RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ: Efekty Zarządzanie

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ: Efekty Zarządzanie Publiczne Gimnazjum Nr 10 w Radomiu Radom Mazowiecki Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Warszawie

2 Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego z przedstawionych poniżej obszarów. Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji: o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na różnego rodzaju testach, egzaminach), o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów), o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się), o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania decydujących o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce). Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. 2 / 32

3 Opis metodologii: Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli Ewa Latos, Małgorzata Bochyńska, Katarzyna Zagańczyk. W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł - dyrektora, uczących w szkole nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców, partnerów szkoły i przedstawicieli organu prowadzącego. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej), jakościowe (wywiady indywidualne, grupowe, obserwację i analizę źródeł zastanych). Zestawienie metod, technik doboru próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej. Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą. Kategoria badanych/źródła danych Dyrektor szkoły Nauczyciele Pracownicy niepedagogiczni Uczniowie Rodzice Partnerzy szkoły, przedstawiciele organu prowadzącego Metoda/technika Sposób doboru próby Wielkość próby/liczba obserwowanych jednostek Indywidualny wywiad nd nd pogłębiony Ankieta elektroniczna (CAWI) nd nd Ankieta elektroniczna (CAWI) Badanie na próbie pełnej 51 "Szkoła, w której pracuję" Wywiad grupowy Nauczyciele zróżnicowani pod 22 zogniskowany (FGI) względem stażu, nauczanego przedmiotu i pracy w zespołach zadaniowych oraz pedagog szkolny Wywiad grupowy Pracownicy inni niż 8 zogniskowany (FGI) nauczyciele Ankieta elektroniczna (CAWI) "Moja szkoła" Ankieta elektroniczna (CAWI) "Mój dzień" Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Ankieta audytoryjna (PAPI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Badanie na próbie pełnej uczniów klas rok niższych od najstarszych Badanie na próbie pełnej uczniów najstarszych klas Przedstawiciele trzech ostatnich roczników, dobrani losowo oraz przedstawiciele samorządu szkolnego Przedstawiciele rady rodziców i rad klasowych, reprezentujący różne roczniki oraz wszyscy chętni Badanie na próbie pełnej rodziców uczniów klas rok niższych od najstarszych Przedstawiciele organu prowadzącego i instytucji wskazanych przez dyrektora jako partnerzy Obserwacja zajęć 6 Obserwacja zajęć pozalekcyjnych Obserwacja szkoły Na zewnątrz, przed i po nd lekcjach, podczas przerw, podczas zajęć pozalekcyjnych Analiza danych zastanych / 32

4 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Publiczne Gimnazjum Nr 10 w Radomiu Lotnicy Polscy Gimnazjum Radom Długojowska Numer 6 Kod pocztowy Urząd pocztowy Radom Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 630 Oddziały 23 Nauczyciele pełnozatrudnieni 58 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 11 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 6 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy MAZOWIECKIE Radom Radom gmina miejska Liczba mieszkańców Wysokość wydatków na oświatę Stopa bezrobocia 4 / 32

5 Wprowadzenie: obraz placówki W niniejszym raporcie znajdą Państwo szczegółowe wyniki ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w obszarach efektów i zarządzania w Publicznym Gimnazjum nr 10 im. Lotników Polskich w Radomiu. Informacje o szkole zebrane zostały od różnych grup respondentów (nauczycieli, uczniów, rodziców, pracowników niepedagogicznych, partnerów, dyrektora), za pomocą różnych metod badawczych (wywiadów, ankiet, obserwacji zajęć i placówki, analizy dokumentów). Tytułem wstępu przedstawiamy kilka najważniejszych informacji o tej szkole. Publiczne Gimnazjum nr 10 w Radomiu jest placówką prowadzoną przez Miasto Radom. szkoła posiada dobrą bazę lokalową, sprzyjającą realizowaniu podstawy programowej i przyjętych programów nauczania. Mocną stroną w tym względzie jest pełnowymiarowa sala gimnastyczna wraz z kompleksowym zapleczem sportowym i wyposażeniem potrzebnym do uprawiania różnych dyscyplin sportowych. Dzięki temu oraz zaangażowaniu nauczycieli wychowania fizycznego i wsparciu całej kadry (także pracowników niepedagogicznych) uczniowie odnoszą imponujące sukcesy w sporcie. Poza sukcesami sportowymi uczniowie osiągają wysokie wyniki na egzaminie gimnazjalnym i zajmują wysokie lokaty w licznych olimpiadach przedmiotowych i różnych konkursach (więcej na ten temat w opisie poziomu spełnienia wymagań pierwszego i drugiego z obszaru "Efekty"). W szkole realizowane są różne akcje oraz programy edukacyjne, w tym programy unijne, wpływające na rozwój uczniów i jakość edukacyjną placówki. W ramach programu Comenius nauczyciele współpracują ze szkołami z kilku państw, dzięki czemu uczniowie poznają kulturę różnych narodów i mają możliwość podnoszenia własnych kompetencji językowych poprzez kontakt z "żywym" językiem obcym. Dzięki różnorodnym działaniom i odpowiedzi na każdą zgłoszoną potrzebę szkoła znana jest i ceniona w lokalnym środowisku, a szczególnie z powodu ogromnego zaangażowania w niesienie pomocy potrzebującym poprzez pracę w różnych instytucjach na terenie całego miasta. Wolontariat szkolny pracuje w hospicjum, świetlicy socjoterapeutycznej Caritas, zakładzie opieki długoterminowej, kuchni dla ubogich. Jest to jedyna szkoła, która zaproponowała pomoc w prowadzeniu kuchni dla ubogich, mieszczącej się w centrum miasta. Uczniowie sami zgłaszają się do pracy w wolontariacie, a z roku na rok ich liczba wzrasta. Pomagają także osobom chorym i niepełnosprawnym w ich prywatnych domach. W ubiegłym roku szkolnym absolwentka tej szkoły zdobyła I miejsce wśród Ośmiu Wspaniałych. Sprawne, demokratyczne zarządzanie szkołą, otwartość dyrekcji na różne propozycje i gotowość do współpracy z różnymi podmiotami, a także bardzo dobra organizacja pracy, zwłaszcza w zakresie pracy zespołowej nauczycieli, przyczyniają się do dużego zaangażowania grona, które podejmuje wiele inicjatyw służących podnoszeniu jakości kształcenia i wieloaspektowemu rozwojowi uczniów. Zdaniem rodziców i partnerów wszystkie zajęcia pozalekcyjne mają charakter wzmacniający pożądane postawy, między innymi empatię, wrażliwość, chęć niesienia pomocy innym, odpowiedzialność za siebie, drugiego człowieka i środowisko naturalne, umiejętność obcowania na co dzień z ludźmi niepełnosprawnymi, świadomość, że każdy człowiek jest bliźnim, współpracę w grupie i pracę zespołową, wytrwałość, sumienność, punktualność, zaangażowanie w życie szkoły. Jest to w części uzasadnienie dla dużej aktywności uczniów tej szkoły w wielu dziedzinach oraz odnoszonych sukcesów. Podczas wywiadu z partnerami padło następujące zdanie puentujące aktywność uczniów: "Nauczyciele pracują z uczniami i nad uczniami nie dlatego, że muszą, ale dlatego że chcą". 5 / 32

