach: Cel oceny oraz Wnioski z oceny, zawierał zapisy, e wyrób spełnia wymagania bezpieczestwa i nie podlega procedurze dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych. W dalszym cigu, w tym okresie oceny zgodnoci, kryteriami oceny były branowe dokumenty odniesienia: szczegółowe przepisy prowadzenia ruchu i gospodarki złoem w podziemnych zakładach górniczych, wytyczne budowy maszyn górniczych dołowych w zakresie BHP, wymagania i wytyczne konstruowania oraz prowadzenia bada laboratoryjnych i prób eksploatacyjnych. Zmiany proceduralne i systemowe wprowadziło rozporzdzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 1994 r. w sprawie dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych maszyn, urzdze i materiałów oraz rodków strzałowych i sprztu strzałowego (Dz. U. Nr 92, poz. 434) nadajc jeszcze wysz rang procesom oceny zgodnoci wyrobów oraz procesom dopuszczenia do stosowania. Najwaniejsze zmiany polegały na: wprowadzeniu obowizku posiadania procedur badawczych przez jednostk przeprowadzajc ocen zgodnoci, uzgodnieniu procedur badawczych midzy jednostkami przeprowadzajcymi oceny tych samych wyrobów, wprowadzaniu, w kryteriach odniesienia, opracowywanych na bieco norm branowych oraz istniejcych norm krajowych, wykorzystywaniu bada laboratoryjnych, przekazaniu prawa do dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych, Prezesowi Wyszego Urzdu Górniczego, który wydawał dokument w postaci decyzji. Instytut Techniki Górniczej KOMAG dostosował si do zwikszonych wymaga poprzez: rozbudow stanowisk badawczych laboratoriów, zakup przyrzdów pomiarowych do bada eksploatacyjnych, rozszerzenie moliwoci badawczych, opracowywanie nowych norm, wydzielenie Zakładu Bada Atestacyjnych i Laboratorium Bada, ze wspólnej struktury organizacyjnej. W omawianym okresie Zakład Bada Atestacyjnych wydawał nastpujce dokumenty: 1. Opinie atestacyjne (rys. 3), których przedmiotem były maszyny i urzdzenia, objte obowizkowym trybem dopuszczania do stosowania w zakładach MASZYNY GÓRNICZE 2/

4 górniczych, przez Prezesa Wyszego Urzdu Górniczego. Celem opinii atestacyjnej było stwierdzenie, czy jednoznacznie zidentyfikowany wyrób spełnia wymagania obowizujcych przepisów, norm, zasad techniki w zakresie bezpieczestwa pracy, funkcjonalnoci działania i wymaga technicznych oraz stwierdzenie, czy moe by dopuszczony do stałego stosowania w zakładach górniczych. Wszystkie wydawane opinie atestacyjne posiadały jednolit szat graficzn oraz zapisy dotyczce: zleceniodawcy, formalnej podstawy do wydawania opinii atestacyjnej, przedmiotu opinii atestacyjnej, celu opinii atestacyjnej, materiałów wejciowych (dokumentacja zleceniodawcy, obowizujce przepisy i normy, zasady techniki), opisu technicznego charakterystyki technicznej, zakresu wykonywanych prac dla opracowania opinii atestacyjnej, wyników bada i analiz, uwag i zalece, składu dokumentacji technicznej, niezbdnej do wydania dopuszczenia do stosowania, stwierdze kocowych, odnoszcych si do stawianego celu opinii atestacyjnej. 