Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych

Transkrypt

1 Aplikacje informatyczne w Astronomii Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych

2 Skrót kursu: Tydzień I wstęp i planowanie pokazów popularnonaukowych a) współrzędne niebieskie układy współrzędnych szacowanie odległości kątowych b) gwiazdozbiory nieba północnego podział konstelacji ze względu na pory roku i położenie na sferze niebieskiej omówienie najbardziej znanych konstelacji najciekawsze obiekty niegwiazdowe nieba północnego programy typu 'planetarium online' c) kalendarze astronomiczne

3 Skrót kursu: Tydzień II ciała Układu Słonecznego a) planety oraz okresy ich widoczności na niebie planety wewnętrzne planety zewnętrzne systemy księżyców Jowisza i Saturna b) asteroidy i ich orbity asteroidy klasyczne asteroidy typu NEA wyznaczanie okresu rotacji asteroid c) komety periodyczne i jednopojawieniowe baza komet i obserwacje sekcja komet IAU d) roje meteorytowe największe roje meteorytowe sposoby obserwacji i zliczanie zjawisk Pracownia Komet i Meteorytów

4 Skrót kursu: Tydzień III gwiazdy wielokrotne i zmienne a) układy podwójne najbardziej znane obiekty katalog gwiazd podwójnych b) gwiazdy zmienne metody szacowania jasności widomej gwiazd mapy gwiazd porównania gwiazdy zaćmieniowe gwiazdy pulsujące (miry i cefeidy) gwiazdy nowe i supernowe baza danych AAVSO

5 Współrzędne niebieskie Definicje: koło wielkie największe koło, jakie można wpisać w kulę; koło wielkie koło godzinne koło wielkie na sferze niebieskiej, przechodzące przez bieguny świata; kąt godzinny kąt dwuścienny zawarty pomiędzy płaszczyzną lokalnego południka i płaszczyzną koła godzinnego danego obiektu; ekliptyka wielkie koło na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi; równik niebieski koło wielkie, którego płaszczyzna jest prostopadła do osi obrotu sfery niebieskiej (rzut równika ziemskiego na sferę niebieską); południk lokalny (niebieski) koło wielkie na sferze niebieskiej przechodzące przez bieguny niebieskie i zenit. Południk niebieski jest miejscem w którym odbywają się kulminacje (górowania lub dołowania) ciał niebieskich. punkt Barana (γ) jeden z dwóch punktów przecięcia się ekliptyki z równikiem niebieskim (obecnie znajduje się w Rybach); czas gwiazdowy kąt godzinny punktu równonocy wiosennej (punktu Barana), jest on zawsze równy rektascensji obiektu astronomicznego, który znajduje się w danej chwili w południku lokalnym (doba gwiazdowa = 23hr 56m 4s);

6 Współrzędne niebieskie

7 Współrzędne niebieskie Definicje: układ współrzędnych horyzontalnych układ współrzędnych astronomicznych, w którym oś główną stanowi lokalny kierunek pionu, a płaszczyzną podstawową jest płaszczyzna horyzontu astronomicznego. azymut astronomiczny, a kąt dwuścienny zawarty pomiędzy płaszczyzną lokalnego południka, a płaszczyzną koła wierzchołkowego przechodzącego przez dany obiekt. wysokość astronomiczna, h kąt płaski zawarty pomiędzy płaszczyzną horyzontu astronomicznego, a kierunkiem na dany obiekt. Inną nazwą tej współrzędnej jest elewacja.

8 Definicje: Współrzędne niebieskie układ współrzędnych równonocnych układ współrzędnych astronomicznych, którego kołem podstawowym jest równik niebieski, a punktem początkowym punkt Barana; Deklinacja (δ, Dec) łuk koła godzinnego przechodzącego przez rozpatrywane ciało niebieskie, zawarty pomiędzy płaszczyzną równika niebieskiego a promieniem łączącym dane ciało niebieskie ze środkiem sfery niebieskiej (półkula północna od 0 do 90 zaś południowa 0 do 90 ). Rektascensja (α, RA) (wznoszenie proste) jest łukiem równika niebieskiego zawartym pomiędzy punktem Barana a płaszczyzną koła godzinnego danego ciała niebieskiego. Przyjmuje ona wartości z zakresu od 0h do 24h.