6 Wyniki ewaluacji: Obszar: Efekty Wymaganie: Analizuje się wyniki sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe Komentarz: W szkole analizuje się wyniki egzaminu gimnazjalnego. Jest to analiza na poziomie pojedynczych uczniów oraz zespołów klasowych z wykorzystaniem metod ilościowych i jakościowych. Odnosi się ona do wyników uzyskiwanych w latach ubiegłych oraz wyników innych szkół w mieście, regionie i kraju. Analiza stanowi podstawę formułowania i wdrażania wniosków, które jak wskazują wyniki badania, w widoczny sposób przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. W opinii nauczycieli (wyrażonej w wywiadzie), dyrektora (w ankiecie) oraz na podstawie analizy dokumentacji w szkole przeprowadzana jest ilościowa, jakościowa oraz kontekstowa analiza wyników egzaminów gimnazjalnych. Dyrektor w wywiadzie powiedziała, że w szkole stosuje się różne strategie analizy wyników egzaminów gimnazjalnych, w tym metody ilościowe i jakościowe. Powyższa analiza odbywa się na poziomie wyników pojedynczych uczniów oraz na poziomie zespołów klasowych. Wszyscy (51) ankietowani nauczyciele stwierdzili, że posiadają pełną informację dotyczącą wniosków z analizy wyników egzaminu gimnazjalnego z poprzedniego roku szkolnego. Podczas wywiadu nauczyciele podali, że analizy wyników egzaminów zewnętrznych dokonują nauczyciele w zespołach przedmiotowych, a wyniki prac omawiane są na zebraniu rady pedagogicznej. Ilościowo analizowane są: średni wynik egzaminu gimnazjalnego w klasie i szkole, średnie na poziomie miasta Radomia, Mazowsza i kraju, wyniki ogólne dla danego arkusza w poszczególnych klasach, dominanta, ilość zdobytych punktów przez poszczególne klasy wg wymagań ogólnych i szczegółowych (w poprzednich latach standardów), uplasowanie wyników uczniowskich w poszczególnych staninach oraz określenie wyniku szkoły w danym staninie. Tworzona jest krzywa Gausa - ilości uczniów ze zdobytymi punktami. Ponadto powstają zestawienia tabelaryczne łatwości testu dla każdej klasy i średnie uczniów, średni wynik testu, najniższy i najwyższy wynik szkoły na tle Radomia, Mazowsza i kraju. Jakościowo analizuje się poziomy wykonania (łatwości) dla poszczególnych wymagań szczegółowych, określone w poszczególnych zadaniach dla każdej części egzaminu oddzielnie. Analiza jakościowa uwzględnia również zakres tematyczny zadań oraz poziom wykonania standardów. W gimnazjum przeprowadzana jest również analiza kontekstowa pod kątem predyspozycji intelektualnych uczniów (dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych możliwości ucznia ze względu na różne dysfunkcje), uwzględniająca opinie i orzeczenia poradni psychologiczno pedagogicznej, problemy zdrowotne oraz uwarunkowania rodzinne i środowiskowe uczniów. Wyniki egzaminów zewnętrznych analizują nauczyciele uczący przedmiotów egzaminacyjnych, omawiają je ze swoimi uczniami, informują rodziców, porównują wyniki w uczonych przez siebie klasach. Następnie pogłębione analizy wyników poszczególnych klas, szkoły (porównywanie z wynikami miasta, regionu i kraju) przygotowywane są w zespołach przedmiotowych pod kierunkiem przewodniczących, formułowane są wnioski ogólne. Powyższe analizy przedstawiane są całej radzie pedagogicznej. Kolejnym krokiem jest analizowanie wyników przez zespoły nauczycieli uczących przedmiotów egzaminacyjnych oraz formułowanie szczegółowych wniosków do dalszej pracy. Ponadto od 2012 roku przy analizie egzaminu gimnazjalnego uwzględniana jest EWD. Analiza jest prowadzona w celu poprawy jakości pracy szkoły. Zdaniem dyrektora i nauczycieli biorących udział w wywiadzie głównym celem prowadzenia analiz jest: poprawa jakości efektów kształcenia i poprawa pracy placówki, 6 / 32

7 poznanie efektywności procesu nauczania, sprawdzenie, czy stosowane metody i formy pracy są efektywne, analiza jakości pracy nauczycieli poszczególnych przedmiotów, ocena zastosowanych formy pomocy dla uczniów z dysfunkcjami, sprawdzenie, czy zajęcia dodatkowe są efektywne, sformułowanie wniosków do dalszej pracy, modyfikowanie form i metod pracy z uczniami, wskazanie potrzeb w zakresie wzbogacenia warsztatu pracy, doposażenia pracowni w odpowiednie pomoce dydaktyczne, wprowadzanie zmian w planach pracy, podręczników, zaplanowanie właściwych form doskonalenia nauczycieli, podniesienie wyników osiąganych przez uczniów. Analiza egzaminów zewnętrznych jest dokonywana na Radzie Pedagogicznej i zespołach przedmiotowych, z których powstaje raport oraz protokoły zespołów przedmiotowych (tego typu analizy prowadzone są od 2002r.). Pozwala ona w sposób umiejętny planować pracę szkoły tak, aby uczniowie osiągali sukcesy na miarę swoich możliwości. Wnioski i wyniki analiz wykorzystywane są do planowania pracy na kolejny rok oraz do zwrócenia uwagi na treści, które sprawiają uczniom najwięcej trudności. Analiza wniosków jest również informacją dla rodziców i przyszłych uczniów, na jakim poziomie szkoła pracuje. Wnioski z analizy są wdrażane. Zdaniem dyrektora (wywiad) wnioski z analizy wyników egzaminów są wdrażane. Jako przykłady wdrożonych wniosków dyrektor wskazał: 1. Sukcesywne poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych w celu rozwijania kluczowych umiejętności uczniów, np. w ramach programu unijnego Krok w lepsze jutro prowadzone są dodatkowe zajęcia z języka angielskiego, matematyki, fizyki, informatyki, doradztwa zawodowego. 2. Zmiana planu nauczania (zwiększenie liczby godzin z języka angielskiego i zmiana podziału godzin z wiedzy o społeczeństwie w celu poprawy wyników nauczania). 3. Obserwowanie lekcji pod kątem indywidualizacji procesu nauczania oraz stosowania metod aktywizujących. 4. Analiza dokumentacji szkolnej pod kątem sprawdzania realizacji wniosków, których celem jest intensyfikacja ćwiczeń umiejętności, które słabo wypadły na egzaminach zewnętrznych. 5. Zmiana podręczników celem lepszego dostosowania ich do programów nauczania i realizacji podstawy programowej (historia, geografia, język angielski, język niemiecki). Nauczyciele w ankiecie wskazują, że wnioski z analizy wyników egzaminów są przez nich wykorzystywane m.in. do: stosowania większej ilości ćwiczeń na lekcjach oraz zajęciach dodatkowych mających na celu doskonalenie poszczególnych umiejętności/sprawności, które wypadły słabo na egzaminach, intensyfikacji i różnicowania po kątem poziomu trudności ćwiczeń, zadań, testów i tematów pracy domowej, planowania i doskonalenia pracy w kolejnym roku szkolnym, rozmów z rodzicami i uczniami, kierowania uczniów z trudnościami edukacyjnymi do poradni psychologiczno pedagogicznej w celu zdiagnozowania np. pod kątem dysleksji, konsultacji z innymi nauczycielami w zakresie wyboru odpowiednich form i metod pracy z uczniem tak, aby jak najlepiej były one dostosowane do ich potrzeb i możliwości, prowadzenia zajęć wyrównawczych, indywidualnych rozmów z uczniami mających na celu zwiększenie ich motywacji do nauki, indywidualizacji procesu kształcenia - dostosowania metod i form pracy do możliwości ucznia, wzmacniania działań wychowawczych uświadamiających uczniom, że wiedza z różnych przedmiotów jest bardzo ważna, mobilizacji uczniów do systematycznej pracy i efektywnego wykorzystywania czasu pracy. Nauczyciele realizują w swojej pracy ogólny wniosek wynikający z analizy wyników egzaminów gimnazjalnych dotyczący wprowadzenia jednolitego sposobu dokumentowania realizacji wniosków po analizie egzaminu zewnętrznego, próbnego i badań diagnostycznych. Wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Zdaniem wszystkich ankietowanych (51) 7 / 32