2. Opinie techniczne (rys. 4), których przedmiotem były maszyny i urzdzenia nie objte obowizkowym trybem dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych. Celem opinii technicznej było stwierdzenie, czy jednoznacznie zidentyfikowany wyrób spełnia wymagania obowizujcych przepisów, norm, zasad techniki w zakresie bezpieczestwa i funkcjonalnoci działania oraz czy spełnia warunki do stałego stosowania w zakładzie górniczym lub czy moe by wbudowany do maszyn, urzdze posiadajcych dopuszczenie do stałego stosowania w zakładzie górniczym. Procedury oceny zgodnoci tego typu wyrobów, szata graficzna opinii technicznych, zawarto opinii, zapisy, róniły si tylko w stopniu identyfikujcym odmienne cele i potrzeby zleceniodawcy. Rys.3. Opinia atestacyjna Rys.4. Opinia techniczna Opisane powyej zmiany proceduralne i systemowe spowodowały, e wprowadzono take zasad nadzoru Zakładu Bada Atestacyjnych przez Wyszy Urzd Górniczy, która nie była przewidziana do stosowania w rozporzdzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 1994 r. W ten włanie sposób Zakład Bada Atestacyjnych był okresowo kontrolowany (auditowany), a w czasie kontroli sprawdzano: procedury badawcze, kompetencje personelu, moliwoci badawcze laboratoriów, bezstronno, poufno. Wszystkie opracowane opinie techniczne były wysyłane do Wyszego Urzdu Górniczego i tam weryfikowane ze wzgldu na przedmiot oceny, 102 MASZYNY GÓRNICZE 2/2013

5 kwalifikacj celu oceny, wyników bada i analiz, stwierdze. W rozpatrywanym okresie działania Zakład Bada Atestacyjnych był jedyn jednostk w brany górnictwa, która posiadała personel i procedury umoliwiajce kompleksow ocen maszyn i urzdze, obejmujc wyposaenie mechaniczne i elektryczne, co było doceniane przez zleceniodawców. Moliwoci badawcze laboratoriów bada, posiadany własny sprzt pomiarowy sprawiały, e Zakład Bada Atestacyjnych był jedyn jednostk atestujc pewne rodzaje maszyn i urzdze górniczych. W wielu przypadkach, mimo zwikszanych sukcesywnie moliwoci badawczych w laboratoria, wymagania zwizane z ocen maszyn i urzdze były wiksze, i dlatego Zakład Bada Atestacyjnych posiadał własny sprzt pomiarowy oraz procedury nadzoru nad nim, w celu kompleksowej oceny maszyn i urzdze. W 1994 roku wydano norm PN-EN oraz stworzono w Polsce procedury akredytacji jednostek certyfikujcych wyroby. W zwizku z tym, Zakład Bada Atestacyjnych rozpoczł wdraanie systemu zarzdzania zgodnego z ww. norm, w celu uzyskania akredytacji w Polskim Centrum Bada i Certyfikacji, krajowej jednostce organizacyjnej odpowiedzialnej za akredytacj laboratoriów badawczych i jednostek certyfikujcych. Uprawnienia akredytowanej jednostki certyfikujcej w krajowym systemie certyfikacji wyrobów, Zakład Bada Atestacyjnych otrzymał 10 listopada 1995 r. Certyfikat Akredytacji Nr AC 023. w ustalonym wykazie wyrobów podlegajcych obowizkowi zgłoszenia do certyfikacji na znak bezpieczestwa i oznaczania tym znakiem, wymienione były tylko wentylatory górnicze (Monitor Polski Nr 22, poz. 215). Wyej wymienione dokumenty spowodowały, e producenci wentylatorów górniczych zwracali si z wnioskami o certyfikacj swoich wyrobów, a Zakład Bada Atestacyjnych rozpoczł swoj robocz działalno, jako akredytowana jednostka certyfikujca. Pierwszy certyfikat był wydany przez Zakład Bada Atestacyjnych w dniu 12 czerwca 2000 r. (rys. 5) w ramach dobrowolnego procesu oceny zgodnoci zestawu kruszcego. 