SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU KREATOREM RÓWNOŒCI SZANS KOBIET I MÊ CZYZN W YCIU SPO ECZNYM

Transkrypt

1 33 Dr Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU KREATOREM RÓWNOŒCI SZANS KOBIET I MÊ CZYZN W YCIU SPO ECZNYM CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY WIZARD OF EQUAL OPPORTUNITIES FOR MEN AND WOMEN IN SOCIETY STRESZCZENIE Coraz wiêcej przedsiêbiorstw realizuje zachowania, które w li te ra tu rze przed mio tu uwa a ne s¹ za spo³ecz nie odpo wie - dzia l ne. Przed siê bio r stwa robi¹ to czê sto z wiêksz¹ lub mniejsz¹ œwia do mo œci¹. Dla te go te ist nie je po trze ba pro mo wa nia za cho - wañ, któ re jako spo³ecz nie odpo wie dzia l ne wp³ywaj¹ na roz wój spo³ecz no œci lo ka l nej, a jed no cze œ nie po zwa laj¹ re a li zo waæ in te - re sy przed siê bio r stwa w per spe kty wie d³ugo fa lo wej. Ucze st - nicz¹c w re a li za cji pro je ktu Gen der In dex na Wa r mii i Ma zu rach, au tor przed sta wi³ jedn¹ z form pro mo cji przed siê - wziêcia o podobnym charakterze, które by³o realizowane przez in sty tu cjê po zarz¹dow¹.

2 34 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 S OWA KLUCZOWE Spo³eczna odpowiedzialnoœæ, promocja idei CRS, dobre prak ty ki Gen der In dex. SUMMARY More and more en te r pri ses im p le ment ac tions that in literature of the subject are considered socialy responsible. The enterprises awa re ness of that va ries from high to low. Which is why, the re is an ur gent need to pro mo te so cia ly re spon si b le ac tions that, as such, af fect the de ve lo p ment of lo cal communities while simultaneously enabling accomplishing the enterprisers lon g - term go als. Whi le im p le men ting Gen der In dex in Wa r mia and Ma zu ry pro ject, the au t hor has pre sen ted one of the forms of pro mo tion an un de r ta kind of such kind, which was car ried out by an non-governmental institution. KEY WORDS Social responsibility, promote the idea CRS, good practice Gen der In dex. 1. CZYM JEST SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU? Spo³ecz na Odpo wie dzia l noœæ Bi z ne su (Co r po ra te So cial Re spo si bili ty) jest pewn¹ ide¹, któ ra fun kcjo nu je w œwie cie od kilkudziesiêciu lat, natomiast w polskiej rzeczywistoœci gospo - da r czej roz po wszech nia na jest od ki l ku na stu lat. Brak jest jed nej

3 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU uniwersalnej definicji zjawiska, okreœlanego w skrócie jako CSR. W literaturze przedmiotu spotyka siê wiele definicji zachowañ or ga ni za cji, któ re uz na je siê za spo³ecz nie odpo wie dzia l ne. Autor pozwoli³ sobie przytoczyæ za W. ubiñskim kilka, najczêœciej podawanych definicji, które w jego ocenie najtrafniej cha ra kte ry zuj¹ dzia³ania re a li zuj¹ce kon ce pcje spo³ecz nej odpo - wie dzial no œci, a jed no cze œ nie wpro wa dzaj¹ w te ma ty kê ni nie j - sze go ar ty ku³u: 1 koncepcja spo³ecznej odpowiedzialnoœci przedsiêbiorstwa oz na cza okre œlon¹ wra li woœæ na spra wy oto cze nia zew nê - trz ne go (wra li woœæ spo³ecz na, eko lo gi cz na), zdo l noœæ do utrzy ma nia rów no wa gi po miê dzy in te re sem klien tów, pra co w ni ków i akcjo na riu szy, a ta k e œwia d cze nie pe w nych us³ug na rzecz spo³ecznoœci lokalnej, spo³eczna odpowiedzialnoœæ firmy oznacza, i jest ona moralnie odpowiedzialna i zobowi¹zana do rozliczenia siê przed prawem i spo³eczeñstwem ze swej dzia³alnoœci. Odpowiedzialnoœæ jest przed: w³aœcicielami, pracownikami, akcjonariuszami, klientami, wierzycielami, bankami ruchami ekologicznymi, dostawcami, kooperantami, administracj¹ publiczn¹, CSR pro wa dzi do bu do wa nia stra te gii prze wa gi kon ku ren - cyj nej, opa r tej na do sta r cza niu trwa³ej wa r to œci za rów no dla udzia³ow ców (akcjo na riu szy) jak i dla po zo sta³ych partne - rów-interesariuszy. Mówi¹c naj ogó l niej Spo³eczn¹ Odpo wie dzia l noœæ Bi z ne su mo na okreœliæ jako koncepcjê dzia³ania, dziêki której przedsiê - bio r stwa na eta pie bu do wa nia stra te gii uw z glêd niaj¹ in te re sy w³asne, in te re sy spo³ecz ne, a ta k e za cho wuj¹ po pra w ne re la cje z ró nymi grupami interesariuszy. Odpowiedzialny biznes ma wy miar stra te gi cz ny, któ ry opa r ty jest na za sa dach dia lo gu spo³ecz ne go ukie run kowa ne go na po szu ki wa nie roz wi¹zañ, któ re musz¹ byæ ko rzy st ne prze de wszy stkim dla przed siê bio r - stwa, ale rów nie i ca³ego oto cze nia w któ rym ono fun kcjo nu je. 1 Spo³ecz na odpo wie dzia l noœæ or ga ni za cji, od odpo wie dzial no œci do ela s - tycznych form pracy, pod red. R. Walkowiak, K. Krukowski, Fundacja Wspieranie i Pro mo cja Przed siê bior czo œci na Wa r mii i Mazurach, Olsztyn 2009.