8 nauczycieli znają oni wnioski z analizy wyników egzaminu zewnętrznego z poprzedniego roku. Zdaniem dyrektora i nauczycieli biorących udział w wywiadzie najskuteczniejszymi działaniami przyczyniającymi się do wzrostu efektów kształcenia są: zintensyfikowanie pracy dodatkowej - zajęcia wyrównawcze głównie z przedmiotów egzaminacyjnych, zwiększenie ilości ćwiczeń z tych przedmiotów, które na egzaminach wypadły najsłabiej, wykorzystywanie nowoczesnych technologii informacyjnych (tablic interaktywnych na lekcjach historii, wos-u, biologii, chemii i matematyce oraz e beamów na języku angielskim), modyfikacja form i metod (metoda projektu), indywidualizacja pracy z uczniem, prowadzenie zajęć dodatkowych (wyrównawczych, kół zainteresowań i dla zdolnych uczniów), rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych z uwzględnieniem propozycji uczniów, poszerzenie oferty o zajęcia unijne z matematyki, fizyki, języka angielskiego, zwiększenie liczby godzin na powtórzenia i utrwalanie materiału przed egzaminem, zintensyfikowanie pracy z uczniem zdolnym i z trudnościami w celu osiągnięcia jak najwyższego wyniku egzaminu zewnętrznego, zmiana podręczników i szkolnych planów nauczania (wos). Z analizy dokumentów wynika, że realizacja ww. wniosków i podjęte działania przyczyniły się do poprawy efektów kształcenia. Diagnoza na wejście z języka polskiego, matematyki i języka angielskiego wskazuje, że po szkole podstawowej uczniowie są coraz słabiej przygotowani W ostatnich trzech latach średnia punktów w testach diagnostycznych z języka polskiego wynosiła: w 2008/ ,65, w 2009/ ,16 oraz w 2010/ ,66 z matematyki wynosiła: w 2008/ ,21, w 2009/ ,19 oraz w 2010/ ,82. Wyniki klasyfikacji, egzaminów gimnazjalnych i EWD wskazują na wzrost wyników na zakończenie nauki w gimnazjum. Ogólne wyniki szkoły w skali staninowej utrzymują się na tym samym poziomie i mieszczą się dla części humanistycznej i matematyczno przyrodniczej w staninie wyżej średnim. Zdaniem partnerów uczniowie osiągają coraz wyższe wyniki ponieważ średnia z egzaminu dla obu części jest wyższa niż średnia w mieście Radomiu, a analiza EWD wykazuje, że placówka jest szkołą sukcesu. Uczniowie osiągają sukcesy w konkursach przedmiotowych, są finalistami, np. z chemii i języka polskiego. Z wypowiedzi przedstawiciela samorządu oraz partnerów szkoły wynika, że nauczyciele podejmują wiele działań wpływających na wysoki poziom kształcenia. Pracują dodatkowo z uczniami "dlatego, że chcą, a nie dlatego, że muszą". Powyższe argumenty wskazują na bardzo wysoki poziom spełnienia wymagania. Poziom spełniania wymagania: A Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności Komentarz: 8 / 32

9 Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności często wykraczające poza zakres podstawy programowej, a bogata oferta zajęć pozalekcyjnych oraz wielość różnych działań podejmowanych przez szkołę służą kształtowaniu charakterów i kompetencji potrzebnych w dalszym życiu. Nauczyciele wierzą w możliwości uczniów, tworzą z nimi partnerskie relacje i wspierają w podejmowaniu wszelkich inicjatyw na rzecz szkoły, środowiska i własnego rozwoju. Uczniowie uczestniczą w licznych konkursach, olimpiadach, zawodach sportowych, osiągając w nich niejednokrotnie spektakularne sukcesy. Według nauczycieli uczniowie opanowali w poprzednim roku szkolnym wiadomości i umiejętności opisane w podstawie programowej w wysokim stopniu. Wszyscy ankietowani (51 osób) na skali od 1 do 8 zaznaczyli wartości od 6 do 8. Partnerzy w wywiadzie wszystkie umiejętności nabywane przez uczniów w szkole uznali za ważne. Szczególnie istotne są dla nich: wychowanie przez sport, rywalizacja fair-play, empatia, wrażliwość, potrzeba niesienia pomocy innym, odpowiedzialność za drugiego człowieka, umiejętność obcowania na co dzień z ludźmi niepełnosprawnymi, świadomość, że każdy człowiek jest bliźnim, wytrwałość, sumienność, punktualność, kultura osobista, wychowanie moralne (silnie wyeksponowane w szkole), współpracę w grupie, praca zespołowa, wychowanie patriotyczne, świadomość ekologiczna (młodzież zbiera surowce wtórne), umiejętność autoprezentacji, posługiwanie się językami obcymi. Ponadto partnerzy powiedzieli, iż dzięki realizacji programu Comenius uczniowie mają kontakt z żywym językiem, poznają kulturę innych narodów. Wysoko ocenili także pracę szkolnych doradców zawodowych. 9 / 32

10 49 z 51 ankietowanych nauczycieli wskazało, że analizują osiągnięcia wszystkich uczniów. Przykłady analiz, które podali, to: badanie wyników nauczania w klasach II, testy poziomujące, diagnostyczne, egzaminy próbne, test kompetencji językowych (w klasie hiszpańskiej), analiza orzeczeń i opinii poradni psychologiczno - pedagogicznej, klasyfikacja śródroczna i roczna, wnikliwa obserwacja pracy ucznia, kontrola zeszytów, porównanie wyników poszczególnych uczniów w klasie i między klasami na tym samym poziomie, analiza sytuacji wychowawczej i opiekuńczej, rozmowy z uczniami, ich rodzicami, bieżąca kontrola prac klasowych i domowych oraz odpowiedzi ustnych, jakościowa, ilościowa i kontekstowa analiza egzaminów gimnazjalnych, testy sprawnościowe, turnieje klasowe, zawody wewnątrzszkolne i międzyszkolne. Pani dyrektor w wywiadzie podała przykłady, w jaki sposób analizuje się osiągnięcia uczniów (inne niż analiza wyników sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych). Oto one: 1. Nauczyciele analizują w szkole na bieżąco osiągnięcia uczniów poprzez systematyczne ocenianie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów z danego przedmiotu. 2. Dyrektor, pedagog, psycholog i wszyscy nauczyciele dokonują analiz statystycznych - dziennik Librus (frekwencja, analiza ocen cząstkowych poszczególnych uczniów, średnie klas, średnie z poszczególnych przedmiotów). 3. Nauczyciele analizują wyniki testów diagnostycznych dla kl. I z języka polskiego, matematyki oraz testów diagnostycznych klas II z przedmiotów egzaminacyjnych. 4. Nauczyciele języka angielskiego dokonują analizy testów poziomujących w kl. I, aby utworzyć grupy o różnym stopniu zaawansowania znajomości języka. 5. Wychowawcy klas oraz dyrektor szkoły dokonują szczegółowej analizy klasyfikacji śródrocznej i rocznej wraz z wnioskami do dalszej pracy. 6. Poszczególne zespoły przedmiotowe pod kierunkiem liderów przygotowują i analizują osiągnięcia uczniów poprzez przeprowadzanie egzaminów próbnych w klasach III. 7. Nauczyciele organizują konkursy o różnej tematyce, zawody sportowe oraz etapy szkolne konkursów zewnętrznych i analizują ich wyniki, które są przedstawiane podczas posiedzeń rad pedagogicznych. W placówce udokumentowane są różne formy analizy osiągnięć uczniów, m. in. wyniki konkursów przedmiotowych, tematycznych, artystycznych, zawodów sportowych. W sprawozdaniach dyrektora z nadzoru pedagogicznego i sprawozdaniach zespołów samokształceniowych (humanistycznego, matematyczno - przyrodniczego i wychowania fizycznego) znajdują się zestawienia liczbowe i procentowe uczniów uczestniczących w konkursach, zawodach sportowych i akcjach wolontariatu. Na ich podstawie można stwierdzić, iż w roku szkolnym 2011/2012 więcej uczniów wzięło udział w zawodach sportowych i akcjach wolontariatu w stosunku do roku 2010/1011, wzrósł także odsetek finalistów i laureatów. Przy analizie osiągnięć uczniów uwzględnia się ich możliwości rozwojowe. Tak przyznali w wywiadach nauczyciele oraz pani dyrektor, podając przykłady: 10 / 32

