A.Hącia. A.Napora. S.Wasyluk. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Transkrypt

1 A.Hącia A.Napora S.Wasyluk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Analiza finansowa przedsiębiorstw z punktu widzenia właściciela z branży 12. Produkcja wyrobów tytoniowych Słowa kluczowe: analiza finansowa, wskaźniki, płynność, rentowność, analiza sprawności, analiza wypłacalności. Streszczenie: W niniejszym raporcie opisujemy trzy przedsiębiorstwa: A, B, C w okresie dwóch lat tj. rok 2010 i 2011, na podstawie analizy wskaźnikowej. W pracy wykorzystałyśmy dane pochodzące ze sprawozdań finansowych każdego z przedsiębiorstwa, porównując je do danych sektorowych. Wstęp: Sprawozdanie finansowe wyraża raportowanie (czyli zdawanie sprawy z) określonych aspektów działalności gospodarczej danego podmiotu, przy zastosowaniu konwencjonalnej formuły opisu i prezentacji danych czerpanych z ewidencji księgowej i charakteryzujących sytuacją majątkową, finansową i wynikową tego podmiotu 1 Jak zauważa J. Turyna jest ono podstawowym produktem rachunkowości finansowej, a zarazem głównym celem jej funkcjonowania, jako systemu informacyjnego 2 To właśnie dzięki niemu możemy wyliczyć interesujące nas wskaźniki. Wskaźniki finansowe są nośnikiem ważnych informacji dla różnych grup odbiorców. 3 Mają one różnorodną budowę i charakteryzują różne aspekty działalności firmy. Zbyt wysoka lub zbyt niska wielkość wskaźnika jest sygnałem o występowaniu negatywnych lub pozytywnych zjawisk. Może być źródłem informacji o zagrożeniach i szansach poprawy wyników finansowych firmy. Wskaźniki finansowe można podzielić na cztery podstawowe grupy :

2 1) Płynności 2)Rentowności 3)Sprawności 4)Wypłacalności Właściciel firmy jest zainteresowany poziomem rentowności i ryzyka związanego z działalnością firmy. Aby można było dokonać oceny poziomu osiągniętych wskaźników finansowych, przeprowadza się analizę porównawczą. Jako podstawa porównań mogą być wykorzystane: 1) wskaźniki osiągnięte w latach(okresach) poprzednich 2) wskaźniki osiągnięte w podobnych firmach w branży 3) średnie wskaźniki uzyskane w branży 4) wskaźniki wynikające z planu finansowego firmy 4 W naszej pracy wykorzystujemy dwa wskaźniki takie jak 1 i 2 Wskaźniki płynności pozwalają na ustalenie zdolności firmy do wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań. Podstawowym źródłem pokrycia tych zobowiązań są aktywa obrotowe stanowiące składniki majątkowe o najwyższej płynności. 5 Wyróżniamy tu trzy wskaźniki: 1) Wskaźnik płynności I stopnia= aktywa obrotowe ogółem/zobowiązania krótkoterminowe 6 2) Wskaźnik płynności II stopnia=(aktywa obrotowe ogółem-zapasy-krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe)/zobowiązania krótkoterminowe 7 3) Wskaźnik płynności III stopnia=inwestycje krótkoterminowe/zobowiązania krótkoterminowe 8 Firma A Firma B Firma C Dane sektorowe I stopnia 1,21 1,29 1,93 1,46 0,31 1,07 1,73 1,05 II stopnia 0,52 0,77 1,38 1,15 0,22 0,85 III stopnia 0,02 0,00 0,59 0,37 0,02 0,00 0,47 0,43 0,12 0,24 Źródło: opracowanie własne na podstawie wskaźników oraz danych ze sprawozdań finansowych

