English-Polish Glossary of Behavior Analytic Terms - Angielsko-polski słownik terminów behawioralnych

Transkrypt

1 English-Polish Glossary of Behavior Analytic Terms - Angielsko-polski słownik terminów behawioralnych ENGLISH TERMS - TERMINY ANGIELSKIE AB design ABA design ABAB design abative effect ABC description ABC record ABC recording abolishing operation (AO) absolute stimulus control Acceptance and Commitment Therapy (ACT) accuracy acquisition acquisition (of an operant response) acquisition phase activity reinforcer activity schedule addictive reinforcer additivity theory of behavioral contrast adduction adduction contingency adjunctive behavior adjusting (adj) schedule of adventitious affirmation of the consequent Ainslie-Rachlin principle Ainslie-Rachlin theory alternating treatments design alternative (alt) schedules of alternative behavior alternative schedule analysis of behavior anecdotal observation antecedent antecedent control antecedent event POLISH TERMS - TERMINY POLSKIE schemat eksperymentalny AB schemat eksperymentalny ABA schemat eksperymentalny ABAB efekt osłabiający opis ABC dane ABC zapis ABC operacja znosząca bezwzględna kontrola bodźcowa terapia akceptacji i zaangażowania dokładność nabywanie nabywanie (reakcji sprawczej) faza nabywania wzmocnienie w postaci aktywności plan aktywności wzmocnienie uzależniające addytywna teoria kontrastu behawioralnego addukcja zależność addukcyjna zachowanie towarzyszące regulowany rozkład wzmocnienie przypadkowe uznanie konsekwencji zasada Ainslie-Rachlin teoria Ainslie-Rachlin schemat eksperymentalny zmieniających się oddziaływań alternatywne rozkłady zachowanie alternatywne alternatywny rozkład analiza obserwacja anegdotyczna zmienna poprzedzająca kontrola zmiennych poprzedzających zdarzenie poprzedzające 1 antecedent intervention antecedent stimulus class anticipatory contrast appetitive stimulus applied behavior analysis (ABA) approximation arbitrary matching arbitrary stimulus class artifact artificial reinforcer ascending baseline Assessment of Basic Language and Learning Skills(ABLLS) associationism associative bias associative learning associative strength attention-maintained behavior audience auditory matching auditory stimulus control augmentative communication systems augmenting stimulus autoclitic autoclitic frame automaintenance automatic punishment automatic automatic reinforcer automaticity autoshaping aversive adj. aversive control aversive counterconditioning aversive stimulus avoidance avoidance contingency BAB design backup reinforcer backward chaining interwencja oparta na zmiennych poprzedzających klasa bodźców poprzedzających oczekiwany kontrast bodziec apetytywny stosowana analiza (SAZ) przybliżenie dopasowywanie arbitralne klasa bodźców arbitralnych artefakt wzmocnienie sztuczne poziom wyjściowy rosnący Podręcznik do oceny podstawowych umiejętności językowych i uczenia się (ABLLS) asocjacjonizm odchylenie asocjacyjne asocjacyjne uczenie asocjacyjna siła zachowanie utrzymywane przez uwagę publiczność dopasowywanie słuchowe kontrola bodźców słuchowych systemy komunikacji wspomagającej bodziec pobudzający reakcja autoklityczna schemat autoklityczny samoutrzymywanie karanie automatyczne wzmacnianie automatyczne wzmocnienie automatyczne automatyzm samokształtowanie awersyjny kontrola awersyjna awersyjne przeciwwarunkowanie bodziec awersyjny unikanie zależność związana z unikaniem schemat eksperymentalny BAB wzmocnienie docelowe uczenie łańcucha zachowań

2 backward chaining with leaps ahead backward conditioning bar graph baseline / baseline condition baseline logic behavior behavior analysis behavior analyst Behavior Analyst Certification Board (BACB) behavior beneath the skin behavior chain behavior chain interruption strategy behavior chain with limited hold behavior change tactic behavior checklist behavior modification behavior outside the skin behavior product behavior system behavior therapy behavior trap behavioral adj. behavioral assessment behavioral chain behavioral contingency behavioral contract behavioral contrast behavioral cusp behavioral deficit behavioral dynamics behavioral ecology behavioral economics behavioral excess behavioral flexibility behavioral genetics behavioral history behavioral medicine behavioral momentum behavioral pharmacology behavioral priming behavioral psychology behavioral skills training behavioral units behavioral variability od końca uczenie łańcucha zachowań od końca z pominięciem niektórych kroków warunkowanie wsteczne wykres słupkowy poziom wyjściowy logika poziomu wyjściowego zachowanie analiza analityk Rada Certyfikacyjna Analityków Zachowania zachowanie niejawne (wewnętrzne) łańcuch zachowań strategia przerywania łańcucha zachowań łańcuch zachowań z ograniczeniem czasowym taktyka zmiany lista kontrolna zachowań modyfikacja zachowanie jawne (zewnętrzne) produkt system terapia behawioralna pułapka behawioralna behawioralny ocena behawioralna łańcuch zachowań zależność behawioralna kontrakt behawioralny kontrast behawioralny behawioralny punkt zwrotny deficyt behawioralny dynamika ekologia behawioralna ekonomia behawioralna nadmiar behawioralny elastyczność behawioralna genetyka behawioralna historia behawioralna medycyna behawioralna pęd farmakologia behawioralna torowanie behawioralne psychologia behawioralna behawioralny trening umiejętności jednostki różnorodność behawioralna behavior-altering effect behavior-analytic adj. behaviorism behavior-systems analysis believability biofeedback biological context biological preparedness bizarre vocalizations block block v. blocking Board Certified Assistant Behavior Analyst (BCaBC) Board Certified Behavior Analyst (BCBA) bonus response cost break and run brief functional analysis burst (of behaviors) calibration captured learn units case study celeration celeration time period celeration trend line chain(ed) schedule of chaining chamber changeover changeover delay (COD) changeover ratio (COR) changeover response changing criterion design choice classical conditioning clicker training clinical behavior analysis clinically relevant behavior closed economy efekt zmieniający zachowanie behawioralno-analityczny behawioryzm analiza systemów wiarygodność biologiczne sprzężenie zwrotne / biofeedback kontekst biologiczny biologiczna gotowość dziwaczne wokalizacje blok blokować blokowanie Certyfikowany Asystent Analityka Zachowania Certyfikowany Analityk Zachowania koszt reakcji związany z premią pauza i seria (wzorzec reagowania) skrócona analiza funkcjonalna wybuch (zachowań) kalibracja uchwycone jednostki nauczania studium przypadku celeracja czas celeracji linia trendu celeracji łańcuchowy rozkład tworzenie łańcuchów zachowań klatka zmiana procedura opóźnienia po zmianie procedura proporcji po zmianie reakcja po zmianie schemat eksperymentalny ze zmieniającym się kryterium wybór warunkowanie klasyczne trening z użyciem klikera kliniczna analiza zachowanie znaczące klinicznie zamknięty system ekonomiczny 2