11 1. Dostosowuje się wymagania edukacyjne i warunki egzaminacyjne do indywidualnych możliwości uczniów zgodnie z zaleceniami poradni psychologiczno - pedagogicznej. 2. Przygotowywane są plany działań wspierających (PDW), indywidualne programy edukacyjno - terapeutyczne (IPET). 3. Różnicuje się zadania domowe. 4. Dostosowuje się kryteria oceniania do możliwości danego ucznia. 5. Nauczyciele wychowania fizycznego przeprowadzają testy sprawnościowe. 6. Na zajęciach wychowania fizycznego realizowane są innowacje pedagogiczne (piłka ręczna, siatkowa, koszykowa oraz pływanie). 7. Uczniowie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych (wyrównawczych, kołach zainteresowań i innych), dzięki czemu mogą rozwijać swoje zainteresowania, wyrównują zaległości, przygotowują się do konkursów i zawodów sportowych. 8. W klasach I przeprowadzane są tzw. testy poziomujące, na podstawie których uczniowie dzieleni są na grupy na zajęciach z języków obcych. Określeniu możliwości rozwojowych uczniów służą: analiza kwestionariuszy uczniów kl. I, analiza opinii i orzeczeń poradni psychologiczno - pedagogicznej, obserwacja i rozmowy z uczniami, rodzicami, wychowawcami, nauczycielami, doradcą zawodowym, pedagogiem, psychologiem, kuratorem, analiza testów diagnostycznych w I kl., badanie wyników nauczania w II kl., wyników egzaminów próbnych kl. III, monitorowanie postępów w nauce za pomocą dziennika Librus, obserwacje pod kątem zaangażowania i aktywności uczniów na wszystkich zajęciach edukacyjnych oraz pozalekcyjnych, analiza prac pisemnych, sprawdzianów, analiza udziału i osiągnięć w konkursach, zawodach sportowych, obserwacja zaangażowania uczniów w pracę wolontariatu oraz w czasie zajęć integracyjnych. Nauczyciele na skali od 1 do 8 wysoko ocenili zdyscyplinowanie uczniów (wszyscy ankietowani zaznaczyli wartości od 6 do 8), ich chęć do nauki (43 z 51 wskazało wartości od 6 do 8), uzyskiwane wyniki (49 z 51), przejawianie własnej inicjatywy (47 z 51), zaangażowanie, aktywność (51 z 51). Zarówno rodzice, jak i uczniowie podczas wywiadów oraz 70 z 87 ankietowanych rodziców opowiedziało się za tym, iż nauczyciele wierzą w możliwości uczniów. W wywiadzie rodzice podali wiele przykładów na to, w jaki sposób okazują to dzieciom: stale motywują do pracy i samorozwoju, umożliwiają poprawę ocen, ustalają jasne zasady, dotyczące poprawy ocen, udzielają wskazówek, dają wytyczne, współpracują z rodzicami w kwestii ocen i spraw wychowawczych, 11 / 32

12 przyznają dodatnie punkty, co bardzo dzieci motywuje, zachęcają do udziału w konkursach i olimpiadach, odkrywają talenty u uczniów, promują najdrobniejsze osiągnięcia dzieci na stronie internetowej, nie wzywają do odpowiedzi uczniów, którzy w danym dniu są posiadaczami tzw. szczęśliwego numerku, uznają Dzień Pluszowego Misia (raz w miesiącu - dzień bez pytania), zagrzewają do działania i sportowej rywalizacji. Ponadto rodzice dodali, że w szkole pracuje odpowiednia kadra pedagogiczna, co jest ich zdaniem, niewątpliwą zasługą dyrekcji. Podkreślili również znaczenie wymiany międzynarodowej, w której uczestniczy szkoła, co w wysokim stopniu motywuje uczniów do aktywności. Dzieci w wywiadzie powiedziały, że nauczyciele podchodzą do uczniów indywidualnie, poświęcają im swój wolny czas, szukają wolnych terminów, żeby uczniowie mogli poprawić oceny. Wyławiają talenty, wskazują drogę, wykorzystują potencjał uczniów, zachęcają do udziału w konkursach. Taka postawa kadry nauczycielskiej jest dla uczniów budująca, ośmiela ich i bardzo motywuje. Uczniom podoba się też, że nauczyciele kibicują im podczas zawodów sportowych, nie krzyczą w razie niepowodzeń szkolnych i dostrzegają każdy sukces. W szkole formułuje się wnioski z analizy osiągnięć uczniów. Nauczyciele w wywiadzie podali następujące ich przykłady: 1. Zwiększyć ilość godzin przeznaczonych na utrwalenie, powtórzenie materiału. 2. Dostosować formy i metody pracy do indywidualnych potrzeb uczniów (prowadzenie zajęć metodami aktywnymi, wprowadzanie nowoczesnych technologii informacyjnych). 3. Zwiększyć efektywność pracy z uczniem zdolnym. 4. Organizować i realizować konkursy szkolne. 5. Zmienić podręczniki szkolne z historii, wiedzy o społeczeństwie i geografii. 6. Zwiększyć efektywność pracy kół zainteresowań: wokalne. dziennikarskie, regionalne, teatralne, plastyczne, fotograficzne. Uczniowie klas II i III w ankiecie określili na skali od 1 do 8 stopień trudności zajęć, w których uczestniczyli (im wyższa wartość na skali, tym wyższy stopień trudności). Wyniki przedstawiają się następująco: w klasach II największa liczba uczniów wskazała wartości lokujące się blisko środka skali (118 ze 173), opowiadając się tym samym za średnią trudnością zajęć, w klasach III większość uczniów wskazała wartości od 1 do 4 (130 ze 171), co oznacza, że dla tej grupy zajęcia były raczej łatwe (pozostali wskazali wartości od 5 do 8-41 ze 171). Uczniów klas III zapytano także, czy ich zdaniem zajęcia lekcyjne, w których uczestniczyli w dniu ankietowania, były dostosowane do ich możliwości. Wyniki wykazały, że dla znacznej większości trzecioklasistów takie one właśnie były. Dokładne wskazania przedstawiają się następująco: 14 ze wcale nie były dostosowane, 28 ze tak, bardzo rzadko, 12 / 32

13 99 ze tak, dość często, 30 ze tak, bardzo często. Wnioski z analizy osiągnięć uczniów są wdrażane. Takiego zdania są zarówno nauczyciele, jak i dyrektor. Przykłady działań to: dostosowanie form i metod pracy do potrzeb indywidualnych uczniów (prowadzenie zajęć metodami aktywnymi, wprowadzanie nowoczesnych technologii informacyjnych); indywidualizacja procesu nauczania, np. dostosowanie ćwiczeń na lekcjach do możliwości uczniów, różnicowanie pracy domowej, różnicowanie treści sprawdzianów i prac klasowych, dostosowanie kryteriów oceniania do możliwości rozwojowych ucznia; różnicowanie stopnia trudności zadań w grupach i w trakcie realizacji projektów edukacyjnych; branie pod uwagę wysiłku ucznia w realizację zadania, ćwiczenia, a nie samego wyniku - szczególnie na lekcjach wf, zajęciach artystycznych; wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych (zajęć wyrównawczych z przedmiotów egzaminacyjnych) i kół zainteresowań; realizacja projektu unijnego Krok w lepsze jutro ; zajęcia sportowe w ramach SKS - u; zajęcia indywidualne prowadzone przez psychologa i pedagoga (porady dla uczniów z problemami edukacyjnymi, rozmowy wspierające uczniów będących w trudnej sytuacji rodzinnej, mających trudności w relacjach z rówieśnikami, interwencyjne rozmowy wychowawcze z uczniami przejawiającymi cechy niedostosowania społecznego, porady w zakresie rozwiązywania problemów emocjonalnych, systematyczna praca o charakterze terapeutycznym, mediacje w sytuacjach konfliktowych); zajęcia prowadzone przez doradcę zawodowego (rozmowy i porady w zakresie wyboru dalszego kształcenia, wyjścia na giełdy i dni otwarte szkół ponadgimnazjalnych, uczestnictwo w prezentacjach szkół na terenie gimnazjum, wyjścia do zakładów pracy); realizacja innowacji pedagogicznych (np. Edukacja czytelnicza i medialna ); rozszerzony program wychowania fizycznego w kierunku piłki siatkowej dziewcząt i chłopców; rozszerzony program wychowania fizycznego w kierunku koszykówki dziewcząt i chłopców; rozszerzony program nauczania historii o profilu regionalnym; realizacja projektów Civic Voices i Epitafium 21 ; program autorski klas z innowacją (specjalność pływanie w gimnazjum); program profilaktyczny Zdrowy tryb życia ; wprowadzenie zmian w szkolnym planie nauczania (zwiększenie liczby godzin z niektórych przedmiotów w nowym cyklu kształcenia); zajęcia dodatkowe realizowane w ramach godzin z art. 42 Karty Nauczyciela (zajęcia wyrównawcze z przedmiotów objętych egzaminem); zmiana podręczników do historii, języka angielskiego, języka niemieckiego, geografii. Zdaniem pani dyrektor wdrażane wnioski z analizy osiągnięć uczniów przekładają się na wzrost efektów kształcenia. Dyrektor podała przykłady efektów wybranych działań realizowanych w ramach wdrażania wniosków. 13 / 32