4 36 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 Idea spo³ecz nej odpo wie dzial no œci bi z ne su jest po wszech nie zna na na ca³ym œwie cie, a bi z nes po dej mu je sta ra nia aby byæ rze - czywiœcie odpowiedzialnym, przynajmniej w niektórych obsza - rach, i to w wy mia rze glo ba l nym (np.: dzia³ania w za kre sie ochro ny œrodowiska). Ale czy to wystarcza? 2. ROLA PRZEDSIÊBIORSTWA W REALIZACJI SPO ECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŒCI Jed nym z naj wa nie j szych wy zwañ XXI wie ku sta³o siê za pe - w nie nie zrów nowa o ne go roz wo ju spo³ecze ñ stwa w wy mia rze œwia to wym 2. Szcze góln¹ rolê w za ew nie niu zrów nowa o ne go roz wo ju przy pi su je siê se kto ro wi biz ne so we mu, po nie wa to on dy spo nu je naj wa nie j szym na rzê dziem, któ rym jest pie ni¹dz. Se ktor ten wy ma ga prze de wszy stkim prze defi nio wa nia roli i fun kcji jak¹ pe³ni i pe³niæ po wi nien w zmie niaj¹cym siê spo³ecze ñ stwie. Szcze gó l nie osta t nie za wi ro wa nia w go spo da r ce œwia to wej po ka zuj¹, e ocze ki wa nia spo³eczeñstw kie ro wa ne do se kto ra bi z ne su do tycz¹ re a li za cji za sad spo³ecz nej odpo wie - dzial no œci w wy mia rze prze de wszy stkim spo³ecz nym i eko no - micznym. W wielu miejscach pojawiaj¹ siê inicjatywy, które an ga uj¹ li de rów biznesu, organizacji pozarz¹dowych i ad mi ni - stra cji publicznej do zdecydowanych dzia³añ, w okreœlonych obszarach gospodarki. G³ówne ob sza ry, do któ rych od nosz¹ siê ocze ki wa nia spo³ecznoœci, a tym samym do realizowania przez przedsiêbior - stwa spo³ecz nej odpo wie dzia l noœæ do tycz¹ ró nych ka te go rii interesariuszy i obejmuj¹ kreowanie w³aœciwych relacji pomiêdzy biznesem a: pracownikami, 2 Zrów no wa o ny roz wój, to roz wój któ ry za spo ka ja po trze by obe c nie nie za gra aj¹c mo li wo œciom za spo ka ja nia po trzeb przysz³ych pokoleñ.

5 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU akcjo na riu sza mi, par t ne ra mi biz ne so wy mi, spo³ecznoœci¹ lokaln¹, administracj¹ publiczn¹. Ocze ku je siê jed no cze œ nie, e spo³ecz na odpo wie dzia l noœæ po win na byæ tra kto wa na jako in wes ty cja a nie koszt. Odpo wie - dzia l noœæ firmy oznacza zwiêkszone inwestycje w zasoby ludzkie, nak³ady na ochro nê œro do wi ska oraz za cho wa nie po pra wnych relacji z otoczeniem firmy. Spo³eczna odpowiedzialnoœæ to pro - ces, w ramach którego przedsiêbiorstwa zarz¹dzaj¹ swoimi rela - cjami z ró norodnymi interesariuszami, którzy mog¹ mieæ fa kty cz ny wp³yw na su kces w dzia³al no œci go spo da r czej. Odpo wie dzia l noœæ spo³ecz na bi z ne su sta³a siê na tyle istotn¹ spraw¹, e zna laz³a swo je ure gu lo wa nia w sze re gu do ku men - tach, któ re dzia³aniom w tym ob sza rze na da wa³y cha ra kter sfor - mali zo wa ny. Do ku men ty te od nosz¹ siê do stan dar dów, ja kie po win ny spe³niaæ przed siê bio r stwa, aby spo³ecz na odpo wie - dzialnoœæ biznesu nie by³a tylko jedn¹ z form public relations. 3 Do naj istot nie j szych inicjatyw i wytycznych nale y zaliczyæ: Ini cja ty wê Glo bal Co m pact. De kla ra cjê trój stronn¹ (Tripartite Declaration) Miê dzy naro do - wej Or ga ni za cji Pra cy. Wy ty cz ne au dy tu (So cial Acco unta bi li ty 8000) Co un cil on Eco - nomic Priorities Accreditation Agency. Za sa dy pro wa dze nia dzia³al no œci go spo da r czej Okr¹g³ego Sto³u w Caux (Caux Ro und Ta b le). Za pre zen towa ne do ku men ty w ró nym za kre sie od nosz¹ siê do poszczególnych kategorii interesariuszy. W ocenie autora w spo sób naj bar dziej syn te ty cz ny i ja s ny swo je za sa dy pre zen tu - je Ini cja ty wa Glo bal Co m pact. 4 Treœæ za sad, któ rych pod jê li siê 3 B. Tchórz, Spo³ecz na odpo wie dzia l noœæ bi z ne su w zarz¹dza niu d³ugiem ku pie c - kim, Ma te ria³y z kon fe ren cji na uko wej pt.: Spo³ecz na odpo wie dzia l noœæ or ga ni - za cji, Ko si ce Ini cja ty wa powo³ana przez Se kre ta rza Ge ne ral ne go ONZ Kof fi An na na, któ ra swoj¹ dzia³al noœæ za ini cjo wa³a w 1999 r. podczas Œwiatowego Forum Eko nomi cz ne go w Da vos.