3 codic coercion cognitive fusion collateral behavior combinatorial entailment committed action community behavior analysis community of reinforcers comparison stimulus compensatory conditional response competing response compliance component analysis compound conditioned stimulus (compound CS) compound schedule concept concept formation conceptual analysis of behavior conceptual stimulus control (conceptual control) concurrent contingencies concurrent operants concurrent schedules concurrent schedules of concurrent-chain schedules concurrent-chain schedules of condition (experimental) conditional conditional discrimination conditional probability conditional reflex conditional reinforcer conditional response (CR) conditional stimulus (CS) conditioned adj. conditioned aversive stimulus conditioned compensatory responses conditioned emotional response (CER) conditioned establishing operation kodik przymus fuzja poznawcza zachowanie współwystępujące powiązanie kombinatoryjne zaangażowane działanie analiza społeczności ogół wzmocnień bodziec dopasowywany warunkowa reakcja kompensacyjna reakcja konkurująca podporządkowanie analiza elementów interwencji złożony bodziec warunkowy złożony rozkład pojęcie tworzenie pojęć teoretyczna analiza kontrola przez klasę bodźców zależności równoczesne równoczesne sprawcze rozkłady równoczesne równoczesne rozkłady równoczesne łańcuchowe rozkłady równoczesne łańcuchowe rozkłady warunki (eksperymentalne) warunkowy warunkowe różnicowanie warunkowe prawdopodobieństwo odruch warunkowy wzmocnienie warunkowe reakcja warunkowa bodziec warunkowy warunkowy warunkowy bodziec awersyjny warunkowe reakcje kompensacyjne warunkowa reakcja emocjonalna warunkowa operacja ustanawiająca conditioned inhibition conditioned inhibitor conditioned motivating operation conditioned negative reinforcer conditioned opponent theory conditioned punisher conditioned reflex conditioned conditioned reinforcer conditioned response (CR) conditioned stimulus (CS) conditioned suppression conditioning confidentiality conflict of interest confounding factor confounding variable conjoint (conjt) schedules of conjugate conjunctive (conj) schedule of consequence consummatory response contact with present moment context contextual behavioral science contextual control contextualism contiguity contingency contingency contract contingency control contingency discriminability contingency language contingency management contingency of contingency space contingency-governed behavior contingency-shaped behavior contingency-specifying stimulus contingent adj. contingent associations hamowanie warunkowe warunkowy bodziec hamujący warunkowa operacja motywacyjna warunkowe wzmocnienie negatywne teoria warunkowych reakcji przeciwstawnych kara warunkowa odruch warunkowy wzmacnianie warunkowe wzmocnienie warunkowe reakcja warunkowa bodziec warunkowy tłumienie warunkowe warunkowanie poufność konflikt interesów czynnik zakłócający zmienna zakłócająca łączne rozkłady wzmocnienie sprzężone koniunkcyjny rozkład konsekwencja reakcja konsumpcyjna kontakt z chwilą obecną kontekst kontekstualna nauka o zachowaniu kontekstualna kontrola kontekstualizm styczność zależność kontrakt opisujący zależności kontrola przez zależności różnicowalność zależności język zależności kierowanie zależnościami zależności związane ze wzmacnianiem przestrzeń zależności zachowanie kierowane zależnościami zachowanie kształtowane zależnościami bodziec określający zależność zależny skojarzenia zależne 3

4 contingent delay contingent exercise contingent observation contingent response contingent stimulus continuous measurement continuous recording continuous recording for specified periods continuous (CRF) continuum-based model of behavioral treatment contrast or behavioral contrast contrived contingency contrived mediated stimulus contrived reinforcer controlled behavior controlling behavior controlling stimulus controlling variable conversational unit copying a text correction procedure correlated reinforcers correlated stimuli correspondence count counterconditioning countercontrol responses covert behavior critical feature CS-US interval cumulative graph cumulative record cumulative recorder curriculum data collection data path data point data sampling datum, data dead man s test defensive conditioning defusion delay of delay- reduction hypothesis delay(ed) conditioning delayed imitation opóźnienie zależne ćwiczenia zależne obserwacja zależna reakcja zależna bodziec zależny pomiar ciągły zapis ciągły zapis ciągły przez określony czas wzmacnianie ciągłe wieloaspektowy model terapii behawioralnej kontrast lub kontrast behawioralny sztuczna zależność sztuczny bodziec pośredniczący wzmocnienie sztuczne zachowanie kontrolowane zachowanie kontrolujące bodziec kontrolujący zmienna kontrolująca jednostka konwersacji kopiowanie tekstu procedura korygująca skorelowane wzmocnienia skorelowane bodźce odpowiedniość liczba przeciwwarunkowanie reakcje o przeciwnej kontroli zachowanie ukryte cecha krytyczna interwał pomiędzy bodźcem warunkowym a bodźcem bezwarunkowym wykres kumulatywny zapis kumulatywny rejestrator kumulatywny program nauczania zbieranie danych ścieżka danych punkt danych próbkowanie danych dane test nieboszczyka warunkowanie defensywne defuzja odroczenie wzmocnienia hipoteza odroczenia-redukcji warunkowanie odroczone odroczone naśladowanie delayed matching-to-sample odroczone dopasowanie do wzorca delayed multiple baseline schemat eksperymentalny z design opóźnionym wielokrotnym pomiarem wyjściowym delayed odroczone wzmacnianie delayed response reakcja odroczona demonstration research badanie demonstracyjne dependent group contingency zależna zależność grupowa dependent variable deprivation deprivation operation derived equivalence relation derived relational responding derived relations derived stimulus relation descending baseline descriptive analysis descriptive assessment descriptive autoclitic descriptive functional behavior assessment desensitization destructive behavior determinism differential conditioning differential punishment of high rates differential punishment procedure differential differential of alternative behavior (DRA) differential of communication differential of diminishing rates of responding (DRD) differential of high rates of responding (DRH) differential of incompatible behavior (DRI) differential of low rates of responding (DRL) zmienna zależna deprywacja operacja deprywacyjna wywiedziona relacja ekwiwalentna reakcje na wywiedzione reakcje wywiedzione reakcje wywiedziona relacja między bodźcami poziom wyjściowy malejący analiza opisowa ocena opisowa opisowa reakcja autoklityczna opisowa ocena funkcjonalna odwrażliwianie zachowanie destrukcyjne determinizm warunkowanie różnicujące różnicujące karanie wysokiego tempa procedura karania różnicującego wzmacnianie różnicujące alternatywnego komunikacji zmniejszającego się tempa reagowania wysokiego tempa reagowania niekompatybilnego niskiego tempa reagowania 4