14 1. Indywidualizacja procesu nauczania (efekt: mniej ocen niedostatecznych, mniej uczniów niepromowanych). 2. Wprowadzenie dziennika elektronicznego (efekt: zwiększenie kontroli rodziców, co przełożyło się na wyższe wyniki nauczania). 3. Diagnoza potrzeb edukacyjnych uczniów na wejściu (efekt: utworzenie klas profilowanych zgodnie z oczekiwaniem uczniów i rodziców, większa liczba uczniów spoza rejonu gimnazjum, sukcesy sportowe). 4. Wzbogacenie bazy szkoły o środki multimedialne w celu poszerzenia umiejętności uczniów z zakresu technologii informacyjnej (efekt: wzrost liczby zajęć prowadzonych metodami aktywnymi, np. praca metodą projektu przy realizacji projektów edukacyjnych, a w następstwie tego finalistka konkursu pn. "Wokół odkryć M. Skłodowskiej - Curie" i 14 uczniów w II etapie konkursu). 5. Rozszerzenie oferty kół zainteresowań (efekty: więcej osób w II etapie konkursów przedmiotowych z historii, języka polskiego, biologii, języka angielskiego, sukcesy sportowe). 6. Zajęcia z języka angielskiego rozszerzone o dodatkowe 512 godzin, z których zrezygnowały inne szkoły (efekt: uczniowie zamiast jednej godziny co dwa tygodnie, mają dwie godziny w tygodniu z tego języka, dzięki czemu zwiększają swoje kompetencje językowe). 7. Zmiana planu nauczania (efekt: zwiększenie ilości godz. z języka angielskiego i zmiana podziału godzin wiedzy o społeczeństwie w celu poprawy wyników egzaminów zewnętrznych i nauczania - efekty spodziewane za dwa lata, po przepracowaniu całego cyklu kształcenia). 8. Zmiana podręczników do nauczania historii, geografii, języka angielskiego, języka niemieckiego (efekty spodziewane za dwa lata, po przepracowaniu całego cyklu kształcenia). Również analiza dokumentacji szkolnej wykazała, że wdrożone wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Wynika z niej, iż zmniejszyła się liczba ocen niedostatecznych na koniec roku szkolnego oraz odsetek uczniów niepromowanych. W roku 2010/2011 odsetek niepromowanych wynosił 2,3%, natomiast w 2011/2012-1,25%. Rośnie średnia ocen uczniów oraz wyniki egzaminów zewnętrznych, mimo coraz niższych wyników diagnozy "na wejściu". Oznacza to, że dobrze jest wykorzystywany potencjał uczniów. Systematycznie wzrasta edukacyjna wartość dodana (EWD). Analiza wskaźników EWD z trzech ostatnich lat wykazuje, że uczniowie osiągali średnio bardzo dobre wyniki na egzaminie gimnazjalnym zarówno w części humanistycznej, jak i matematyczno - przyrodniczej. W części matematyczno - przyrodniczej placówka jest szkołą wspierającą, ze wskazaniem na szkołę sukcesu, natomiast w części humanistycznej - szkołą sukcesu. Wzrasta ponadto liczba uczniów, którzy uczestniczą w konkursach przedmiotowych i kwalifikują się do eliminacji rejonowych i wojewódzkich. Lista osiągnięć uczniów Publicznego Gimnazjum nr 10 w Radomiu jest długa. Tylko niektóre z nich na przestrzeni trzech ostatnich lat to: 2009/2010: Finalista Chemicznego Konkursu Przedmiotowego I m. w Międzypowiatowych Mistrzostwach w piłce nożnej chłopców I m. w XVIII Międzygimnazjalnym Konkursie Dziennikarskim I m. w Radomskich Zawodach Fizycznych I m. w VI Radomskiej Olimpiadzie Młodzieży Szkolnej w gimnastyce dziewcząt I m. w VI Radomskiej Olimpiadzie Młodzieży Szkolnej w pływaniu chłopców 2010/2011: Laureat Konkursu Prymasa Tysiąclecia Być jak? Laureatka IX Regionalnego Konkursu Ortograficznego I m. w Europie w kategorii pływaków 14-letnich dla Jakuba Fedorowicza oraz I m. w plebiscycie na najpopularniejszego sportowca Ziemi Radomskiej I m. w Międzygimnazjalnym Konkursie Recytatorskim Pory roku w poezji I m. w Dniu Kultury Krajów Niemieckojęzycznych I m. w VII Radomskiej Olimpiadzie Młodzieży Szkolnej w piłce koszykowej dziewcząt I m. w VII Radomskiej Olimpiadzie Młodzieży Szkolnej w ringo 14 / 32

15 2011/2012: Finalistka Interdyscyplinarnego Konkursu Wokół odkryć Marii Skłodowskiej Curie I m. w Zimowych Mistrzostwach Polski w pływaniu 50 m i 100 m stylem klasycznym (Gorzów Wielkopolski) I m. w Zimowych Mistrzostwach Polski w pływaniu sztafeta 4x100m stylem dowolnym oraz I m. 400 m stylem zmiennym (Olsztyn) I m. w dwuboju nowoczesnym dziewcząt w Finałach Mazowieckich Igrzysk Młodzieży Gimnazjalnej Finalistki (dwie uczennice) w X Regionalnym Konkursie Ortograficznym Finalistki (cztery uczennice) w XX Międzygimnazjalnym Konkursie Dziennikarskim Finalistki (trzy uczennice) w XXIX Małym Konkursie Recytatorskim I m. w trzech różnych międzygimnazjalnych konkursach recytatorskich II m. na najlepiej pracujące szkolne koło LOP III m. w Międzygimnazjalnym Konkursie Plastycznym Pocztówka od Wisławy Szymborskiej" III m. w Międzygimnazjalnym Konkursie Matematyka po angielsku Powyższe argumenty wskazują na bardzo wysoki poziom spełnienia wymagania. Poziom spełniania wymagania: A Wymaganie: Uczniowie są aktywni Komentarz: Szkoła podejmuje działania aktywizujące uczniów, dzięki czemu uczniowie inicjują i realizują działania wpływające na ich wszechstronny rozwój oraz przyczyniają się do rozwoju szkoły. Szczególnie widoczne i dobrze odbierane w środowisku jest zaangażowanie uczniów gimnazjum w działania wolontariatu i pracę na rzecz osób niepełnosprawnych. Uczniowie są zaangażowani w zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne organizowane przez szkołę. Nauczyciele wysoko oceniają stopień zaangażowania uczniów podczas zajęć. Według nauczycieli uczniowie angażują się w ich zajęcia w wysokim stopniu Wszyscy ankietowani (51) nauczyciele na skali od 1 do 8 wskazali wartości od 6 do 8. Jako przykłady zaangażowania uczniów w zajęcia nauczyciele podali m.in.: chętną pracę podczas zajęć, ćwiczeń z wykorzystaniem metod aktywnych (praca w grupach, burza mózgów, kula śnieżna, drzewko decyzyjne, sąd literacki, myślące kapelusze), wykonywanie zadań o podwyższonym stopniu trudności i zadań dla chętnych, wyszukiwanie dodatkowych informacji w różnych źródłach (bibliografie, pamiętniki, encyklopedie, teksty źródłowe, atlasy), udział w licznych projektach, czynne i chętne uczestnictwo w konkursach przedmiotowych i projektach edukacyjnych, liczny i aktywny udział w zajęciach pozalekcyjnych, dodatkowych, przygotowywanie i prezentowanie dodatkowych materiałów potrzebnych na lekcjach oraz poszerzających materiał lekcyjny, wyszukiwanie informacji w różnych źródłach, proponowanie tematów projektów przedmiotowych i edukacyjnych, przygotowywanie wystaw, prezentacji multimedialnych, proponowanie tematyki konkursów wewnątrzszkolnych, proponowanie lektur do opracowania, 15 / 32