3 Rozpatrując wskaźnik płynności I stopnia najlepiej wypada Firma B gdyż uzyskała ona najwyższy poziom w roku 2011 z pośród tych firm tj.1,46 i przewyższa on wskaźnik sektorowy. Dzięki temu wiemy, że firma ta posiada najwyższą zdolność realizowania zobowiązań krótkoterminowych. Ale trzeba wziąć pod uwagę wskaźniki Firmy C, gdyż z roku na rok ich wartość wzrosła o 0,76, co także dobrze wpływa na realizacje zobowiązań właśnie w tej firmie. Kolejny wskaźnik płynności II stopnia najlepszy jest także w Firmie B 1, i 1, , mówi on nam o nadpłynności która występuje w przedsiębiorstwie, gdyż przekracza on dane sektorowe. Trzeba zwrócić uwagę także na Firmy A i C gdyż ich wskaźniki w 2011 roku uległy zwiększeniu. Ostatni wskaźnik III stopnia pozwala nam stwierdzić, czy zobowiązania finansowe znajdują pokrycie w krótkoterminowych składnikach majątku firmy. Przyjmuję się, że im wyższy poziom wskaźnika, tym większa zdolność do spłaty zobowiązań. Także tu Firma B osiąga najlepsze wyniki: 0,59 oraz 0,37, które są najbardziej zbliżone do danych sektorowych naszej branży. Rentowność jest podstawową miarą ekonomiczną umożliwiającą ocenę efektywności działania przedsiębiorstwa. 9 Jej analiza pozwala uzyskać informację o szybkości zwrotu zaangażowanego w firmie kapitału. Wskaźniki rentowności wyrażają stosunek zysku osiągniętego z działalności gospodarczej do różnych podstaw porównań. Podstawowe wskaźniki rentowności i ich wzory są następujące: 1) ROS (rentowność sprzedaży)=zysk netto*100/przychody netto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów 10 2) ROA (rentowność operacyjna aktywów)=zysk netto*100/średnioroczny stan aktywów 11 3) ROE (rentowność kapitału własnego)=zysk netto*100/średnioroczny stan kapitału własnego 12 Firma A Firma B Firma C Dane sektorowe ROS -0,87 7,24 3,84 2,65 1,59-17,85 ROA -5,25 8,96 20,79 6,09 2,02-3,98 ROE -16,58 24,41 35,68 12,16 7,64-10,75 2,8 3,93 1,6 6,5 7,4 12,96 Źródło: opracowanie własne na podstawie wskaźników oraz danych ze sprawozdań finansowych

4 Pierwszy wskaźnik to rentowność sprzedaży (ROS). Określa on ile groszy zysku przyniosła przedsiębiorstwu jedna złotówka sprzedaży. Im większy wskaźnik tym lepiej. W najlepszej sytuacji znajduje się Firma A, 2011 roku osiągnęła 7,24gr na 1zł i przekroczyła poziom danych sektorowych. Firma B też wypada dość dobrze, gdyż nie poniosła żadnych strat. W najgorszej sytuacji znajduję się Firma C, która by osiągnąć jego lepszy poziom powinna przeprowadzić racjonalizację kosztów. Kolejny ze wskaźników to rentowność operacyjna aktywów (ROA), im większy tym lepiej. Informuje nas ile groszy z zysku przypada na złotówkę aktywów ogółem. Tu także Firma A wypada najlepiej jego poziom to 8,96gr na 1 zł. W Firmie B wskaźnik ten zmniejszył się o 14,07, ale nadal pozostał na dość dobrym poziomie porównując go do wskaźnika sektorowego. Firma C znów tu wypada najgorzej, świadczy to o tym że jest ona nierentowna. Ostatni wskaźnik to rentowność kapitału własnego(roe), mówi nam ile groszy czystego zysku udało się osiągnąć z jednej złotówki kapitałów własnych. Im wskaźnik wyższy, tym korzystniejsza sytuacja firmy. Tu bez wątpienia najlepiej wygląda sytuacja Firmy A, której wskaźnik przekracza w 2011roku wskaźnik sektorowy o 11,45gr. Nie najlepiej jest natomiast z Firmą C, gdzie i tu wskaźnik uległ zmniejszeniu. To powinno dać dużo do myślenia osobom, które nią zarządzają, bo być może nieudolnie inwestują wypracowane zyski. Analiza sprawności: wskaźnik działania określa się także jako wskaźnik szybkości obrotu lub aktywności. Określa ona sprawność obrotu zapasów, należności, aktywów ogółem 13. Aktywność oraz obrotowość pokazują sposób zarządzania składnikami aktywów trwałych i obrotowych- dzięki temu możemy ocenić jak efektywne jest gospodarowanie zapasami. Do jej analizy stosujemy takie wzory jak: 1) Spływ należności w dniach= średnioroczny stan należności z tytułu dostaw i usług *365/przychód netto ze sprzedaży produktów towarów oraz materiałów 14 2) Spłata zobowiązań w dniach= średnioroczny stan ogółu zobowiązań z tytułu dostaw i usług *365/przychód netto ze sprzedaży produktów towarów oraz materiałów 15 Spływ należności w dniach Firma A Firma B Firma C Dane sektorowe ,95 27,33 8,69 37,96 2,34 43,37 29,02 32,47