5 differential of other behavior (DRO) differential of paced responding(drp) differential schedules differential response differential- schedules differentiated response differentiation dimension of behavior dimensional measurement dimensional quantity dimensionless quantity direct instruction direct measurement direct measurement direct measures direct replication discontinuous measurement discontinuous observation discounting discrete trial discrete trial training (DTT) discrete trials discriminated avoidance discriminated extinction discriminated operant discrimination discrimination hypothesis discrimination index discrimination learning discrimination training discrimination training procedure discriminative adj. discriminative function discriminative stimulus(sd) disinhibition disruptive behavior distancing distractors distributed practice double-blind control duplic duration duration recording Early Intensive Behavioral Intervention EIBI) innych zachowań określonego tempa reagowania rozkład różnicującego reakcja różnicująca rozkłady różnicującego zróżnicowana reakcje zróżnicowanie wymiar pomiar wymiaru wielkość wymiaru wielkość niemianowana nauczanie bezpośrednie pomiar bezpośredni pomiar bezpośredni pozycja do usunięcia bezpośrednia replikacja pomiar nieciągły obserwacja nieciągła dyskontowanie wyodrębniona próba uczenie metodą wyodrębnionych prób wyodrębnione próby różnicowe unikanie różnicowe wygaszanie różnicowe zachowanie sprawcze różnicowanie hipoteza różnicowania wskaźnik różnicowania uczenie różnicowania trening różnicowania procedura treningu różnicowania różnicujący funkcja różnicująca bodziec różnicujący rozhamowanie zachowanie przeszkadzające dystansowanie dystraktory ćwiczenie rozłożone w czasie podwójnie ślepa próba duplik czas trwania zapis czasu trwania wczesna intensywna interwencja behawioralna echoic echoic behavior echoic-to-mand echoic-to-tact ecological assessment effect law elastic demand electronic speaking device elicit v. elicitation elicited emerge v. emergent relation emit v. emitted adj emitted behavior empiricism environment equal-interval graph equivalence equivalence class equivalence relation equivalent adj. error correction errorless discrimination errorless discrimination learning errorless discrimination procedure errorless learning escape escape contingency escape extinction escape-maintained behavior established response method establishing operation (EO) establishing stimulus (ES) ethical codes of behavior ethics event recording evocative effect evoke v. exact count-per-interval interobserver agreement (IOA) excitatory stimulus (CS) echowa zachowanie echowe z echowej na mand z echowej na takt ocena ekologiczna prawo efektu popyt elastyczny elektroniczne urządzenie mówiące wywoływać wywoływanie wywołany ujawniać się relacja ujawniająca się emitować wyemitowany zachowanie emitowane empiryzm środowisko wykres z równymi interwałami ekwiwalencja klasa ekwiwalentna relacja ekwiwalentna ekwiwalentny korekta błędu różnicowanie bez błędów uczenie różnicowania bez błędów procedura różnicowania bez błędów uczenie bez błędów ucieczka zależność związana z ucieczką wygaszanie ucieczki zachowanie utrzymywane przez ucieczkę metoda ustanowionych reakcji operacja ustanawiająca bodziec ustanawiający etyczne zasady etyka zapis zdarzenia efekt wywołujący wywoływać dokładna zgodność między obserwatorami co do liczby zdarzeń w interwale warunkowy bodziec pobudzeniowy 5