16 udział w zawodach sportowych, sędziowanie gier zespołowych, uczestnictwo w rywalizacji sportowej, przygotowywanie i przeprowadzanie rozgrzewki, chętne wyciąganie wniosków i wyrażanie swoich opinii, zgłaszanie propozycji tematów poruszanych na godzinach wychowawczych, proponowanie własnych sposobów na rozwiązanie problemów, zgłaszanie propozycji dot. tematyki i sposobu prowadzenia lekcji, przygotowywanie plakatów i referatów dotyczących zdrowia, przygotowywanie zestawów ćwiczeń wzmacniających poszczególne partie mięśniowe, przygotowywanie na lekcje scenek i dialogów oraz prezentowanie ich na forum. Przyczyniają się do tego działania, które w tym celu podejmują nauczyciele. Nauczyciele, by uczniowie byli aktywni, podejmują różnorodne działania (wywiad): oferują szeroki wachlarz ćwiczeń, pomocy dydaktycznych, stosują aktywizujące metody, proponują uczniom różne formy aktywności (wolontariat, spotkania z ciekawymi ludźmi), organizują współpracę z wieloma instytucjami, organizacjami, organizują wymianę międzynarodową uczniów, zachęcają uczniów do udziału w konkursach, projektach, organizują zajęcia dodatkowe i wyrównawcze dla uczniów, pomagają uczniom w odrabianiu lekcji w świetlicy socjoterapeutycznej, promują sukcesy uczniów m.in. na stronie internetowej szkoły. Zaangażowanie większości uczniów w zajęcia widoczne było również podczas obserwacji zajęć (6). Miało to związek z przyjętymi przez nauczycieli np. aktywizującymi metodami pracy, zadawaniem pytań. W opinii 65 ze 173 ankietowanych uczniów klas II i 67 ze 171 uczniów klas III niektóre zajęcia są wciągające, ale zdarza się to dość rzadko, 75 ze 173 uczniów klas II i 69 ze 171 uczniów klas III uważa, że duża część zajęć (choć nie wszystkie) są wciągające i angażujące, 19 ze 173 uczniów klas II i 20 ze 171 uczniów klas III wskazało, że prawie wszystkie lub wszystkie zajęcia bardzo ich angażują. Zajęcia w ogóle nie są wciągające i angażujące dla 14 ze 173 uczniów klas II i 15 ze 171 Klas III. Podobnie uważają ankietowani rodzice, spośród których 73 z 87 uważa, że uczniowie chętnie angażują się w zajęcia szkolne, a 14 z 87 rodziców uważa, że angażują się niechętnie. Nauczyciele wysoko oceniają również zaangażowanie uczniów w zajęcia pozalekcyjne, wskazując na skali od 1 do 8 wartości od 5 do 8. Jako przykłady zaangażowania uczniów w zajęcia pozalekcyjne nauczyciele wskazują: uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych zgodnie z zainteresowaniami uczniów (koło teatralne, SKS, zespól wokalny, klub fotograficzny), pracę w wolontariacie (praca w hospicjum, kuchni dla ubogich, w ramach spartakiady osób niepełnosprawnych), uczestnictwo w kołach zainteresowań i zajęciach wyrównawczych, udział w konkursach (recytatorskich, dziennikarskich, plastycznych, literackich), przygotowywanie imprez szkolnych zgodnie z opracowanym kalendarzem (scenariusze, dekoracje, oprawa plastyczna, obsługa techniczna), propozycje i organizacja imprez klasowych, udział w wymianie młodzieży (Ukraina, Niemcy), propozycje i współorganizacja spotkań z ciekawymi ludźmi (lotnikami), organizacja konkursów wewnątrzszkolnych zgodnie z propozycjami uczniów, udział w konkursach przedmiotowych i zawodach sportowych, uczestnictwo w zajęciach dodatkowych w ramach projektu "Krok w lepsze jutro" oraz z doradztwa zawodowego w ramach programu Droga do kariery. W opinii 56 ze 173 uczniów klas II i 68 ze 171 uczniów klas III spora część zajęć pozalekcyjnych (choć nie wszystkie) jest interesująca i wciągająca, dla 44 ze 173 uczniów klas II i 32 ze 171 uczniów klas III niektóre zajęcia są wciągające, ale zdarza się to dość rzadko, 41 z 173 uczniów klas II i 27 ze 171uczniów klas III uznało, że niemal wszystkie zajęcia bardzo ich angażują, tylko nieliczne są nudne, 20 ze 173 uczniów klas II i 19 ze 171 klas III uważa, że wszystkie zajęcia są bardzo wciągające i angażujące. Zajęcia w ogóle nie są interesujące i wciągające dla 12 ze 173 uczniów klas II i 25 ze171 klas III. 47 z 87 ankietowanych rodziców uważa, że ich dzieci 16 / 32