4. Okres Uzyskane uprawnienia akredytowanej jednostki certyfikujcej wyroby w zakresie maszyn, urzdze, sprztu, urzdze elektrycznych przewidzianych do stosowania w zakładach górniczych, nie doprowadziły do zasadniczych zmian w działalnoci Zakładu Bada Atestacyjnych. W dalszym cigu ocena zgodnoci wyrobów była prowadzona jako atestacja, a wydawane dokumenty stanowiły załczniki do wniosków o dopuszczenie do stosowania, składanych przez producentów do Prezesa Wyszego Urzdu Górniczego. Rozporzdzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 1994 r. zawierało Załcznik nr 2 Wykaz maszyn, urzdze i materiałów, które wymagaj dopuszczenia do stosowania w zakładach górniczych, do czasu uzyskania certyfikatu na znak bezpieczestwa, zgodne z przepisami o badaniach i certyfikacji, w którym wyszczególniono 12 typów maszyn i urzdze, dla których decyzja o dopuszczeniu do stosowania zwizana była z certyfikatem bezpieczestwa, zamiast opinii atestacyjnej. W zarzdzeniu Dyrektora Polskiego Centrum Bada i Certyfikacji, z dnia 28 marca 1997 r., Rys.5. Pierwszy Certyfikat wydany przez Zakład Bada Atestacyjnych Ocena zgodnoci nie dotyczyła wyrobu przewidzianego do stosowania w zakładach górniczych i dlatego nie podlegał on obowizkowi dopuszczania do stosowania na podstawie decyzji Prezesa Wyszego Urzdu Górniczego, W ten sposób dla producenta certyfikat był jedynym dokumentem potwierdzajcym spełnienie wymaga bezpieczestwa. W omawianym okresie działalnoci, Zakład Bada Atestacyjnych, zgodnie z ustaleniami dokumentów systemowych, był zobowizany do publikowania m.in. w Maszynach Górniczych wykazu wydanych certyfikatów, spełniajc w ten sposób wymagania pkt normy PN-EN 45011: jednostka certyfikujca powinna zapewnia, uaktualnia w regularnych odstpach czasu i udostpnia na yczenie (za pomoc publikacji, mediów elektronicznych lub innych rodków) spisu certyfikowanych wyrobów i ich dostawców. MASZYNY GÓRNICZE 2/

6 W ten włanie sposób, kwartalnik Maszyny Górnicze, pełnic funkcj rozpowszechniania wyej wymienionych informacji, pozwalał na spełnienie wymaga systemowych jednostki certyfikujcej. 5. Okres Przygotowania do akcesji Polski do Unii Europejskiej spowodowały take, e zostało wydane rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2002 r. w sprawie dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych maszyn, urzdze, materiałów oraz rodków strzałowych i sprztu strzałowego (Dz. U. Nr 125, poz. 1064), którego 3 zawierał wymagania, aby decyzja o dopuszczeniu wyrobu do stosowania w zakładach górniczych była wydawana po przedstawieniu certyfikatu zgodnoci, uzyskanego dla danego wyrobu w trybie certyfikacji obowizkowej lub dobrowolnej, przewidzianym w przepisach ustawy o badaniach i certyfikacji. Wyej wymienione rozporzdzenie doceniło kompetencje jednostek certyfikujcych akredytowanych ju wówczas przez Polskie Centrum Akredytacji, i w ten sposób system zarzdzania, zgodny z norm PN- EN 45011, utrzymywany w Zakładzie Bada Atestacyjnych od 1995 roku okazał si przydatny i celowy. 6. Okres od 2004 Integracja Polski z Uni Europejsk spowodowała, e zostały przyjte wszystkie procedury oceny wyrobów na zgodno z wymaganiami zasadniczymi. Uprawnienia Zakładu Bada Atestacyjnych jako akredytowanej jednostki certyfikujcej, ze wzgldu na zakres akredytacji, umoliwiły take uzyskanie statusu jednostki notyfikowanej nr 1456 do realizacji zada okrelonych w dyrektywach: /42/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniajca dyrektyw 95/16/WE (MD) [1], 2. 