6 38 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 przestrzegaæ dobrowolnie firmy i interesariusze stowarzyszeni w tej in sty tu cji, do ty czy: 5 praw cz³owie ka, praw pracowniczych, ochro ny œro do wi ska, przeciwdzia³aniu korupcji Odpo wie dzia l noœæ, w od nie sie niu do prze strze ga nia praw pracowniczych, ma w chwili obecnej swój szczególny wymiar. Przestrzeganie praw pracowniczych wed³ug grupy inicjatywnej po win no od by waæ siê na czterech p³asz czy z nach: po sza no wa nia pra wa do sto wa rzy sza nia siê i pro wa dze nia zbiorowych negocjacji, eliminacji wszelkich form pracy przymusowej, zniesienia pracy dzieci, eliminacji dyskryminacji w sferze zatrudnienia. Dla cze go prze strze ga nie spraw pra co w ni czych ma swój szczególny wymiar? Relacje, zachodz¹ce w sferze gospodarczej, od nosz¹ siê do dwóch g³ów nych p³asz czyzn re la cji po miê dzy stronami obrotu gospodarczego, czyli przedsiêbiorstwami lub przedsiêbiorstwami i konsumentami oraz relacji jakie zachodz¹ po miê dzy po zo sta³ymi inte resa riu sza mi, a jed nostk¹ go spo - darcz¹. Przyjêty w literaturze przedmiotu podzia³ otoczenia na oto cze nie ze w nê trz ne i we wnê trz ne przed siê bio r stwa, dla sa - me go przed siê bio r cy nie ma isto t ne go zna cze nia. W œwia do mo - œci przed siê bio r cy tkwi pogl¹d, e dla jego bytu isto ne s¹ re la cje ja kie wy stê puj¹ po miê dzy nim, a jego kon tra hen tem (kon su men - tem). Re la cje te wy ra aj¹ siê w ta kich ka te go riach jak cena sprze - da y, termin p³atnoœci. Je eli parametry okreœlaj¹ce te relacje s¹ akce p to wa ne przez stro ny ob ro tu oraz prze strze ga ne przez nie, to sta no wi¹ o su kcesie przed siê w ziê cia go spo dar cze go. Su kces tak ro zu mia ne go przedsiê w ziê cia jest wpi sa ny w te o riê go spo dar ki ryn ko wej. Zde fi nio wa ny jest po przez ma ksy mali za - cjê efektów dla w³aœcicieli przedsiêbiorstwa, mierzonego warto - œci¹ jego fi r my. 5 Glo bal Co m pact Prze wod nik; bal co m pact.org.pl