6 exclusion time-out or exclusionary time out exemplar experiential avoidance experiment experimental analysis of behavior experimental condition experimental control experimental design experimental question explanatory fiction exposure therapy external validity extinction extinction burst extinction gradient extinction stimulus (SΔ [S delta]) extinguish v. extraneous sources of extraneous variable extra-stimulus prompt extrinsic reinforcer extrinsic variability facultative behavior fade v. fading fading across prompts fading procedure fading within prompt feature stimulus class feature-positive stimulus Findley procedure first-order conditioned stimulus (CS) first-order conditioning fixed action pattern fixed consecutive number fixed interval time-out z wykluczeniem egzemplarz unikanie doświadczania eksperyment eksperymentalna analiza warunek eksperymentalny kontrola eksperymentalna schemat eksperymentalny pytanie eksperymentalne wyjaśniająca fikcja (błędne koło w rozumowaniu) terapia ekspozycyjna trafność zewnętrzna wygaszanie wybuch związany z wygaszaniem gradient wygaszania bodziec wygaszeniowy wygaszać uboczne źródła wzmocnień zmienna uboczna podpowiedź zewnątrzbodźcowa wzmocnienie zewnętrzne zmienność zewnętrzna zachowanie fakultatywne wycofywać wycofywanie wycofywanie poprzez zmiany pomiędzy podpowiedziami procedura stopniowego wycofywania bodźca wycofywanie poprzez zmiany w podpowiedzi klasa bodźców o podobnych cechach bodziec nacechowany pozytywnie procedura Findley'a bodziec warunkowy pierwszego rzędu warunkowanie pierwszego rzędu wzór zachowań instynktowych następująca po sobie stała liczba reakcji przed zmianą stały interwał fixed interval schedule of (FI) fixed momentary differential of other behavior (DRO) fixed ratio fixed-interval scallop fixed-interval schedule of (FI) fixed-ratio responding fixed-ratio schedule of (FR) fixed-time schedule fixed-time schedule of (FT) flooding fluency follow-up forced choice forced-choice preference assessment formal similarity forward chaining free choice free operant free operant avoidance free operant method free operant procedure frequency frequency of frequency of responding frequency-within-intervalrecording full session Differential of low rates (DRL) function function of behavior functional analysis Functional Analytic Psychotherapy (FAP) functional behavior assessment rozkład o stałych interwałach chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań w stałych interwałach stała proporcja wykres muszelkowy przy stałych interwałach rozkład o stałych interwałach reagowanie charakterystyczne dla rozkładu o stałych proporcjach rozkład o stałych proporcjach rozkład o stałym czasie rozkład o stałym czasie zatapianie płynność follow-up narzucony wybór ocena preferencji z narzuconym wyborem podobieństwo formalne uczenie łańcucha zachowań od początku swobodny wybór swobodne zachowanie sprawcze unikowe swobodne sprawcze metoda swobodnych zachowań sprawczych procedura swobodnych zachowań sprawczych częstość częstość częstość reagowania zapis częstości w interwale niskiego tempa reagowania w całej sesji funkcja funkcja analiza funkcjonalna psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej funkcjonalna ocena 6

7 functional class functional communication training (FCT) functional contextualism functional equivalence functional independence functional relation functional response class functional stimulus functionally equivalent adj. function-altering effect function-based definition function-based treatment general case analysis general case programming generality generalization generalization across subjects generalization gradient generalization probe generalization setting generalized behavior change generalized conditioned punisher generalized conditioned reinforcer generalized imitation generalized matching generalized matching law generalized reinforcer generalized social generic extension gestural prompt gestural topography goal gradient graduated guidance graph group behavior group contingency group-oriented consequences guidance hypothesis klasa funkcjonalna trening komunikacji funkcjonalnej funkcjonalny kontekstualizm ekwiwalencja funkcjonalna niezależność funkcjonalna relacja funkcjonalna funkcjonalna klasa reakcji bodziec funkcjonalny funkcjonalnie ekwiwalentny efekt zmieniający funkcję definicja oparta na funkcji oddziaływania oparte na funkcji ogólna analiza warunków programowanie uwzględniające ogólne warunki generalność generalizacja generalizacja na inne podmioty gradient generalizacji próbka testowa generalizacji warunki generalizacji zgeneralizowana zmiana zgeneralizowana kara warunkowa zgeneralizowane wzmocnienie warunkowe zgeneralizowana umiejętność naśladowania zgeneralizowane dopasowywanie uogólnione prawo dopasowania zgeneralizowane wzmocnienie zgeneralizowane wzmocnienie społeczne rozszerzenie rodzajowe podpowiedź gestem forma gestowa gradient zależny od bliskości celu stopniowe kierowanie wykres zachowanie grupowe zależność grupowa konsekwencje ukierunkowane na grupę hipoteza informacji guided compliance habilitation habit habit reversal habituation hallway time-out hand-over-hand prompt hear-write hero procedure Herrnstein s equation heterogeneous chains schedule hierarchy of behavior or responses high probability sequence (of request) higher order operants higher-order class of behavior higher-order conditioning higher-order schedule of high-probability request high-probability request sequence history of homogenous chains schedule of hypothesis hypothetical construct hypothetico-deductive method identity identity matching imitation imitative reinforcers implosion therapy/implosive therapy impulsive choice impulsiveness / impulsivity impure mand impure tact zwrotnych kierowane podporządkowanie przystosowanie nawyk zmiana nawyków habituacja time out na korytarzu podpowiedź dłoń-na-dłoni usłysz-napisz procedura bohatera równanie Herrnsteina heterogeniczny łańcuchowy rozkład hierarchia lub reakcji seria poleceń o wysokim prawdopodobieństwie wykonania sprawcze wyższego rzędu klasa zachowań wyższego rzędu warunkowanie wyższego rzędu rozkład wzmocnień wyższego rzędu polecenie o wysokim prawdopodobieństwie wykonania sekwencja poleceń o wysokim prawdopodobieństwie wykonania historia homogeniczny łańcuchowy rozkład hipoteza hipotetyczny konstrukt metoda hipotetycznodedukcyjna identyczność dopasowanie identycznych bodźców naśladowanie wzmocnienia wynikające z naśladowania terapia implozywna impulsywny wybór impulsywność nieczysty mand nieczysty takt 7