94/9/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 marca 1994 r. w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych pastw członkowskich, dotyczcych urzdze i systemów ochronnych przeznaczonych do uytku w przestrzeniach zagroonych wybuchem (ATEX) [2], /95/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw pastw członkowskich, odnoszcych si do sprztu elektrycznego przewidzianego do stosowania w okrelonych granicach napicia (LVD) [3]. Uzyskane uprawnienia zapewniły kontynuacj działalnoci w zakresie oceny zgodnoci wyrobów przeznaczonych głównie do stosowania w zakładach górniczych, która została rozpoczta w roku 1971, pocztkowo tylko w odniesieniu do maszyn wycigowych górniczych wycigów szybowych. Zakład Bada Atestacyjnych uczestniczy take w ocenie zgodnoci wyrobów, które na podstawie Art. 113 Ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze podlegaj w dalszym cigu procedurze dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych, na podstawie decyzji Prezesa Wyszego Urzdu Górniczego. Zwikszajce si moliwoci badawcze labora- toriów akredytowanych Instytutu Techniki Górniczej KOMAG pozwoliły na rozszerzenie zakresu akredytacji i uzyskanie statusu jednostki notyfikowanej w odniesieniu do dyrektywy: /48/WE dyrektywa Parlamentu Europejs- kiego z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczestwa zabawek (TOYS) [4]. Realizacja celów jakociowych, wynikajca z potrzeb rozwoju wiadczonych usług, doprowadziła do wdroenia systemu zarzdzania zgodnego z norm PN-EN ISO/IEC-17021:2007 i uzyskania akredytacji, jako jednostka certyfikujca systemy zarzdzania. Zakład Bada Atestacyjnych Jednostka Certyfikujca otrzymał Certyfikat Akredytacji Nr AC 169 w dniu 25 czerwca 2012 r. Aktualnie Zakład Bada Atestacyjnych Jednostka Certyfikujca wydaje nastpujce dokumenty w euro- pejskim i krajowym systemie oceny zgodnoci: certyfikaty systemu zarzdzania, certyfikaty badania typu WE (rys. 5), certyfikaty zgodnoci, certyfikaty uprawniajce do oznaczania wyrobów znakiem bezpieczestwa, zawiadczenia o przechowywaniu dokumentacji technicznej, powiadomienia o zapewnieniu jakoci, zawiadczenia o zgodnoci oraz w krajowym systemie oceny wyrobów podlega- jcych procedurze dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych: wyniki bada (rys. 6), opinie (rys. 7), 104 MASZYNY GÓRNICZE 2/2013

7 7. Podsumowanie Procesy oceny zgodnoci wyrobów przeznaczonych do stosowania w zakładach górniczych naleały zawsze do statutowych zada Instytutu Techniki Górniczej KOMAG. Zmieniajce si przepisy zwizane z ocen zgodnoci powodowały cigłe zmiany organizacyjne, kompetencyjne wyodrbnionych komórek organizacyjnych, wyznaczonych do realizacji procesów oceny. Instytut Techniki Górniczej KOMAG z odpowiednim wyprzedzeniem reagował na wymagania przepisów dotyczcych oceny zgodnoci, w kadym okresie swojej działalnoci, co pozwoliło na pełne uczestniczenie w procesach stanowienia przepisów i norm z tego okresu, take w zakresie wyrobów, które nie s przeznaczone do stosowania w zakładach górniczych. Rys.6. Certyfikat badania typu WE Literatura 1. Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej L 157/8 z r., Tom 49, str Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej L 144; Rozdział 13 Tom 013 P, str Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej L 374 z r., str Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej L 170 z 30 czerwca 2009 r. Tom 52. W artykule wykorzystano skany dokumentów atestacyjnych i certyfikacyjnych znajdujce si w archiwum ITG KOMAG. Rys.7. Wyniki bada Artykuł wpłynł do redakcji w czerwcu 2013 r. MASZYNY GÓRNICZE 2/