9 Zasady wyciągniętej ręki

10 Oznaczenia gwiazdozbiorów i gwiazd Gwiazdozbiór Orła (łac. Aquila) Sferę niebieską podzielono na 88 konstelacji (International Astronomical Union 1928); gwiazda definiowana przez literę grecką oraz łacińską dopełnieniową nazwą gwiazdozbioru (oznaczenie Bayera z 1603); litery greckie przypisane miały być według kolejności jasności obserwowanej gwiazd, od najjaśniejszej do najsłabszej; Część gwiazd posiada nazwy własne Altair α Orła (α Aquilae)

11 Gwiazdozbiory Podział gwiazdozbiorów (dla Polski) gwiazdozbiory okołobiegunowe Cefeusz, Kasjopeja, Mała Niedźwiedzica, Smok, Wielka Niedźwiedzica, Żyrafa gwiazdozbiory zimowe Bliźnięta, Byk, Jednorożec, Mały Pies, Orion, Rak, Woźnica, Wielki Pies (RA ~ 3hr 9hr) gwiazdozbiory wiosenne Hydra, Kruk, Kompas, Korona Północna, Lew, Mały Lew, Panna, Psy Gończe, Sekstant, Skorpion, Waga, Warkocz Bereniki, Węgielnica, Wolarz (RA ~ 9hr 15hr) gwiazdozbiory letnie Delfin, Herkules, Indianin, Jaszczurka, Koziorożec, Lisek, Lutnia, Łabędź, Orzeł, Skorpion, Strzała, Strzelec, Tarcza, Wąż, Wężownik, Źrebię (RA ~ 15hr 21hr) gwiazdozbiory jesienne Andromeda, Baran, Erydan, Feniks, Pegaz, Perseusz, Ryby, Trójkąt, Wieloryb, Wodnik, Zegar (RA ~ 21hr 3hr) Podział gwiazdozbiorów przebiega według ich widoczności nad horyzontem około północy w danej porze roku. Można także według tego podziału szacować widoczność o dowolnej porze dnia według pór roku. ZIMA Po zachodzie gwiazdozbiory jesienne Północ gwiazdozbiory zimowe Przed wschodem gwiazdozbiory wiosenne Południe gwiazdozbiory letnie

12 Planetaria internetowe

13 Planetaria internetowe

14 Kalendarze astronomiczne Określanie widoczności planet w wybranej dacie i czasie Szacowanie momentów wschodów, górowań i zachodów planet Przewidywanie koniunkcji planet

15 Gwiazdozbiory Wielka Niedźwiedzica (Ursa Major) Galaktyka M101 (obiekt 101 w katalogu Messiera) Ruchoma grupa gwiazd Wielki Wóz Para galaktyk M81 i M82

16 Gwiazdozbiory Orion (Orion) Betelgeza czerwony nadolbrzym M42 mgławica Oriona

17 M1 pozostałość supernowej z 1054 r. Hiady gromada otwarta Gwiazdozbiory Byk (Taurus) Plejady gromada otwarta (M45)

18 Gwiazdozbiory Andromeda (Andromeda) Wielka Galaktyka Andromedy M31 oraz jej satelity M32 i M110

19 Mgławica refleksyjna NGC 7000 Ameryka Północna Gromada otwarta M29 Gwiazdozbiory Łabędź (Cygnus)

20 Gwiazdozbiory Psy Gończe (Canes Venatici) Galaktyka M51 Gromada kulista M3

21 Gwiazdozbiory Panna (Virgo) Gromada Galaktyk w Pannie M87 Galaktyka M104 Sombrero