5 Spłata zobowiązań w dniach 9,85 9,49 10,47 22,57 7,18 27,86 11,04 17,39 Źródło: opracowanie własne na podstawie wskaźników oraz danych ze sprawozdań finansowych Pierwszy wskaźnik spływu należności w dniach informuje kierownictwo w jakim stopniu kredytuje swoich odbiorców i jak długo środki pieniężne są zamrożone w należnościach. Najkrótszy okres ściągania należności osiągnęła Firma A w 2011roku i wynosił on 27,33 dnia, co świadczy o dobrze prowadzonej polityce ściągania należności. Jest on nawet niższy od wskaźnika sektorowego (32,47 dnia) Firmy B i C przekraczają go. Zbyt długi cykl należności w dniach może prowadzić do powstania należności nieściągalnych. Ale trzeba wziąć pod uwagę że zbyt krótki może prowadzić do hamowania sprzedaży. Drugi wskaźnik wskazuje nam jaki jest średni czas regulowania zobowiązań wobec dostawców. Najkrótszy czas uzyskuje Firma A 9,49 dnia i jest on mniejszy od wskaźnika sektorowego, który wskazuje 17,39 dnia. Najdłuższy czas osiąga Firma C, świadczy to o tym, że zapotrzebowanie na kapitał obrotowy jest bardzo małe. Zaleca się by wskaźnik spłaty należności był niższy od wskaźnika okresu spłaty zobowiązań. Pozwoli to firmom swobodne regulowanie zobowiązań. Wskaźnik wypłacalności udziela nam informacji w jakim stopniu przedsiębiorstwo finansuje swoją działalność kapitałem obcym. Wskaźnik ogólnego zadłużenia określa w jakim stopniu aktywa finansowane są ze źródeł obcych 16. Kiedy zadłużenie jest zbyt duże pojawia się ryzyko, że dana firma nie będzie w stanie spłacić długów które zaciągnęła. Wskaźnik zadłużenia kapitałem własnym przedstawia możliwość pokrycia całkowitych zobowiązań przedsiębiorstwa kapitałem własnym. 17 Najbezpieczniejszym przedziałem które powinno osiągać przedsiębiorstwo jest od 1,0 do 3,0. Możliwe jest uzyskanie wyników ujemnych które są charakterystyczne dla firm którym grozi upadłość. Wskaźnik wypłacalności obliczamy ze wzorów: 1) wskaźnik ogólnego zadłużenia= zobowiązania ogółem/ aktywa ogółem 18 2) wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym i rezerwami długoterminowymi= (kapitał własny+ rezerwy długoterminowe)/ (aktywa trwałe + należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy) 19

6 Firma A Firma B Firma C Dane sektorowe wskaźnik ogólnego zadłużenia 68,32 63,27 42,08 49,90 73,61 61,47 59,64 52,95 wskaźnik pokrycia aktywów kapitałem własnym 1,81 1,97 2,02 1,55 0,28 0,39 1,3 1,46 Źródło: opracowanie własne na podstawie wskaźników oraz danych ze sprawozdań finansowych Najlepsze wskaźniki ogólnego zadłużenia osiąga Firma B. W 2010 i 2011 przedsiębiorstwo osiąga korzystniejsze wyniki niż są przedstawione w danych sektorowych. Możemy z tego wywnioskować, że przedsiębiorstwo jest wypłacalne. Pozostałe dwie firmy A i C zdobywają dość słabe wyniki. Firma C w 2010 roku osiąga wynik o 13,97 poniżej danych sektorowych, w 2011 nieco poprawia swoją sytuację i spada do wielkości którą przekracza dane o 8,55. Przedsiębiorstwo A w 2010 roku osiąga wynik o 8,68 gorszy w porównaniu do danych sektorowych. W kolejnym roku jeszcze bardziej osłabia swój wynik do wielkości 10,32. Jest to negatywne zjawisko które może doprowadzić do upadłości przedsiębiorstw. Patrząc na wskaźnik pokrycia aktywów kapitałem własnym zauważamy, że przedsiębiorstwo A poprawiło swój wynik z roku 2010 i w kolejnym roku wskaźnik wzrósł o 0,16. Firma osiągnęła lepszy wynik o 0,51 w porównaniu do danych sektorowych. Firma mieści się w najlepszym przedziale od 1,0 do 3,0 osiągając wyniki bliskie 2.Firma B również osiąga wyniki lepsze od danych sektorowych, lecz w 2011 odnotowuje spadek pokrycia aktywów kapitałem własnym o 0,47. Jedyną firmą osiągającą wyniki poniżej danych sektorowych jest przedsiębiorstwo C. Jest to niepokojący znak, który mógłby doprowadzić do upadłości firm. Jednak przedsiębiorstwu w kolejnym roku udaje się poprawić sytuację. Podsumowanie: Biorąc pod uwagę wszystkie wskaźniki tych trzech Firm, na ich tle wypada najlepiej Firma B. Już na samym początku płynność tej właśnie tej firmy jest najlepsza. Mimo tego że najlepsze wskaźniki rentowności osiągnęła Firma A, to Firma B utrzymywała je też na bardzo dobrym poziomie, bliskim danym sektorowym. Kolejne wskaźniki analizy płynności czy wypłacalności też dobrze prezentują się w Firmie B. Najgorzej prezentuje się firma C. Jej poziom płynności nie jest zadowalający. Rentowność, też nie świadczy dobrze o stanie tej firmy. Pozostałe dwa wskaźniki także uzyskują słabe wyniki. Firma ta znajduje się w złej kondycji.