7 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU Jed nak go spo dar ka wol no ryn ko wa ob na y³a w osta t nich la - tach swoje s³aboœci. Nie dostrzeganie w dzia³alnoœci gospodar - czej cz³owie ka, a w tym szcze gó l nie pra co w ni ka, mo e oka zaæ siê w naj bli szych la tach tra gi cz ne w sku t kach. Ma so we zwo l nie nia pra co w ni ków, dra sty cz ne i nie prze my œla ne ob ni a nie pen sji ju sku t ku je spa d kiem po py tu, a co za tym idzie spa d kiem lub mi ni - ma l nym wzro stem (na po zio mie zna cz nie po ni ej ocze ki wañ) pro du kcji. W tym kon te k œcie isto t nym pro ble mem do roz wa e - nia sta je siê dys kry mi na cja w sfe rze za trud nie nia. Dys kry mi na - cja ta mo e przyj¹æ ró n¹ fo r mê (o czym w na stê p nym roz - dzia le), ale jej wy stê po wa nie jest za wsze szko d li we spo³ecz nie. Au tor, w opa r ciu o zgro ma dzo ny w pra cach ewa lua cy j nych ma - teria³, przybli y problem dyskryminacji p³ci w miejscu pracy. Dys kry mi na cja ta jest kon se k wencj¹ ste reo ty pów pa nuj¹cych w wiêkszoœci spo³ecznoœci, które przypisuj¹ inn¹ rolê spo³eczn¹ ko bie tom i mê czy z nom. Spra wy zasz³y tak da le ko, e od mien - no œci p³ci ku l tu ro wej i spo³ecz nej na da no od rêbn¹ na zwê gen - der IDEA GEN DER JAKO PRZYK AD DOBRYCH PRAKTYK W PROMOWANIU CRS Odpo wie dzia l noœæ bi z ne su to efe kty w na stra te gia zarz¹dza - nia, któ ra pro wa dzo na na po zio mie lo ka l nym, mo e przy czy niæ siê do wzrostu konkurencyjnoœci przedsiêbiorstwa na poziomie glo ba l nym i jed no cze œ nie kszta³to waæ wa run ki dla zrów nowa o - ne go roz wo ju spo³ecz ne go i eko nomi cz ne go. By cie odpo wie - dzia l nym nie oz na cza ty l ko spe³nie nia pe w nych wy mo gów fo r ma l nych i pra wnych, ale rów nie od no si siê do zwiê kszonej akty w noœci w pro mo wa niu idei. Pro mo cja wi¹ e siê z do bro wo l - 6 Z. Mie t le wski, Equal Gender Index, Wprowadzenie do ekonomii p³ci, Foto Pres, Ol sztyn 2009.

8 40 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 nym zaan ga o wa niem ró nych in sty tu cji w kre o wa nie wie dzy i œwiadomoœci przedsiêbiorców oraz ca³ego otoczenia bizneso - we go, w po trze bê in wes to wa nia w za so by lu dz kie, w ochro nê œrodowiska oraz w dobre relacje z otoczeniem firmy. Innymi s³owy, w pro mo wa nie idei po win ni byæ zaan ga o wa ni przed siê - bio r cy, w³adze pu b li cz ne re pre zen towa ne po przez swo je in sty - tu cje oraz sami pra co w ni cy. W zwi¹zku z tym, e spo³ecz na odpowiedzialnoœæ przyczynia siê do tworzenia szeroko rozu - mianej wartoœci spo³ecznej, poprzez oddzia³ywanie w kierunku zrów nowa o ne go roz wo ju, jej pro mo cja po win na wcho dziæ w za kres zain tere so wa nia prze de wszy stkim w³adz pu b li cz nych. Zda niem au to ra, sko ro wdro o na i rea li zo wa na stra te gia spo - ³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu prowadzi do trwa³ego roz - wo ju przed siê bio r stwa, to musi rów nie pro wa dziæ do sukcesu kapita³u spo³ecznego lokalnej spo³ecznoœci. Sukces kapita³u spo³ecznego bêdzie przejawia³ siê spadkiem bezrobocia, wzrostem optymizmu mieszkañców danego regionu, wzrostem popytu, a w konsekwencji rozwojem przedsiêbiorstw lokalnych. Jed nym z przyk³adów pro mo cji pe w nych roz wi¹zañ zwi¹za - nych z wdra a niem CRS s¹ dzia³ania ja kie zo sta³y pod jê te na Wa r mii i Ma zu rach w za kre sie idei Gen der. Po mys³odawc¹ i rea - lizatorem projektu by³ Region Warmiñsko-Mazurski NSZZ Soli - da r noœæ z sie dzib¹ w Ol szty nie. W ra mach dzia³ania 8.1. Roz wój pracowników i przedsiêbiorstw w regionie oraz poddzia³ania Wzmo c nie nie lo ka l ne go par t ne r stwa na rzecz adap tacy j no - œci w okre sie od 1 cze r w ca 2009 r. do 30 li pca 2010 r. rea li zo wa ny by³ pro jekt pt.: Gen der In dex na Wa r mii i Ma zu rach. Ce lem g³ów nym pro je ktu by³o upo wsze ch nie nie wœród pra co da w ców, pracowników, instytucji samorz¹dowych, organizacji po - zarz¹dowych i lokalnej spo³ecznoœci Warmii i Mazur rozwi¹zañ Pro gra mu Ini cja tyw Wspól no to wych Equ al (PIW Equ al) do - tycz¹cych go dze nia y cia za wo do we go i ro dzin ne go oraz zarz¹dza nia ró no rod no œci¹ w mie j s cu pra cy. In spi racj¹ do pod - jê cia dzia³añ w tym za kre sie, by³a niekorzystna sytuacja kobiet na rynku pracy w województwie warmiñsko-mazurskim po pa r - ta nastêpuj¹cymi danymi statystycznymi:

9 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU od no to wa nym, isto t nym spadkiem akty w no œci za wo do wej ko biet, zw³asz cza po 45. roku ycia, zatrudnianiem czêœciej czêœciej kobiet, ani eli mê czyzn w nie pe³nym wy mia rze cza su pra cy, za trud nia niem ko biet na ni szych sta no wi skach, ani e li mê - czyzn, przy tych sa mych kwa li fi ka cjach, za trud nia niem czê œciej ko biet za ni sze wy na gro dze nie, ani - e li mê czyzn, na rów no rzêd nych sta no wi skach. Jak po ka zuj¹ ba da nia, po wy sza sy tu a cja wy ni ka z ko nie cz - no œci ³¹cze nia, w wiê kszym za kre sie, obo wi¹zków ro dzin nych z prac¹ za wo dow¹ ko biet, ani e li mê czyzn oraz niew³aœci wej polityki kadrowej, prowadzonej przez pracodawców, która ogra ni cza kszta³cenie i rozwój kariery zawodowej kobiet. Problem ten nie dotyczy tylko regionu warmiñsko-mazur - skie go, ale ob ser wo wa ny jest w ca³ej Unii Eu ro pe j skiej. Efe ktem dzia³añ, pro wa dzo nych przez PIW Equ al, by³o wy pra co wa nie mo de li zarz¹dza nia ró no rod no œci¹ oraz na rzê dzi, któ re s³u y³yby wy rów ny wa niu szans obu p³ci na ryn ku pra cy. Jed nak ze wzglê du na ogra ni czo ny czas upo wsze ch nia nia re zu l ta tów tych dzia³añ, na dal ist nia³a po trze ba prowadzenia akcji informa - cyjno-promocyjnej w tym zakresie. Na tym sta no wi sku sta³a rów nie Ko mi sja Eu ro pe j ska, któ ra na po sie dze niu Rady Eu ro pe j skiej wiosn¹ 2009 r. z³o y³a spra - wo z da nie z po stê pów w dzie dzi nie rów no œci p³ci, w pa ñ stwach cz³onkowskich Unii Europejskiej. Wyzwania i priorytety, do - tycz¹ce za cho wa nia fun da men tal nej za sa dy rów no œci ko biet i mê czyzn, za wa r te zo sta³y we wnio skach Spra wo z da nia Ko mi - sji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Eko nomi czno - Spo³ecz ne go i Ko mi te tu Re gio nów 7. W œwie t le roli, jak¹ mo e ode graæ rów noœæ p³ci, dla trwa³ego wzro stu go spo dar cze go, za trud nie nia, konku rency j no œci i spó j - noœci spo³ecznej, Komisja zwróci³a siê do Rady Europejskiej 7 Patrz: Spra wo z da nie Ko mi sji dla Rady, Pa r la men tu Euro pe j skie go, Euro pe j skie go Ko mi te tu Eko nomi czno - Spo³ecz ne go i Ko mi te tu Re gio nów; Rów noœæ ko biet i mê czyzn rok 2010 KOM (2009)694 wer sja osta te cz na, Bru - kse la, dnia

10 42 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 o nak³onie nie pañstw cz³on ko wskich do bezzw³ocz ne go usto - sun ko wa nia siê do wy zwañ, przed sta wio nych w spra wo z da niu, a w szcze gó l no œci do 8 : pro wa dze nia okre œlo nych dzia³añ na rzecz rów no œci p³ci, w ra mach eu ro pe j skiej stra te gii za trud nie nia, ni we lo wa nia zró ni co wa nia p³acy ze wzglê du na p³eæ za po - moc¹ specjalnych strategii, ³¹cz¹cych wszystkie dostêpne in - stru men ty, pro mo wa nia idei, e zró ni co wa nie w zarz¹dach spó³ek gie³dowych bêdzie sprzyja³o zrównowa onemu i d³ugoter - mino we mu œro do wi sku de cy zyj ne mu, po pra wy œro d ków po zwa laj¹cych go dziæ y cie za wo do we z pry wa t nym, za rów no ko bie tom, jak i mê czy z nom, w tym urlopów rodzinnych, us³ug opieki i elastycznych form za - trud nie nia, oraz wspie ra nia rów no wa gi w po dzia le obo - wi¹zków pry wa t nych i ro dzin nych, aby u³atwiæ za trud nie nie w pe³nym wy mia rze cza su pra cy za rów no, ko bie tom, jak i mê czy z nom, in ten syfi ka cji wysi³ków, maj¹cych na celu za po bie ga nie prze mo cy ze wzglê du na p³eæ oraz zwa l cza nie jej. Maj¹c na uwa dze po wy sze za le ce nia, be ne fi cjent sfo r mu - ³owa³ cel g³ówny pro je ktu na stê puj¹co: Do ko ñ ca 2010 roku upo wsze ch niæ wœród pra co da w ców, pracowników, instytucji samorz¹dowych, organizacji po - zarz¹dowych i lokalnej spo³ecznoœci Warmii i Mazur rozwi¹za - nia PWI EQUAL do tycz¹cych go dze nia y cia za wo do we go i ro dzin ne go oraz zarz¹dzania ró norodnoœci¹ w miejscu pracy. Re a li za cja celu g³ów ne go pro je ktu wy ma ga³a zrea li zo wa nia ce lów cz¹stko wych, na któ re sk³ada³y siê: prze pro wa dze nie w la tach na te re nie Wa r mii i Ma - zur 4 Ka m pa nii Spo³ecz nych pro muj¹co-in forma cy j nych z zakresu polityki Gender i roli kobiety w yciu spo³eczno- -eko nomi cz nym, z wy ko rzy sta niem dobrych praktyk PIW Egual, 8 Ibi dem, s. 12.