17 chętnie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych, 14 z 87, że uczestniczą, ale raczej niechętnie. Tylko 4 z 87 stwierdziło, że ich dzieci chodzą, ale zdecydowanie niechętnie na ww. zajęcia. 22 rodziców wskazało, że ich dziecko nie chodzi na zajęcia pozalekcyjne. Uczący się podejmują inicjatywy dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły, które szkoła realizuje. Zdaniem respondentów uczestniczących w wywiadach oraz ankiecie (dyrektora, partnerów szkoły, nauczycieli, rodziców i uczniów) uczniowie podejmują inicjatywy dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły: redagują gazetkę szkolną Strzał w 10 (redagowanie artykułów, przeprowadzanie wywiadów, wykonywanie fotografii, składanie gazetki), pracują w radiowęźle, wybierają dyscypliny sportu na lekcjach wychowania fizycznego, współredagują stronę internetową szkoły (redagowanie tekstów, fotografii, filmów z życia szkoły, informacji na temat pracy np. szkolnego koła LOP), biorą udział w organizacji dnia otwartego szkoły dla szóstoklasistów (uczniowie przygotowują stanowiska na terenie szkoły, na których prezentowane są prace, osiągnięcia, oprowadzają po pracowniach), współorganizują Dzień Kultury i Sportu Krajów Niemieckojęzycznych, Dzień Promocji Zdrowia i Sportu, DzieńTalentów oraz inne konkursy i imprezy szkolne, współorganizują i biorą udział w konkursie międzygimnazjalnym Ukłon w stronę Melpomeny (wybór, wykonywanie kostiumów i scenografii, interpretacja utworów), zgłaszają propozycje tematów projektów edukacyjnych z różnych przedmiotów i dziedzin oraz zajęć unijnych, zainicjowali udział w programie badawczym Epitafium (uczniowie sami zaproponowali udział w projekcie badawczym, przeszli przeszkolenie w tym zakresie w wyniku czego sami wykonywali i dokumentowali materiały z wybranej części nekropolii przy ul. Limanowskiego), proponują działania profilaktyczne w ramach programu Szkoły promującej zdrowie, pracują aktywnie w Samorządzie Uczniowskim, podejmują działania w ramach wolontariatu - kuchnia dla ubogich (jedyna szkoła, która zaproponowała pomoc w prowadzeniu kuchni dla ubogich, która mieści się w centrum miasta, rodzice pomagają w dowożeniu dzieci do kuchni), praca w Hospicjum Królowej Apostołów, Hospicjum Ojca Pio, współpraca ze Stowarzyszeniem Razem, Zespołem Szkół Specjalnych Nr 1 w Radomiu, z oddziałem opieki długoterminowej Szpitala Specjalistycznego w Radomiu, Seminarium Duchownym (Dzień Skupienia dla nauczycieli), biorą udział w wymianie międzynarodowej (Niemcy, Ukraina ), proponują tematykę konkurów szkolnych i ubiorą w nich udział, np. konkurs Moje spotkania z lotnictwem, konkurs plastyczny i wystawa prac uczniów Najładniejsza kartka walentynkowa, quiz na temat wycieczki szkolnej do Wielkiej Brytanii, wysuwają propozycje imprez klasowych, wycieczek, np.: rajd integracyjny klas pierwszych, rajd rowerowy, pielgrzymka do Częstochowy dla klas trzecich, wyjścia do kina, teatru. Zdaniem nauczycieli (wywiad) szkoła pomaga uczniom planować własny rozwój w dłuższej perspektywie. Szkoła uczestniczy w ogólnopolskim tygodniu kariery, podczas którego prezentowane są szkoły z Radomia, odbywają się spotkania z pracodawcami, którzy prezentują swoje oferty oraz przedstawicielami różnych zawodów i studentami wyższych uczelni. W ramach współpracy z poradnią psychologiczno pedagogiczną cyklicznie odbywają się spotkania z rodzicami i niezdecydowanymi, co do swojej dalszej edukacji uczniami (indywidualne doradztwo, testy predyspozycji zawodowych). Uczniowie mają możliwości rozwijania swoich zainteresowań w licznych kołach zainteresowań. W szkole odbywają się spotkania z ciekawymi ludźmi w ramach cyklu 100 pytań do.. Gośćmi spotkań byli: uczestnik powstania warszawskiego, prezydent Radomia, który opowiadał o stanie wojennym, Ks. Biskup Z. Zimowski, Ks. Biskup H. Tomasik, sędzia międzynarodowych rozgrywek piłki nożnej. Podczas wywiadu uczniowie powiedzieli, że własny rozwój rozumieją jako doskonalenie siebie, swoich talentów poprzez uczestnictwo w różnych zajęciach pozalekcyjnych, kołach zainteresowań, zajęciach sportowych. Ich zdaniem szkoła daje taką możliwość, ponieważ każdy uczeń może znaleźć w ofercie szkoły coś dla siebie. Ważny jest rozwój wewnętrzny, fizyczny, nabywanie nowych umiejętności, wiedzy i doświadczenia. Praca w wolontariacie rozwija empatię, uczy odpowiedzialności za drugiego człowieka. Uczniowie podkreślili, że nauczyciele zachęcają ich do podejmowania inicjatywy i zgłaszania pomysłów. Uczniowie i ich rodzice podkreślili, że wszystkie pomysły uczniów są brane pod uwagę i w większości realizowane. Zdaniem rodziców nauczyciele są bardzo otwarci na pomysły uczniów. W ostatnim czasie zrealizowano następujące pomysły uczniów: 17 / 32

18 losowanie szczęśliwego numerka, "Dzień Pluszowego Misia", organizacja uroczystości okolicznościowych (Mikołajki, Śnieżynki, wigilie klasowe), organizacja uroczystości klasowych integrujących społeczność klasy, poszerzenie form pracy w ramach wolontariatu (kuchnia dla ubogich, praca w hospicjach, współpraca z bankiem żywności, Caritasem, Domem Dziecka, udział w adopcji na odległość, akcje na rzecz schroniska dla zwierząt), organizacja konkursu talentów, pomoc koleżeńska, inicjatywy związane z nadaniem szkole imienia, organizacja egzaminu na kartę rowerową. Zdecydowana większość (145 ze 173) ankietowanych uczniów klas II uważa, że mają oni wpływ na to, co się dzieje w szkole, 28 ze 173 uczniów uważa, że takiego wpływu nie ma. Podobnie uczniowie klas III ocenili swój wpływ na to, co działo się podczas lekcji w dniu badania. 105 ze 171 uczniów uważa, że mieli taki wpływ, 66 ze 171 uczniów uważa, że nie. Ponadto ankietowani uczniowie klas II i III uznali, że mają wpływ na prowadzenie i planowanie zajęć w następujących kwestiach: organizacja zajęć (97 ze 173 uczniów klas II i 99 ze 171 klas III), stosunek nauczycieli do uczniów (88 ze 173 uczniów klas II i 83 ze 171 klas III), zakres omawianego materiału (61 ze 173 uczniów klas II i 65 ze 171 klas III), wyposażenie (42 ze 173 uczniów klas II i 47 ze 171 klas III). Zdaniem dyrektora, nauczycieli i uczniów (wywiad) szkoła realizuje większość działań zainicjowanych przez młodzież. Respondenci zobrazowali swoją wypowiedź następującymi przykładami: zorganizowano imprezy szkolne i pozaszkolne (wyjście do kina, teatru, wycieczki turystyczne, rajd integracyjny dla klas I, ogniska klasowe), zamieszczono plan lekcji na stronie internetowej szkoły, zorganizowano rajd rowerowy, powstał klub rowerowy łączenie sportu z nauką, wskazanie sposobów spędzania czasu wolnego, wzbogacono asortyment sklepiku szkolnego o zdrową żywność Szkoła promująca zdrowie, zorganizowano Dzień Pluszowego Misia, Kolorowe dni, Dzień krawata i muszki, przeprowadzono spotkania z ciekawymi ludźmi 100 pytań do, zorganizowano Dzień Talentów, Dzień Papieski, wprowadzono losowanie szczęśliwego numerka, przeprowadzono konkursy recytatorskie, plastyczne,zorganizowano zajęcia dodatkowe (koło plastyczne, wokalne, sportowe), zorganizowano Dzień promocji zdrowia i sportu, posadzono dęby katyńskie przed szkołą. W wielu miejscach na terenie szkoły dostępne są informacje dotyczące działań zainicjowanych przez uczniów oraz przykłady ich aktywności. W gablotach umieszczonych na korytarzach szkolnych wyeksponowano puchary, które uczniowie otrzymali za osiągnięcia sportowe. W widocznych miejscach znajdują się również dyplomy uczniowskie. Na tablicach informacyjnych oraz stronie internetowej szkoły zamieszczane są informacje odnośnie organizowanych konkursów, akcji charytatywnych zainicjowanych przez uczniów, imprez okolicznościowych. Na tablicy samorządu uczniowskiego zamieszczone są informacje i zdjęcia z życia szkoły. Uczniowie przygotowują tematyczne gazetki ścienne, także dwujęzyczne polsko angielskie, wystawy wytworów uczniowskich, np. świąteczne kartki. Ponadto na terenie szkoły znajdują się gabloty ze zdjęciami dokumentującymi wizytę studyjną w Magdeburgu (Niemcy), uczniowskie ogłoszenia dotyczące tzw. gniazda recyklingowego, czyli zbiórki makulatury, plastiku, puszek i zużytych baterii, zbiórki pieniędzy dla schroniska dla zwierząt. Na terenie całej szkoły widoczne są ekspozycje prac plastycznych uczniów oraz świąteczne dekoracje (choinki i szopki bożonarodzeniowe). Na stronie internetowej szkoły dostępne są również filmy dokumentujące życie szkoły, kręcone przez uczniów. Powyższe argumenty wskazują na bardzo wysoki poziom spełnienia wymagania. Poziom spełniania wymagania: A 18 / 32

