Wykład 9. ogólne prawa percepcji. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wykład 9. ogólne prawa percepcji. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii"

Maksymilian Lis
6 lat temu
Przeglądów:

1 Wykład 9 ogólne prawa percepcji dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

2 1. etap percepcji recepcja absorpcja energii fizycznej przez receptor receptory są dostrojone do różnych rodzajów energii fizycznej fotoreceptory mechanoreceptory receptory chemiczne 2

3 recepcja zanim sygnał dotrze do receptora, często ulega wzmocnieniu za pomocą struktur nienerwowych 3

4 transdukcja - zamiana pobudzenia receptora na aktywność neuronalną (np. potencjał receptorowy) 2. etap percepcji 4

3. etap percepcji kodowanie: utworzenie przyporządkowania (relacji) pomiędzy cechami fizycznymi bodźca a właściwościami aktywności neuronalnej kod linii oznaczonych receptory reagują na wąski zakres

5 3. etap percepcji kodowanie: utworzenie przyporządkowania (relacji) pomiędzy cechami fizycznymi bodźca a właściwościami aktywności neuronalnej kod linii oznaczonych receptory reagują na wąski zakres bodźców i wysyłają impulsy bezpośrednio do mózgu (np. lokalizacja bodźców dotykowych, lokalizacja bodźca świetlnego na siatkówce) kodowanie populacyjne każdy receptor reaguje na szeroki zakres bodźców i odgrywa rolę przy kodowaniu każdego z ich typów (np. barwa) treść świadomości - percept 5

6 prawo specyficznych energii nerwowych (Johannes Müller, 1838): z pobudzeniem każdego nerwu czuciowego związane jest powstanie określonej energii, jednoznacznie mu przypisanej wszelka aktywność w danym nerwie zawsze przenosi (koduje) ten sam rodzaj informacji do mózgu 6

7 prawo specyficznych energii nerwowych eksperymenty Mriganki Sura i wsp. 7

czynnościowych (rate coding, frequency coding) zakres możliwych intensywności bodźca przekracza

8 adaptacja adaptacja: dostrojenie wrażliwości systemu percepcyjnego do globalnego poziomu intensywności bodźców kodowanie intensywności bodźca odbywa się poprzez częstość impulsów czynnościowych (rate coding, frequency coding) zakres możliwych intensywności bodźca przekracza zakres możliwych częstotliwości impulsów adaptacja, czyli dynamiczna zmiana wrażliwości receptora pozwala rozwiązać ten problem 8

9 adaptacja wykorzystanie receptorów o różnych zakresach wrażliwości 9

adaptacja adaptacja receptora może być użyta kodowania dynamiki bodźców w wielu systemach percepcyjnych występują dwa rodzaje receptorów RA (rapidly

10 adaptacja adaptacja receptora może być użyta kodowania dynamiki bodźców w wielu systemach percepcyjnych występują dwa rodzaje receptorów RA (rapidly adapting), szybko adaptujące się wrażliwe na zmiany intensywności bodźca SA (slowly adapting), wolno adaptujące się wrażliwe na poziom intensywności bodźca 10

11 główne typy receptorów skórnych głaskanie nacisk wibracje rozciąganie 11

12 precyzja w określaniu położenia bodźców (kontury, położenie źródła dźwięku, pozycja bodźca dotykowego) gęstość receptorów zdolność rozdzielcza fovea dołek środkowy 12

13 co widzi siatkówka? 13

14 rodzaje transmisji transmisja prosta (feedforward) - wstępująca transmisja zwrotna, wsteczna (feedback) - zstępująca hamowanie oboczne tłumienie transmisji pochodzącej z sąsiadujących receptorów 14

15 złudzenie Hermanna 15

16 stacja przekaźnikowa dróg sensorycznych odrębne kanały dla informacji o pozycji obiektów oraz ich właściwościach wzgórze 16

17 funkcjonalny podział kory obszary pierwszorzędowe obszary drugorzędowe (asocjacyjne unimodalne) obszary asocjacyjne polimodalne 17