11 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU prze pro wa dze nie w 2009 r. wa r szta tów dla 20 pro mo to rów z Po wia to wych Cen trów CSR na te mat po li ty ki Gen der, do - brych pra ktyk i spo so bu ich upo wsze ch nia nia na po zio mie lokalnym, prze szko le nie w 2010 r. 40 osób, re pre zen tuj¹cych pra co da w - ców, pra co w ni ków i or ga ni za cji po zarz¹do wych, z za kre su po li ty ki Gen der, zarz¹dza nia ró no rod no œci¹ i pra wa pra cy w ob sza rze rów nych szans w mie j s cu pra cy, popu lary zo wa nie w la tach nowo cze s ne go mo de lu spo³ecze ñ stwa, opa r te go na go dze niu ról za wo do wych i ro - dzin nych, z wy ko rzy sta niem re gio na l nych i lo ka l nych œro d - ków prze ka zu, promowanie wœród spo³ecznoœci Warmii i Mazur dobrych pra ktyk i mo de lo wych roz wi¹zañ, w za kre sie zarz¹dza nia ró norodnoœci¹ w miejscu pracy. Za klu czo we dzia³ania, maj¹ce za pe w niæ re a li za cjê celu g³ów - ne go, uz na no 3 pie r wsze spo œród wy mie nio nych powy ej. Projekt by³ skierowany do osób i instytucji z terenu województwa warmiñ sko-ma zur skie go, re pre zen tuj¹cych pra co da w ców, pra co w ni ków, or ga ni za cje po zarz¹dowe oraz lo ka l ne sa mo - rz¹dy. O wy bo rze grup do ce lo wych za de cy do wa³y na stê puj¹ce przes³anki: niska œwia do moœæ pra co da w ców oraz osób zarz¹dzaj¹cych, w za kre sie wy stê po wa nia zja wisk dys krymi nacy j nych w ich firmach, isto t ny wp³yw w³aœci cie li oraz ka dry zarz¹dzaj¹cej, na kre o - wa nie dzia³añ, maj¹cych za pe w niæ rów noœæ szans w mie j s cu pracy, akce p tuj¹ca po sta wa pra co w ni ków dla zja wisk, nosz¹cych znamiona dyskryminacji p³ciowej w miejscu pracy, niewystarczaj¹ca wiedza (przedstawicieli grup docelowych) co do skali i rangi problemu równouprawnienia w miejscu pracy, brak stan dar dów, któ re uw z glêd nia³yby w ku l tu rze or ga ni - za cji po trze bê rea li zo wa nia idei rów nych szans ko biet i mê - czyzn, w y ciu spo³eczno -eko nomi cz nym oraz ro dzin nym.

12 44 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 Tytu³ pro je ktu su ge ro wa³, e jego re a li za cja mo e spo t kaæ siê z pe w ny mi trud no œcia mi, wy ni kaj¹cymi z nowa to r skie go po dej - œcia do zagadnieñ, sformu³owanych w celu projektu. Ogromna dete r mi na cja be ne fi cjen ta spo wo do wa³a, e pro jekt za ko ñ czy³ siê pe³nym sukcesem, co pokazuj¹ wyniki badañ. 4. GEN DER INDEKS NA WARMII I MAZURACH WYNIKI BADAÑ Dla zrealizowania celów beneficjent podj¹³ w projekcie miê - dzy innymi dzia³ania w zakresie ewaluacji projektu, które mia³y za pe w niæ: moni to ro wa nie zgod no œci za dañ z ce la mi pro je ktu, oce nê wy ko na nych dzia³añ. G³ów nym na rzê dziem, wyko rzy sty - wa nym przez ewa lu a to ra w pro ce sie ewa lu a cji, by³a an kie ta, wype³nia na przez ucze st ni ków wa r szta tów i konferencji. Poni ej przedstawiono treœæ jednej z ankiet. Kwe stio na riusz an kie ty 9 Ewa lu a cja wa r szta tów dla przed siê bio r ców Gen der In dex na Wa r mii i Mazurach Szanowni Pañstwo! Za da niem an kie ty jest ze bra nie in fo r ma cji na te mat Pa ñ stwa oce ny re a li za cji pro je ktu Gen der In dex na Wa r mii i Ma zu rach. Bar dzo pro si my o wype³nie - nie ankiety. Ankieta jest anonimowa i ma s³u yæ usprawnieniu funkcjonowa - nia pro je ktu oraz do sto so wa niu jego realizacji do Pañstwa potrzeb. Bardzo dziêkujemy za wspó³pracê. Me try czka (pro szê za zna czyæ x w³aœciw¹ od po wiedÿ): 9 Przyk³ado wy kwe stio na riusz an kie ty kie ro wa ny do przed siê bio r ców uczest nicz¹cych w wa r szta tach.