8 in vivo desensitization odwrażliwianie in vivo incentive zachęta incidental chaining or incidental incydentalne tworzenie łańcucha lub incydentalne wzmacnianie incidental language training incydentalny trening językowy incidental learning uczenie się incydentalne incidental incydentalne wzmacnianie incidental teaching uczenie incydentalne incompatible behavior zachowanie niekompatybilne independent group contingency zależność niezależna od grupy independent variable zmienna niezależna indirect assessment ocena pośrednia indirect functional assessment pośrednia ocena funkcjonalna indirect measurement pomiar pośredni indirect measures pośrednie pomiary indiscriminable contingency nieróżnicowalna zależność individualized education plan individually based contingencies induction inelastic demand informative stimulus informed consent inhibitory gradient inhibitory stimulus initial links instinctive drift instructional control instructional setting instrumental behavior instrumental conditioning instrumental learning instrumental response intensity intensive behavioral intervention intentional learning interdependent group contingency interdependent schedules of interim behavior interlocking schedule intermittent zindywidualizowany plan edukacyjny zależności indywidualne indukcja popyt nieelastyczny bodziec informacyjny świadoma zgoda gradient hamowania bodziec hamujący początkowe ogniwa dryfowanie w kierunku instynktu kontrola poleceniowa warunki instruktażowe zachowanie instrumentalne warunkowanie instrumentalne uczenie instrumentalne reakcja instrumentalna intensywność intensywna interwencja behawioralna uczenie zamierzone zależność współzależna od grupy współzależne rozkłady zachowanie tymczasowe rozkład sprzężony wzmacnianie sporadyczne intermittent effect intermittent schedule of internal validity interobserver agreement (IOA) interobserver reliability interoceptive conditioning interrater agreement interrater reliability inter interval (IRI) interresponse time (IRT) interresponse time theory interrupted chain intersperse v. interspersed adj. interspersed trials / mixed trials inter-trial interval intertrial interval (ITI) interval differential of low rates interval recording interval schedule of interval-by-interval interobserver agreement (IOA) intervention (treatment) package intradimensional training intra-stimulus prompt intraverbal intrinsic intrinsic reinforcer intrinsic variability intuitive control in-vivo therapy irreversibility joint attention joint stimulus control efekt sporadycznego rozkład sporadycznego trafność wewnętrzna zgoda między obserwatorami rzetelność pomiarów obserwatorów warunkowanie interoceptywne zgodność między oceniającymi rzetelność pomiarów osób oceniających interwał między wzmocnieniami czas między reakcjami teoria czasu między reakcjami przerwany łańcuch przeplatać przeplecione próby przeplatane interwał między próbami interwał pomiędzy próbami interwałowe różnicujące wzmacnianie niskiego tempa zapis interwałowy rozkład interwałowy zgodność między obserwatorami we wszystkich interwałach pakiet interwencyjny trening wewnątrzwymiarowego różnicowania podpowiedź wewnątrzbodźcowa intrawerbalna wzmacnianie wewnętrzne wzmocnienie wewnętrzne zmienność wewnętrzna kontrola przez zależności terapia in vivo nieodwracalność wspólne pole uwagi połączona kontrola bodźcowa 8

9 lag schedule rozkład zachowań różnorodnych latency opóźnienie latency recording zapis opóźnienia latency-based functional analysis analiza funkcjonalna oparta o pomiar opóźnienia latent inhibition hamowanie utajone / latentne latent learning uczenie się utajone law of effect prawo efektu law of exercise prawo ćwiczenia law of intensity magnitude prawo intensywnościwielkości law of latency prawo opóźnienia law of threshold prawo progu learn unit jednostka nauczania learn unit context kontekst jednostki nauczania learn units to criterion jednostki nauczania do kryterium learned helplessness wyuczona bezradność learning uczenie się learning set gotowość do uczenia się least restrictive treatment model model jak najmniej restrykcyjnych oddziaływań / model jak najmniej restrykcyjnej terapii least-to-most prompting udzielanie podpowiedzi od najsłabszej do najsilniejszej level poziom level system system poziomowy limited hold ograniczona dostępność line graph wykres liniowy linear interval scale liniowa skala interwałowa listener słuchacz listener behavior zachowanie słuchacza listener component of naming komponent słuchacza w nazywaniu listener literacy elementarne umiejętności słuchacza listener training trening umiejętności słuchacza local rate or local response rate tempo chwilowe lub chwilowe tempo reagowania logarithmic interval scale logarytmiczna skala interwałowa logical positivism pozytywizm logiczny long-delay conditioning warunkowanie z długim odroczeniem loose teaching uczenie w różnorodnych warunkach magazine training trening korzystania z karmnika magnitude wielkość mainstreaming maintenance mand mand v. manipulandum masking mass trials massed learn units massed practice mastery criteria matching matching law matching to sample match-to-sample responding maximizing mean count-per-interval interobserver agreement (IOA) mean duration-peroccurrence interobserver agreement (IOA) measurement bias measurement by permanent product Mechner notation mediating behavior melioration mentalism mentalistic adj. metacontingencies metaphorical extension metaphysical behaviorism method of successive approximations methodological behaviorism metonymical extension mindfulness mixed (mix) schedule of model prompt model v. modeling molar molar and molecular analyses molar theory molecular włączenie dziecka do placówki masowej (przedszkole/szkoła) utrzymanie mand mandować/wypowiadać mandy manipulandum maskowanie próby skomasowane skomasowane jednostki nauczania skomasowana praktyka kryterium opanowania dopasowanie prawo dopasowania dopasowanie do wzorca reakcja dopasowywania do wzorca maksymalizacja średnia zgodność między obserwatorami co do liczby zdarzeń w interwałach średnia zgodność między obserwatorami co do czasu trwania tendencyjny błąd pomiaru pomiar na podstawie produktu trwałego zapis Mechnera zachowanie pośredniczące ulepszanie mentalizm menstalistyczny metazależności rozszerzenie metaforyczne behawioryzm metafizyczny metoda kolejnych przybliżeń behawioryzm metodologiczny rozszerzenie metonimiczne uważność rozkład mieszany podpowiedź modelująca modelować modelowanie molarny molarne i molekularne analizy teoria molarna molekularny 9