19 Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Komentarz: W szkole respektowane są normy społeczne - uczniowie znają je i przestrzegają. Niewłaściwe zachowania zdarzają się sporadycznie i spotykają się z właściwą reakcją nauczycieli. Szkoła prowadzi diagnozę i analizę zachowań uczniów oraz ewentualnych zagrożeń, wzmacnia też pożądane zachowania, a także podejmuje stosowne przeciwdziałania wychowawcze. Uczniowie klas II (105 ze 173 ) i uczniowie klasy III (152 ze 171) przyznają, że podczas lekcji i przerw czują się bezpiecznie. Niebezpiecznie w szkole czuje się 18 ze 173 uczniów. Nigdy nie bywa na terenie szkoły po lekcjach 50 ze 173 badanych uczniów klas II. Zdaniem ankietowanych zdarzały się na terenie szkoły przypadki obrażania ich (26 ze 173 ), obrażania kogoś z klasy (52 ze 173), pobicia ich (32 ze 173), specjalne potrącenia (19 ze 173). Zdaniem 87 ze 173 drugoklasistów, żadne z tych wydarzeń nie miało miejsca. Jako miejsca mało bezpieczne w szkole ankietowani uczniowie klas II wskazali: szatnie (14 ze 173), korytarz (18 ze 173), toalety (50 ze 173), klasa (5 ze 173), boisko (17 ze 173), stołówka (3 ze 173).103 ze 173 uczniów uważa, że wszędzie w szkole czują się bezpiecznie. W kantorku przy wejściu głównym do budynku szkolnego znajduje się podgląd monitoringu ze wszystkich zamieszczonych w obiekcie kamer. Według tego, co mówią pracownicy niepedagogiczni, szczególnie obserwują oni wejście do toalet i natychmiast reagują, gdy uczniowie nie wychodzą z nich zbyt długo. Dodatkowo miejsca te są kontrolowane przez dyżurujących nauczycieli. Rodzice, partnerzy i przedstawiciele samorządu i pracownicy niepedagogiczni przyznają, że uczniowie na terenie szkoły czują się bezpiecznie. W szkole jest monitoring wewnętrzny i zewnętrzny, zamknięte drzwi wejściowe, dyżury nauczycieli wzmocnione przez pracowników niepedagogicznych. Przy wejściu do budynku szkolnego personel niepedagogiczny obserwuje na monitorach cały budynek. Nie zauważono zjawiska fali, na rzecz zabawy z okazji przyjęcia pierwszoklasistów w poczet uczniów. Szkoła reaguje natychmiast na wszelkie nieprawidłowości. Organizuje spotkania z policją, odbywają się pogadanki na temat zagrożeń, przeprowadzane są ankiety na temat bezpieczeństwa. Teren szkoły jest bezpieczny: obiekt ogrodzony, schody antypoślizgowe, odśnieżany teren, posprzątany. Nie ma zniszczeń. Nauczyciele szybko reagują na każde niepożądane zjawiska. Żaden problem nie jest zostawiony sam sobie. Dużą rolę, zdaniem respondentów odgrywa praca pedagoga. Monitoring wewnętrzny i zewnętrzny, zamknięte drzwi wejściowe, dyżury nauczycieli wzmocnione przez pracowników niepedagogicznych pozwalają na dokładną obserwację uczniów celem zachowania bezpieczeństwa w szkole i wokół szkoły. Monitoring wyeliminował miejsca niebezpieczne. Partnerzy i przedstawiciele samorządu uważają, że zachowania uczniów są zgodne z oczekiwaniami. Uczniowie są wrażliwi, odpowiedzialni, sumienni, punktualni, wyróżnia Ich zaangażowanie w niesienie pomocy potrzebującym poprzez pracę w hospicjum, kuchni dla ubogich, świetlicy socjoterapeutycznej Caritas, zakładzie opieki długoterminowej. Szkoła w ramach programu Comenius współpracuje ze szkołami z kilku państw, dzięki czemu uczniowie mają możliwość kontaktu z kolegami z Niemiec, Ukrainy. Wyróżnieniem dla uczniów jest pochwała dyrektora i nauczycieli, wysokie lokaty w konkursach i zawodach sportowych. Szkoła oferuje ćwiczenia ewakuacyjne wszystkich pracowników, nauczycieli i uczniów, uczestnictwo w spotkaniach prewencyjnych z policją, szkolenia okresowe pracowników obsługi i nauczycieli z zakresu bhp i przeciwpożarowego, przeglądy okresowe stanu technicznego budynku, aktualizowanie stanu sprzętu przeciwpożarowego, usuwanie na bieżąco zaistniałych usterek i awarii. Zostały zorganizowane dyżury w szatni. Zdaniem partnerów w szkole jest bezpiecznie. Obserwacja zajęć potwierdza, że nauczyciele dbają o fizyczne bezpieczeństwo uczniów. Organizacja procesów edukacyjnych sprzyja uczeniu się. 19 / 32

20 Uczniowie znają obowiązujące w szkole normy. Dla wszystkich ankietowanych uczniów klas II i III zasady właściwego zachowania w szkole są jasne. Uczniowie w wywiadzie podali przykłady obowiązujących w szkole norm i zasad postępowania. Ich zdaniem w szkole należy uczyć się systematycznie, pracować nad własnym rozwojem, aktywnie uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych i życiu szkoły. Uczniowie uważają, że powinni godnie reprezentować szkołę, odnosić się z szacunkiem do nauczycieli i innych pracowników szkoły, chronić własne życie i zdrowie, przestrzegać zasad higieny, dbać o ład, porządek oraz mienie szkoły. Ponadto uczniowie podają, że mają prawo do jawnej i umotywowanej oceny, uzyskania pomocy w przypadku trudności w nauce, korzystania z księgozbioru w bibliotece szkolnej, uczestnictwa i udziału w organizowaniu imprez kulturalnych, sportowych i rozrywkowych na terenie szkoły. Obserwacja zachowania uczniów podczas przerw na korytarzach potwierdza znajomość i przestrzeganie obowiązujących norm. Zachowania te dostrzegane są przez nauczycieli. Partnerzy szkoły i przedstawiciele samorządu w wywiadzie przyznają, że do zachowań najczęściej prezentowanych przez uczniów szkoły należy bezinteresowna pomoc innym. Zdaniem dyrektora w szkole prowadzona jest diagnoza zachowań uczniów i zagrożeń na podstawie bieżących obserwacji i ankiet. Rodzice zauważają pozytywne zachowania uczniów. Otrzymują informacje na temat zagrożeń. W dokumentacji szkoły znajdują się informacje dotyczące diagnozy zachowania oraz diagnozy zagrożeń. Analiza diagnozy zachowania uczniów zawiera: obserwację uczniów w szkole na lekcjach, przerwach, uroczystościach szkolnych, wycieczkach, rajdach, imprezach szkolnych i pozaszkolnych; badania ankietowe prowadzone przez psychologa, pedagoga oraz wychowawców dotyczące poczucie bezpieczeństwa w czasie przerw, miejsc niebezpiecznych w szkole; ankietowanie uczniów w ramach programu profilaktyki zintegrowanej Archipelag skarbów na temat różnorodnych zachowań, np. seksualności, ryzykownych zachowań, poczucia bezpieczeństwa, przyjaźni, więzi ze szkołą; zaangażowanie uczniów w działalność społeczną, przynależność do szkolnych i pozaszkolnych kół zainteresowań. Szkoła posiada raport z realizacji programu profilaktycznego wraz z pogłębioną analizą, który został przedstawiony na radzie pedagogicznej i służy pracy wychowawczej. Raport zawiera: bieżącą analizę zapisów nauczycieli w zeszytach uwag pod kątem rodzajów występujących problemów w zespołach klasowych; bieżącą diagnozę problemów wychowawczych przeprowadzaną przez wychowawców w ramach godzin wychowawczych; podejmowanie przez psychologa i pedagoga działań mających na celu zdiagnozowanie zachowań uczniów; podejmowanie działań wspierających wychowawców i rodziców poprzez organizowanie grup wsparcia nastawionych na rozwiązywanie konkretnych problemów; obserwacje zapisów z monitoringu na terenie szkoły i wokół niej. W analizie diagnozy zagrożeń zawarte są: wywiady z rodzicami i uczniami; wywiady przeprowadzone w środowisku ucznia; ankietowanie uczniów w ramach programu profilaktyki zintegrowanej Archipelag skarbów na temat ewentualnych zagrożeń, np. nałogów ( picie alkoholu, palenie papierosów, zażywanie narkotyków i dopalaczy, ryzykowne zachowania bójki); zapisy systemu monitoringu wewnętrznego; stan bezpieczeństwa; omawianie sytuacji opiekuńczo wychowawczej na radach pedagogicznych, zespołach wychowawczych; działania w zespołach interdyscyplinarnych np. grupa wsparcia, grupy robocze MOPS Niebieska karta. 20 / 32