13 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU Data Miasto P³eæ Wiek (lata) Za trud nie nie pra co w ni ków K M do pow. 51 do Ocena ogólna warsztatów Pro si my o do ko na nie oce ny po przez za zna cze nie x w³aœci - we go pola, w ska li od 1 nie za do wa laj¹ce; do 5 bar dzo do bre, na stê puj¹cych elementów: 1. Treœæ wa r szta tów (czy by³a przy da t na?) Pre zen ta cja (spo sób pro wa dze nia wa r szta tów?) Zna cze nie (czy wa r szta ty za spo koi³y Pa ñ stwa ocze ki wa nia i po trze by?) Ma te ria³y szko le nio we (czy by³y przy da t ne?) Or ga ni za cja wa r szta tów (czy mie j s ce i czas by³y do sto so wa ne do Pa ñ stwa mo li wo œci?) Wy bór fo r my re a li za cji (czy fo r ma jest w³aœci wa dla pro mo wa nia idei?)

14 46 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ Re la cje po miê dzy pro wadz¹cymi wa r szta ty, a ucze st ni ka mi Oce na mery to ry cz na wa r sztatów (za znacz x w³aœciw¹ od po wiedÿ) 8. Czy w oce nie Pa ñ stwa ist nie je spo³ecz ne zapo trze bo wa nie na pro mo wa nie idei Gen der? a) Zde cy do wa nie tak, b) Ra czej tak, c) Ra czej nie, d) Zde cy do wa nie nie, e) Nie wiem. 9. Czy w oce nie Pa ñ stwa, wie dza i umie jê t no œci na by te pod czas wa r szta tów, przy czy ni¹ siê do zwiê ksze nia sku te cz no œci pro - mo wa nia idei Gen der? a) Zde cy do wa nie tak, b) Ra czej tak, c) Ra czej nie, d) Zde cy do wa nie nie, e) Nie wiem. 10. Czy w oce nie Pa ñ stwa pro mo wa nie idei Gen der przy czy ni siê do zwiê ksze nia udzia³u ko biet w y ciu go spo da r czym i spo³ecz nym? a) Zde cy do wa nie tak, b) Ra czej tak, c) Ra czej nie, d) Zde cy do wa nie nie, e) Nie wiem.

15 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU Czy w oce nie Pa ñ stwa upo wsze ch nio na idea Gen der bê dzie mia³a trwa³y cha ra kter? a) Zde cy do wa nie tak, b) Ra czej tak, c) Ra czej nie, d) Zde cy do wa nie nie, e) Nie wiem. 12. Czy wi dzi cie Pa ñ stwo ko rzy œci dla Wa sze go przed siê bio r - stwa w ap li ko wa niu idei Gen der? a) Zde cy do wa nie tak, b) Ra czej tak, c) Ra czej nie, d) Zde cy do wa nie nie, e) Nie wiem. 13. Ja kie ko rzy œci mo e mieæ przed siê bio r ca po wdro e niu do - brych pra ktyk pro mo wa nych przez ideê Gen der? 14. Czy do strze ga cie Pa ñ stwo ba rie ry w pro mo wa niu idei Gen - der? (ja kie?) O ja kie za gad nie nia, w oce nie Pa ñ stwa, po win ny byæ po sze - rzo ne przysz³e wa r szta ty aby po pra wiæ sku te cz noœæ pro mo wa - nia idei Gen der? An kie ty mia³y cha ra kter ano ni mo wy, co gwa ran to wa³o, e przed sta wio ne opi nie bêd¹ mia³y cha ra kter obie kty w ny. Zgro - ma dzony w tra kcie po stê po wa nia ewa lua cyj ne go ma te ria³ (ok. 400 kwe stio na riu szy an kiet) ry so wa³ nastêpuj¹cy obraz zagadnienia: Dane pod sta wo we ucze st ni ków wa r szta tów, ka m pa nii spo³ecz nych oraz dzia³añ me dia l nych: Stru ktu ra wed³ug p³ci osób ucze st nicz¹cych w pro je kcie: Ko bie ty 75%, Mê czy Ÿ ni 25%.