10 molecular theory momentary deprivation momentary differential of other behavior (DRO) momentary maximization theory momentary maximizing momentary time sampling most-to-least prompting motivating operation (MO) multi-element design multiple baseline across behaviors multiple baseline across settings multiple baseline across subjects multiple baseline design multiple control multiple exemplar instruction multiple exemplar training multiple functions (stimulus) multiple probe design multiple schedule of multiple stimulus preference assessment multiple treatment interference multiple treatment reversal design multiple-stimulus with replacement preference assessment teoria molekularna chwilowa deprywacja chilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań teoria chwilowej maksymalizacji chwilowa maksymalizacja chwilowe próbki czasowe udzielanie podpowiedzi od najsilniejszej do najsłabszej operacja motywacyjna wieloelementowy schemat eksperymentalny schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych dla różnych zachowań schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych w różnych sytuacjach schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych dla różnych osób badanych schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych wieloelementowa kontrola uczenie wieloprzykładowe trening wieloprzykładowy wielorakie funkcje (bodźca) schemat wielokrotnych próbek wieloelementowy rozkład ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie wpływ historii oddziaływań naprzemienny schemat eksperymentalny wielu oddziaływań ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie z ponownym uwzględnieniem multiple-stimulus without replacement preference assessment mutual entailment naive observer name v. naming natural concept natural environment training (NET) natural reinforcer natural setting naturalistic language intervention naturally existing contingency negative automaintenance negative contrast negative practice negative punisher negative punishment negative negative reinforcer negative stimulus neutral stimulus noncontingent escape noncontingent (NCR) nondifferential training nondiscriminated avoidance nonexclusionary time-out normalization observation period observational learning observed value observer drift observer reactivity observing response occurrrence/non-occurrence interobserver agreement (IOA) oddity procedure omission omission training one-factor theory one-party contract ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie w wariancie bez ponownego uwzględnienia powiązanie odnoszące nieświadomy obserwator nazywać nazywanie pojęcie naturalne nauczanie w środowisku naturalnym wzmocnienie naturalne naturalne otoczenie naturalistyczna interwencja językowa zależność istniejąca naturalnie samoutrzymywanie negatywne negatywny kontrast praktyka negatywna kara negatywna karanie negatywne wzmacnianie negatywne wzmocnienie negatywne bodziec negatywny bodziec obojętny ucieczka niezależna od wzmacnianie niezależne od trening nieróżnicowania unikanie bez bodźca różnicującego time-out bez wykluczenia normalizacja okres obserwacji uczenie się przez obserwację zaobserwowana wartość dryf obserwatora reaktywność obserwatora reakcja obserwacyjna zgodność pomiędzy obserwatorami (co do obecności/braku obecności ) we wszystkich interwałach procedura odmienności pomijanie trening pomijania teoria jednoczynnikowa kontrakt unilateralny 10

11 on-task behavior ontogenetic ontogeny open economy operandum test operant adj. operant agression operant behavior operant chamber operant class operant conditioning operant imitation operant level operant response operant selection operant variability operational definition opportunity-to-respond optimization theory optimizing organizational behavior management overall response rate overcorrection overexpectation effect overmatching overselectivity overshadowing overt behavior paced response package intervention paired-stimulus preference assessment pairing pairwise preference assessment paralell contract parametric analysis parametric design parroting parsimony partial interval recording partial effect participant modeling partition time-out passive avoidance zachowanie związane z wykonywaniem zadania ontogeniczny ontogeneza otwarty system ekonomiczny test operandum sprawczy agresja sprawcza zachowanie sprawcze klatka Skinnera klasa zachowań sprawczych warunkowanie sprawcze naśladowanie sprawcze wyjściowy poziom reakcji sprawczej reakcja sprawcza selekcja zachowań sprawczych różnorodność zachowań sprawczych definicja operacyjna możliwość reakcji teoria optymalizacji optymalizacja zarządzanie zachowaniem w organizacji ogólne tempo reagowania hiperkorekcja efekt nadmiernych oczekiwań naddopasowanie nadmierna selektywność zacienianie zachowanie jawne reakcja w określonym tempie pakiet interwencyjny ocena preferencji bodźców prezentowanych parami parowanie ocena preferencji bodźców prezentowanych parami kontrakt równoległy analiza parametryczna parametryczny schemat eksperymentalny powtarzanie parsymonia częściowy zapis interwałowy efekt sporadycznego modelowanie uczestniczące timeout za przegrodą pasywne unikanie pattern analysis Pavlovian conditioning peak procedure peak shift percentage percentage percentile schedule of permanent product recording personalized system of instruction perspective taking skills phase change lines philosophic doubt phylogenic phylogeny physical guidance physical prompt physical restraint Picture Exchange Communication System (PECS) picture prompt pilot research pivotal behaviors pivotal learning pivotal response pivotal response training (PRT) placebo control placebo effect Planned activity check (PLACHECK) planned ignoring point-to response point-to-point correspondence polymorphous stimulus class Positive Behavior Support (PBS) positive contrast positive practice positive practice overcorrection Positive punisher positive punishment analiza wzoru warunkowanie pawłowskie procedura szczytowej częstości przesunięcie szczytu gradientu generalizacji procent wzmacnianie procentowe rozkład percentylowy zapis produktu trwałego zindywidualnizowany system nauczania umiejętności przyjmowania perspektywy linie zmiany fazy filozoficzna wątpliwość filogenetyczny filogeneza fizyczne kierowanie podpowiedź fizyczna unieruchomienie fizyczne system komunikacji oparty o wymianę obrazków (PECS ) podpowiedź obrazkowa badania pilotażowe kluczowe uczenie kluczowe reakcja kluczowa trening reakcji kluczowych kontrola placebo efekt placebo próbki czasowe w grupie (PLACHECK) planowe ignorowanie reakcja wskazywania odpowiedniość 1:1 polimorficzna klasa bodźców Pozytywne Wspieranie Zachowań / Model Pozytywnego Wspierania Zachowań pozytywny kontrast praktyka pozytywna hiperkorekcja w formie praktyki pozytywnej kara pozytywna karanie pozytywne 11