7 Literatura: 1. Janik W., Paździor A., Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie. Lublin 2010 Wyd. Politechnika Lubelska, str J. Turyna, Rachunkowość finansowa, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2005, str Kowalczyk J., Kusak A., Decyzje finansowe firmy Metody analizy. Warszawa 2006 Wyd. C.H. Beck, str Kowalczyk J., Kusak A., Decyzje finansowe firmy Metody analizy. Warszawa 2006 Wyd. C.H. Beck, str Janik W., Paździor A., Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie. Lublin 2010 Wyd. Politechnika Lubelska, str ( ) 7. ( ) 8. ( ) 9. Hozer J., Tarczyński W., Gazińska M., Wawrzyniak K., Batóg J., Metody ilościowe w analizie finansowej przedsiębiorstwa, Warszawa 1997, Wyd. Główny Urząd Statystyczny, str G. Michalski, Ocena finansowe kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Gdańsk, 2008, s ( ) ( ) 16. Kowalak R., Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Gdańsk, Wyd. ODDK str Kowalak R., Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Gdańsk, Wyd. ODDK str ( ) ( ) Bibliografia: 1. sposób obliczania wskaźników 2. Janik W., Paździor A., Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie. Lublin 2010 Wyd. Politechnika Lubelska 3. J. Turyna, Rachunkowość finansowa, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2005, 4. Kowalczyk J., Kusak A., Decyzje finansowe firmy Metody analizy. Warszawa 2006 Wyd. C.H. Beck 5. Hozer J., Tarczyński W., Gazińska M., Wawrzyniak K., Batóg J., Metody ilościowe w analizie finansowej przedsiębiorstwa, Warszawa 1997, Wyd. Główny Urząd Statystyczny 6. G. Michalski, Ocena finansowe kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Gdańsk, Kowalak R., Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Gdańsk, Wyd. ODDK 8. G. Michalski, Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja, Wrocław G. Michalski, Leksykon zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wyd. C.H. Beck, Warszawa, T. Dudycz, S. Wrzosek, Analiza finansowa. Problemy metodyczne w ujęciu praktycznym, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław, Dynus M., Kołosowska B., Prewysz-Kwinto P.(2006) Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Toruń: Wyd. Dom Organizatora 12. Jaworski J. Teoria i praktyka zarządzania finansami przedsiębiorstw. Warszaw 2010 Wyd. CeDeWu Sp. z o.o. 13. Kowalczyk J., Kusak A. Ocena finansowa firmy, Warszawa-Zielona Góra 1994, Wyd. Zachodnie Centrum Organizacji Sp. z o.o. w Zielonej Górze 14. Krzemińska D. Finanse Przedsiębiorstwa, Poznań 200, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej

8 15. Krajewski M. Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwach. Gdańsk 2006 Wyd. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. 16. Gryko J., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Poznań 2008 Wyd. Akademii Ekonomicznej. 17. Bojańczyk M. Finanse przedsiębiorstwa. Warszawa 2012 Wyd. Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie 18. Brealey R., Myers S. Podstawy finansów przedsiębiorstw. Tom 1. Warszawa1999 Wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN 19. M. Sierpińska, Problem pomiaru płynności finansowej w przedsiębiorstwie w świetle znowelizowanej ustawy o rachunkowości, w: Zarządzanie finansami firm teoria i praktyka, W. Pluta, red., Prace naukowe AE we Wroclawiu