18 obszary pierwszorzędowe obszary asocjacyjne obszary drugorzędowe 18

19 reprezentacja topograficzna informacje zmysłowe są w mózgu reprezentowane w postaci map odwzorowujących wejście sensoryczne dzieje się tak w szczególności wtedy, gdy dane zmysłowe są kodowane na zasadzie kodu linii oznaczonych 19

20 moduły korowe w obrębie map poszczególne moduły korowe reprezentują różne typy informacji A. kolumny dominacji ocznej u makaka B. plamki (blobs) u saimiri C. paski (stripes) u saimiri D. baryłki (barrels) u szczura E. kolum dominacji ocznej u ludzi 20

21 strumienie przetwarzania segregacja funkcjonalna w zakresie typu przetwarzanej informacji - strumienie 21

McGurka brzuchomówstwo przestrzenne (spatial ventriloquism) umiejscowienie bodźca wzrokowego przyciąga spostrzeganą lokalizację źródła

22 integracja multimodalna na jakimś etapie przetwarzania dochodzi do integracji między różnymi modalnościami odbieramy świat jako multisensoryczną rozmaitość zarówno na poziomie miejsca, jak i czasu mechanizmy mózgowe tej integracji nie są poznane efekty efekt McGurka brzuchomówstwo przestrzenne (spatial ventriloquism) umiejscowienie bodźca wzrokowego przyciąga spostrzeganą lokalizację źródła dźwięku brzuchomówstwo czasowe (temporal ventriloquism) moment wystąpienia bodźca wzrokowego, jest przyciągany przez moment wystąpienia bodźca słuchowego 22

23 synestezja powstawanie dodatkowych wrażeń w tej samej lub innych modalnościach zmysłowych np. kolorowe litery Eksperyment Ramachandrana i Hubbarda (2001) 23

24 buba czy kiki? 24

25 percept a obiekt jaka jest relacja pomiędzy perceptami a rzeczywistymi obiektami otoczenia? czym jest percepcja? 25

26 iluzje treściowe sześcian Neckera trójkąt Kanizsy motion-induced blindness 26

27 spirala Frasera 27

28 iluzja obracających się węży 28

29 stałość barwy 29

30 złudzenia czasowe flash-lag (spóźnienie błysku) 30

otoczeniu mózg nie tworzy kopii spostrzeganych przedmiotów: aktywność neuronów nie ma wagi, koloru czy kształtu Alva Noe: modelem

zbiega się z rzeczywistością treścią percepcji są nasze przewidywania dotyczące rzeczywistości czym różnią się halucynacje od

31 czym jest percepcja? konstrukcyjny charakter percepcji treść postrzeżeń jest wynikiem syntezy tego, co dociera do mózgu oraz tego co mózg wie o otoczeniu mózg nie tworzy kopii spostrzeganych przedmiotów: aktywność neuronów nie ma wagi, koloru czy kształtu Alva Noe: modelem percepcji jest dotyk a nie wzrok metafora percepcji jako camery obscury jest myląca Chris Frith: Percepcja to fantazja, która zbiega się z rzeczywistością treścią percepcji są nasze przewidywania dotyczące rzeczywistości czym różnią się halucynacje od rzeczywistych spostrzeżeń? halucynacje są doskonałe i nie podlegają korekcji, natomiast spostrzeżenia zawierają błędne przewidywania, które są korygowane przez docierające do mózgu dane zmysłowe; proces korekcji jest całkowicie zautomatyzowany i nieuświadamiany 31

Podobne dokumenty

Percepcja jako zmysłowy odbiór bodźców Procesy percepcji Percepcja jako proces Definicja percepcji/spostrzegania Odbiór wrażeń Percepcja rejestracja

Percepcja jako zmysłowy odbiór bodźców Wzrok Procesy percepcji wykład 5 Słuch Smak Węch Dotyk (czucie skórne) Zmysł równowagi Definicja percepcji/spostrzegania W wąskim znaczeniu odbiór wrażeń zmysłowych