12 positive positive reinforcer positive stimulus post pause (PRP) postdiscrimination gradient potentiation practice effect precision teaching precommitment precurrent behavior precurrent contingency precursor behavior prediction predictive stimulus preference assessment pre-listener Premack principle preparatory response preparedness preratio pause preratio pausing prerequisite behavior presence-absence training primary aversive stimulus primary laws of reflex primary reinforcer principle of behavior private behavior private event probabilistic stimulus class probability of response probe probe multiple baseline design wzmacnianie pozytywne wzmocnienie pozytywne bodziec pozytywny pauza po wzmocnieniu gradient po różnicowaniu potęgowanie efekt praktyki uczenie precyzyjne wstępne zobowiązanie zachowanie poprzedzające zależność poprzedzająca zachowanie zwiastujące przewidywanie bodziec predyktywny ocena preferencji pre-słuchacz zasada Premacka reakcja wstępna gotowość pauza przed serią pauzowanie przed serią zachowanie niezbędne trening typu jest nie ma pierwotny bodziec awersyjny podstawowe prawa odruchów wzmocnienie pierwotne prawo zachowanie prywatne zdarzenie prywatne probabilistyczna klasa bodźców prawdopodobieństwo reakcji próbka schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru próbkowego kilku poziomów wyjściowych procedural fidelity proceduralna wierność procedural integrity proceduralna integralność procedure of fixed-outcome procedura kształtowania o shaping stałych konsekwencjach procedure of variableoutcome shaping zmiennych konsekwencjach procedura kształtowania o programmed instruction zaprogramowane nauczanie programming common stimuli programowanie oparte o typowe bodźce progressive muscular progresywna relaksacja relaxation mięśni progressive schedule rozkład progresywny progressive schedule of progresywny rozkład progressive-interval schedule progressive-ratio schedule progressive-time schedule prompt prompt delay prompt dependency prompt fading prompt v. property destruction prosthetic reinforcer pseudoconditioning pseudotrial psychological behaviorism psychological flexibility public behavior public event punish v. punisher punishment punishment contingency pure mand pure tact puzzle box quantitative law of effect quid pro quo contract radical behaviorism random-interval schedule random-interval schedule of random-ratio schedule random-ratio schedule of rapid motor imitation rate rate dependency rate of rate of responding rate of response ratio run ratio schedule ratio schedule of ratio strain progresywny rozkład interwałowy progresywny rozkład proporcjonalny progresywny rozkład czasowy podpowiedź opóźnienie podpowiedzi zależność od podpowiedzi wycofywanie podpowiedzi podpowiadać niszczenie własności sztuczne wzmocnienie pseudowarunkowanie pseudopróba behawioryzm psychologiczny elastyczność psychologiczna zachowanie publiczne zdarzenie publiczne karać kara karanie zależność karząca czysty mand czysty takt skrzynka problemowa ilościowe prawo efektu kontrakt quid pro quo (wzajemny) radykalny behawioryzm rozkład o losowych interwałach rozkład o losowych interwałach rozkład o losowych proporcjach rozkład o losowych proporcjach szybka imitacja motoryczna tempo zależność od tempa tempo tempo reagowania tempo reakcji szybkie reagowanie w proporcjonalnym rozkładzie rozkład proporcjonalny proporcjonalny rozkład zanik reagowania w proporcjonalnym rozkładzie 12

13 reaction chain łańcuch reakcji reactivity reaktywność reader czytający reader immersion immersja czytającego real-time recording rzeczywisty zapis czasu reciprocal contingency zależność wzajemna recording zapis recovery from punishment procedure procedura nawrotu po karaniu redirection przekierowanie reflex odruch reflexive aggression agresja odruchowa reflexive conditioned motivating operation odruchowa warunkowa operacja motywacyjna reflexive relation relacja zwrotna reflexivity zwrotność regression regresja / regres regulated breathing uregulowane oddychanie reification reifikacja reinforce v. wzmacniać wzmacnianie contingency zależność wzmacniająca function funkcja rate tempo relativity relatywność schedule rozkład reinforcer wzmocnienie reinforcer assessment ocena wzmocnień reinforcer delay opóźnienie wzmocnienia reinforcer magnitude siła wzmocnienia reinforcer ratio proporcja wzmocnień reinforcer-abolishing effect efekt zniesienia wartości wzmocnienia reinforcer-establishing effect efekt ustanowienia wartości wzmocnienia relational autoclitic relacyjna reakcja autoklityczna relational discrimination or relational learning różnicowanie relacyjne lub uczenie się relacyjne relational frame rama relacyjna Relational Frame Theory (RFT) teoria ram relacyjnych relational framing ramowanie relacyjne relational responding reagowanie relacyjne relational theory of stimulus control relacyjna teoria kontroli bodźcowej relative rate względne tempo relative rate of względne tempo relative rate of response względne tempo reakcji relative stimulus control względna kontrola bodźcowa relativity (of reinforcers) względność (wzmocnień) relaxation training trening relaksacyjny relevance of behavior rule relevant (critical) features of stimuli reliability repeated acquisition repertoire replacement behavior replication Rescorla Wagner model research design resistance to change resistance to extinction respondent respondent acquisition respondent behavior respondent conditioning respondent discrimination respondent extinction respondent generalization respondent level response response adduction response allocation response blocking response chain response class response competition response cost response deprivation response deprivation theory response differentiation response effort response generalization response hierarchy response induction response latency response maintenance response omission response prompt response rate response strength response topography response-deprivation hypothesis response-independent reinforcer response-reinforcer correlation theory response-restriction preference assessment zasada istotności istotne cechy bodźca rzetelność powtarzane nabywanie repertuar zachowanie zastępujące replikacja model Rescorli Wagnera plan badawczy odporność na zmianę odporność na wygaszanie reaktywny nabywanie reaktywne zachowanie reaktywne warunkowanie reaktywne różnicowanie reaktywne wygaszanie reaktywne generalizacja reaktywna wyjściowy poziom reaktywnego reakcja addukcja reakcji alokacja reakcji blokowanie reakcji łańcuch reakcji klasa reakcji współzawodnictwo reakcji koszt reakcji deprywacja reakcji teoria deprywacji reakcji różnicowanie reakcji wysiłek związany z reakcją generalizacja reakcji hierarchia reakcji indukcja reakcji opóźnienie reakcji utrzymanie reakcji pominięcie reakcji podpowiedź związana z reakcją tempo reakcji siła reakcji forma reakcji hipoteza deprywacji reakcji wzmocnienie niezależne od reakcji teoria korelacji reakcji i wzmocnień ocena preferencji oparta o ograniczenie reakcji 13