16 48 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 Struktura wiekowa osób uczestnicz¹cych w projekcie: Do 30 lat 17%, lat 59%, pow. 51 lat 24%. Akty w noœæ za wo do wa ucze st ni ków pro je ktu: Pra cuj¹cy 78%, Niepracuj¹cy 22%. Maj¹c na uwa dze cel, jaki by³ do zrea li zo wa nia w ra mach pro je ktu, na le y uz naæ, e do bór osób, co do stru ktu ry p³ci, wie - ku i akty w no œci za wo do wej by³ ade k wa t ny i zbie ny z przy jê ty - mi za³o e nia mi. Oce na re spon den tów do tycz¹ca tra f no œci po dej mo wa nych dzia³añ (% od po wie dzi): Oce na za sad no œci pro mo wa nia idei Gen der zde cy do wa ne Tak i ra czej Tak 90%, raczej nie i zdecydowanie Nie 3%. Oce na spo³ecz ne go zapo trze bo wa nia na pro mo wa nie idei Gender zde cy do wa ne Tak i ra czej Tak 74%, raczej nie i zdecydowanie Nie 17%. Ocena trwa³oœci zde cy do wa ne Tak i ra czej Tak 86%, raczej nie i zdecydowanie Nie 9%. Oce na sku te cz no œci (œred nia oce na pun kto wa w ska li 1 5): oce na przy da t no œci dzia³añ dla pro mo wa nia idei Gen der 4,5 oce na zna cze nia dzia³añ dla pro mo wa nia idei Gen der 4,4 Oce na efe kty w no œci (œred nia oce na pun kto wa w ska li 1 5)

17 Bo g dan Tchórz SPO ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU ogó l na oce na dzia³añ w ra mach pro je ktu 4,6 Maj¹c na uwa dze przed sta wio ne wy ni ki, na le y uz naæ, e dzia³ania po dej mo wa ne w ra mach pro je ktu by³y zgod ne z za³o e nia mi i przy czy ni³y siê do osi¹gniê cia postawionych celów. 5. WNIOSKI Otrzymane wyniki pozwalaj¹ wyci¹gn¹æ nastêpuj¹ce wnioski: 1. Ist nie je po trze ba da l sze go pro mo wa nia idei Gen der we wszy stkich gru pach spo³ecz nych, przy wy ko rzy sta niu ró - nych dostêpnych metod. 2. Przy jê te me to dy pro mo cji, opa r te na wa r szta tach i konferencjach, skierowanych do ró nych grup spo³ecznych, s¹ bar dzo sku te cz ne i efe kty w ne. 3. Istnieje potrzeba wypracowania narzêdzi, które pozwoli ³yby wyeksponowaæ korzyœci biznesowe, p³yn¹ce z zarz¹dzania ró norodnoœci¹ w firmie. Idea spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu, od wielu lat obec - na na œwie cie, osta t nio zy sku je na popu la r no œci ta k e w Pol sce. Polski sektor biznesowy, którego z definicji g³ównym celem funk - cjo no wa nia jest osi¹ga nie zy sków, jest go tów po dej mo waæ dzia³ania w za kre sie wdra a nia idei CSR, na rzecz swo ich inte re - sa riu szy i spo³ecz no œci, tra ktuj¹c je nie jako ko szty, ale in wes ty - cje, któ re bêd¹ pro wa dziæ do osi¹gniê cia po wy sze go celu, ja kim jest zrów no wa o ny roz wój spo³ecze ñ stwa. Se ktor ten jed nak po - trze bu je pro mo to ra, albo przy naj mniej kon su l tan ta, któ ry by³by go tów wzi¹æ na sie bie czê œcio wy ciê ar zwi¹zany z re a li za cji tego przed siê w ziê cia. Przyk³adem spo³ecz ne go zapo trze bo wa nia na tego typu pro mo cje jest re a li za cja przed siê w ziê cia Gen der In - dex na Wa r mii i Ma zu rach.

18 50 ZARZ DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 LITERATURA Glo bal Co m pact Prze wod nik; bal co m - pact.org.pl. Z. Mie t le wski, Equal Gender Index, Wprowadzenie do ekonomii p³ci, Foto Pres, Ol sztyn Spo³eczna odpowiedzialnoœæ organizacji, od odpowiedzialnoœci do ela sty cz nych form pra cy, pod red. R. Wa l ko wiak, K. Kru ko wski, Fundacja Wspieranie i Promocja Przedsiêbiorczoœci na Warmii i Ma zu rach, Ol sztyn Spra wo z da nie Ko mi sji dla Rady, Pa r la men tu Euro pe j skie go, Euro pe j skie go Ko mi te tu Eko nomi czno - Spo³ecz ne go i Ko mi te tu Re gio nów; Rów noœæ ko biet i mê czyzn rok 2010 KOM (2009)694 wer sja osta te cz na, Bruksela, dnia Tchórz B., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ biznesu w zarz¹dzaniu d³ugiem ku pie c kim, Ma te ria³y z kon fe ren cji na uko wej pt.: Spo³ecz - na odpowiedzialnoœæ organizacji, Ko si ce 2010.