14 response-shock interval interwał między reakcją a szokiem restitutional overcorrection hiperkorekcja w formie restytucji restricted operant ograniczone zachowanie sprawcze resurgence nawrót retention interval interwał utrzymania reversal design naprzemienny schemat eksperymentalny reversal technique technika naprzemienna role-play odgrywanie ról rule-governed behavior zachowanie kierowane regułami run seria run of response seria reakcji running rate tempo reakcji salience wyrazistość salient adj. wyraźny sameness identyczność sample stimulus bodziec wzorcowy sample-specific behavior zachowanie specyficzne dla wzorca satiation nasycenie scalloping wykres muszelkowy scatterplot wykres punktowy schedule rozkład schedule control kontrola rozkładowa / kontrola przez rozkład schedule of rozkład schedule thinning rozrzedzanie rozkładu schedule-induced behavior zachowanie indukowane przez rozkład science of behavior nauka o zachowaniu scored-interval interobserver agreement (IOA) zgodność między obserwatorami w zaznaczonych interwałach script skrypt script fading wycofywanie skryptów secondary reinforcer wzmocnienie wtórne second-order conditioning warunkowanie drugiego rzędu second-order schedule rozkład drugiego rzędu see-write zobacz-napisz selection by consequences selekcja przez konsekwencje selection-based systems selectionism self-as-context self-contract self-control systemy oparte na wyborze bodźca selekcjonizm "ja" jako kontekst kontrakt z samym sobą samokontrola self-control choice self-editing self-evaluation self-generated mediator of generalization self-injurious behavior (SIB) self-injury self-instruction self-instructional training self-management self-monitoring o selfrecording self-paced self-praise v. self- self-stimulatory behavior self-talk conversational units self-talk to govern other behavior semilogarithmic chart sense modality sensitization sensory extinction sensory preconditioning sequelic sequence analysis sequence effect serendipity setting event shadow v. shadowing shaping shock-shock interval short-circuiting the contingency short-delay conditioning shuttle box Sidman avoidance task sign sign language sign topography sign-tracking sign-tracking theory simple baseline design simultaneous conditioning simultaneous discrimination wybór związany z samokontrolą autoedytowanie autoewaluacja stworzony samemu pośrednik w generalizacji zachowanie autoagresywne autoagresja autoinstrukcja trening samoinstruowania samozarządzanie automonitoring lub autozapisywanie we własnym tempie chwalić samego siebie samowzmacnianie zachowanie autostymulujące jednostki konwersacyjne mówienia do siebie kierowanie innym zachowaniem poprzez mówienie do siebie wykres półlogarytmiczny modalność zmysłowa uwrażliwianie wygaszanie sensoryczne sensoryczne przedwarunkowanie siquelik analiza sekwencji efekt sekwencji przypadkowe odkrycie zdarzenie nastawiające cieniować cieniowanie kształtowanie interwał szok-szok obejście zależności warunkowanie z krótkim odroczeniem klatka wahadłowa procedura unikania Sidmana znak język migowy forma znaku śledzenie znaku teoria śledzenia znaku schemat eksperymentalny z pomiarem poziomu wyjściowego warunkowanie równoczesne różnicowanie równoczesne 14

15 simultaneous discrimination procedure procedura różnicowania równoczesnego simultaneous stimulus prompts podpowiedzi równoczesne związane z bodźcem single-subject research badania jednopodmiotowe single-subject research design jednopodmiotowy schemat eksperymentalny Skinner box klatka Skinnera social connection więź społeczna social referencing społeczne odwoływanie się social reinforcer wzmocnienie społeczne social validity trafność społeczna solistic extension solistyczne rozszerzenie spaced-responding differential of low rates niskiego tempa oparte o interwały między reakcjami speaker mówca speaker component of naming komponent mówcy w nazywaniu speaker immersion procedure procedura immersji mówcy speaker-as-own-listener speaker-listener exchanges specification split-middle line progress spontaneous imitation spontaneous recovery S-S account of conditioned stable baseline standard celeration chart steady state steady-state performance steady-state responding steady-state strategy stereotypy stimulus class stimulus continuum (plural: continua) stimulus control stimulus delta (S-delta) stimulus discrimination stimulus discrimination training stimulus equivalence stimulus exemplars stimulus fading stimulus function stimulus generalization mówca jako własny słuchacz wymiana mówca-słuchacz specyfikacja dzieląca na pół linia przebiegu spontaniczne naśladowanie samorzutne odnowienie wyjaśnienie typu S-S warunkowego stabilny poziom wyjściowy standardowy wykres celeracji stabilny poziom stabilny poziom wykonywania stabilny poziom reagowania strategia stabilnego poziomu stereotypia klasa bodźców kontinuum bodźca kontrola bodźcowa bodziec delta różnicowanie bodźców trening różnicowania bodźców równoważność bodźców przykłady bodźców wycofywanie bodźca funkcja bodźca generalizacja bodźca stimulus generalization gradient generalizacji bodźca gradient stimulus preference ocena preferencji bodźców assessment stimulus prompt podpowiedź związana z bodźcem stimulus satiation nasycenie bodźcem stimulus shaping kształtowanie bodźców stimulus substitution substytucyjność bodźców stimulus substitution theory teoria substytucji bodźców stimulus superimposition nałożenie bodźca stimulus-response chain łańcuch bodziec-reakcja stimulus-stimulus pairing parowanie bodźca z bodźcem stimulus-stimulus relation relacja między bodźcami strength siła successive approximation kolejne przybliżenie successive discrimination różnicowanie następujące po sobie successive discrimination procedure procedura sukcesywnego różnicowania summation sumowanie / kumulacja superstition przesąd superstitious behavior zachowanie przesądne surrogate conditioned motivating operation zastępcza warunkowa operacja motywacyjna symbolic matching symboliczne dopasowywanie symmetrical relation relacja symetryczna symmetry symetryczność system of least prompts system najsłabszych podpowiedzi systematic desensitization systematyczne odwrażliwianie systematic replication systematyczna replikacja tact takt tact extensions rozszerzenie taktu tact v. taktować tandem (tand) schedule of łączny rozkład target behavior zachowanie modyfikowane / zachowanie docelowe task analysis analiza zadania taste aversion awersja do smaku taste-aversion learning uczenie się awersji do smaku teaching loosely uczenie w różnorodnych warunkach teaching sufficient examples uczenie wystarczających przykładów teleological behaviorism behawioryzm teleologiczny temporal conditioning warunkowanie czasowe temporal contiguity styczność czasowa temporal discounting dyskontowanie czasowe temporal discrimination różnicowanie czasowe 15